Dagboek van broeder Wouter Jacobsz (Gualtherus Jacobi Masius) prior van Stein. Amsterdam 1572-1578 en Montfoort 1578-1579. Deel 2

[November]

⁺ Op den eersten Novembris hoorden wij van der Goude, dat daer die gemeente seer geschattet werde, doerdien want die stadt gesommeert was om op te brengen tot des prinschen behouf die somme van negentienduysent⁺ R. gl.². Mede worden hier geseyt, dat die van Leyden een bede binnen der Goude gehadt hadden tot behouf van haer benautheyt, hem overgecomen doerdien sij belegert geweest waeren. Ende werde met schotelen voer die luyden dooren gebeden³. Die leser siet wel inne ende oerdelt, wat welvaert die gueserie den lande ingebrocht heeft ofte noch invoeren wil.

⁺ Op den anderden hadden wij vrouch morgens tijdinge, dat voor Amsterdam bij die molens in der nacht van den guesen wuyt den bedde gelicht was een treftelick lantman ende en was nyemant die tegen dusdanige overdadicheyt yet dede, maer most ygelick lijden tgunt hem te beur viel.

⁺ Tot desen dage quame binnen Amsterdam een religioes wuyt sinte Catharynenconvent binnen der Goude, die daer nu onlanx wuytgescheyden was. Ende was dese als sij waende nae Utrecht te reysen van den vrijbeuters gevangen wel vijf daegen gehouden, soedat haer broeder wuyt der Goude haer most comen lossen, sulx hij dede mids den raubauwen te geven die somme van seven ponden Vls. Dese seyde ons niet dan van verdriet ende verkeertheyt, twelc binnen der Goude geleden ende bedriven werde.

+ NOVEMBER.

+ Van dat die wuyt Leyden binnen der Goude een bede hebben.

2 Over deze f 13000, - en f 6000, -, die Gouda moest opbrengen, wordt in het vroedschapsboek van deze tijd voortdurend gehandeld.

3 Op 4 Oct. 1574 richtte de prins uit Delft een schrijven aan de regering van Gouda, waarin hij berichtte, dat in Delft aan de predikanten was verzocht voor of na de predicatie aan te sporen geld of proviand voor de armen in Leiden te geven, en waarin hij vroeg hetzelfde in Gouda te doen en personen aan te wijzen om in ieder kwartier de gaven op te halen (ing. st.).

+ Voer Amsterdam wert een lantman wuyt sijn bedde genomen.

+ Een religieus van S. Catharynenconvent binnen der Goude wert van de vrijbeuters gevangen.

[p. 453]

Op den IIIen sprake ick een van Alphen ende seyde mij, dat sijn dochter⁺ nu van Alphen gecomen was, seggende dat die guesen daer veel rumoers maeckten met graven doer den dijck, voortstellende dat sij scepen van Vlissingen wachten, daermede sij op die Meer wilden reysen om Amsterdam te crencken.

Quame oeck tijdinge, dat die Turck in Aphriken groote victorie gehad⁺ hadde tegens den coninck van Spaengen mids innemen van de Golette¹.

Van de Staten voerts der landen onses conincks, als Vlaenderen, Brabant⁺ etc., hoerden wij dat haer vouchden den guvernoer seer weerhoerich in saeke van sulcke subventie als hij bij dien versocht ten behoeve om daerdeur den rebellen te onderbrenghen. // Ende worden voerts geseyt, dat in⁺ deselfde landen die gemeente hem sonderling began te verheffen tot oproer met oproupen dat sij tot geene contributie wilden verstaen.

Op den IIIIen hadden wij vrouch morgens tijdinge, dat in de nacht voerleden⁺ een convoyschip, twelck van Amsterdam gereyst was om tot Haerlem te comen, van vier schuyten vol guesen, die wuyt het riet daerinne sij wacht hielden quaemen, veel anstoets geleden hadde, maer doer vroemicheyt hem weerden ende haer ontquaeme, hoewel die capiteyn van tconvoyscip in sijn arm geschoten was mids anderen gequetst sijnde ende één geheel doot.

