|
| |
| |
| |
Haedstik IX
Fan blide fangers en deade fugels, en fan in swartlyster dy't untkomt
De wyn malket in pear dagen, mar de trêdde Oktober blaest er stiif út it easten. Dyselde deis geane de bûnte sjongers yn Midden-Jeropa op 'e wjuk. De âlden, dy't de greate reis al mear makke hawwe en de jongen, dy't fan 'e maitiid út it aei kamen.
In heal jier lang hawwe hja it feest fan de simmer fierd yn it lân fan har berte, yn de tichte berchwâlden en de waerme dellingen. Hja hawwe nêsten boud, aeijen lein en bret. En út 'e hûnderttûzen fine, brúnbistippele aikes binne likefolle jonge lysters brutsen, mei soarch fuorre en opkweekt fan de warbre âlden. Arbeide hawwe hja en songen, ja f'ral songen. As de berchtoppen ljocht waerden fan de opkommende sinne, letten hja de dei yn mei har klear gejubel, dat troch bosken en delten, oer bou en greiden klonk, dat yn 'e stêdstunen song en út 'e doarpsbeammen, oer de klinten fan de heide en yn de parken fan de machtige lânhearen.
En de ûndergeande sinne hawwe hja neisongen, alle jounen wer, oant it jounsrea yn 't westen forblikte en de skimer oer bergen en lânnen foel.
De boeren hawwe soms opsjoen fan har wurk, as dat swiete floitsjen mei harren reizge, in moarntiid lang, de bou oer. Jonges en famkes, op reis nei har doarpsskoallen, hawwe der nei harke, en it hat har hert jit lichter en fleuriger makke. Siken, foar it iepene finster of yn har tinte, hawwe stil to lústerjen lein nei dy bitsjoenende lûden, en der is in glim troch har eagen gien. Songen hawwe hja, in maitiid en in sim- | |
| |
mer lang, de dagen fol makke mei har muzyk, de minsken forblide mei har fleur, oant djip yn de soele Septimbermoanne op.
Nou ynienen lykwols is de greate ûnrêst yn har blide fûgelherten fearn. It ljocht krimpt alle dagen yn, de skaden fan de bergen wurde djipper, de sinne sakket leger en leger, de giele blêdden wjukkelje wurch nei de groun. Strieljende neisimmerdagen wikselje ôf mei kâlde, grize loften en skrouske fleagen. En nou, mei de rûzige eastewyn, de foarboade fan de winter, dy't komt mei kjeld en tsjusternis, nou witte hja, dat har tiid kommen is. Altiten sykje hja it ljocht en bisjonge hja de sinne, en as dy it heitelân forlit, dan folgje hja.
Neat kin harren tsjinhâlde, gjin bergen en gjin séën. Hja fleane op 'e wjukken fan de wyn en op it langstme fan har hert nei de waerme lânnen fan it suden, de sinne tomjitte. De jongen binne great en sterk en bitûfte fleaners wurden, ré ta it aventûr, folgjend hwer't de âlden foargeane. Sa geane hja omheech, út de bosken en dellingen wei, mei koarte, felle wjukslach de nacht yn.
De oare moarns, nei in earste étappe fan hûnderten kilometers fleane hja boppe Fryslân en de loft is fol fan har sêfte, tûzenkear herhelle rop. Yn 'e bosken fan Gaesterlân strike hja del, om to rêsten en to iten en dan dêr wei nei it suden to fleanen. Foar in part fan harren is dit de ûnforwachte en wrede ein fan de reis. Dy bosken hingje fol bûgels en oan elke bûgel hinget in troske blinkend reade kwikkebeijen. Dat wurdt in feest, mar in deade-feest. Hwant yn har bigearte nei de bylkjende fruchten, dêr 't hja sljucht op binne, sjogge hja de swarte strûpen net, en op it stuit, dat hja de fine kopkes der trochstekke, binne hja forlern.
Dy deis komme de lysterfangers mei in bêste bút thús: de lytsen telle har fangst by tsienen, de greaten by hûnderten. Yn lange rigen lizze hja op 'e keldersbuorden, de kopkes mei de brutsen eagen der by del. De opkeapers út Rûchhuzen
| |
| |
komme der mei greate kuorren by lâns en stjûre de bigearde fûgels mei de earste gelegenheit nei Brussel en Parys.
