Logo DBNL
Polletje Piekhaar (1935)

Polletje Piekhaar

(1935)–Willem van Iependaal–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Hoofdstuk X.

‘Me zalle maar niet meer smoeze over je stommieteit met et kissie,’ zei Sjeek, ak weer op de klapper kwam, waar ze feestvierde, omdat Balletje sogges thuis gekomme was. ‘Je heb je d'r kranig uitgered en 'k mot zegge, dat je dat van de talente, van de goeie en getrouwe dienstknecht, behoorlijk onder de knie heb. Jij en Balletje benne as geroepe om te woekere in de wijngaard des Heere! La'me 't daar maar op houwe en afspreke, dat jullie met lof door je eksame kwamme. Bal heit blommetjes gehad om de behouwe thuisreis en an Pol he'k ook gedocht, die mag van avend te gast weze, as me Ouwekris een vaartje gaan flikke. Me wille is prebeere of me 'm op z'n ouwe dag niet an de stuipies kenne helpe. Hij zeit, dat ie groot maling heit an spoke en geeste, omda' ze geeneens bestaan en 't allegaar maar lulkoek is van de priemerikke1, die van de boeman vrete motte. En nou zal 't mijn is benieuwe, wat ie d'r van maakt, as ie met spoke te doen krijgt. Kom mee, Pollie, dan gaan me naar Verdonk, waar de jonges op me zitte te wachte en za'k ie onderweg wel vertelle, wat me van zins benne.’

‘La' mijn d'r ook bij weze?’ vroeg Balletje. ‘'k Hoef hier toch niet de heele dag op selet te zitte of 'k de bruigom ben. Wie me fieleseteere wil, mot me maar naloope.’

‘Ook al goed,’ lachte Sjeek, ‘hoe meer ziel, hoe meer vreugd...... 'k Docht, dat je vandaag liever thuis bleef, om 't feestvarke te weze en met je blauwe gebbetje in de blommetjes te zitte. Maar as ie meegaat, kenne me gelijk je nieuwe kloffie effe afborstele; 'k heb een dorst as een nijlpaard met een witte lever.’

Amme buite liepe, verklaarde Sjeek: ‘'k Heb van Vogeltje, de souger, gedaan gekrege, da'me z'n bergplaats magge gebruike om een gijntje te hebbe. D'r staat op 't kantoortje een brandkast, een stikoud pompertje, da'je met je neusgate opeslingert, op 't slot kan neme of anders effe op z'n buikie wipt om 't achterschot te scheure. Zoo gezeid, een verlossing met de keizerssnee! D'r zit netuurlijk geen poozer in, maar Neusie, die van 't gijntje afweet, heit Kris op 't krakie wete te voere en verteld, dat d'r dik twee rugge steune. As Kris 't niet gloove wou, benne ze 't spiezetje af gaan legge, net op 't oogeblik, dat Vogeltje d'r, op mijn verzoek, z'n poen in opborg. Kris is niet meer om te houwe, heit al een paar dage lang kientjes loope passe en wil 't akkefietje vanavend opknappe, bang as ie is, dat een ander 'm nog voor zal weze.’

In de kroeg zat een heel stel ouwejonges te zuipe en te boome, behalve Nol, die bij 't buffet lakes in een kertonne doos sting te pakke. Van alle kante wier d'r om Sjeek geroepe en gevraagd, wat ik en Balletje d'r bij noodig hadde.

‘Ze magge d'r vanavend bij weze,’ riep Sjeek, ‘ze benne allebei kedin gebleve en hebbe d'r recht op,

om de voorstelling mee te make. Wat kenne me d'r nou op tege hebbe, dat de jonges zien, hoe Ouwekris met pompers en spoke omspringt.’

De gebroeze zee d'r verder niks van, ging weer door met pattere, zuipe en kaartjelegge tot Sjeek ze bijmekaar riep, om te verklare, wat ze strakkies moste doen.

