Logo DBNL
Dagboek van broeder Wouter Jacobsz (Gualtherus Jacobi Masius) prior van Stein. Amsterdam 1572-1578 en Montfoort 1578-1579. Deel 1 (1959)

Dagboek van broeder Wouter Jacobsz (Gualtherus Jacobi Masius) prior van Stein. Amsterdam 1572-1578 en Montfoort 1578-1579. Deel 1

(1959)–Wouter Jacobsz–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[Februari]

Op den eersten Februarii quame wederom tot Amsterdam een jonghen+ wuyt het fraterhuys van der Goude, die een broederssoon was van Zybrant+ die Backer, een overdaedich vijant van den goeden catholiken, wesende sonderling bitter ende genouch beroyt, twelck oeck meenich vermoyden dat hem die oersaeck was van sijn verkeertheyt, gemerckt hij nu genouch bevonden werde als een roever ende dief in andere goede menschen haer goet. Dese jongen vertelde, dat dese sijn voirn. oem an hem oeck genouch vertoont hadde groete ongevoelickheyt, hem in spiticheyt van der Goude sendende met spreken van woorden als volgen: ‘Ick sie wel, dat ghi mede veel andere gelijck sijt, die een gemackelick leven soucken sonder anschou te nemen, hoe die apostel Paulus leert dat ygelick sijn broot hoort te winnen doer den arbeyt sijnre handen. Gaet hierom ende versiet u, dat ghi elders coomt in het een convent oft ander, daer ghi leckerlick moocht eeten ende drincken’. Dus sprack dese voirn. Zybrant ende en wilde niet sien, hoe

verde hijselver gedwaelt ghinck van sint Paulus' leering, die niet soe hartelick en leert, als dat die een den andere liefde bewijst, welck liefde niet anders en souckt dan des evennaestens salicheyt, doende daertoe al wat die vermach sonder moelickheyt oeck van met tijtelicke have dien behulpelic te sijn, wachtende in alle naersticheyt van yemant te vercorten in steelen, roeven ofte in andere desergelijck. Maer was dese, doerdien want hij nu die vreese Goods verwurpen hadde sulx in sijn verkeertheyt verblint, dat hij het alderscandelikste voer doochde ende eere hielt ende op gheen liefte van sijnsselfs bloet paste. Seyde voerts dese jongen, dat die guesensoudaeten versch ter Goude ingecomen, daer voerens of geteykent staet dat wederom wuyt den stadt gesceyden waeren, daer noch plaets behielden ende tot den borger al geforeert laegen, waerdoer oeck onder den gemeente groete murmuratie ende bitterheyt tegens den capiteyn Wijngaerden geresen was.

+ Op den anderden Februarii quame binnen Amsterdam een vrou wuyt Schiedam, wesende huysvrou van één die tot Schiedam rectoir geweest hadde ende nu lange als balling om sijn catholiickheyt wil binnen Amsterdam gescholen was. Ende toonde dese vrou verdrietlick misbaer, doerdien want sij in haer reys ende vertreck veel geleden hadde, gevangen ende gespolieert sijnde van den guesen. Haer vader wesende een Schiedammer, capiteyn van een oerlochscip onder den coninck, seyde mijselver dat sij in dese reys verloren hadde over die hondert ducaeten.

+ Quame op desen dage oeck tijdinge, dat die van Leyden wuytloop gedaen hadden met wel tweeduysent man tegens des coninx soudaeten in Leyderdorp gelegen, maer mosten wederom terugge met verlies van veel volcks.

+ Van Middelburch werde hier wederom geseyt, dat geloegen waeren sulcke famen, waermede geseyt was van het ontset daer gedaen. Ende deden dese contrarietijdingen die dus tegen malcander gestadelick wuytgesteken werden,+ den menschen soe benaut wesen, // dat sij niet en wisten werwerts sij haer bergen oft keeren souden.