Op den Ven Novembris verspreyde hem tijdinge onder die gemeente,⁺ dat die magistraet binnen Amsterdam brief ontfangen hadden van den prinsche, inhoudende vermaeninge dat hem geraeden waer haer te begeven onder den prinsch om sulx te ontcomen de tyrannie der Spaengers, die den landen sochten te bedurven ende maer met schoene woerden flacteerden. Sij beloofden groote genaede, sulx Middelburch geschiet waer, soe verde sij met vrienschap haer wilden overgeven, maer dreychden haer met die wuyterste bederfnisse, waert saeke sij nu niet en quamen ende tot het wuyterste toe vertoufden. Dese faeme liep, maer nyemant wist yet sekers. Ende was suspitie, dat het maer wuytstel en was van sommige quaetwillige, diet sulx gaerne gesien hadden, soe als der veel tot desen tijde gevonden werden.

Op den VIen hadden wij wederom contrarie tijding als voeren van de⁺ Staeten in Brabant ende werde nu geseyt, dat sij tsamen met den guvernoor geaccordeert waeren.

Quaeme oeck hier één op deese tijt wuyt Spaengen ende seyde, dat die⁺ coninck wel wist in wat miserabele staet sijn landen hier waeren ende daerom nu tegen der tijt scepen senden soude wuyt Spaengen tot becrenckinge der rebellen.

Op den VIIen quame bij ons een wuyt Haerlem ende seyde ons die van⁺ de desolaetheyt van Haerlem, hoe armelick daer geleeft werde ende hoe menich mensch daer gesturven waere ende dachlix noch sturf.

Deselfde verhaelde ons mede, dat des coninx soudaeten veel scepen met sant gevult soncken voer thuys ter Hart, doende tselfde om den guesen te benemen openinge van den dijck te invaderen.

+ Tot Alphen sijn die guesen ende graven den dijck.

+ Die Turck hevet victorie.

1 De opgaven van de data van verovering van Tunis en Goletta lopen zeer uiteen (William Stirling-Maxwell, Don John of Austria II, London 1883, 83 en 85 en W.H. Prescott, The history of the reign of Philip the Second, III, London z.d., 331 en 332). Sept. 1574 waren echter beide veroverd (Knuttel 48). Op 19 Sept. etc. 1574 werden te Gent in de conventen en kerken biddagen gehouden tegen de Turken, die Tunis hadden ingenomen en Goletta bedreigden (De Kempenare 136).

+ Tijdinge van de Staten in Brabant etc.

+ f. 228. r.

+ Een convoyschip van Amsterdam lijdet in tIJe van den guesen forsch.

+ Fame, dat die prinsche brief binnen Amsterdam sendet.

+ Fame, dat die Staten versaemt sijn.

+ Fame wederom van oerlochscepen.

+ Hoe Haerlem benaut is ende scepen gesoncken werden voer thuys ter Hart.

[p. 454]

⁺ Op den VIIIen hoerden wij contrari tijdinge dan voerens, hoe dom Johan groete victorie tegens den Turck gehadt heeft mets hem te ontweldigen seer veel geleyen.

⁺ Hier liep oeck spraeke onder die gemeente, hoe des coninx armey, welck noch in den Hage was, tumultueerde ende haeren capyteyn Baldeum geweldelick vasthielen, roupende ende seggende dat sij den Hage verlaeten souden, wilde men haer gheen betaeling doen.

⁺ Op den IXen vertroesten haer veel menschen, die haer an alle sijden sulx benaut vonden dat sij gheen plaets en saegen daer sij haer adem mochten verhaelen, mids malcander voer seker te vertellen dat oeck die guesen opelick seyden dat haer regement opt hoochste was ende langer niet dueren mocht, overmids die groete bittere ongenaedicheyt welck sij den menschen andeden.

