|
| |
| |
| |
Haedstik XII
De jacht op 'e moardner
Goed acht ûre binne Piter en de maten de oare moarns al op it skoalleplein. Se wachtsje op Jolmer. Kertier oer achten komt er nei bûten strûzen. As er dêr yn syn tin simmerbloeske, sûnder pet op syn ljochte prûk, oan komt, falt it de jonges op, hoe'n drege maet Jolmer bigjint to wurden. Fan langte gewoan, mar in brede rêch en stevige skonken en fluch as in swel. Syn skrandere eagen binne hwat rêstiger as de twinkeljende ljochten, dy't yn Hartman syn holle steane. Mar yn gefaer en muoite brânt der in fêst fjûr yn en ek de rjochte noas en de fine lippen sprekke dan in kleare tael. Bazich is er noait ûnder de maten, wolris forheftich en opljeppen, mar net stymsk of wrokjend en seldsume trou. Doe't hja in Yndianeploech foarmen, spriek it fansels, dat Jolmer de oanfierder wêze moast. Hy is nammers ek de âldste: trettjin jier.
Om it hikje fan de klink to dwaen, is Jolmer to omslachtich. Hy springt der oer hinne sûnder in oanrin fan bitsjutting to nimmen. De maten bigroetsje him mei in jûchhei. Dat hja daliks yn in drok petear reitsje oer de greate dei fan juster mei al syn wederwaerdichheden, kin men fan tinken wol hawwe.
Jolmer wiist nei de hoanne fan de toer en laket:
‘Ik haw him fan 'e moarn noch net kraeijen heard.’
Dan slacht er Hartman op it skouder en priizget:
‘De Boskfûgel wurdt hwat langer hwat mear in sieraed foar ús stamme! As it plan fan Sjoerd trochgiet en hy kriget in stanbyld yn Rûchhuzen, dan moat der in kraeijende hoanne op syn skouder.’
| |
| |
‘Hwat hat de heit fan ús machtige oanfierder sein?’ freget Hartman. ‘Moatte wy de hiele moanne in ûre deis neisitte?’ Jolmer seit, syn heit hat der mei gjin wurd wer oer praet. Jolmer hat it der net rjocht op, hy wit net, hwat er der fan tinke moat. Hy hie leaver daliks mar swier waer hawn. As Heit oer soks sa opsetlik swijt en allinnich in bytsje koel is, dat fynt er folle slimmer.
‘Ik haw in draei om 'e earen hawn en moast daliks op bêd,’ fortelt Wessel.
Piter syn heit en mem hiene him tige it mannewaer oplêzen, Sjoerd en Hartman moasten mei de honger yn 'e hals ûnder 'e tekkens.
‘Ik tink, dat master ús hjoed tagelyk geweken nimme sil,’ seit Sjoerd.
‘Safollesto better,’ ornearret Jolmer, ‘gedeelde smart is halve smart.’
De jonges prate ôf: se sille der tsjin de oare skoalbern net oer prate, al freegje se harren de klean fan 't liif. It hat prachtich west, mar nou: hwat stiller hwat better. In útsûndering wolle hja meitsje foar Richt Baukema en Fouk Doornspleet, de beide famkes fan de sawnde. De jonges kinne mei Richt en Fouk tige oer de wei en dy witte wol, dat se altyd op 'e ridderlike biskerming fan Jolmer en syn maten rekkenje kinne. Richt mei har lange frissels en har kleare, blide laits dochs meije hja graech lije. De maten pleagje Jolmer wol, dat Richt syn faem is en Jolmer wurdt der net iens lilk om. Allinnich as Hartman it to bot makket, folget der in wrakselpartij.
Lyk as nou wer.
‘Astû ienkear mei Richt trouste, Jolmer, dan moatst in fear op 'e hege hoed dwaen en dan komme wy yn ús Yndianeklean op 'e brulloft.’