+ Op den IIIen Februarii ontving ick een missive wuyt Vlaerding, inhoudende dat op den laetsten XXVII Januarii overleden was mijn swaeger Claes Cornelisz, op die tijt schoudt van Vlaerding ende Maessluys. Dit deede mij seer wee, overmids sijn dochter, welck hij bij mij suster geprocreert hadde, Loontgen Claesdr., alsoe ick wel saege dat dese nu geheelick sonder troost ende toesicht waere. Maer ick most oeck hierinne die paciëntie nemen. Die goedertiere Heere verleenen hem sijnen eewigen ruste.

+ Quaeme mede op desen dach veel spraecks wederom, dat Middelburch nu sekerlick met gewelt ontset waer, maer doerdien want desergelijck fame soe dickmaels verspreet was ende altijts wuytstel gevonden werde, dit verhinderde dat dit oeck van veel goede menschen niet gelooft conde werden.

+ Op den IIIIen werde die gemeente noch altijts verder in verdriet gevonden, doer oersaeck want alle dinck tegenwoerdelick meer als voeren costelick ende duer bevonden werden te wesen. Men vercoft een Amsterdams tstuc butters om seven st., een pondt nieumolckens caes om twee st. met een blanck, een pont smeercaersen om seven st. Ende was alle dinck naer advenant van hoeger prijse, sulx dat menich in groot verwonderinge waeren, waerdoer die gemeente haer nootruft mochten crigen.

Op dese tijt geschiede mede tot Crabberdam1 ontrent Alckmaer, dat die+ guesen daer in een schans wesende van des conincks volck versocht isa ende quame bij ons tijdinge, dat daer ontrent twalif guesen gevangen sijn ende wel hondert verdroncken ofte geslagen werden.

Ontrent Delft verhoorden wij oeck, dat mede tot verscheyde tijden schermutsel+ gevallen was tusschen beyde die pertijen, maer hadden die guesen hier den nederlaghe.

Op den vijfsten Februarii gave ick eenen Thyman Leuwensz2 sijn uterste+ sacrament des heylich oliitsel ende rustede dese terstont nae dit officie soetelick in den Heer. Hij was een broeder van de mater int convent ter Lelie, daer hij tegenwoerdelick in een cluys ofte een ofgescheyde eenige plaets lage. Ende hadde dese goede man over die dertich jaeren sijn sinnetgis gemist, levende binnen die tijt seer ellendelick niet anders dan of hij een beest geweest hadde, cruypende over die deel sonder gebruyck van beddegewae ofte eenich ander gemack. Twas deerlick om sien ende sijn persoon om dragen, maer tmost sulx sijn overmids dat het God sulx geliefde, die hem te laetsten al verlost heeft. Dese sijn siel gewaerdich die Heer genaedich te sijn.

Op den VIen troosten die goede menschen hemselven met malcander veel goets toe te seggen wuyt sulcke faemen, als sij gestadelick die een den andere voertdeelden, meenende dat sij sonder twivel noch onlanx vertroost souden werden.

Van Zeelant werde nu continueerlick gesproken in gelijker manieren als weynich voer desen dach van der Goude ygelick die mont vol of hadde. Ende was sonderling te verwonderen, dat, niettegenstaende soe menich ondervinden van wuytsteeck te sijn tgunt den doochtsamen tot troost verstroyt werde, nochtans // altijts bevonden werden die hem groetelick+ verblijden, soe wanneer van yemant yewerts yet goets vertelt werde. Het worde verstaen te sijn des Heeren sonderlinge gracie, daertoe van God den menschen verleent, omdat sij hierdoer onderhouden souden werden van niet te verdwijnen in soe swaere tribulacie als sij dachlix mede overvallen werden.

Op den VIIen Februarii ontfing ick een missive van Machlen, gescreven bij den priorinne tot Zircksee3, oeck gevlucht, ende hiel inne hoe oeck+ Bergen op Soom in soe swaere last ende vreese geweest hadde van den guesen, dat die religiosen conventen daer oeck mede begonnen te scheyden. Waerdoer oeck een religioes van den Drie coningen tot Zircksee, voerens tot Bergen in een convent4 gevlucht, nu vandaen tot Machlen bij den voirn. priorinne als tot haer overste gecoemen was.