Op den Xen trocken wederom wuyt die Beverwijck doer Amsterdam nae Utrecht ontrent vierhondert ruyters ende en wist niemant werwerts sij reysen wilden. Sommige vermoeden dat die ofgedanckt souden werden, maer seyden andere dat sij de Veluwe bewaeren souden tegen die onvriheyt die daer op was. //

⁺ Op den XIen Novembris werden bij ons vertrocken, dat binnen Leyden⁺ seer getyrannizeert was van den guesen, naedemael sij ontset waeren, tegen den goede catholiken, die in den tijde van haer swaer beleg mogelick tot obediëntie onder den coninck gesproken hadden. Men seyde, datter sommige seer ongenaedelick gedoot waeren.

⁺ Op den XIIen hoorden wij, dat daechs tevoeren van den guesen op die Meer, daer sij nu geweldelick op waeren ende tegens des conincks volck veel hoemoets bedreven, genomen was een groete geley, welck daer gehouden werde tot convoy van de provantscuyten die dachlix op den Hage soetelden.

⁺ Oeck werde op desen dach veel gescuts gehoert, welcks geluyt scheen op die Meer te wesen, ende beghon tegen den avont al geseyt te werden dat die guesen thuys ter Hart inhadde.

Op den XIIIen vernaem men die voirn. tijdinge van die geley genoemen te wesen ende thuys ter Hart in te sijn te falgieren. Maer werde gestadelick⁺ geseyt, dat die guesen op die Meer seer sterck werden ende dat die Spaengers hoe langer hoe swaerder tumultueerden onder malcander, sulx dat sij thuys ter Hart selfs gewaent hadden in te nemen ten fijne sij daer souden verhinderen alle toevaert van provande in den Hage gebracht te werden ter wijlen ende ter tijt toe sij tot haeren wille om betaelt te werden souden coemen. Ende quaeme doer dese ende desergelijck tijdingen, dat onder die gemeent de weemoedicheyt altijts hoeger ende swaerder werde, merckende dat toch van nieuwerts hope gesien werde daer troost vandaen coemen mochte.

Op den XIIIIen quamen wederom binnen Amsterdam die kinderen van Geerte Gaven, die een deel tijts geleden voerens op den Haerlemerdijck gevangen gebrocht sijn tot Hoorn, als sij waenden tot Haerlem op den weerreys van de brulloft dien sij noch hielden te trecken, maer werde haer vroochde in groete droufheyt gekeert. Dese waeren op swaer rantsoon gestelt wel van drieduysent R. gl., maer hoe dat het daermede gemaeckt was en wisten wij niet.

⁺ Hier ontfingen wij tijdinge, dat ter Goude gesturven was eenen broeder Dirrick, eertijts soos ten Agnieten binnen Amsterdam, vandaen gescheyden

+ Fame van victorie op den Turck.

+ Tumult in den Hage.

+ Veel hoepen dat dese beroerte weldrae ten eynde comen sal.

+ f. 228. v.

+ Tyrannie binnen Leyden over den catholiken.

+ Conincks volck wert een geley op de Meer ontnomen.

+ Fame vant huys ter Hart.

+ Die Spaengers rumoeren tegen malcander.

+ Broeder Dirrick sterft ter Gou.

[p. 455]

in dese turbele mids met hem nemende een nonne van tselfde convent, die hij op der gueser manier getrouwet hadde.

Op den XVen saege ick een lantvrou met drie coyen verbij mij gaen ende⁺ seyde, dat die haer onthaelt waeren van des conincks soudaeten ende, hoewel sij claerlick genouch conde bewijsen dat het haer beesten waeren ende haer guet gheen prijs behoerden te sijn, wilde sij die wederom hebben soe most sij die nochtans wederom ten duersten coepen ende met XXXIIII R. gl. betaelen. Ende was dit een gemeen plaege, sulx dat nyemant sonder groete tribulacie gevonden werde.

