II
Vroeg dag vandaag! Half zes reveille, ‘revelje’ zegt de sergeant met z'n deskundig gezicht. En de nacht is rumoerig geweest. De ouwe heren van bij de dertig hebben even snaakse invallen gehad als kostschooljongens van twaalf. Ze hebben gebombardeerd met de keiharde hoofdkussentjes en de geluiden van de halve dierenwereld door de schemerduistere chambree laten gillen, gieren en grommen. En vandaag verweten de belhamels elkaar, dat ze gebronsd hadden als ossen, dat de deuren open en dichtklapten van het gesnork. De sergeant van een-en-twintig had een welwillende glimlach. Een dikke vertelde van fabelachtige vlooien: ‘zo groot’ (hij wees een lid van een vinger) en van even monstrueuze ratten.
Anders een gewichtige dag. Als burger heb je zo geen idee wat al ingewikkelde dingen een kommanderend hoofd martelen. Het uitleggen van ‘sektiehalt!’ kost meer hoofdbrekens dan je zo oppervlakkig wel denken zou. En de vooroefening voor het militaire knielen is afschuwelijk, martelend ingewikkeld. Zo'n korporaal slooft zich uit. Zweetdruppels, groot als knikkers, rollen in ononderbroken rij van z'n arme slapen - en als ie 't voordoet, is de beweging heel anders dan de uitleg. Soms was het tragisch. Dan zei m'n voorman: ‘Hap zeit-ie!’ Met die uitdrukking verslaat hij trouwens elk incident. Het schijnt hem eindeloze voldoening te geven: als ie een standje krijgt, als een kommando wat bruut uitvalt, als de luit' nijdig kijkt: ‘Hap zeit-ie!’ En alle emotie is voorbij.
We hebben gelopen, gedraaid, de pas veranderd, gesalueerd! Gesalueerd. Dat kunnen we al, salueren. Daar moet je zo min niet over denken, over salueren. Dat maakt een enorm gewichtig aandeel van de dienst uit. En dat kunnen we nou al, heus, al heel aardig. Je kijkt er je meerdere ‘eerbiedig, maar tegelijkertijd krijgshaftig’ bij aan. Dat lappen wij 'm al! Probeer het ook 's voor de spiegel!
Hét moment was het ontvangen van het werkpak en de kwartiermuts. De pakken pasten wel niet, waren veel te groot of veel te klein, maar dat doet er niet toe. Je bent ineens echt soldaat. Verbazend zoals dat je verandert. Onmiddellijk voel je je een ander mens. Je schudt de burger eenvoudig af. Je kijkt brutaler rond, spuwt flink van je af, laat je rrr's meer en kraniger rollen en met een zekere wellust laat je je overal neerploffen om te rusten of te wachten. Je kijkt niet eerst op benepen burgermanier, of het plekje wel