Trude

[p. 159]

XXV

It wie de sneonoerdeis, de 21ste fan gersmoanne, doe't in opsichter en in kontroleur troch de poarte fan 'e âlde kazerne kamen en it binneplein oerstieken nei de stâlen ta.

Dêr stie de fos Trude mei it oanfallige brûnblesfoaltsje der by. Doe't se safier wiene, kamen der gjin formaliteiten mear oan te pas. Men woe mem en dochter dêr ek wol slite, hoewol't dêr al immen wie, dy't gading makke. Dizze fos dochs, dat wie in prachtguds foar 'e militêre breakarre, dêr't er deis mei ried. Mar by mannich boer drige it speak te rinnen mei it wurk no't de Dútsker yn syn flecht oanhelle hie, wat er noch benaderje koe en de beide mannen hiene in adres opjûn krige, dêr't skreauwend ferlet fan in hynder wie. Mar no, no eagen se inoarren dochs ris oan.

‘Wolst dizze dêr hinne hawwe?’ frege de opsichter.

‘'t Is my opjûn,’ loek de C.C.D.-man oan 'e skouders.

‘Sa'n guds!’ en de opsichter tikke mei de rjochter wiisfinger op syn foarholle, wylst er by Trude op 'e stâl gie en de snur fan it heltertou los skuorde.

Op rêde skonken swonk de fos ta de stâl út. It beslach fan 'e efterpoaten skampte oer 'e klinkerts, dat it fjoer der nei spatte en as befrijd en ferromme amme hja op it binneplein en snúfde de frisse maitiidsloften yn.

De lytse hanneman tippele njonken de mem. Hja hapte en treau it freonlik lyts kopke by it betroude memmeliif op, aloan happend en happend yn it ûnwitten wat der barre soe. De skyldwacht yn 'e poarte beseach dizze úttocht mei in glimke oer syn troanje. Mar dat gou earlik de lytse foalle waans hiele postuer en dwaan it njoerste wêzen noch in glimke ûntlokje soe.

Foar 'e kazerne, op it plein dat op it oerdeisskoft ljochte ûnder 'e kleare loften, stie in feeauto.

De barte lei al del en de sjauffeur stie mei de hannen yn 'e siden te wachtsjen.

‘Is dit “miss vondeling” mei de dochter?’ frege er.

‘Dit binne se,’ andere de kontroleur.

‘In bêste merje, heite,’ en de sjauffeur naam Trude goed op.

[p. 160]

‘Dat wie de Dútsker wol tabetroud, dy helle gjin rommel oan.’ ‘Mar dizze twa binne dochs efterbleaun?’

‘Hy hie noch mar krekt smiten man, noch gjin wike âld,’ wiisde de kontroleur op 'e foalle.

Foarsichtich stoep de sjauffeur nei de foalle en lei in earm om 'e sierlike halsbôge.

Ferheftich begûn de lytse hanneman te hoarten en te skuorren. Trude sprong yn 't rûn, nokkere en skrabe fel oer it pún, mar de sjauffeur stie dêr't er stie, hy aaide oer it leaf kopke en prate: ‘Moatst ek in bytsje leare, lytse faam,’ wiisde doe nei de auto en sei: ‘Mei 'k dat helterke en dy gurdle, dan bine wy him oan 'e merje as se yn 'e auto binne.’

Doe't it helter oandien wie hong hja fel teskoar yn it tou. Eangstich stoarren de jonge eagen, wylst hja mei alle geweld yn it haam hong, mar de kontroleur late Trude oer 'e barte; de hoefslach klonk op it hout, de bak skodde, de mem wie fuort en lytse hanneman, dy't it nokkerjen yn 'e auto fernaam, gie mei sprongen oer 'e barte. Trude stie heech yn 't strie en wrong mei de lea nei har jong. De sjauffeur bûn moer en jong oan inoar en de mannen klapten de barte ticht.

‘Sjesa, no earst mar ris in eintsje ride,’ sei de sjauffeur en hy en de kontroleur kroepen yn 'e kabine. De opsichter fytste de stêd yn, bliid dat er wer frijman wie en de auto swonk om 'e gasfabryk hinne en socht syn wei it noarden yn.