Hier werde noch geseyt, dat die guesen die Meer nu geheel tot haer wille⁺ hadden ende seer practizeerden om daer alle houcken te verspiën, vanwaen haer eenich benautheyt over mocht coemen. Ende was te beclaegen, dat des⁺ conincks capiteyns over haer soudaeten gheen gebot en hadden, maer riepen tot alle tijden soe wanneer sij tot eenige tocht op den guesen geroepen werden, oeck hoe schoon die victorie haer toochde: ‘gelt, gelt willen wij hebben’, soedat die guesen hierdoer groete moet ontfingen. //

Op den XVIen Novembris werde onder den gemeente geseyt, hoe die⁺ grave van Swartschenburch binnen Delft gecomen was, daer ontfangen sijnde met groete triumphe. Ende geschiede, dat des anderen daechs nae den coomst van denselfden binnen Delft gehangen is die pastoor van⁺ de Lyer¹, weesende een goet catholiick heer. Twelck veel menschen oeck seer weerslachtich maecktede, wel siende dat sulcke tyrannie noch gheen hope in en brochte van eenich accort, sulx men verspreyde dat dese Swartschen<!> quaeme om te maeken.

Ontrent desen dach was oeck geschiet, dat een burgemeester van Delft⁺ wuyt die geslachte van de Sasbouten, die lange sijn besit verlaeten hadde ende nu wuyt den Hage wilden nae Haerlem reysen, doer sekere Waelen wesende des conincks soudaeten deerlick van als berooft was, oeck sijn mantel van sijn hals ende toffelen van sijn voeten.

Op den XVIIen quaeme fame, dat alle die presidenten der hoven in des conincks Nederlant met sommige bisscoppen tsamen vergaderen souden tot Bruysel, daer suspitie op viel dat tracteren souden of men eenichsins accort soude mogen maeken tegens soe swaere desolaetheyt daer tlant tegenwoerdelick in was.

Mede quame hier groete spraeck, dat die fame waermede voerens neder-

+ Merckt wel.

+ Die guesen hebben die Meer in.

+ Ons volck roupt: ‘gelt, gelt’, ende en wil niet vechten.

+ f. 229. r.

+ Die pastoor van de Lyer wert binnen Delft gehangen.

1 Hubert Adriaensz, geb. Delft, trad toe tot de Duitse orde, 1566 pastoor van de Lier, diende als geestelijke in het Spaanse leger, keerde terug naar zijn parochie en werd gevangen en naar Delft gebracht en midden Nov. 1574 daar opgehangen (Opmeer II, 231 en H.B. 1881, 43 en 1903, 249). Ten onrechte vermeldt Smit (pag. 265), dat dit op 9 Maart 1575 geschiedde. Dit was de datum, dat het Hof ordonnantie gaf om de beul, die de executie verricht had, daarvoor te betalen. Op zich zelf is het merkwaardig, dat de terechtstelling geschiedde door de officiële beul, die daarvoor van Dordrecht kwam. In andere gevallen, waar priesters ter dood werden gebracht, vond dat steeds plaats van militaire zijde zonder vorm van proces. Bij deze executie speelde Jacob Oem, heer van Wijngaerden, de gouverneur van Gouda, een beslissende rol, ongetwijfeld op grond van de bevoegdheden, die de prins kort tevoren had gegeven aan ridderschap en edelen in zake gevangennemen, veroordelen en executeren van verdachte personen, zoals blijkt uit de resoluties van Holland van 30 Oct. en 8 Nov. 1574 (R.H. 169, 182 en 184). Een vonnis tegen de pastoor is in het rechterlijk archief van de stad Delft niet gevonden. Het register van criminele sententiën van het Hof van Holland vertoont over deze jaren een hiaat, zodat niet is na te gaan, wat de pastoor precies ten laste is gelegd.

+ Een van de Sasbouten wuyt Delft wert van coninx soudaten berooft.