Jolmer pakt Hartman by de lea en al gau rôlje hja om en om yn it grint. Jolmer is de sterkste, Hartman de linichste. As hja nei in menút as fiif wer oerein klâdzje mei in kleur as fjûr, stiet Richt der al by to laitsjen.
| |
| |
‘Juster noch meiïnoar opsletten yn de toer en nou al wer fjochtsje!’ ropt se.
‘Ja, fanke,’ himet Hartman, ‘en noch wol om dy! Jolmer sei, datstû de domste fan ús klasse wieste en dat Woe ik him ûntstride. Doe binne wy oan 't slaen rekke.’
‘Datstû it greatste pleachbist fan de klasse biste en de moaiste krollen haste, dat witte wy wol,’ laket Richt, mei ryklik rea yn de wangen, ‘mar wês nou ris aerdich, Hartman, en kraei ris foar my. Dan krigest ek in hânfol koarn to pikken.’
‘Ik kin allinnich yn deadsgefaer kraeije,’ forklearret Hartman.
Fan alle kanten komme nou de skoalbern opsetten en kloftsje om ús maten gear. Der is gjin húshâlding, dêr't it nijs fan 'e moarn net drok bipraet is, sadwaende binne Jolmer-en-dy hjoed de helten fan de dei. Hja binne lykwols sa ticht as in pot, hoe't hja ek ferge wurde.
Yn skoalle giet alles syn gewoane gong, master praet nearne net oer.
Tsjin tolven, as hja skriften en skriuwark opbergje, freget Rienk Ottema út de fyfte klasse:
‘Wit master wol, dat der juster twa skiep deabiten binne fan in wylde houn?’
‘Ja Rienk, dat wit ik, dêr prate wy fan 'e middei noch wol effen oer.’
Hja forlangje der fansels al nei. Sa'n feit kriget noch mear kleur en bitsjutting, as master der mei opsetsin yn de klasse oer praet.
Om healwei twaën bigjint hy der daliks oer. Master seit, dat er neat mear wit, as ien fan de bern, mar hy wol harren effen warskôgje. It kin in gewoane, lilke houn wêze, dy't hjir earne yn Gaesterlân thús heart, dan is er nou grif al wer by syn baes. Mar it kin ek in losbrutsen of fuortjage bist wêze, dat hwa-wit-hwer weikomt, miskien mei de kolder yn de kop, en dat nou noch yn de bosken tahâldt. En nou hoege hja net altiten oan dy houn to tinken, hy sil de doarpen en it folk wol mije, mar master wol harren dochs oanriede, om hwat
| |
| |
foarsichtich to wêzen. ‘Hazze en houn’, dat spannende spul, dêr't soms tweintich en mear bern, lytsen en greaten, oan meidogge, moatte hja nou mar net boartsje. It is op dit stuit net fortroud, dat lytse jonges, dy't ‘hazze’ binne, allinnich of togearre einen it bosk yn geane, om harren op iensume plakjes to forskûljen.
‘Kin ik op 'e greate jonges oan?’ freget master.
‘Ja, master!’ klinkt it yn koar.
‘Dan geane wy oan 't wurk en tinke oan gjin hounen mear.’ Oer de klokliederij wurdt net praet.
Om healwei fjouweren lykwols seit master tsjin Jolmer en syn maten, dat hja effen wachtsje moatte.
‘Nou sille wy 't ha,’ lústert Hartman tsjin Jolmer.
Master rommet de lessener op, set hwat skriften út 'e wei en giet dan op 'e foarste bank sitten.
‘Jimme binne baes-kloklieders,’ seit er.
Der rint in lichte glim oer de jongesgesichten, hja swije en wachtsje.
‘Fine jimme it net in kostlike grap, om in hiel doarp yn ûnstjûr to bringen en âlde minsken in deaskrik op 'e lea to jeijen?’
‘Hwat hiene wy dan dwaen moatten, master?’ freget Hartman. ‘Wy moasten der út, it wie de needklok, dy't wy letten.’ ‘En doe hat Hartman de needhoanne noch kraeije litten,’ seit master droech.
