Toga en degen

[p. 75]

Hoofdstuk VIII.

Het is stil geworden in de conferentiekamer.

Roberts en Vermeer zijn op hun chef toegetreden en houden elk een zijner handen omklemd, die hij hun in eene opwelling van hartelijke genegenheid en gemeenschapsgevoel heeft toegestoken. Eene poos lang staat de kleine groep zoo zwijgend en met bezorgde gezichten voor zich uit te staren.

‘Hij kan het toch onmogelijk meenen!’ roept Roberts eindelijk driftig uit. ‘Hij kan toch geen opdracht hebben de posten in te trekken en met zijne politie oorlog te voeren!’

De kapitein vergenoegt zich den jongen man met een weemoedig peinzenden blik aan te zien.

‘God straffe ons!’ vervolgt Robert, warm wordende, ‘dat zou immers heeten het werk van jaren zwoegens vernietigen! dat zou immers een prijs geven zijn van onze gansche verovering!’

De kapitein knikt somber toestemmend. Er lag iets van de matheid van een afgestreden man in zijne anders zoo klankvolle stem, toen hij antwoordde: ‘Hij is slechts een werktuig, Roberts; achter hem staat de man, dien hij

[p. 76]

mij verweet dat ik hoonde, toen ik van de eenmaal komende verantwoording sprak: de gouverneur-generaal!’

Andermaal ontstond er een zwijgen: de raadselen der hoogere politiek, wier spookachtige schaduwen voor het eerst voor beide jonge mannen opdoemden, vervulden hen met te veel ontsteltenis, dan dat zij hun indruk daarvan in woorden hadden kunnen kleeden.

Daarbuiten heerschte het wreede, witgloeiende zonlicht en lag de groene kust onder de sidderende luchtlagen aamechtig te zieltogen. Alom doodsche stilte en onbewegelijkheid; zelfs de dampige waterspiegel van den oceaan glinsterde als eene logge oliemassa en wekte geene enkele gedachte aan frischheid of leven op. Men hoorde niets dan het onmetelijk insectengegons, het eeuwige dag- en nachtlied der tropen, snerpend, schril en tremoleerend, alsof de gansche van hitte trillende atmosfeer klankgevend geworden was. Af en toe, als er eene heete ademtocht door de vensterjaloezieën drong, werd het trage ruischen der branding hoorbaar en rook men de scherpe Indische strandlucht, een zoele geurenmengeling van koraalriffen, rottende planten, zand en zeewier. Het was een oostmoessondag in zijne meest ondubbelzinnige beteekenis, in zijne meest ontzenuwende en afmattende werking.

Maar Roberts scheen hieronder nog niet te lijden, hoe druk hij het ook had met zijn verhit gelaat koelte toe te wuiven. Integendeel, hij was vol energie, vol ongeduld en verontwaardiging, toen hij uitriep: ‘Maar de feiten logenstraffen immers

[p. 77]

de opvatting dier heeren! De feiten zullen de natie de oogen openen!’

‘De natie?’ antwoordt de kapitein met droevigen glimlach. ‘De natie, beste jongen, voert dezen oorlog niet. Het is een kabinetskrijg van diplomaten, door de heeren van Koloniën en van Buitenzorg in Indische aangelegenheden ondernomen en waarin de staatslieden naar welgevallen kunnen knutselen en experimenteeren, zonder dat de natie zich daarin betrokken gevoelt. God behoede ons volk voor de lauwheid en de onverschilligheid, waarvan het blijk zoude geven, indien het zich hier werkelijk in oorlog wist. Neen geloof mij, het doet dit niet!’ Hij herhaalde nog eenige malen als in sombere overpeinzing ‘het doet dit niet,’ toen hij zichzelven onderbrak met den uitroep; ‘Nu genoeg hiervan!’ En met nog luider stem tegen Roberts, die weer wilde beginnen: ‘Neen! neen! ik doe niet meer mee; ik heb voor vandaag genoeg!’ Maar eerst moest hij nog eens de groote hand op de borst leggen, als om zichzelven te helpen om diep adem te halen, voor hij op opgeruimden toon kon uitroepen: ‘Zie zoo! Nu van wat anders!’

Na deze ontboezeming trad hij een weinig terug en monsterde de gestalten der beide officieren met een blik van welgevallen die duidelijk aantoonde, dat zijn soldatenhart een wollen velduniform schooner vondt dan een goudgeborduurd galakleed - ‘Eigenlijk,’ sprak hij knipoogend en op schertsenden toon, ‘moest ik mijne postkommandanten weer als de weerlicht naar de linie terugjagen - moest ik niet?

[p. 78]

Maar dat zou jammer zijn,’ vervolgde hij met een bewonderenden blik op hun bestoven uiterlijk. ‘We zullen dus eerst nog eene sluippatrouille naar de benteng maken, al was 't maar om de soldaatjes ook eens te laten kijken en de kameraden hier aan 't strand jaloersch te maken. Maar gij moet vóór den donker in de linie terug zijn. Hoe lang rijdt ge er over?’

‘In gestrekten draf, drie kwartier,’ antwoordde Roberts.

‘Goed, dan hebben wij nog twee uren vóór ons. Met klokslag vijf kunt ge beiden weer in den zadel zitten, den dolenden ridder uithangen en vragen wat de wereld kost. Het was ook mijn schoonste tijd, de luitenantstijd!’