[p. 456]

geleyt was alsulcke tijdinge, als gehoort was dat die Turck groete victorie gehadt hadde tegens ons coninck int overvallen van de Golette, geheel⁺ wuytsteeck¹ gevonden werde te sijn ende dat waerachtelick ons coninck die nederlaege hadde met verlies van alle sijn armey, welck hij daerwerts geschickt hadde, ende oeck van den stadt Tunis, daer al vermoort was soe wat daerinne gevonden werde. Men seyde den coninck daerdeur hem soe benaut gevonden te hebben, dat hij tot die Nederlanden te mogen bescermen weynich raets vonde ende daerom naerstelick ontbode, dat sijn wille was dat men ymmer het lant in accort ende pays brocht, men maecktet soe men mocht. Dese spraeke liepe seer wijt, maer verhoepteden die goede dat het maer wuytsteeck der guesen was.

⁺ Op den XVIIIen werde ons gebootscapt, dat in den Heere gerust was deersaeme pater ende prior van ons convent op den Donck, heer Jacop Cornelisz., die bijnae een jaer met ons int convent ter Lely gelogeert hadde nae veel verdriets van hem tevoeren geleden. Dese was getrocken in de Nieupoort om nae den Donck te reysen ende vandaen wat te verwerven wuyt sijn pachters ten eynde hij tegen den winter wat hebben soude om hem mede te cleeden, alsoe hij heel sober int habijt was. Ende is hier en tusschen van den Heer deser werlt ontslaegen. Die mogende God gewaerdich sijn siel te ontfermen. Amen.

⁺ Op den XIXen is van ons wuyt het convent ter Lely nae Haerlem gereyst een religioes van S. Agnieten convent ter Gou om daer met weven haer cost te winnen, doerdien dat sij haer bevonde benaut ende anders gheen raet en sage om voert te comen. Ende swermden veel religiosen in deser manier veel deur den werlt. //

⁺ Op den XXen Novembris hadden wij tijdinge, dat binnen Utrecht deser⁺ werlt overleden was eenen Willem Jan van der Goude, wesende oeck balling als catholiick doer desen swaere beroerte. Dese was ter Goude sijnde geheel rijck, maer hadde doer armoede hem begeven om op doorlichscepen als soudaet te dienen. Men sach hem ghaen verdwijnen, maer is te laetsten al verlost. Die Heere ghewaerdich sijnre te ontfermen. Amen.

⁺ Op dese tijt werde wuyt versceyde plaetsen verscheyde missiven ontfangen, veelal boetscappende van accort oft pays, welck gemaeckt soude werden doer sekere groete meesters die nu al tot Bruysel vergadert waeren. Maer seyden andere, die wuyt der guesen steden quamen, dat die rebellen⁺ noch even harnackich bleven ende stoutelick wuytriepen, dat sij van gheen meeninge en waeren om eenich sins van accort te maeken voer ende eer die Spaengers wuyt den lande waeren.

⁺ Op den XXIen naemen die guesen tusschen Amsterdam ende Spaerendam een convoyschip, twelck nae die Beverwijck reysen soude. In dit schip was veel broots, wel voer hondert pond Vls., met in de tsestich menschen, die al gevangen wechgevoert waeren behalven vijf ofte ses die men seyde doerschoeten te wesen. Die leser mach dencken, wat verdriet alle dese overgecomen is.

⁺ Op den XXIIen spraeke ick een doerwaerder van tHof van Hollant ende vertrock mij dese, dat die huysluyden in den Hage ende in de contrey van

+ Quade tijdinge van den Turck.

1 Hier vergist de schrijver zich. Het woord wuytsteeck, dat het begrip van een onjuistheid vertegenwoordigt, is hier ten onrechte gebruikt.

+ Die prior van den Donck rust in den Heere.

+ S. Maria Goverts reyst nae Haerlem.

+ f. 229. v.

+ Willem Jan van der Goude stervet tot Utrecht.