+ Op den VIIIen merckten wij noch altijts meerder verdriets den menschen te overcoemen, doer aensien dat die duerte in allen hoe langer hoe swaerder reese. Men vercoft op dese tijt een Amsterdams pont butters om acht stuyvers, een vat Vriesen butter om tseventich R. gl.

+ Op den IXen haddet des nachts seer wuyt den Noorden gewayt, waerdoer het water binnen Amsterdam sulx rese, dat men met schuyten in veel plaetsen van het een huys tot het ander most vaeren. Ende quame dit, overmids dat die dijck van sint Anthonis buyten den stadt, doer den guesen int jaer voerleden doergraven, noch ongerepareert laege. Twas tot onverdrachlicke last van veel menschen ende quaeme veel groete verscrickinge over die dit alleen saegen, maer tmost al mede geleden sijn.

+ Op den Xen quaeme wederom veel spraecks, dat Middelburch voerseker gevictalieert was ende werde geseyt van een groete slach onder den scepen aldaer ontrent gevallen met verlies van seer veel volcks ende scepen over wedersijde, maer hadde des coninx armey die victorie, hoewel nochtans die fame liep dat die viceammirael1 daerof van den guesen gevangen was.

+ Op desen dach werde een vat Vriessche butters gegeven voer tachtich R. gl.

+ Op den XIen hadden wij tijding, dat in dese voerlede daegen van ons volck, den Spaengers, gevanghen ende gehangen was des palsgrave van den Rijn sijn soone2, die sijn coors hadde tot den prinsche om hem te verstijven in sijn rebelle tyrannie. Ende hoorden, dat in weerwrake van dit binnen Leyden van den gevangen, dien sij soe nu soe dan op die Meer oft elders gevangen hadden, gehangen waeren bij die twintich personen3.

+ Liep mede op desen dach fame, dat ontrent den slaper van het Hontsboch ontrent dese tijt verslegen waeren seer veel guesen, maer en hoorden van gheen seker getal.

+ Op den XIIen quame binnen Amsterdam die abdisse van den Claresusteren4 binnen der Goude ende hadde seder Lichtmis laetstleden tot Utrecht geweest, comende op die tijt wuyt der Gou, daer sij soe lange in groot verdriet geseten hadde.

Hadde oeck op dese tijt een religiose suster wuyt Roomburch < tot noch toe binnen Amsterdam gevlucht > nu tot Leyden geweest, van andere gepersuadeert dat sij daer wel veylich coemen mocht ende wat vandaen soude moghen brengen. Maer vonde haer daer coemende geheel bedroegen, want haer daer veel verdriets angedaen werde. Men ving haer, men oncleede haer, men sleepte haer ende werde met veel smeeger woorden gelastert+ als een verraetster // met roupen van oeck den kinderen opt straet, dat die

baghijn1 ende verraetster behoerde gehangen te werden. Maer men dreef haer wederom wuyt den stadt met verhindering, dat sij daer nyemant, oeck haerselfs medesuster, dien sij opt straet haer vonde te gemoeten, eens an mocht spreken. Ende quame dese hiernae wederom binnen Amsterdam.

Verhoorden oeck hier, dat Jacobus Louf2, eertijts prior van den Donck,+ binnen Oudewater een religioes van de derde regel aldaer opelick tot een huysvrou getrout hadde.

Op den dertiende Februarii hadden wij tijding, dat die gemeent van+ Alckmer tweemael tegen den soudaeten binnen haer muyren te slaege geweest hadden, twee cappiteyns van haer verdrivende wuyt den stadt, ende werde geseyt die saeke te sijn, dat den borgers meer last opgeleyt werde van leeninge, scattinge ende diergelijck dan sij draegen mochten.

Sagen oeck op desen dach groeten brant in Waterlant, daer suspitie van+ was dat die guesen gesticht hadden.