Der is blydskip yn mennich húshâlding: twa sokke dagen, dan binne de ûnkosten der út. Hwat hja fierders fange is winst, in winst, dy't hja skoan brûke kinne. Hwant de fortsjinsten binne lyts, de winter is lang en foar party lju swier.
Der binne ek oaren as breafangers, lju, dy't lysters fange, omdat hja der nocht oan hawwe. Omdat it hiele bidriuw, de tarissing, it plôkjen fan de beijen, it meitsjen fan bûgels en strûpen, it bûgen fan de lysterreden, de deistige gong by de strûpen lâns, mei it beijekuorke foar 't boarst en de sek oer it skouder, har hjerst fleurich makket. Hja tinke der fierders net oer nei, hja bikroadzje har net om de hookstrookse wrede dea fan safolle blide sjongers, dy't it ljocht en de freugde sykje, mar stjêrre moatte foar de bigearte fan Frânske lekkerbekken. It fangen is foar harren in sport, net om 't hja wreed binne, mar hja binne der by opgroeid lyk as heit en pake.
It hat altiten sa west en it moat altiten sa bliuwe. Dêrom binne hja pûr, like pûr as de breafangers, as hja fornimme, dat it gjin praetsjes binne, mar dat it tinken wurdt mei de nije wet, dy't it lysterfangen forbiede sil. Hja hawwe de koppen byinoar stutsen, alle fangers fan Gaesterlân, en in foriening stifte mei de lange, Hollânske namme: ‘Bond tot instandhouding van het lijstervangersbedrijf in Gaasterland.’ Lange stikken binne der opsteld en nei De Haech stjûrd, om de ramp foar to kommen.
It soe in ivich skandael wêze, sizze hja mei de boskwachter. Hwat foar deade en forfelende hjersten moatte dat wurde, as it bidriuw yn 'e bosken forbean is? As hja net mear yn spanning wachtsje op 'e hege winen en yn de iere moarn net bûten steane, om nei de rop fan de lysters to harkjen? As hja gjin jonge kwikkebeibeamkes mear kweke, dy't nou elk hiem yn Gaesterlân siere?
| |
| |
De boskwachter hat mei help fan de jonges syn bosk op 'e tiid yn oarder krige. Hy hellet dêr de earste wyks, as de wyn in deimennich yn it easten bliuwt, in protte lysters út. De opkeapers reizgje mei kuorfollen de wegen lâns, en de fleurige sjongers, dy't op great aventûr gyngen, meitsje har lêste reis mei de trein nei it suden. Net nei de sinne en de palmen, mar nei de poeliers fan Brussel en Parys.
Dan draeit de wyn nei it súdwesten en is der net folle mear to dwaen yn 'e bosken. Hjir en dêr hinget in oastlyster, dy't mei dizze wyn hwat langer yn Gaesterlân bleau as ornaris, mar jild smyt it net mear op. De deftige swarten tsjotterje en wjukkelje wol yn 'e reden om en frette gâns beijen, ta greate argewaesje fan de fangers.
Op ien fan syn ikkers hat Swartburd mûzen yn 'e beijen en dat is in swiere pleach, dêr't net folle oan to dwaen is. Dy glûperts krûpe by de beammen op, glide dan by de bûgels del en frette de trossen skjin. Stekt men der gjin nije beijen op, dan forhúzje hja nei oare reden en is it ûngelok net oer to sjen. De boskwachter docht it gaedlikste, dat er dwaen kin: hy hinget der de minste en forwylge trossen oan, dy't er oars dochs net brûkt, dan bliuwe de rôvers faeks yn dizze reed. Mar hy bromt en fûtert en forwinsket alle mûzen swier.
Buorman Bakker, dy't mei in hoeke bosk njonken him leit, is al sa lilk. Dy hie it ûngelok, dat der de iene deis in swenm protters en de oare deis in greate flecht finken yn syn bosk delsaeide. De domme protsekken foelen roppich en mei great trelit op 'e reade beijen oan en forhongen harren by kloften. Jochem Bakker en syn jonge hiene oan tsjuster ta wurk, om de boel wer yn oarder to krijen en kamen mei in sekfol protters thús, dy't in botsen it stik wurdich wiene. De oare deis namen hja in heap finken mei, dy't mar in sint it stik opbrochten. Hja hiene it smoar yn en oan meilijen mei de fleurige fûgels tochten hja net.