+ Fame van accort.

+ Die rebelle en willen niet hooren.

+ Een convoyscip wert ons ontnomen.

+ Fame van veel verdriets, die van den Hage ende daerontrent angedaen.

[p. 457]

daerontrent, daer conincks volck lage, veel ongenaediger getracteert werden dan of sij van den Turck overvallen hadden geweest. Men braeck haer huysen of om thout van dien te verbranden. Haer imboel, huysraet, cleeder, beest ende andere desergelijck werde haer geweldelick omtnoemen. Ende als sij den soudaeten die cost tot haere wille niet geven en mochten soe werden sij dickmaels blaeuwe ende lamme leden gesmeten.

Op den XXIIIen werde binnen Amsterdam justicie gedaen met onthoofdinge van één¹, die vrouwecracht gedaen hadde mids andere veel boosheyts oeck an sijn moeder ende bestemoeder. Ende was dese justicie veel in verwonderinge, want die justicie tot veel plaetsen heel stille stonde ende lange niet geëxerceert en was.

Op dese tijt werden oeck binnen Amsterdam groete murmuratie gehoort over alsulcke leeninge als meenich opgeleyt werde, hetwelck al geschiede tot onderhout van den soudaten, die van den stadt onderhouden werden, tegen die rebellicheyt die overal op dese tijt groot was.

Op den XXIIIIen vonden wij ons in den convente ter Lely in groete bedrucktheyt, doerdat ons generael-prior van Syon van de pest cranck sijnde doer ons sijn wuyterste sacramenten ontfing. Twas te verwonderen dat wij, wuyt oersaeck want ons voerquaem hoe hij hem nu angedaen hadde met heer Abrahams cousen, die over de acht weken voerens oeck gesturven was in den Hage, welck hij met hem genoemen hadde alsoe hij sijn broeder was, altsaemen sterckelick suspiceerden dat hij hem daerdeur den sieckt op sijn hals gehaelt had //, hoewel dieselfde cousen nochtans eerst wel⁺ gewasschen ende belucht waeren.

Op den XXVen Novembris is deser werlt overleden onse eerwaerdige⁺ goodsvruchtige ende seer geleerde prior van Syon, heer Gerrit Jansz Pamburch, als hij nu gelijck een balling gedwaelt hadde buyten sijn residentie die tijt ontrent drieverndel jaers wesende meest ter Lely,¹ maer hadde oeck wel tien weken in den Hage geweest, niet sonder groet ongemack. Men saghe desen waerdigen heere sijns harten bangicheyt ten oegen wuyt ende ontfing oeck altijt meerder oersaeck, waerdoer sijn hartseer gestaedelick lastiger werde, vernemende soe nu van de ongeschicktheyt sijnre broederen, dien hij als een goet harder grondelick beminde, ende soe dan van sijn vrienden, die oeck an ende an deser werlt overleden, ende beclaechde hij goet heere daerom die te meerder soe hij die sijn vrienden verhoerde te sterven ter plaetse daer der hoochwaerdiger sacramenten gheen gebruyck en was. Maer wat lijden desen in deerlickheyt gequelt heeft, en is nochtans daerom daerinne niet gebleven, maer is al te laetsten verlost. Die mogende God sij hem genaedich.

Op den XXVIen werde die voirn. doochtsaeme heere prior tot Syon benevens thoge outaer voer die slotdoor binnen tconvent van Lely, daer hij gerust was, begraven ende werde die vigilie gesongen ende het officie van de begravinge gedaen doer die paters ende andere regulieren, veel ballingen, die tot deser tijt haer binnen Amsterdam behielen, namelick die prior,

1 Claes Adriaensz, alias Scheel Claes, poorter van Amsterdam, werd op 9 Oct. 1574 voor het eerst verhoord en op 12 Nov. 1574 veroordeeld om met het zwaard te worden gestraft (R.A. 274 fol. 125, 127vo en 128).