Op den XlIIIen was sprake, dat des daachs tevoeren binnen Utrecht gecomen was die heer monsuer Laleyn3, die nu bij provisie stadthouder wesen soude over Hollant in den plaetse van den gevangen grave van Boshuy. Men seyde, dat hij met hem brocht veel gelts tot betaeling van den soudaeten, die sonderling ten achteren waeren. Die soudaeten wuyt Bommel hadden tegen dese wuyt geweest, meenende dien schadt ons volck te ontweldigen, maer sij bedreven niet ende mosten weder terugge met verlies van veel volcks.

Op den XVen quamen binnen Amsterdam ontrent twintich bootsgesellen,+ die, met den grave Boshuy gevangen sijnde, te Purmerent seder die tijt gelegen hadden ende nu doer Goods gracie wuytbrekende haer gevanckenisse wonderlick ontcoemen waeren. Sij brochten ons tijdinge, dien wij gaern hoerden, dat die guesen troerden, maer vernaemen genouch, dat het maer woerden waeren.

Op den XVIen hoorden wij wederom seer bedroufde tijdinge, daermede+ verspreyt werde dat wederom alle die wuytsettinge van die vitelrie an Middelburch gedaen gelogen was ende dat die guesen contrarie tegens ons volck victorie gehad hadden.

Van der Goude werde mede swaere tijdinge verspreyt, te weten dat die+ guesen daer nu sonderling het hooft ophieven, overvallende nu den goeden veel meer als voerens. Twelc gesciede doer oersaeck dat nu versproken was sulck concept als die goede gemaeckt hadden om den stadt weder te brengen in des conincks obediëntie4. Men seyde, datter drie wuyt den geconfedereerde gevangen waeren, onder denwelcke deen genoomt werden

te sijn eene Adriaen Pietersz1, swaeger van de burgemeester Jan Hey Gerritsz. Die Heere weet, wat suchten ende weenen den doochtsaemige geperste ende verjaechde hierdoer is overgecomen, doerdien want haer oegen hier open geworden sijn om te bemercken, dat haer weynich troosts noch voer die hant was ende dat sij gedreycht werden met veel ander beswaernissen, die haer noch te wachten stonden. Maer mostent evenwel God opgheven ende hem alle saeken bevelen, als die wel bekenden dat sij tschepsel sijnre handen waeren ende hem daerom niet al te seer en behoerden te bedroeven van tgunt hem over haer beliefde.

+ Op den XVIIen quame sprake, dat nu binnen der Goude wederom nieu rumoer geweest was, doerdien dat die voirn. burgeren gevanghen waren, daertegens die gemeente liep, ende worden die gevangens met gewelt wederom+ verlost. // Men seyde, dat om dese saeck wel vier vaendelen gevlogen+ hadden daer onder tgemeen populus seer tumultueerde. Quaemen mede op desen dach twee minrebroeders tot Amsterdam, die wederom als seker bij den wet verclaerden dat Middelburch voer drie maenden gealimenteert was.

+ Van ons gevangen stadthouder, die grave van Boshuy, liep fame dat sijn gevangenisse bijnae ontcoemen hadde geweest, angedaen sijnde met een vrouwenhabijt. Ende soude claerlick sijn propoost geeffectueert hebben, ten hadde gedaen een der guesenpredicanten, die dit vernemende met veel rumoors te maeken tselfde verhinderde. Dit waeren die tijdingen van desen dage. Die leser peynset bij hemselven met wat onrusticheyt die menschen tot desen tijde gedreven sijn geweest, daerinne soe verscheyde logens deen tegens die andere verspreyt sijn. Twelck al niet anders genomen werde dan der verkeerden practijck, tenderende alleen om doer menige wuytsteeck van consolacie ende daerbij contrarie rumoeren den doochtsaemen moeloos te maeken ende te brengen in alsulck ghepeyns, dat haer nymmermeer troost of verlossing soude mogen coemen.

+ Op den XVIIIen sprack mij an jonge Vroesen2, die soon van jonge Jan Huygensz3, Jan Claesz van Haerlem4 sijn swager; dese quame wuyt

den Hage, alsoe hij mede catholiick sijnde most loepen. Dese vertrock mij wonderlicke swaericheyden, beroerende het apprehendieren van den burgeren binnen der Goude, daer voerens of geteykent staet ende wederom of gescreven is dat met gewelt verlost souden sijn, daer hij noch niet of gehoort hadde, seggende dat het getal van die gevangens wel ellif1 waeren ende datter sommige over den stadtmuyer vallende haer versien hadden. Men vinge voert alle daege meer ende werden veel dooren van huysen opgeloepen, daer die suspecteerde gesocht werden. Ende was noch meerder swaericheyt, dat bij edickt geboden werden op peyne van lijf ende goet dat ygelick reede moste sijn opening te doen van sijn slooten, soe wie dies doer den burgemeesters ofte haeren commissariën versocht werden.

Op den XIXen was wederom groete brant in Waterlant ende werde den guesen aldaer van ons volck sommige scansen ontnomen.

Van der Goude hoerden wij, dat van Utrecht getrocken waeren veel+ haeckscuts met ettelicke paerden om te sien of daer eenich hope waer van den benaude te vertroosten. Op den XXen verstonden wij waerachtich te sijn, dat binnen der Goude wuyt den gevangenisse ghebroeken was eene Aert Jan Teeuwen, slotemaekerssoon, die geapprehendeert geweest hadde

als gesuspecteert van den stadt onder des conincks obediëntie te brengen. Hij ontquaemt wonderlick ende was genouch naeckt, maer vonde noch al wel die hem onderstant deden. Waeren oeck op dese tijt meer andere goede menschen doer vrees over des stads muyer vallende ygelick sijns weechs verloepen.

Op desen selfde dach werde Wessanen1 van des conincks volck verbrant, daerwuyt die guesen groot quaet gedaen hadden met rooven ende vangen ende spannen an schuyten ende scepen met provant, soe waer sij konden sien dat sij yemant machtich waeren te becoemen. Ende was sonderling hier van den guesen geschiet, dat sij op den wech overvallen hadden een paer menschen, man ende wijf tsamen. Dese beroofden sij van als soe wat sij bij haer hadden oeck van haer clederen, dien sij haer wuyttrocken tot het hemde toe. Ende dit gedaende sijnde soe doerstaeken sij dese man, sulx+ dattet bloot // van hem in sijns huysvrouwen schoot spranck. Deses leser sie dit wel in ende laet in verwonderen wesen van soe onwuytsprekelicke wreetheyt al dien eene mensche van den andere hier angedaen wert.

Op den XXI Februarii ghingen die van der Goude verloepen waeren ende haer residentie behielen tot Utrecht, tot Amsterdam ende ontrent dese plaetsen geheel bedrouft ende verslaegen, beducht werwerts die goede+ menschen in haer stadt sijnde hem mochten verburgen teghens soe swaere beroerte als nu daer geresen was. Wij ontfingen ijselicke tijdingen van dreigementen, die geseyt werden dat men den doochtsaeme mede dreychden, als met hangen, onthoofden, quartieren, met paerden van een te doen trecken ende desergelijck, mids toonende int ghaen over den straeten leeuwe aensichten ende roupende gestadelick: ‘verraet, verraet’. Twelck al maer geschiede tot verfoyenge ende verdruckinge der goeder catholiken, dien der guesen tyrannelicke ongodlickheyt ende ongenaede mishaechde, souckende met eenige middelen denselfde te ontcoemen. Waeren oeck dese voirn. verloepe Gouwenaers hierom te meerder benaut, soe sij wel wisten dat sekere des conincks soudaeten darwerts gereyst waeren tot assistentie van denselfde seer verdruckte met hope van die te ontsetten ende noch niet conden verhoeren wat dat der mocht geschiet sijn oft tegenwoerdelick geboren, bevreest dat dit attentaet den goeden tot meerder verdruckinge mocht vallen. Soedat wij des stadts van der Goude tegenwoerdige staet anders niet en conden vermercken ende oerdelen dan die alderellendichste ende gelijken den dach des oerdels, daerin toch sulck verdriet claerlick sal rijsen, dat ygelick verscrickt tot dies ghedenckenisse.

+ Op den XXIIen hoorden wij groot ellende van Waterlant, dat bijnae geheel verbrant ende geplondert werde. Men seyde, dat in de dagen voerleden binnen Haerlem gebrocht waeren over de driehondert stucken beest, al wuyt Waterlant gerooft.

+ Begon hiermede fame verspreyt te werden, dat die guesen Armuyden2 met ghewelt ingenomen hadden ende vernieude den goede catholiiken hierdoer haer benautheyt, als dien hierdeur groete vreese rees van noch verder desolatie. Sij suchten ende sij weenden deerlick, maer en vernaemen

niet anders dan swaericheyt over swaericheyt ende dit soeveel te lastiger, soe het regement der guesen langer duerde.

Quame oeck op desen dach binnen Amsterdam Aert Jan Teeuwensz,+ die ter Goude sulx boven geteykent staet wonderlick doer Goods gracie hemselven wuyt den gevangenisse gebroeken hadde. Dese vertelde ons onder veele anderen, twelck te verwonderen ende te verscricken stonde, dat oeck om sijnen wille gevangen geweest hadden binnen der Goude twee nonnen van sinte Margrietenconvent.

Verhoerden oeck, dat in Noordelant ontrent dese tijt het dorp Bergen+ die kerck met meest den huysen verbrant was van den guesen, daer oeck onder waeren veel lantluyden van tselfde dorp, verblint sijnde sulx in haer verboostheyt dat sij buyten alle affectiën nu dwaelden ende gheen regaerdt en naemen in alle haer wercken noch op God noch op de menschen, sij waeren vrienden of vreemt. //

Op den XXIIIen Februarii ontfingen wij wederom seer bedroufde tijdingen+ van der Goude, hoe daer nu getyranniseert was tegen sommige+ goede catholiiken, die bevonden waeren geconfedereert om den stadt te reduceren tot haer oude religie ende obediëntie van den coninck. Men seyde, datter twee gequartiert1 waeren, die quartieren gehangen sijnde an ygelick poorte één ende die hoofden gestelt opt casteel. Die een was <soe die fame liep> Adriaen Pietersz, swaeger van den burgemeester Jan Hey Gerrit Daemsz, ende die ander Pieter Jan Teeuwenz2, broeder van Aert Jansz voirn., die nu wuytgebroken. Van den anderen en conden wij niet vernemen, maer en twivelden niet of sij waeren in groete laste ende vrees.

Op den XXIIIIen quame binnen Amsterdam die nieuwe stadthouder bij+ provisie in de plaets van die grave Boshuij ende hadde met hem ontrent sevenhondert soudaeten, daer spraeck van was dat in Waterlant soude reysen om daer die scanse op te smiten, welck die goesen hadden op die plaets welck genoemt was tCalf.

Hier hoorden wij wederom tijding van der Goude, dat die beroerte daer noch even geduerich was ende nu oeck een burgemeester gevangen lach, maer en conden niet vernemen wie dat het wesen mocht. Hoewel wij tselfden meer geloofden wuytstel te sijn dan die waerachticheyt.

Op den XXVen hadden wij noch tijdinge van der Goude, daermede verspreyt+ werde dat daer veel van den goede catholiicken huysen geraseert ende sommige heel in de gront vernielt waeren, twelck ons al te seer benaude, maer hoepten dat het soe quaet niet en was.

Vernaeme mede hier, dat een Berchgin Gerritsd.3, weduwe, eerlick+ sulx in haer conversatie dat sij van niemant anders gehouden werden dan als doochtsaem ende goodsvruchtich, oeck gevangen was van den goesen

om saeke dat sij gedoocht hadde bij haer een atmael tijts verburgen te wesen die voorn. Adriaen Pietersz, nu ghequartiert.

+ Op den XXVIen sterf tot S. Agnieten binnen Amsterdam eene S. Cathrijn Gerritsd.1, nonne aldaer, die eertijts veel jaeren achter malcander ten selve convente bedient hadde toffitie van suppriorinnescap, maer had die drie ofte vier jaeren laetst verloepen in crancke schijn geweest, geheel in kintsheyt ende sonder verstant. Men hadde an dese veel lijdens gesien, maer twas nu al ten eynde gecoemen, gevende den getribuleerde alhier oeck mede groeten hoope, dat sij ymmers mede te laetsten vertroost souden werden. Die Heere ontfermet dese haer ziel.

+ Op dese tijt waeren die knechten, daer voerens of geseyt is dat die nieuwe stadhouder met hem gebrocht hadde, overgepasseert van Amsterdam nae Waterlant, maer werden wel vermoyt dat sij weynich bedriven souden, doerdien want het nu began seer te doyen als tot noch toe over die veertien dagen gevroren hadde. //

+ Op den XXVIIen Februarii werden weder geluystert onder verscheyden menschen, die sommige geheel troerden als waerachtige christenen medogende met der verdruckten benautheyt; sommige sach men lichtvaerdich te sijn ende spottelick gelijck die toonden dat generale desolacie+ van tgeheele lant haer begeren was. Ende men wilde wel als seker seggen, dat die vrome stadt Middelburg2, die soeveel tot noch toe tegengestaen ende geleden heeft, van den goesen nu geweldich geworden was.

+ Op desen dach werde binnen Amsterdam met den trompet ofgeropen, dat vrijheyt ygelick gegeven werde om het crijchsvolck tot Purmerent te victaliëren, waerwuyt verstaen werde dat die plaets van ons volck verweldicht ende den goesen ofhandich gemaeckt was. Men seyde, dat oeck meer plaetsen in Waterlant den goesen ontnomen waeren.

+ Quamen mede op desen dach binnen Amsterdam verscheyde Gouwenaers, bij namen Joost Harmansz met zijn zoon Jan Joosten3, Willem Jan4 ende andere, wuyt der Goude verloepen doer dese vervaerlickheyt, ende hadden voer om in den Hage te reysen ende daer neder te slaen, soe lange alst God anders wilde versien. Ten was niet dan ellende dat men hoorde of sage ende liepen die menschen sommige harwerts, sommige darwerts als verstroyde scapen niet wetende werwerts yemant vriheyt hebben mocht. Die almogende God is wel bekent, hoe bange ende hoe beswaert hem een ygelick op dese tijt vonde.

+ Op den laetsten Februarii verhief hem nieuwe rumoere, waermede overal verspreyt werde hoe groet verraet was wuytcomen, twelck begrepen hadde tcasteel tot Antwerpen, van Gent ende van Valesijn5 den goesen over te

leveren1. Men seyde, datter wel hondert soudaeten binnen Antwerpen waeren, die heymelick in den herbergen onderhouden werden, doer wien dit feyt angerecht soude hebben geworden.

Men seyde, dat grave Lodowijck2 wederom op die been was met veel+ ruyters ende voetknechten, twelck den guesen haer moet heel dede rijsen, haerselver persuaderende dat hem nyemant voert soude mogen wederstaen. Ende toochden haer oeck die rebelle steden niet anders dan als die op nyemant en pasten, hoewel sij haer an allen canten sonderling benarret vonden. Der ghinck fame, dat sij voerhadden alle dijken doer te steken ende die binnenlanden te gebruycken als wateren om daerdoer te mogen comen van den eenen stadt in den andere, sonder anschou te nemen hoe onverwinlicke scade sij den landen daermede doen souden, nieuwerst meerder op lettende dan om rebellicheyt te mogen bij bliven.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

datums