Piter Wildskut en Sjoerd Postma hawwe in oar aventûr.
| |
| |
Piter hat in foege hûndert bûgels yn 'e beamwâl hingjen. As in biropsfanger giet er der alle dagen by lâns, it kuorke mei beijen om 'e hals. Juster wie Sjoerd by him en togearre reizgen hja nei de beamwâl ta. It like mar min fansels, hwant der wie gjin lyster to bikennen. De iene deade protter, dy't dêr hong, soe wol de hiele fangst bliuwe.
Op 'e ein fan 'e wâl lykwols hearden hja hommels in wyld geskreau en in forheftich gewjukkel. Gjin fink, gjin protter, sels gjin swartlyster of domeny koe sa'n trelit meitsje. Mei greate niget draefden hja dêrhinne en bleauwen doe forbjustere stean. Twa prachtige fûgels mei blinkende griene fearren, reade krânsen om 'e eagen en greate, gefaerlike bekken, hongen mei de poat yn 'e strûp. Mei gysten gewelt skuorden hja oan strûp en bûgel, wjukkelen razend hinne en wer, fleagen omheech en foelen dan wer machteleas del. Doe't de jonges der oankamen, bigounen hja yn har deadsneed noch wylder to wrakseljen.
‘Papegaeijen!’ rôp Piter forheard en moast dan om himsels laitsje. Dat koe fansels net.
‘Griene spjuchten,’ sei Sjoerd en hy hie 't by 't rjochte ein. Twa fan dy bylkjende, seldsum nijsgjirrige fûgels, dy't mei har lange, fûle snaffels as ikeboskers op 'e beamstammen timmerje, wiene op 'e noegjende beijen ôfset en mei de poat yn 'e strûp rekke.
Foar de jonges in bûtenkânske. Mei twa sokke frjemde libbene gasten thúskomme, noch yn har hear en fear, dat wie hwat oars as in pear lysters. Beide setten hja op in bûgel oan, om de razende fûgels los to meitsjen, mar dat foel de mannen net ta. De spjuchten, dy't tochten, dat it nou om dea gyng, doe't hja de waerme, gripende minskehannen om it liif fielden, brûkten har gefaerlike bekken omraek en dat kaem oan. De earste oanfal fan ús maten mislearre folslein. Mei gjin mooglikheit koene hja de wylde, pikkende fûgels út 'e strûp krije. In amerij stiene hja biteutere nei har hannen to sjen, dy't op mear as ien plak bletten.
| |
| |
‘Hwat smearlappen!’ bromde Sjoerd, de njirrejager. Grimmitich kniep er de lippen op inoar: in slûpende njirre hied er deakneppele, in forskuorrende wylde houn in pylk troch it ear jage, moast er nou bilies jaen foar sa'n lytse oerkommeling fan in fûgel? Dêr wie fansels gjin sprake fan!
‘Ho, ik wit hwat,’ sei Piter en hy helle in skjirre út 'e bûse. Dat wie de oplossing. Hja griepen de fûgels jitris beet en knipten de strûp troch. Mei lijen lykwols koene hja de strûp fan 'e hals krije. Doe mei sawn hasten op hûs oan, elk mei in griene spjucht yn 'e hân. Hja laken lykwols net mear, doe't hja thúskamen, hwant har hannen seagen der út, as hiene hja se oer spikers helle. De spjucht yn 'e rjochterhân, wylst hja mei de lofter de bek tichtkniepen, sa kamen hja thús. De beide moaije fûgels waerden yn in kninehok set. Dêr fleagen hja earst wyld tsjin it rip op, en doe't hja seagen, dat dat omdôch wie, gyngen hja stil, yninoar dûkt, yn in hoeke sitten.