‘Ja, doe't de boel ienkear oan 't rôljen wie, doe krige ik ynienen sa'n wille. Ik wie al oan 't kraeijen, foardat ik der sels erch yn hie.’
‘Dû bist in rjochtute jonge, Hartman. En jimme allegearre: earlike knapen, dêr't ik in bulte wille fan bilibje. Mar der is in gefaer, feinten. Jimme bigjinne jimsels miskien hwat to helthaftich to finen en nimme frij, dêr't jim gjin frij hawwe. Dy liederij, hawar: jimme woene der út en dat wie tominsten in kâns. Mar de kwesje draeit hjir om: mochten jimme der yn? Dat jimme graech ris nei boppen woene, bigryp ik skoan, mar jimme hiene ienfâldich Noardenbos freegje moatten.’
| |
| |
‘Dan hied er dochs wegere, Heit.’
‘En dan hie it dêr mei út west, Jolmer! Dû en dyn maten sille leare moatte, jimme winsken en frijheden hwat yn to koartsjen en ek mei wetten to rekkenjen, dy't jimme net oansteane. Dit hiele moaije Gaesterlân stiet foar jimme iepen. Jimm' hawwe in bulte frij, mar as jimme fan dy frijdom misbrûk meitsje, dan bisnijt it him. Jolmer mei nou yn in wike it fjild en bosk net yn. Wol mei er by ien fan jimmes op it hiem boartsje en jimm' meije ek by him komme, mar dat is de grins.’
‘Heit!’ ropt Jolmer mei in reade kleur. ‘Wy soene fan 'e wike krekt....’
‘It spyt my, jonge, mar wy prate der net mear oer.’
‘Dan bliuwe wy ek thús, master!’ seit Piter.
‘Ik hie fan trouwe maten net oars forwachte,’ antwurdet master.
Dan giet er yn 'e hûs, wylst de jonges noch in skoftke op it plein stean bliuwe to rieplachtsjen. Jolmer is noch in bytsje biteutere, mar de oaren prate him gau genôch wer moed yn. Piter seit, hja hawwe thús in prachtich hiem en in greate skuorre. De gollen binne healfol hea, der is wille genôch to meitsjen. En jouns kinne hja helpe by it weideleegjen, dat is like moai wurk as ikeboskjen. Ien mei oar is it harren net ôffallen, dat master it net slimmer makke hat. Hartman kloppet Jolmer op it skouder en mei in waerme glâns yn syn greate, blauwe eagen seit er:
‘Uncas, wy hâlde in bulte fan master fan der Mear!’
Piter hat gelyk: op it greate boerehiem fan Wildskut is wurk en fortier genôch. De hargen moatte boarnd, de hinnen en de kninen fuorre, in steapel hout moat op 'e souder brocht, út 'e einekuorren moatte de aeijen fandele wurde.
Skuorre en weinhokken, hiem en jister en tichte beamwâllen noegje om út-'e-wei-krûp to boartsjen, yn de brede sleat litte se har klompskippen sile, it hea yn de healtsjustere gollen is in útsocht plak, om to dreamen, to fortellen, plannen to meitsjen. As jouns it folk thús komt mei de hege weiden, warre
| |
| |
se harren op 'e golle as bitûfte haeijers, drinke mei biswitte gesichten kofje út 'e wite kûmen, ite hast likefolle potstrou as de greate keardels.
Mar hja dogge mear. Hwant de greate fijân, de wylde houn, dy't Ike syn skiep en Wildskut syn laem deabiten hat, is harren net út it sin. It plan, om sterke, iken kneppels to snijen, kin trochgean, al meije hja it bosk net yn: de beammantels hawwe hout genôch. As de stokken klear binne, meitsje hja nije bôgen en sterke pylken. Mei spikers op 'e dopkes hâlde se sjitoefeningen: de planken fan it jisterstek tsjinje as skiif. En al bringe hja it sa fier net as Willem Tell, as hja in pear dagen oefene hawwe, komme der forskate pylken triljend yn it doel. Deastil steane hja faek yn de beamwâl, de pylk op 'e bôge, wylst har eagen de lânnen ôfsiikje. De skiep rinne ticht by hûs, Wildskut hat se út 'e bûtendyk weihelje litten. Kaem er nou mar, de fijân, de moardner; kaem er nou mar ticht genôch by, dan krige er mear as ien pylk yn syn rûge bealch. Hy lit him lykwols net sjen en hy lit de lêste dagen ek neat mear fan him hearre. Mar de sneons stiet der in birjocht yn de Balkster krante, dat de jonges sa faek lêze, dat se 't fan bûten kenne.