+ f. 230. r.

+ Die prior van Syon rust in den Heer.

1 Na zijn dood in Nov. 1574 kreeg het convent 30 gl. voor kostgeld (N.N. fol. 50).

[p. 458]

procurator van Blocken; die prior, supprior, procurator, broeder Gerrit Jansz, broeder Cornelis Adriaensz tsamen wuyt Steyn; die paters van sint Magdalenen ende sint Agnieten binnen Amsterdam, ygelick met sijn soos; die pater van sint Magdalenen binnen der Goude met een broeder wuyt Oude Naerden ende een jonge broeder wuyt Blocken wesende subdyaken, wiens naem was Br. Jan Pietersz.

Op den XXVIIen hielen wij het wuytvaert van den bovengenoomden prior met die voirgeseyde priors, paters ende andere verloepe reguliers, maer sang hier die hoochmisse die generael-prior van Windesem, die op die tijt bij oersaeck tot die Oude Nonnen gecoemen was. Ende dede dit dese voirn. prior, doerdien want wijt hem oetmoedelick baden.

Op desen dach ontfingen wij tijding van der Goude, hoe daer gepractiseert werde tconvent van de Goude het leprooshuys te maeken ende te imploëren het Magdalenenconvent tottet groete gasthuys¹.

⁺ Op den XXVIIIen gaven wij heer Aert Claesz, schoelmeester, // eertijts⁺ van der Goude, maer nu doer desen turbele balling woonachtich ter Lely, sijn wuyterste sacramenten ende deden dit in de kerck voer het hoochoutaer, doerdien want hij nu mede met die pest bevanghen was. Wat vervaernisse ende bangicheyt ons hier overquaeme is die mogende God alleen bekent, maer wij mosten dit oeck met alt gunt voirgaen is lijden ende dulden.

⁺ Op dese tijt werde noch al van pays ende accort verspreet ende werde geseyt, dat die prinsch met die Staten die onder hem nu waeren eens waeren om tot accordt te spreken.

⁺ Op den XXIXen Novembris quaeme bij ons die pater tot Room binnen Leyden, hebbende sijn residentie binnen Haerlem, ende vertrock die ons seer veel verdriets twelck nu al tlant doer den menschen overquaem. Hij seyde oeck, dat die soudaeten den Hage nu begonnen te verlaeten ende haer sieke al voerheen wechgesonden hadden, wesende onder malcander seer twistich².

⁺ Op den XXXen rustede in den Heere binnen tconvent ter Lely tot Amsterdam heer Aert Claesz Cocus, eertijts schoelmeester binnen der Goude, nu balling, ende hadde int convent voers. sijn logiis gehadt ontrent een jaer. Dese goede heere is van pest gesturven, wesende binnen drie daegen gesont ende doot. Die Heere sij hem genaedich. Amen.

⁺ Werde oeck op desen dach binnen tconvent voers. begraven S. Margariet Doedez³, donatinne aldaer. Ende was dese oeck binnen XIIII uren ghesont ende doot. Die Heere moet oeck dese ontfermen. Amen.

1 Op 12 November 1574 besloten de Staten van Holland, dat de meesters van het St. Catharinengasthuis te Gouda alle goederen van het convent van St. Maria Magdalena aldaar zouden mogen aanvaarden, mits de zusters alimentatie gevende (R.H. 191). Het officiële octrooi hiertoe dateert van 18 Dec. 1574 (rek. Houltman II fol. 15 en Graf. rek. 26, fol. 39ro-40).

+ f. 230. v.

+ Heer Aert Claesz van der Goude ontfangt sijn sacramenten.

+ Fame van accort.

+ Benaude tijdinge van Haerlem.

2 Op 29 Nov. 1574 verlieten de Spaanse troepen den Haag (Smit 250).

+ Heer Aert voirn. sterft.

+ S. Margriete Dooden stervet.

3 Zij was reeds in 1565 in het convent (Van Eeghen 266).