Ik ben een echt genie. De briefwisseling van Max de Jong en Hans van Straten 1942-1951

Leiden, 17 Jan. 1947

Beste Max,

‘De uterus is een doorgangshuis voor angst en eenzaamheid: de man bergt zijn angst en eenzaamheid erin op en die komen er weer uit in de vorm van een kind. Laten we dat spel toch stop zetten, laten we alleen dit partijtje nog uitspelen. Het is toch niet de moeite waard? Het is trouwens niet eens nodig dit partijtje nog uit te spelen. We kunnen het net zo goed opgeven.’

Dit is één uit een reeks notities van - Aimé. In het Januarinummer.

Greshoff heeft over je gesproken. Hij kent je door Leo Vroman. Hij - Gr. - noemde Columbus ‘het enige goeie tijdschrift dat er op het ogenblik verschijnt’. Van D.A. de Graaff hebben we ook werk gekregen.

Paul was niet erg te spreken over wat je ingestuurd had (ik vind het voor jouw doen ook wel middelmatig). Hij streepte een paar aphorismen aan die wel plaatsbaar waren, de notities over vroomheid keurde hij af, die over altruïsme vond hij alleen in geval van nood bruikbaar (hij bedoelt copynood). Maar ik zal zien te redden wat er te redden valt. Waarom stuur je ook je goede werk naar een zo academisch (Greshoff!) blad als Criterium? Ik zit nog altijd te wachten op je stuk over de honnêteté, en dan dat over Vroman, dat je nou toch eindelijk wel eens sturen mocht.

[p. 47]

Stols gaat een soort Columbus-reeks uitgeven, geen versjes, maar zoiets als in Frankrijk de NRF. Hierin zijn gepland: mijn roman, die van Lehmann, een bundel verhalen van Rodenko, een dito van Olga, een grotere novelle van Fokke Sierksma; als je wilt kan ik zorgen dat jouw essaybundel er ook in uitkomt, dan neemt Stols de rechten plus voorschot wel van de BB over. Greshoff zei: ‘Je hoeft je nooit te generen voor je vergissingen. Wat heb ik in mijn jonge jaren niet voor rotzooi geschreven? En Du Perron! Zijn verhalenbundels, zijn eerste roman, daarvan zeiden we werkelijk: Beste Eddy, wat moeten we daar nou mee? - Als het maar intelligente vergissingen zijn! Alleen de domheid is onvergeeflijk.’

Ik heb in De Poolse Ruiter al minstens tien plaatsen aangestreept waar Vestdijk op een vroeger verkondigde mening terugkomt. Waarmee ik maar wil zeggen dat jij je essays met een gerust hart kunt uitgeven. Als ìk het nou toch zeg? En geloof me: als je 'm nou niet uitgeeft lig je op je sterfbed nóg met een neurose dat het niet voor 100% klopt. Alzo. Overigens, dit alles slaat niet op mijn roman, die wordt veel beter dan ik eerst dacht, in elk geval een volwaardig boek.

Heb je wel ontdekt dat niet alleen Lehmann, maar alle dichters van het ogenblik (Achterberg, Aafjes, en schrijf maar op) de mindere zijn van hun werk? Yeats was in het dagelijks leven een snob, die zich met bewonderaarsters omringde en zich dan aanstelde als een theetante. Ook in de attitude van Holst proef ik vijftig procent teveel pose. Daarentegen zijn mensen als Vestdijk, Du Perron, Greshoff, Ter Braak altijd volkomen ‘hun werk’ geweest. Dit en andere dingen geeft mij de overtuiging dat de poëzie ergens op een bepaalde plek lek moet zijn. Het genre deugt niet. Ook ikzelf ben in mijn proza heel wat meer mijzelf dan wanneer ik ga rijmen.

Aju.

Hans

P.S. Iets heel raars: In de cellenbarak te Scheveningen zit op het ogenblik een vent, Willem W. Waterman (ware naam Van den Hout, gewezen propagandachef van de NSB) schrijver van de boeken van Generaal Taillehaeck en Amerika filmt en nog meer, die beweert de auteur van Dieuwertje Diekema te zijn, alsook van de in Columbus door Stip gepubliceerde verzen. Ik kon mijn oren niet geloven, maar Vermeulen heeft mij bezworen dat Messelaar, die bij de PRA is, het hem eveneens heeft bezworen. Natuurlijk geloof ik er nóg niets van, maar àls die Stip nou eens gedacht heeft dat die vent toch wordt doodgeschoten...? Ik heb het overigens ook al aan Stip zelf geschreven.

[toevoeging in potlood] Dresden heeft zich op Columbus geabonneerd!