Bloeddorstige hond.
Bij de visser IJ. de J. en de landbouwer R.W. zijn deze week een schaap en een lam in de weide doodgebeten door een bloeddorstige hond. Pogingen, om de moordenaar te ontdekken, zijn tot nu toe vruchteloos geweest. Naar wij echter vernemen zit de politie niet stil. Wij wensen haar succes en hopen, dat het misdadige beest zijn gerechte straf niet zal ontgaan.
It birjocht hat de jonges opwoun en mei greater krêft noch fleane de pylken yn de planke. Dyselde middeis noch sjogge se mei eigen eagen, dat de polysje ‘net stil sit’. De krante forkeapet gjin praetsjes.
| |
| |
Wylst hja yn de beamwâl op 'e útkyk steane, stappe Regeling en Jagersma, de boskwachter fan de ‘Maetskippij’ de lânnen troch, nei sé ta, it gewear op it skouder. De jonges brânne fan nijsgjirrigens en binne yn fûle spanning. Hwat soene se graech mei wolle. Se eagje de mannen nei, sa lang as se kinne. Op 'e sédyk bliuwe de mânlju stean to wizen en to praten. Dan rint Jagersma de dyk lâns, de kant nei it Klif op en Regeling giet tsjin 'e dyk oan lizzen mei de holle der boppe. Om better to sjen, klâdzje de maten op it ôfdak. Hja geane op 'e hege kant sitten, de bôge yn de hân. Se hawwe it each net fan Regeling ôf. As er him forweecht, steane hja daliks oerein. It hie neat to bitsjutten. Swartburd hat allinnich mar in prûmke nommen.
‘Ik woe wol, dat er der pine yn 't liif fan krige, om ús sa kjel to meitsjen,’ winsket Hartman.
‘Hy hat in geduld as in kat, dy't foar in mûzegat sit to wachtsjen,’ seit Piter.
De jonges hawwe safolle geduld net. Dat der nou neat bart, it is om pûr to wurden. De gewearen binne laden, de kneppels snien, de pylken lizze klear en nou komt dat ‘misdadige beest’ net.
Jolmer hellet in skriuwboekje en in potlead út 'e bûse.
‘Tinke jimme mar om Swartburd en de houn, dan sil ik effen in birjocht opmeitsje foar de krante,’ seit er.
De jonges laitsje. Dat sil wol moai wurde, Uncas kin it altyd sa ‘plechtich’ sizze.
As er klear is, lêst er harren foar:
De skieppemoardner.
Ek de mannen fan Uncas sitte net stil. Op it hiem fan R.W., dêr't forline wike in laem deabiten is, wachtsje hja de skieppemoardner ôf, wapene mei kneppels en pylken. Mocht er dêr yn de omkriten komme, dan binne hja fan doel, him lytsman to meitsjen. Wy winskje ek dizze moedige ploech in bulte sukses ta.
| |
| |
De maten klappe yn de hannen. ‘Dû hiest ek likegoed kranteskriuwer wurde kinnen as haedman,’ ornearret Wessel.
‘It kin allebeide wol,’ seit Hartman. ‘Edison wie tagelyk útfiner en kranteskriuwer.’
Sa koartsje hja de tiid mei praet en kwinkslaggen, mar har plak forlitte se net. Sa lang as Regeling dêr leit, bliuwe hja op it weinhok.