‘Luistere jullie nou allegaar is! Amme wat doen, motte me 't goed doen en d'r uithale, wat d'r inzit; net as bij de sleepasperzies. 'k Ben nog effe naar Vogeltje geweest, die 't goed vindt, dat er in 't pakhuis an de pomper gekraakt wordt, amme de schaai vergoeje en d'r geen gekkehuis van make. 'k Heb op me genome om 't seerejeus af te werke en de brokke met 'm te verrekene, Nol heit voor de lakes gezorgd en as jullie nou je pozetieve bij mekaar houwe en 't buize een beetje minnezeert, kenne me een reuze avend hebbe. Om een uur of twaalf komt Kris om 't pompertje de kink te geve en da's net wat me hebbe motte; vóór middernacht heit nog nooit een spook met ervaring z'n eige op de vlakte gewaagd! Al wat me te doen hebbe, is te zorge, voor wat leege pakkiste en aardappelvate om 't zaakie een beetje an te kleeje. Me kenne in de Molesteeg voor een zolletje an leeg vust komme en de gaste magge d'r een zweetje an hale. Allee! Bal en Polletje, een wage hure, vate laaje en met et heele zwikkie naar 't pakhuis an de Baan.’

Bal en ik ginge een wage hale en hebbe mekaar nog is beloofd, dat me goeje gabbers zouwe weze

en blijve, echte ouwejonges, die ze met et mes op d'r strot nog niet an 't poekele kenne krijge.

Amme twee keer hadde motte rijje om de vate en kiste over te brenge kwam Sjeek om te zegge, hoe me alles zette moste. ‘Twee vate en een kist op 't kantoor bij 't pompertje en de rest in 't pakhuis, bij 't opstappie van de deur.’

‘En nou motte me nog is kijke, hoe me de rest van 't pebliek zalle berge,’ lachte Sjeek, ‘want de gaste wille vol gezicht op de vertooning hebbe.’

Achter 't kantoor was nog een stukkie berghok en me hadde d'r alleen de deur maar uit te lichte om de bezoekers kijk op 't tooneel te geve.

‘Ziezoo, dat hebbe jullie netjes voor mekaar gebokst,’ prees Sjeek, ‘en nou is 't wachte op Kris en z'n briezelpartijtje. Me zalle maar trug gaan naar Verdonk en zorge, dat me om klokke elf allegaar hier present benne.’

Tege elve was heel 't poepie ouweknulle bij Verdonk binne en gaf Sjeek telkes 't seintje, wie d'r vertrekke most, om z'n eige in 't pakhuis te gaan drukke op de afgesproke plaas.

‘Vooral geen vin verroere as 't zoo wijt is en je bijtspijkers stijf op mekaar houwe, to'k denk, dat et tijd is.’ waarschouwde ie.

Balletje en ik ginge gelijk weg en zatte met Nel en Vogeltje z'n wijf in 't berghokkie of 't de artiestelozzie was. Toen me een beetje gewend ware an 't donker, konne me zien, dat Sjeek en de jonges witte lakes omdeeje en in de kiste en vate krope. Telkes most Sjeek vloeke en waarschouwe, omdat et stel

zat te berste van de lol en met vate en al omlazerde. ‘Jullie benne godverju nog niet groot genog voor de kakschool,’ raasde ie, ‘niks as een kluit kwijlebabbels, die je met duimpiedrop zoet mot houwe. Benne stapel gek op een lolletje en as ie 't voor d'r in mekaar zet, kenne ze d'r niet stil van zitte! Net kleine kindere as Sinniekelaas mot komme! Smoele dicht nou en as Kris an de deur raakt, de deksels bove je boerebotkop sluite.’

Maar die luizebosse hielde d'r snajum niet, zatte alderlei iediejoote geluije te make en ginge Mottigenelis, die niet meer uit z'n vat wist te komme, op z'n kop staan pisse. Sjeek wier d'r woejend over en was net van plan om 't heele gijntje stuk te gooje, as d'r an 't slot van de buitedeur gemorreld wier. Opslag ware alle ouwejonges doodsjaakies en was 't zoo stil in 't donkere pakhuis, da'je d'r akelig van wier. Me hoorde de kien in de vernolling tippele, dan zachies: krakkerdekrak...... de deur opekruipe en weer sluite. Kris konne me niet zien, maar me begrepe, dat ie roerloos een hortje bleef staan, om te luistere en seef te weze. As 't lang genog geduurd had, klikte z'n zaklantaren an en zagge me, hoe ie d'r een donker lappie over dee, om 't licht te dempe. Niet om te gloove zoo stil as de jonges ware, toen Kris met et lampie voor 'm uit op z'n teene naar 't kantoor liep, waar ie sebiet de gordijne liet zakke en z'n spulle op de lessenaar lee. Dan wou ie 't licht inschakele, maar me hadde de lampe d'r uit gedraaid, om 'm geen kans op volle kijk te geve. Hij dee 't lappie van z'n zaklantare, begon met et

pompertje op 't slot te inspekteere en stortte een sprotje kientjes uit z'n hanschoene, die ie andee. Stuk voor stuk slingerde ie de sleutels op 't slot en me hoorde 'm vloeke, as ie ze allegaar afgeprobeerd had, zonder dat er een van tippele wou: ‘Krijg de velle! Zoo'n ouwe rottrommel van voor kristus en geen kientje, dat huppele wil! Nou, dan maar op de schoot!’ Hij nam 't omslag van de lessenaar, dee d'r een boor in en begon 't slot te bewerke...... Me hoorde 'm kreune zoo as ie d'r an peeze most.