Al keuvelend verlieten zij de residentswoning om onder de schaduw der strandpalmen naar de benteng te wandelen.

‘De chineesche toko is opgedoekt,’ vertelde de kapitein onder het gaan, ‘de ratten verlaten het zinkende schip, maar ik heb nog juist bij tijds een kistje champagne kunnen machtig worden, het laatste van zijn soort. Daarvan zult gij beiden proeven, omdat ge er zoo goed uitziet; daarmede zullen wij klinken op -’ en zich plotseling met levendigheid tot Roberts keerende: ‘Waar is uw vrouwtje? Hebt ge het amazoontje niet meegebracht?’ Vóór dat Roberts kon antwoorden, had de kapitein hem staande gehouden door zich vlak voor hem op het pad te plaatsen, met den vinger op hem te wijzen en in komieke verontwaardiging uit te roepen:

[p. 79]

‘Waarachtig! ik zie het aan zijn gezicht, hij heeft ze in de linie gelaten, en dat in strijd met het kontrakt!’

Lachende antwoordde Roberts: ‘Als ik haar meegenomen had, op den tocht door het onveilig terrein, zoudt u de eerste geweest zijn mij te laken en, wat het kontrakt aangaat, zoo heb ik alleen beloofd dat zij mij overal zou volgen waar zij met haar paard komen kon. Maar bij die grootmoeder,’ zeide hij met den duim over zijn schouder naar de residentswoning wijzende, ‘had Roodkapje zelve weinig lust om te komen en misschien het paard ook niet.’

‘In strijd met het kontrakt!’ klaagde de kapitein, nog steeds Robert den weg versperrende. ‘Juist vandaag zou haar frisch en vroolijk wezen ons bijzonder goed gedaan hebben!’ Daarop even plotseling afbrekende als hij begonnen was, gaf hij haastig het pad vrij en wendde zich tot Vermeer met de woorden:

‘Aardig bedacht van de soldaten, om haar amazoontje te noemen, niet waar? Wat eene flinke en moedige vrouw! Dat is wat anders dan die teere, bleekneuzige, porceleinen poppetjes, die in elk paard een wild dier en in elk pistool een vulkaankrater zien! En dan dat kontrakt!’ voegde hij er opgetogen aan toe, terwijl hij Vermeer aanstiet om hem dit gewichtig punt duidelijk voor oogen te voeren. ‘En rijden! En schieten!’ De herinnering van hetgeen hij daarvan gezien had dwong den kapitein een bewonderend fluitje af, dat door den muzikalen Vermeer terstond

[p. 80]

met eenige trillers en dubbelslagen versierd werd.

‘Het is waarlijk te veel eer voor mij en mijne vrouw,’ zeide Roberts met eene schertsende buiging.

‘Niet te veel, want ze schiet op tien passen schoppen-aas uit de kaart!’ hernam de kapitein die er hardnekkig op uit scheen te zijn, alleen op deze eigenschappen van strijdvaardigheid te wijzen.

‘Wat ik het meest bewonder,’ zeide Vermeer, ‘is, dat zij daarbij zoo echt vrouwelijk en lieftallig blijft in geheel haar wezen, - heb ik niet gelijk, kapitein?’

Het duurde eenige oogenblikken voordat de aangesprokene plotseling en als uit een droom ontwakende antwoordde: ‘Jawel, jawel, ik heb maar weinig scherpschutters bij de kompagnie die het haar zouden nadoen!’ En zonder den glimlach op te merken die de luitenants onderling wisselden, bleef hij met een afgetrokken gelaat voortstappen.

‘Dat is zeker,’ hernam Vermeer na eene pauze, gedurende welke hij zacht had loopen neuriën, ‘dat gij een gelukkige kerel zijt Roberts, en dat de kapitein en ik eigenlijk met wroeging vervuld moesten zijn over onzen ongehuwden staat.’

Daar deze zinrijke ontboezeming niet den minsten indruk scheen te maken op het gezelschap, begon Vermeer met een strak gezicht te fluiten, welk bedrijf hij echter weldra staakte om de volgende stelling te verkondigen: ‘Indien de regeering slechts wilde begrijpen, welk een machtigen, moreelen invloed de tegenwoordigheid alleen reeds van eene beschaafde vrouw op de soldaten te velde uitoefent,

[p. 81]

zoude zij de komst der dames op het oorlogsterrein zeker meer aanmoedigen!’ Met deze beschouwing had de spreker meer geluk, want de kapitein viel hem terstond bij met de woorden: ‘Zeer juist, mijn jongen; die dappere vrouwtjes zijn hier van groot nut, men moest wat royaler zijn met hunne toelating, vooral nu men toch het beginsel niet kan handhaven, dat de dames hunne echtgenooten te velde niet mogen volgen. Dat zou in 't belang van de zaak zelve zijn, hoewel,’ - en hier blonk zijn gelaat van schalksche pret - ‘ik het gezicht van den uitrukkenden kolonnekommandant wel eens zou willen zien, als hij een paar van die lieve schepseltjes met het geweer op schouder in 't gelid vond staan, prat op het bekomen recht hare mannen in den oorlog te vergezellen!’

De veronderstelling van zulk een verschijnsel deed Vermeer zoodanig in verrukking komen, dat hij midden op het pad eenige danspassen uitvoerde, welke gevoelsuitingen met meer of minder hevigheid bleven aanhouden, totdat de heeren de benteng bereikt hadden.