Einlings giet de boskwachter stean. De jonges rize ek hommels oerein. Och heden, noch neat. De man op 'e dyk taest nei de tabaksdoaze en nimt wer in farsken-ien. Dan rint er oan de oare kant by de dyk del en kinne hja him net mear sjen. Jonge, hwat is dat spitich. Hja hawwe greaten oanstriid om der hinne to setten, mar se hawwe master har wurd jown en dat brekke se net.
Dan noch mar ris oan 't sjitten. De pylken fleane wer fan 'e bôge. Sjoerd blykt de tûkste sjitter to wêzen, syn pylken sitte slach op slach yn it wyt.
‘Us broer, de Njirrejager, kin wolris in Hounejager wurde,’ seit Jolmer.
Ynienen skrikke hja forheftich op: by sé falle skoaten, twa, trije efter elkoar, de Lemster kant út. Yn in feech steane de jonges op it weinhok. Mei útrutsen halzen sjogge hja nei de sédyk. As der neat to ûntdekken is, seit Hartman:
‘Swartburd sil op in wylde mosk sketten ha, nou't er gjin houn fine kin.’
Mar dan sjit Piter syn earm foarút en skreaut er:
‘Dêrre, dêrre, dêr is er!’
Allegear sjogge se him, moatte se him wol sjen: in swarte houn, in houn as in keal, dy't as in razende rjocht oer de sédyk fljocht, dizz' kant op. Mei kolossale sprongen giet it ûnhuere bist oer de stekken. It hert bounzet de jonges tsjin de kiel oan, allegearre binne se wyt wurden, allegearre hymje se, gjinien seit in wurd.
Dan ropt Jolmer: ‘Us bôgen, ús pylken!’ Yn de alteraesje hiene se dy op 'e groun smiten. Meidat er it ropt, is Jolmer al fan it hok ôf en in pear tellen letter goait er syn maten it
| |
| |
ark ta. Dy binne nou ek fan de earste skrik bikommen. Hja sette de pylken op 'e bôge en bleek, mei de lippen op inoar, hâlde har eagen it swarte munster fêst. Boppe op 'e dyk, skerp ôftekene tsjin de ljochtblauwe simmerloft, liket er ûnnatuerlik great. As er nou aensens, njonken harren, by de dyk del, Wildskut syn brêge oer, it lân ris delkaem, deun by harren lâns!
Mei kolossale sprongen giet it ûnhuere bist oer de stekken.
‘Dan net misse, Sjoerd!’ seit Jolmer. ‘Sjit him lyk yn de harsens!’
Sjoerd knikt grimmitich.
It komt lykwols sa fier net. De wylde houn fljocht wol de dyk del, mar in brêge fierder as Wildskut sines. De brêge oer, dwers de lânnen troch, fan de jonges ôf nou, op it bosk oan. Noch ienkear sjogge se him, tusken in pleats en in beam- | |
| |
wâl, in swart spoek oer 'e ljochte groun, dan fordwynt er yn it bosk.
In ûre letter, as it folk krekt mei it hea thús komt, komt Regeling mei it gewear it hiem op. Greaten en lytsen steane yn in amerij om him hinne. Doe't er yn Jouke Smink syn bûtendyk wie, wie de houn ynienen opdûkt, deun by in keppel skiep. Hwer't er sa gau wei kaem? Net to sizzen. Mûglik, dat er in skoft yn de droege sleat efter de dyk lein hat. As in tiger wie er daliks op 'e skiep oanfallen. Doe hie de boskwachter sketten, hoewol't er to fier ôf stie. Mar om de skiep to rêdden, koed er net langer wachtsje. Foardat de skurk in slachtoffer meitsje koe, hiene de skoaten him opjage. Hy sil wol hwat hagel yn syn bealch krige ha, mar net genôch. Doe hie Regeling noch hope, dat er de dyk hâlde en rjocht op Jagersma syn loop oanrinne soe, mar dat wie misbiteard.
