Ik ben een echt genie. De briefwisseling van Max de Jong en Hans van Straten 1942-1951

Leiden, 10 Apr. '47

Beste Max,

Het idee van een bloemlezing uit de Nederlandse poëzie sinds '80 houdt me bezig, omdat die Van Mei tot Mij van jou toch nooit komt. Laten we er een Van Mei tot Wij van maken. Ik kom tot de volgende punten:

1.	Hoofdzaak is het geld.
2.	Het ding moet binnen een maand klaar zijn.
3.	Van de te behandelen dichters nemen we er elk de helft voor onze rekening (zie verderop).
4.	Ik stel op de schrijfmachine het ms. samen.
5.	We maken er niet alleen een subjectief maar ook een wetenschappelijk werk van, met literatuuropgaven, bio- en bibliografische aantekeningen enz. Ik verwacht veel van de export van dit boek naar Zuid-Afrika. Na de bewerking door resp. Greshoff en Holst is dit land stormrijp voor ons

[p. 58]

	boek! (Je weet toch hoe Jani avond aan avond volle zalen trok?) Deze wetenschappelijke arbeid (hm) verricht in hoofdzaak ik. Niettegenstaande dit doen we fifty-fifty met het honorarium.
6.	Nadat we in chronologische volgorde de belangrijkste dichters hebben afgedaan, verzamelen we in een slotafdeling nog een stel versjes van One Poem Poets, onder de titel: Het éne gedicht. Zie verderop.
7.	We gaan zelf niet in dit boek staan. Een paar jaar terug presteerde meneer Heerikhuizen het in zijn bloemlezing zelf met zeven gedichten te paraderen, hij wordt nu nòg voor de gek gehouden.
8.	Elk hoofdstuk bestaat uit: Een biografische aantekening (halen we stomweg uit De Vooys), de eigenlijke inleiding (die we telkens met onze eigen initialen ondertekenen), een beknopte biografie, een literatuuropgave en de gedichten. Zie bijgevoegd voorbeeld.
9.	Alle geschillen worden in gemeenschappelijk overleg geregeld.
10.	Deze bloemlezing verschilt van andere bloemlezingen doordat ze niet is samengesteld door mensen met een convergerende, maar met divergerende smaak. Wij belichten de Nederlandse poëzie van twee ver uiteengelegen punten. Het lijkt me het beste dat we dit in de inleiding (die een knap stuk werk moet worden) er rustig bijzetten. Zo Staat jouw Van Mei-tot mij er volkomen onafhankelijk in, (ook al door die aparte ondertekening van de diverse hoofdstukken), gecomplementeerd door de mijne. Ik stel de volgende Akten-verteilung voor:

Perk ik^*	Nijhoff jij
Kloos ik^*	Hendrik de Vries jij
Gorter^1 jij^*	Van den Bergh jij^*
Verwey ik^*	Slauerhoff jij
Leopold jij	Marsman jij
Boutens ik	Gerard Bruning ik
Dèr Mouw ik	Engelman jij
Van der Leeuw jij [doorgestreept door MdJ]	Van Ostaijen ik
Gossaert ik	Du Perron ik
Bloem jij^*	Vestdijk ik
Van Eyck ik	Gilliams ik
Schmidt Degener ik	Debrot ik
Elsschot ik	Achterberg jij
Greshoff ik	Vasalis jij
Holst jij	Van der Steen jij
Buning jij	Aafjes jij
Vriesland ik	Lehmann jij

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

1 [Aantekening MdJ in de marge] Gorter nog kiezen: uit bloeml. Brandt Corstius

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

[p. 59]

Ik verkeer nog in onzekerheid over Hélène Swarth^*, Jet Holst, Willem de Mérode en Jan Campert. Jet 'r socialisme is inderdaad ongenietbaar, maar daar buitenom heeft ze prachtige dingen geschreven. De Mérode [naam door MdJ doorgestreept] is christelijk, maar homosexueel. Trouwens, Engelman is katholiek. Om de socialistische en christelijke legioenen niet mis te lopen, dus om zuiver zakelijke redenen, zouden we Jet en Willem er toch wel bij kunnen vragen. Willem héeft trouwens heel goed werk.

De lijst nog even herhalen:

JIJ	IK
Gorter^*	Perk^*
Leopold	Kloos^*
Van der Leeuw [doorgestreept door MdJ]	Verwey^*
Bloem^*^2	Boutens
Holst	Dèr Mouw
Buning^*	Gossaert
Nijhoff	Van Eyck
De Vries	Schmidt Degener
Van den Bergh^*	Elsschot
Slauerhoff	Greshoff
Marsman	Vriesland
Engelman	Gerard Bruning
Achterberg	Van Ostaijen
Vasalis	Du Perron
Van der Steen	Vestdijk
Aafjes	Gilliams
Lehmann	Debrot

Toelichting: Je ziet dat je precies alle dichters van je eigen lijstje krijgt. Perk en Kloos nemen we alleen om de zaak naar boven af te ronden. Dat we niet precies met Mei beginnen dondert niets, we beginnen toch ongeveer met Mei. Dèr Mouw is geweldig, Schmidt Degener weet je natuurlijk, Gerard Bruning, Lehmann werd ineens aardig toen-ie hoorde dat ik dat ook wist, Van Ostaijen moet erbij en Debrot evenzeer. De slotafdeling moet o.a. bevatten:

Den Doolaard - Ballade voor een donkere vrouw

Henrik Scholte - Hölderlin

Leo Vroman - Jouw jijheid

Frans Bastiaanse - Sonnet naar Ronsard

Nes Tergast - Avondmaal

Hermans - Ouderhuis [aantekening ernaast] zoek er nog wat bij

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

2 [Aantekening MdJ in de marge] Bloem is niet goed gedaan

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

* [bij deze namen heeft MdJ een streepje gezet, met in bovenmarge] = af

[p. 60]

10.	Als het goed gaat maken we ook nog een proza-bloemlezing.
11.	Als het niet goed gaat doe ik het alleen. Zoiets noemen ze geestelijke diefstal. Maar ik neem natuurlijk wel een andere titel.
12.	Als we willen kunnen we ook nog een bloemlezing maken uit de wereldliteratuur, proza en poëzie door mekaar, een gedicht van Yeats, een stuk proza van Kafka, twee gedichten van Baudelaire, een essaytje van Huxley enz.
13.	Ik sluit hierbij als voorbeeld het hoofdstuk over Perk in. Van die inleidingen kunnen we maken wat we willen, maar maak het niet te lang. Hou de Kra maar als voorbeeld aan. Van Perk nam ik maar drie gedichten, maar van de echte dichters worden het er natuurlijk wel zes of zeven.
14.	Ik doe dit omdat ik er plezier in heb, het geld wel kan gebruiken, en jou een beetje op stoot wil helpen.
15.	Wees nu eens actief en zorg dat ik vóór mei alle teksten heb. Ik zal wel tikken en zorgen dat Stols erin trapt.
16.	We houden ons natuurlijk niet star aan onze taak, maar bemoeien ons ook wel met het werk van de ander. Alles in overleg.
17.	Het geld is het belangrijkste.
18.	Het geld is het belangrijkste.
19.	Het geld is het belangrijkste.

With kindest regards,

Je

Hans