By in iensume pleats op 'e romte, ticht oan 'e Ie, hâlde de auto stil. De kontroleur sette de hiemshikke iepen en de sjauffeur roaide d'r foarsichtich troch en slagge sûnder in hikspeal om te riden op it efterhúshiem.

Gjin minske te fernimmen. Gjin hûn. Neat. Allinne op 'e finnedaam stie in âld guds foar 'e hikke te sliepen.

De beide mannen lieten de barte sakje en laten Trude en har jong op it efterhúshiem.

De âldbok foar 'e hikke skrille op en lei de earen yn 'e moannen, mar Trude prûste útdaagjend, sette har kop skean omheech, dat it ljocht wjerspegele yn 'e glinsterjende eagen. Hja snúfde, skodkoppe, prûste nochris en wrinzge dat it by de grutte greidboersskuorre opklonk.

Stadich kaam de boer om 'e skuorside hinne en naam it spul efterhûs mei wantrouwen op.

[p. 161]

‘Jo hiene ferlet fan in hynder no?’ frege de kontroleur doe't er de boer seach.

‘Dat hàw ik, ja,’ knikte de boer droech.

‘No...?’ de kontroleur, dy't Trude beet hie, joech wat mear bod oan it heltertou en wiisde op moer en dochter. ‘Nei 't sin?’ Trude wrinzge noch.

‘Ja...’ kaam der swier, ‘mar... e...’

‘Moat hjir noch better hinne brocht wurde?’ frege de sjauffeur en lake.

‘Nee... dat net... mar...e... haw ik dy no foar taksaasjepriis?’

‘Nee... nee... Wrychtich net,’ foel de kontroleur út. ‘Jo meie dizze brûke en der goed op passe, dat is betingst, mar it bliuwt oarlochsbút fan de Kanadezen.’

‘Dus ik kin 'm net keapje?’

‘Dat kin net oangean. Yn 't fatsoenlike brûke en... dêr wurdt op tasjoen,’ kaam der efteroan.

‘Hm... lit 'm mar op 'e finne.’

‘Is der gjin plak yn 'e skuorre? De merje is wat oandien en waarm en de foalle noch gjin wike âld.’

‘No ja...’ net fan herten, ‘der moat ek mar plak foar wêze.’

De kontroleur naam de boer ris op dy't wat wrantelich nei de skuordoarren gie en ien doar mei gâns wramen iepen krige. De rook fan keallehokken walme nei bûten ta.

‘Maitiid,’ sei de kontroleur, wylst Trude him snúvjend en prûstend efternei stoep. De sjauffeur hie de foalle beet en fermakke him mei har krigel ferset.

By de skuorremuorre lâns sieten de sûpkealtsjes op it strie. Guodden stauwen oerein. De âldsten bleauwen lizzen te wjerkôgjen. Oan 'e oare kant trije leechgollen mei ien derfan heal ôfskaat foar keallehok.

Doe't se de skuorreed heal lâns wiene bleau de kontroleur stean en seach de boer freegjend oan, mar dy swei, trape yn 'e leechgolle, bleau der midden yn stean, sette it kin yn it boarst en it each sà strak op 'e lege helte njonken it keallehok as moast der wit wat útkomme.

Mar doe kaam de boerinne krekt op toffels de skuorreed del. In bliid ‘O... e... h!’ klonk yn 'e grutte romte en twa hannen klapten yninoar.

‘Heden... heden...! wat in leave merje en foalle, tinkt dy ek net, ju?’

[p. 162]

tsjin 'e boer dy't stadich kiezzewreau. Mar hja seach soks net. Hja seach allinne dat iene moaie dêr foar har: dy blide mem mei har jong. ‘Ja, dêr hast gelyk oan, dy merje mei fannacht net bûtendoar mei dat foaltsje’ en hja line suver tsjin 'e boer oan.

‘'t Is noch mar april, watte,’ krige de sjauffeur mei in freonlik glimke der by te hearren.

En doe, fol belangstelling: ‘Jimme hawwe ek al in hiele reis hân, tink?’

‘Wy binne d'r mei fan Ljouwert kommen frou.’

‘No, dan aanst earst mar yn 'e hûs komme om in bakje tee... Boer...?’