‘Wy krije him lykwols,’ bromt Swartburd, as er fuortgiet. De dagen, dy't folgje, binne foar de jonges in tiid fan fûle spanning. Snein-to-moarns lizze twa skiep dea yn 't lân by in boer op Riis, in koumelker ûnder Kipenboarch fynt de moandeis syn bêste laem forskuord, in arbeider op Swartskoalle syn touke. De wylde houn wurdt de skrik fan Gaesterlân. Memmen hâlde har lytse bern by honk, de jonges weagje harren net fier de bosken mear yn, de boeren sprekke swiere forwinskings, âlde buksen en gewearen wurde neisjoen, de ryks- en gemeentefjildwachters hâlde kriichsrie mei de boskwachters en siikje mei grimmitige gesichten en driigjende lopen de bosken ôf. Freark Roskaem ropt lûd oer de buorren dat der in ein oan komme moat en leit heale nachten mei in grou stik izer efter de hikke. Sterke Thomas hat nachts syn skiep yn in âld hinnehok en syn greate bile by de efterhûsdoar. Sytse Jongsma, dy't mânske knûsten hat, mar ek oan spoeken leaut, biweart, dat se him nea krije sille, hwant dit is gjin suver spul.
De mannen fan Uncas brânne fan ûngeduld. Einlings is it tongersdei, de strafwike is om en se kinne harren frijer biwege. ‘Mar foarsichtich wêze, as jimme der op út geane en
| |
| |
byinoar bliuwe,’ hawwe se thús sein. Nou, dat gebod is rom genôch en hawwe se harren sels ek al foarhâlden. Se sille foarsichtich wêze, se sille byinoar bliuwe, mar der op út geane se. Hjir is gefaer, dat witte se, mar dat priket it jonge bloed.
De earste dagen bliuwe se yn de omkriten en siikje dêr de bosken ôf. Swier wapene, de tosken opinoar, de senuwen op it uterste spand, slûpe se de paden lâns, it jonge hout troch. It is dûbeld nuodlik: de wylde houn en de polysje, mar dat bitsjut ek aventûr en wylder spanning.
De sneons weagje se harren fierder fan hûs. Ticht by de heide leit in stik bosklân, dêr't de skieppemoardner fan 'e wike al twaris sjoen is. Oerdeis rinne der trije skiep, dy't jouns ophelle wurde. De singels troch en by Keizers hússté lâns geane se der hinne. Nêst de greide dêr't de skiep rinne, jowe se harren yn it tichte bosk fan de foarste ikker del. Jolmer, Sjoerd en Wessel lizze mei it gesicht nei de skiep ta, de pylk op 'e bôge, Hartman en Piter sjogge de oare kant út, de kneppel yn 'e hân. Dat der oan de oare kant fan de greide twa mannen yn it bosk lizze en twa gewearlopen har kant út wize, dat witte de jonges net...
Tusken Kipenboarch en it Heidepaed, yn itselde bosk, dêr't ienris Jilke syn hutte stie, leit dy sneons de wylde houn yn in droege groppe to hymjen. Dat er Nimrod hjit, wit yn Gaesterlân gjinien, mar sels wit er it wol. Jierren lyn wie hy in prachtich jong hountsje en libbe as in prins op in slot yn Dútsklân. De baes en de frou wiene mâl mei him, de lytse baeskes, Hans en Heinrich, boarten mei him as in kammeraet. Op in tsjûk flierkleed, dat yn de greate keamer lei, rôllen hja mei har trijen om en om. Yn it park jage er efter de jonges, de fûgels en de katten oan út klearebare boartlikens. Yn de koken stie syn panne en dêr kaem it hearlikste iten yn, dat in houn bigeare kin. Hy sliepte yn deselde keamer as Hans en Heinrich, yn in greate koer mei in kleedtsje der yn.