Piter en Sjoerd fornijden it gau oan 'e maten en in ûre letter wiene Jolmer en Wessel en Hartman al op it hiem, om de seldsume fangst to biwûnderjen. Doe bisykje om de fûgels oan 't iten to krijen: beijen, brea, koarn, wjirmen, alles tôgen hja it hok yn, mar de finzene fûgels setten der gjin bek op. Hawar, as hja earst mar honger krigen, tochten de jonges. It earste, dat Piter fan 'e moarn die, wie fansels nei de spjuchten ta. Dy sieten lykwols rûpsk en forwêzen yn 'e hoeke en hiene it foer net oanrekke.
‘Fleane litte, hwant dû hâldst se net yn 't libben,’ hie Meint, Piter syn broer, sein. Dêr wie Piter lykwols net foar to finen en de maten, dy't fan 'e moarn om acht ûre al by him wiene, joegen him great gelyk.
Doe hawwe hja ien yn in kou set en mei nei skoalle nommen. Master fan der Mear wie der wiis mei en hat it roaster der om foroare. Yn pleats fan skiednis hawwe hja fan 'e moarn in spannende les hawn oer de spjucht, mei Piter syn fûgel yn 'e kou op 'e lessener. Oan de ein fan de les hat mas- | |
| |
ter lykwols itselde sein as Meint: fleane litte, oars geane hja wis dea.
Sjoerd hie der tsjin yn lein:
‘Hja hawwe de dea fortsjinne, master; sjoch mar ris, hoe 't hja my to grazen hawn hawwe. En Piter is der net better foar wei kommen.’
‘Woest se forhongerje litte?’ frege master.
‘Né, in pylk troch de hûd jeije.’
‘In finzene fûgel, dy't net fuort komme kin?’
Sjoerd skodholle.
Fan 'e middei om fjouwer ûre hawwe hja it hok iepen set en op in distânsje it spul oansjoen. Earst kamen de kopkes fornuvere omheech. Doe sloech der in spanning troch it fûgelliif, de wjukken waerden útslein en yn gystene flecht stouden hja de loft yn, op 'e bosken oan.
It is mids Oktober en de lysterfangers wachtsje mei ûngeduld op 'e noardwester buijen. Hwant dan komme de noardmantsjes en mei harren it greate aventûr.
Einlings, om 'e tweintichste hinne, wurdt it waer tige ûnlijich. Ut it westen wei jeije de swarte loften mei stjelpige reinfleagen oer de lânnen, en as tsjin de joun de wyn útsjit en noch wylder bigjint to skuorren, dan witte hja it wol. De oare moarns tilt it fan lysters. It is in folksforhuzing út Skandinavië wei, yn ûnbidige kloften. De loft is fol fan de lange, oerstjûre rop fan de gystene koperwjukken. Yn wolkens komme hja opsetten, flappe út 'e laeiblauwe buijen, giere de lânnen oer en saeije yn 'e bosken en beamwâllen del.
Dat wurdt in folle dei, sizze de fangers. Hja binne der oars fan en kinne suver net oan 'e middei ta wachtsje. De greate fangers, dy't in pear tûzen bûgels úthawwe, sette daliks nei iten mei man en macht ôf, kuorfollen fan de bêste beijen mei. Dy deis wurde de felle, slanke noardmantsjes by tûzenen út 'e strûpen helle. It wurdt in great aventûr, hwant de wyn bliuwt wol trije, fjouwer dagen yn 'e noardhoeke. Alle dagen
| |
| |
falle de koperwjukken yn swermen yn 'e bosken, dy't tille fan har gewjukkel en har gepiip, mar ek fan har needgjalpen.
In lysterreedtsje.
Janne Oentsje sit elke middei mei spanning op har âld man to wachtsjen en as er mei in pûd fol lysters thúskomt, rek- | |
| |
kenet hja út, hwat hja foar al dat jild wol keapje kin. Jochem Bakker prottelt net langer, hwant de inkele protters en finken, dy't tusken de lysters hingje, is er wol treast.
De boskwachter hat hannen fol wurk, mar it is fûl wurk en hy hat dagen, dat er fiif en tweintich goune fortsjinnet. Yn 'e Lycklama-bosken hat er in snippenet, dêr't er yn 'e iere, tsjustere hjerstmoarn hinne set. Elke moarn komt er mei ien of in pear houtsnippen thús, dy't in foege twa goune it stik wurdich binne. Hy hat it lykwols fleanende drok en hat de jonges frege, om him to helpen. Hartman makke him der ôf, omdat er mei boadskippen de streek op moast. Tsjin Jolmer sei er lykwols:
‘Ik gean net mei, it is in moardpartij mei de noardmantsjes, dy't oan 'e teannen hingje.’
