Trude

[p. 180]

XXIX

Yn it grutte hôf, oan 'e súdkant fan 'e pleats stie Eke Kuperus op dit oerdeisskoft tusken de ryk dragende apelbeammen. Har slanke hannen hâlde hja mei de palmen opinoar en de smelle finger-topkes leine tsjin it blanke kin.

Hast wêzenleas stil stie hja dêr allinne.

De simmersigentsjes lústeren yn 'e hege krunen fan it swiere mantel-beamte. Mar oer it hiele grutte hôf lei in rêstige, stille frede dy't fan neat ûntwijd waard.

Gjin rop, gjin lûd fan minske of dier.

En Eke dêr allinne, hja soe sjonge kinne en skrieme tagelyk. Har leavjend herte socht om jubeljen en it djippe leed tekniesde har. En wylst hja dêr stie en stadich in pear grutte triennen begûnen te glinsterjen yn dy moaie fammeëagen, tocht hja oan harren, dy't hja sa leaf hie. Oan har heit, dy't hja sa fernedere hiene. Hja seach dat toaniel wer fan dy aprilsdagen.

Har fine noasfleugelkes loeken en it sêfte kin begûn te triljen.... Heit... Mem... o, wat wie Mem konstant. Hja naam Heit syn earm doe't er út 'e keamer helle waard en stoep sa mei nei bûtendoar.

Freegjende eagen.

‘Nee frou,’ en it foel de haadman net licht, doe't er dat sizze moast, ‘dat is de bedoeling net.’

‘En wat wie jimme bedoeling àl!’

Nea hie hja har mem sa sjoen as op dat momint efterhûs.

Dy eagen, hja ferneatigen, giselen elts wa't der by wie.

Mar Heit, dy't nea immen kwea dien hie, dy't sels mannichien bewarre hie foar deportaasje nei Dútsklân, Heit moast mei en bleau mar wei.

Lang stoarre hja yn it blau, dat fier boppe de hege krunen bôge.

De bylden fan april en it fleanfjild ferdizenen

.... Hartman...

Hja seach him wer as dy jûns, doe't er har en har mem fan efterop ynhelle op 'e fyts. O, Hartman. Hja koe net oars. Eltse dei, eltse oere... Hja lei har holle tsjin in swiere útrinder fan har bellefleur dêr't hja as famke op sitten en oan toutere hie.

[p. 181]

... Hartman...

Har lippen wreauwen oerinoar en in trien foel yn it gers.

Nea, nea hie hja eat fan him heard. Hja wist neat fan him. As er noch libbe, yn Dútsklân siet, finzen wie, fusillearre, yn 'e oarloch fallen...

Têd rjochte hja de rêch en draaide har stadich om.

Har ôfmêde eagen stoarren doelleas op 'e grize pannen fan 'e grutte boereskuorre.

Hartman!

Hja woe, hja soe nei de boargemaster. Jûn noch. As dy har ek helpe koe. Der moasten dochs ynstânsjes wêze, dy wisten, witte moasten wêr't de feint...

Drôvich striek hja mei in hân oer har heech blanke foarholle en snokkere.

Doe kuiere hja by de skuorside lâns nei efterhûs.

Hja eage oer it ljochte efterhûshiem, oer de finne; seach de dyk út.

In man op in hynder.

In kylkol fos.

Hja huvere.

Ja, der soe in hynder komme as it wat slagje woe, mar wêrom...

Hja kearde har om, it die har sear. Nee, de keapman koe dit ek net witte en de hynders wiene d'r krap, mar wêrom no sa'n kylkol fos?

In bliid en lûd wrinzgjen sa't hja it yn tiden net heard hie klonk oer 'e wei.

Tel seach hja om. Wie dat...?

Har each ferskeat.

Trude...?

Nee... dat koe ommers net.

Net...? Dy kop... dy stap... sà... o... earme... earme Trude... Dan... Hja kaam in stap foarút.

Soe it dochs...

Wer wrinzge de fos, sloech de kop yn it boarst en wer omheech.

De rider hie wurk om de guds mei de heltertouwen yn de stap te krijen, en mei wat oars...

Yn 'e homeie nokkere de merje fan blidens en wille, spitste de earen nochris foarút en hâlde de heldere eagen op 'e faam efterhûs, dy't net foar-of efterút gean koe.

... Trude...? It wie sa!

Nokkerjend rûn de guds har hast om, treau de kop oan har boarst en

[p. 182]

streake mei de foarholle. Oerstjoer sloech Eke har hannen om 'e hynstekop en wylst de merje al mar trochwreau, leave hja: ‘Trude... myn earme... bêste pop... myn Trude...’

Mei in linige sprong wie de feint fan 'e guds en wylst er de fos it hel-tertou út 'e bek loek sei er: ‘Eke...’ striek syn bosk hier fansiden en efteroer en stie rjocht en kant neist de merje.

Traach liet hja de merjekop los en seach nei de bringer.

In jongkeardel, brún, ferbarnd. Yn in deistich mansjesteren pak, de lippen stiif opinoar, de swiere wynbrauwen boppe dy eagen... dy eagen... Har mûle soe wat sizze mar it wie in momint oft it bloed út har lippen wei loek.

As in eangstich fûgeltsje, dat gjin útkomst seach, loek hja har hiele lea yn. Har holle dûkte nei de skouders; har hannen ballen ta fûstkes en har earmtakken loeken krampeftich efterút. In snik skokte troch hiel har lea.

Doe snijde der in skerpe gjalp troch de stilte op it efterhûshiem.

‘Hartman!’ raasde hja en yn in net te betwingen oerstjoerens fleach hja de feint om 'e hals en kriet by hjitte triennen oan syn wang: ‘Hartman...! Hartman...! Hartman...!’

Doe't hja in toarntsje yn syn earms neisnokkere hie, lei er sêft in hân ûnder har kin en treau har holle wat efteroer om yn har eagen, har dierbre eagen te sjen.

‘Eke... leave...’ hime er swier, ‘ik bring dy... Trúde werom...’

Mei in pynlik glimke om 'e mûle seach hja nei de guds. Doe't hja de groeden op boarst en foarpoaten seach kriet hja sêft: ‘Myn earme, goede Trude. Sjochris wat in wrede groeden!’

Hartman wreau har hân oan syn wang en treau syn lippen der stiif op. ‘Leave... wy... alle trije... Trude... do en ik... hawwe djippe groeden krige...’

Wyld kriet hja: ‘Hartman... nee... nee... nee... myn skat!...’

Hja socht syn mûle dy't se salang misse moast...

En wylst hja beide, nei amper seis jier fan net te dragen langstme, it swietste lok fan inoars lippen preauwen, pluze de trouwe Trude, dy't de moarns yntiids al fan in hongerpôle earne oan 'e Dokkumer Ie helle wie, oan in sútrich pôltsje bargegers dat tsjin 'e rollaach fan 'e grutte jarrekolk opwoechs...

Koarnjum, Simmer 1952.