Doe is it bard op in dei, dat er efter in goudfaisant oan siet,
| |
| |
dy't keakeljend oer it hege stek fleach. Hy derûnder troch, de dyk op, de fûgel efternei, dy't in eintsje fierder wer delstriek. Doe't de goudfaisant wer nei it park fleach, woe hy lykwols noch net werom. Nijsgjirrich sneupte er yn dizze nije, wide wrâld om, snuvend en rûkend oan allerhande frjemde dingen, wyld jeijend efter mosken en katten en efter syn eigen skaed oan. Yn de fierte reizge in greate wein foar him út, dy't fan efteren iepen stie. Hy bisocht om him yn to heljen en dat spile er gau genôch klear. Efter yn de iepene wein siet in man op in treppentsje, dy't floite en de hân nei him útstiek. It hountsje, dat alle minsken as syn maten biskôge, roun der sa mar hinne. De man krige him fan de dyk op en sette him yn de wein. Doe't er bigoun to gûlen en to twingen, omdat er wer nei hûs woe, kaem de doar ticht. Hy hat it slot nea wer sjoen en de baes en de frou en Hans en Heinrich ek net. Sûnt dy deis hjitte hy Nimrod en wie er de houn fan in merkereizger.
Wiken letter, yn in fier en frjemd lân, mocht er foar it earst de wein út en mei syn nije baes kuijerje. Jouns kaem er nou oan in keatling ûnder de wein to lizzen. Hy wie noch altiten ûnwennich, mar dat mocht er net blike litte. In pear kear wie er nachts bigoun to gûlen, mar doe wie de baes der útkommen en hie him sa op 'e kop slein, dat er dat noait wer dwaen doarst.
It fleurige, boartlike hountsje fan alear waerd in great, lilk, brommerich bist. Fan de baes wie er bang, hwant as er net daliks die, hwat de baes sei, waerd er oan it keatling lein en mei in swipe omseame. Jouns gyng de baes der faek mei him op út, om him stellen en moardzjen to learen. Hinnen en kninen en ek wolris in laem sleepte er nei de wein ta. Yn de bosken, dêr't hja trochreizgen, siet er efter it wyld oan en hwat mear hy thúsbrocht, hwat better wie de baes to sprekken. Sa wie Nimrod in greate, gefaerlike dogeneat wurden, skou foar de minsken, lilk op 'e bisten.
De baes wie nou tofreden oer him, mar doe't de lytse jonges opwoechsen, waerd syn libben minder. Dy pleagen en pinigen
| |
| |
him. Dan flokte de baes op harren, mar noch mear op Nimrod, as hy de tosken sjen liet en nei harren biet. Hy liet him lykwols net altyd pinigje en pleagje. Forline wike, by Woarkum, hie ien fan de jonges him ûnforwachts fûl tsjin de poat skopt. Hy wie razend opstoud, hie de smycht tsjin de groun smiten en him de greate tosken yn it skouder set. De baes hie him der ôfskuord en mei in ein latte ôftichele. Dat wie de grins. Hy hie de baes yn de hân biten en wie der útnaeid, foargoed. It suden wie er yn set, de lânnen troch en de sleatten oer, oant er yn de bosken fan Gaesterlân in feilich skûlplak foun. Dat hied er tominsten tocht. Mar hy hat nou al lang yn 'e gaten, dat er hjir net feilich is, dat de minsken, syn greate fijânnen, him opjeije en siikje. Hwerom, dat bigrypt er net. Omdat er skiep deabyt, lammen forskuort, kninen en fûgels fangt en opfret? Soks is him ommers altyd leard en hy moat dochs ek ite. Hy bigrypt fan de minsken neat, hy wit allinnich, dat it wrede en gefaerlike fijânnen binne. Ut de fierte wei fjochtsje hja tsjin him mei fjûr en tonger. Dat ploffen makket him wyld en stjerrend binaud. Hy sil soargje sa fier mûglik by harren wei to bliuwen. Syn gehoar en syn rook binne skerp, hy glûpt troch it bosk, in iensume rôver, dy't foar syn libben en syn frijdom fjochtet.