Jolmer soe op in middei mei, mar doe't er in libbene lyster yn 'e hannen naem, kaem it him ynienen yn 't sin, dat er oargelles hie. Hy liet de fûgel hingje en gyng werom.
Sjoerd lykwols giet elke middei om healwei fjouweren, daliks út skoalle mei nei it lysterbosk om de boskwachter to helpen, dy't der tige wiis mei is. Hwant Sjoerd is in bitûften knaep, dy't fan oanpakken wit. Hy arbeidet as in keardel, seit Regeling. Hy wifket ek net, om in kritend noardmantsje, dat oan in bûgel hinget to wrakseljen, yn in amerij kâld to meitsjen. Hja geane dochs dea, seit er tsjin himsels, en dan mar, hwat gauwer hwat better. Dochs moat er tajaen, dat er leaver op in wylde houn sjit.
Ien fan dy dagen bart it, as it waer bilune is en de lysters net mear yn greate kloften komme, dat Swartburd op in Sneontomiddei yn in droege groppe leit, net fier fan it paed ôf. Hy hat der wol in ûre al sitten, earen en eagen skerpe, as in kat, dy't op in mûs wachtet. In pear ikkers oerdwers leit Sjoerd yn in oare groppe. Hwat mei dat bitsjutte?
Al in pear dagen lang hat de boskwachter in donker formoeden, dat der dieven yn syn bosk komme. Ja, roeken en eksters en boskkatten, dat wit elke fanger wol, dy krije ek har diel
| |
| |
fan 'e bút. Dy knapen kinne soms raer wurk meitsje. Hjir en dêr fynt men in bosk fearren en soms hinget der noch allinnich mar in poat of in kop yn 'e strûp. It giet net om kaptalen, mar de fangers binne fansels kûgels op dy rôvers.
Ticht by it paed lykwols mist Swartburd elke dei in pear strûpen, sûnder dat der in fear op 'e groun leit.
‘Dit doocht net, dit is minskewurk,’ hat er tsjin Sjoerd sein. De lysters binne mei strûp en al út 'e bûgel helle. Nou bart it wolris, dat it in lyster slagget, om al wrakseljend in strûp út in âlde bûgel to skuorren, as it gat ryklik wiid is, mar dat is in útsûndering en it giet hjir om mear as ien en twa.
De boskwachter hat him de holle suver stikken prakkesearre, hwa't de skuldige wêze kin. Dy pear dûbeltsjes, dêr giet it net om, mar hy wol de dief ûntdekke, de smjunt, dy't lysters út in oar syn bosk hellet. Soks wurdt yn hiele Gaesterlân as in swiere skande biskôge en de dief wurdt, as er tsjin 'e lampe rint, mei de finger neiwiisd. Ornaris bringt men it net oan by de pelysje, mar wurdt de saek op it plak fan de misdied ôfhannele. Sa'n joun komt de dief net mei lysters, mar mei in pear blauwe eagen thús.
Hwa kin it wêze? Al twa dagen hat Swartburd in pear ûren yn 'e groppe lein, sûnder dat er wizer wurden is. Gewoanwei is er om trije ûre it bosk út, as der net folle lysters binne, nou leit er lykwols oant de skimer op 'e loer. Tsjin fiven reitsje der noch in pear swalkjende lysters yn 'e strûp: in swartlyster en in domeny. De beide moaije fûgels hingje beide oan in poat en skuorre en wrakselje yn deadsneed.
De boskwachter lit se mei opsetsin hingje, en wachtet ôf, oft der ek oare gadingmakkers opdaegjen komme. Ynienen lykwols fearje hy en Sjoerd tagelyk oerein en stekke de holle boppe de wâl, hwant der bart hwat. It is de swartlyster slagge, om de bûgel, dy't grif net al to fêst siet, út de tûke to skuorren. En nou skarrelt er tsjotterjend mei syn fracht oan 'e poat de reed troch, op 'e boskseam en it sintelpaed ta. Regeling giet oerein, om de fûgel to fangen, foardat er ûnt- | |
| |
komt. Mar hommels dûkt er wer mei de holle efter de wâl en jowt Sjoerd in teken, om ek stil sitten to bliuwen. Hy heart fuotstappen op it paed, dy't ynienen stil hâlde.
Op hannen en fuotten krûpt er hoeden de groppe troch, om sa deun mooglik by it paed to kommen. En dan sjocht er hwat der bart. Syn eagen fûnkje nijsgjirrich en driigjend. Troch tûken en blêddeguod hinne sjocht er in foege jonge, dy't efter de wrakseljende lyster oanset. It beest sit yn 'e groppe, dy't lyk mei 't paed rint, op 'e boskwachter syn gerjochtichheit. De jonge (hwa't it is, kin er jit net ûntdekke) springt der ek yn. De fûgel bisiket mei in needgjalp wer op 'e boskwâl to kommen, mar syn forfolger grypt him. Hy klâddet de groppe út op it paed, en dêr bliuwt er stean mei bûgel en lyster yn 'e hân. Spitich, dat Swartburd syn gesicht jit net sjen kin. Hawar, dat komt aensen wol, earst ôfwachtsje hwat er docht.
Hy is 't blykber mei him sels net iens, hy stiet foar de groppe to driigjen en giet dan wer in stapmennich tobek. Dan makket er foarsichtich de strûp om 'e poat fan de lyster los. Sil er him nou deaknipe en yn 'e bûse stekke? Né, hy aeit de stjerrendbinaude fûgel oer syn slank kopke, oer syn blinkende fearren en... lit him dan los. Mei in lange, rôljende freugdeskreau sjit de swartlyster de loft yn.
‘Dy bin ik kwyt,’ tinkt de boskwachter, ‘mar de dieder ûntkomt my net.’
As de jonge ôfsette sil, springt Swartburd as de wearlich it bosk út en grypt him by it skouder. De jonge keart him kjel om en dan steane hja, beide like forheard, foarinoer oer.
‘Hartman Tromp, Hartman Tromp, dû?’ seit de lilke man heas.
Hartman, hwant hy is it, wurdt sa wyt as in deade, sjocht de boskwachter mei greate, bange eagen oan, mar kin gjin wurd útbringe.
Sjoerd is der bykommen en wurdt ek wyt, as er sjocht, hwa't de jonge is, dy't Regeling nou syn swiere hân driigjend op
| |
| |
it skouder leit. Hartman, syn eigen trouwe, fleurige kammeraet Hartman!
‘Dit spyt my mear as ik sizze kin,’ seit de boskwachter.
Hartman sjocht fan Swartburd nei Sjoerd en fan Sjoerd nei Swartburd, sûnder in wurd to sizzen.
‘Hwat hast dêr úthelle, jonge? Bycht op!’
‘Dat hawwe jo wol sjoen... ik ha... de swartlyster fleane litten.’
Hartman seit it sêft en suver as yn in dream.
‘Hwa syn lyster wie dat? Ut hwaens bosk kaem er?’
‘Ik tocht, dat jo him dochs kwyt wiene, omdat er der mei de bûgel útnaeide.’
‘Dû hiest dyn hannen thús hâlde moatten.’
‘Ik wie bang, dat oaren him krije en deaknipe soene.’
‘Dan hiest, as earlike Gaesterlânske jonge, him meinimme en my thúsbringe moatten.’
‘Ik ha der net by neitocht,’ seit Hartman mei triljend lûd. ‘Ik koe 't net litte.’
‘Ja, dû hiest him de boskwachter bringe moatten, it wie sines,’ seit Sjoerd. Hy bigrypt der neat fan, dat Hartman net ynsjocht, dat er in oar syn lyster net fleane litte mei. Hy, Sjoerd, soe him daliks nei de eigener brocht hawwe.
It stoarmet yn Hartman. De kleuren geane him op en ôf ûrider de driigjende, forwitende eagen fan Regeling. Hy soe fan alles sizze wolle, mar kin de wurden net fine. Dy beide bigripe him dochs net. Hy soe fortelle wolle fan syn skuld en syn birou, doe't er forline jier sa'n glânzgjende, waerme fûgel mei syn eigen hân de bonkjes kreake hie. Fan syn meilijen, doe't er dizze swartlyster wrakseljen seach, fan syn blidens, doe't de moaije fûgel geijend de loft yn skeat. Mar hja soene him útgnize, him faeks wol in stumper of in lefbek neame. Oan de oare kant moat er tajaen, dat it sines net wie, dat er út Regeling syn bosk kaem, dat dy der rjocht op hie.
Hy kin it net forarbeidzje en swijt.
| |
| |
Hommels sjitte him de triennen yn de eagen, en Sjoerd wurdt ek kjel, as de boskwachter strang freget:
‘Is dit de earste lyster, dyst' my ûntfytmannest?’
‘Hwat bidoele jo?’
‘Hjir wurde al in pear dagen lysters út myn bosk helle, op ditselde plak.’
‘Tinke jo, dat ik in dief bin?’ boarst Hartman gûlend út, wylst er op syn skonken trillet.
‘Dan hie 'k him meinomd en forkocht, dan hie 'k... Tinke jo, dat ik in dief bin? Ik ha... ik ha...,’ mar hy kin net fierder komme.
Hommels grypt er yn 'e bûse, hellet in kwartsje út syn beurs en biedt it de boskwachter oan.
‘Ik wol dyn jild net ha, it giet my net om in pear sinten, mar om de saek.’
‘Toe nou, nim it oan, nim it oan!’ skreaut Hartman. ‘Tink net, dat ik in dief bin, tink net, dat ik in dief bin! Dat is gemien, troch en de troch gemien! Ik wol jo dy lyster bitelje! Nim it oan, nim it oan!’
Mar de boskwachter wegeret.
Sjoerd wit net, hwat er dwaen of sizze moat. Hy woe om in moai ding, dat er dizze ellindige skiednis net meimakke hie. ‘Hwat diest hjir tsjin de joun by myn bosk om to strunen?’ freget Regeling.
‘Ik strúnde hjir net om. Ik hie mei boadskippen nei Postma west en doe't ik hjir lâns kaem, seach ik ynienen dy fûgel.’ ‘Hawar,’ seit de boskwachter op it lêst, ‘wy sille der joune net langer oer iggewearje, ik sprek dy ynkoarten noch wolris. Mar ik siz it dy, datst' fan myn lysters ôfbliuwste! Meitsje nou mar, datst' thúskomste.’
Dan keart er him ringen om, stapt it bosk yn en set op hûs oan.
De beide jonges bliuwe binefter. Twa mannen fan Uncas, kammeraten fan har sawnde jier ôf, dy't elkoarren folslein fortrouwe, dy't altiten ien west hawwe yn need en wille
| |
| |
en gefaer, dy't foarinoar opkomme as bruorren. Nou steane hja dêr swijend, forlegen en forslein byelkoar.
Hartman, de sjongende boskfûgel, it feestnûmer fan de ploech, dy't altyd in wurd en in liet fynt, dy't lyts en great formakket mei syn kwinkslaggen -,
Hartman stiet dêr nou bleek en biroerd en byt op syn lippen, om de triennen to kearen, dy't him nei de eagen springe.
Dy frage fan de boskwachter: ‘Is dit de earste lyster, dyst' my ûnfytmannest?’ bounzet yn syn holle, stekt him yn it liif as in forgiftige dolk, makket him suver mislik fan pine. It skimert him foar de eagen, syn fûsten knypt er yn de bûsen gear, en hy fornimt amper, dat Sjoerd nêst him stiet.
Sjoerd, de sterke, trouwe Sjoerd, dy't altiten ré stiet om to helpen, dy't as in liuw syn maten byspringt yn gefaer. Sjoerd is hjir syn rie to'n ein, hy is forlegen mei syn hâlding en fielt him machteleas.
Ynienen keart Hartman him om en set ôf sûnder in wurd tsjin syn maet to sizzen. Sjoerd sjocht him swijend nei. Krekt sa lang, oant Hartman om 'e hoeke fan it skimerige boskpaed fordwynt.
|
|
Auteursrecht onbekend