As 't omslag al te merakels begon te piepe, snee Kris een potlood an, liet et slijpsel tussche de knop loope en verzoop 't onderstel in een bussie met olie. Weer ging ie an 't bore om de pal van 't slot af te kenne lichte.

‘Allegaar noppes!’ foeterde ie, as ie een poosie an 't martele was geweest en d'r van sting te zweete as een otter. Dan zeulde ie 't kassie naar 't midde van de vloer, liet 't voorover op een stapeltje matjes valle en bestudeerde 't achterschot. Balletje en ik zatte mekaar in 't jat te knijpe van de zenuwe en Nel, achter me, schopte in me lende, as om te zegge, dat ze d'r eige bekant niet meer houwe kon. Telkes docht ik, da'k de jonges hoorde, die 't in d'r schuil uit moste harde.

Kris ging op de kist zitte, waar Sjeek in steunde, begon op z'n gemak een ander boortje uit te zoeke, om in 't omslag te doen en trok dan z'n vest uit. Effe nog een stevig pruimpie, flink in z'n jatte spauwe tege de bladders en: wraw... wraw... wraw... liet ie z'n boortje staal vrete, tot et gat groot genog

was om er de bek van 't scheurijzer in te zette. As ie mork, dat de sneb paste en 't onderstuk steun hield, om kracht te kenne zette, schoof ie d'r verlengstukke van gasbuize op en begon te rukke om spasie te krijge in 't achterschot van 't pompertje, dat belange nog niet van koekdeeg was.

't Heele spieze sting te drille van de poele, die Kris gaf en de jonges krege rejaal de kans om is effe te gaan verzitte. Me konne vanuit 't hokkie zien, hoe de bek van 't scheurijzer telkes een paar streepies doorschoot bij elke ruk an 't verlengstuk. Na een poepie haajege opdonders ging Kris weer op de kist zitte, om uit te blaze en z'n neus te kokere. 't Zweet guste met strale van z'n ros, zukke dikke korrels, die ie af zat te vege met de binnekant van z'n pet. As ie voor de zooveelste maal; hoei... hoei... vloekend an 't rukke was, begon Sjeek in z'n kist diep te zuchte, wat door al de jonges derekt overgenome wier. In al de hoeke van 't pakhuis diepe zuchte, zoo akelig, da'k er de huiver van kreeg en Nel d'r knieje in me rug voelde beve. 'k Doch eerst, dat Kris d'r opslag an dood most blijve, zoo as ie alles uit z'n jatte liet valle en geen poot meer kon verzette om pleiter te gaan. As genageld sting ie an de vloer, maar an 't siddere van z'n leeje zagge me, dat er nog leve in 'm most weze.

Sjeek, die z'n eige een soortement doodskop had gemaakt, kwam langzaam uit de kist rijze en kreunde: ‘Oewoewoewoewoe! wat de andere weer nadeeje. Kris kreeg d'r klootooge van en sting met z'n bek wijd ope te sterve om asem. Van alle kante

reeze de spoke uit de kiste en vate, akelig bleek in 't frutje licht van de gevalle zaklantare.

‘Kristiejaan!......Kristiejaan!......’ huilde Sjeek met verdraaide schorstem. ‘Ik ben de geest van je brave vader!’

‘En hier is je moeder,’ klaagde Lokkie, die in 't vat bij de deur zat.

Sjeek wees onder z'n lake naar 't pompertje: ‘Kristiejaan, wat mot dat beduije? Wat motte me van je beleve?’

‘Owowowowo!’ snikte Lokkie en al de andere geeste.

‘Op je knieje, Kristiejaan,’ wees Sjeek, ‘en om vergiffenis vrage!’

Kris viel op z'n knieje en begon met z'n jatte in de hoogte om vergeving te smeke.

‘Herken je me, Kristiejaan?’ infermeerde Sjeek.

‘Ja, vader,’ jammerde Kris.

‘Waarom doe je mijn en je lieve moeder dat an en misgun ie ons de rust van 't graf, Kristiejaan?’

‘Ja, waarom?...... Waarom?......’ simpte Lokkie.

‘Waarom?...... Waarom?......’ wouwe de geeste wete.

‘'k Zal d'r opstoot mee afnokke, ak d'r jullie een plezier mee doe,’ beloofde Kris.

‘Zajje maar geraaje weze ook,’ waarschouwde Sjeek. ‘Me dulde 't niet langer, ik niet en je lieve moeder niet...... As 't weer zou beure, mot de worgengel d'r maar een end an make.’

‘Owowowo,’ klaagde Kris z'n moeder en alle geeste...... ‘Kristiejaan!...... O...... Kriestiejaan!’

'k Docht emmes, dat ie d'r stapelgek van ging worre, zooas ie daar lag te kruipe over de vloer en alsmaar om genade vroeg an al de spoke om 'm heen.

‘Kristiejaan,’ begon Sjeek weer, ‘ka'je zweere da'je 't nooit meer doen zal?’

‘Ja...... ja......,’ zee Kris.

‘Goed, me wille je nog eenmaal een kans geve om net zoo braaf te worre as je ouwers. Leg de twee voorste vingers van je rechterhand op je breekie en zeg me na:

‘Ik zweer bij de geest van me vader......’

‘Ik zweer bij de geest van me vader......’ prevelde Kris.

‘En van me moeder......’

‘En van memoeder......’

‘En bij al de geeste, die me omringe......’

‘En bij al de geeste, die me omringe......’

‘Da'k nooit en te nimmer geen pompertje meer an zal bore, noch van vore, noch van achtere......’

Dan ineens sprong Kris overend met 't schuim op z'n bek, begon te gille: ‘De moord! de moord!’ en trok een gelaaje klakkebos uit de achterzak van z'n broek.

De geeste schrokke d'r eige 't lazerus en zakte flitsiefloep trug in de kiste en vate.

‘De moord!...... allegaar de moord!’ raasde Kris en zwaaide z'n revolver met z'n jat an de trekker. Me beschete ons van angst en Nel begon in d'r zenuwe om Nol te blerre:

‘Afsterve!... afsterve!...’ brulde Kris en schopte tege de kist, waar Sjeek in zat... ‘'k Zajje stuk voor

stuk uit je lijje helpe... Kom d'r uit!... Kom d'r uit!... Godzamme of 'k schiet je an flenters... Ha! ha! ha! allemaal... generaal... korperaal... admieraal... klooniejaal... sidderaal... De moord!... de moord!... Moeder waar zit je... Vergiffenis...’

Dan vloog ie op de ton an en sleepte Lokkie an z'n hare d'r uit.

‘Op je knieje, as de verdommenis... op je knieje en zeg me na:

‘Ik zweer bij de snot in me herses......’

‘Ik zweer bij de snot in me herses......’ stotterde Lokkie, doodspagud voor de gelaaje klakkebos.

‘En bij de stank in me broek......’

‘En bij de stank in me broek......’

‘Da'k nooit en te nimmer meer prebeere zal om Ouwekris te bemoejelijke in z'n broodwinning, noch as geest, noch as spook. En voor de rest kenne jullie me afsterve met je rotgijntjes. As ie 't weer is in je ros krijgt om me een zenuwberoerte an te mete en voor geesie te gaan spele, mo'je d'r geen bargoens bij moozere en zorge, dat de ziel van me zalige moeder niet naar jajem stinkt!’

As Sjeek prebeerde om uit de kist te komme, gaf Kris 'm medeen een lik met et breekijzer op z'n schedel:

‘In je graf blijve, pa! 'k Heb nou geen tijd voor femieliezake. Effe wachte to'k foetsie ben en dan mag ie moe en de andere geeste ijs op d'r hoofd gaan legge.’

Kris had z'n spulle bij mekaar, liet et bussie met boorolie leeg loope in de nek van Nol, die in 't vat

z'n klauwe niet roere kon en wenschte de geeste weltruste.

Amme weer bij mekaar in 't pakhuis stinge en 't licht op deeje, morke me pas, dat Vogeltje z'n wijf een zenuwtoeval had en stijf van d'r zelve door een vaatje met loog was gezakt.........


Vorige Volgende