Nou leit er yn it bosk, dêr't eartiids Jilke' hutte stie, yn in droege groppe to hymjen. Hy hat hjoed gjin bêste dei, hy fielt wol, dat it gefaer greater wurdt en dat er helte foarsichtiger wêze moat. Fan 'e middei soed er in laem gripe, dat ticht by it bosk yn 'e greide roun, mar yn de fierte wiene der skoaten fallen, en mei kûgelsfeart wie er it bosk ynflein. Nou leit er hjir, mei de greate, reade tonge út 'e bek, yn in groppe to hymjen. Soene se him hjir net fine kinne? Hommels springt er oerein, stekt de kop omheech en harket skerp. Wiene dat minskestimmen? Hy rydbosket en harket. In skoftke heart er neat, mar dan, hwat fierder ôf nou, dêr is it lûd wer. Hy doar hjir lykwols net to bliuwen en set de oare kant út. Hy hat hjoed noch net iten, as er in knyn fange kin, sil er it net litte. Dêr heart er wer hwat, tichte by him. Hy stiet stiif stil. Dat is
| |
| |
gjin minske, dat is in fûgel, hy rûkt him al. In eintsje fan him ôf stiet in faisant yn de blêdden to klauwen en to pikken. Nimrod slikket him om 'e bek, dan docht er in sprong. It is mis, de fûgel mei syn blinkende fearren wjukkelt bearend omheech, roerend by syn rûge kop lâns. Nimrod forjit in amerij, dat er him stil hâlde moat en blaft fan spyt en grime. Dan stapt er wer fierder, siikjend, snuvend, harkjend.
Hy stiet nou oan de seame fan it bosk, by in stik lân dêr't trije skiep rinne. Hy hat hjir al earder west, hy hat dy skiep ek al faker sjoen, mar in felle oanfal doarst er net to weagjen. Yn de fierte steane huzen en dêr strune altyd minsken om. Soed er it nou oandoare? Syn kop draeit stadich hinne en wer, syn gleone eagen siikje it lân en de boskseamen ôf. De trije skiep rinne ryklik fier it lân yn, sahwat healwei. Syn skerpe noas rûkt lykwols ek hwat oars, folle tichter by. Dat moat in hazze of in knyn wêze. Ha, dêr ûntdekt er lange, brune earen, dy't boppe in gerspôlle forwege. Efkes letter sjocht er in grouwe hazze, dy't op syn efterpoaten stean giet to harkjen. Dan jowt langear, dy't gjin gefaer ûntdutsen hat, him del en bigjint wer mei de klaver to plúzjen. Nou is it Nimrod syn tiid. Hoeden glydt er it bosk út. Sûnder lûd glûpt er de greide oer, op 'e plúzjende hazze oan. Dy hat him lykwols noch efkes to gau yn 'e gaten, nimt in ûnbidigen sprong en spilet de wyk. Nimrod, dy't oan gjin gefaer mear tinkt, jaget der grânzgjend efter oan. Dan klinkt der in felle skreau út it bosk en trije pylken sûzje oer de greide. Twa strike deun by syn kop lâns, de trêdde boarret troch syn ear. Nimrod bliuwt in tel hymjend en rydboskjend stean, dan keart er him om en stout as de wjerljocht de oare kant út, in wisse dea tomjitte. Foardat er by it bosk is, falle der fjouwer skoaten. In flymjende pine brânt him troch kop en lea, it fjûr slacht syn eagen blyn en skroeit him de kiel. Hy rôllet twa, trije slaggen oer de kop, jowt him noch ienkear omheech en falt dan foargoed del. Sûnder lûd stjert er, as in helt.
Fiif menuten letter steane der sawn minsken om in deade houn hinne, Reegeling en Jagersma mei har gewearen, fiif
| |
| |
jonges mei har bôgen. De boskwachters prottelje en bromme op 'e jonges, dy't willemoeds it gefaer siikje en yn de bosken omstrune, as der in forskuorrende houn swalket en gewearlopen driigje.
De jonges lizze der tsjin yn, dat de jagers har oerwinning oan harren to tankjen hawwe. Sjoerd syn pylk sit noch yn it bist syn ear....
Nou kinne de skiep wer rêstich weidzje en wjerkôgje, de wylde houn is dea.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd