Polletje Piekhaar
(1935)–Willem van Iependaal– Auteursrecht onbekend
[pagina 125]
| |
Hoofdstuk VIII.Scheeltje en Snoekie, die weer heelegaar beter is en alleen nog een beetje trekt met z'n linker drentellat, benne vaste gabbertjes geworre en ak niks te doen had voor Nol, ben 'k maar mee gaan dalve langs de schepe om te kijke of d'r niks te vaandele viel. Op 't lange lest wiere me te melig om nog wijjer te kuitere en benne maar an 't Maasie gaan zitte kwalstere naar de olievlekke in 't water, piekerend hoe me an rijke ouwers moste komme. ‘Amme 't nog is bij je moeder prebeere om een paar schrabbers los te brande?’ vroeg Scheeltje. ‘Die weet verdomme zelf niet hoe ze d'r snajem draaje mot om d'r krop vol te krijge,’ vloekte Snoekie. ‘Nog al een mooie tijd om maar over je zak te gaan voor Jan en alleman. Geen sent een poozer te verdiene en maar peeze tot ze d'r saves bij neerstrijkt van de flauwigheid. Heel de dag tippele en 's nachs nog geen binkie bekaan. En as d'r dan eindelijk één op de klapper komt is 't een merodevogel, die betale wil met de gate in z'n hemd. Allegaar nakkedikkers! Maar as me moeder sente had, zou ze toch wel teemis motte weze, as ze ons een beetje ging menteneere.’ ‘Heit ze dat ouwe binkie met die sasselewasbeene niet meer tot klant?’ infermeerde Scheeltje wijjer. ‘Ja, en wat zou dat dan nog?’ snauwde Snoekie. ‘Die komt maar eens in de veertien dage, às ie | |
[pagina 126]
| |
komt, en schijt dan nog niet voor elve. Twee rotterige knaakies en daar mot ze d'r heele middag voor geve. Bik d'r maar van. En dan benne d'r nog kalles, die d'r kinnezinne op hebbe en zoo'n gedraaidenelis niet an d'r gunne.’ ‘Wat wou ie van die kromme goozer?’ vroeg 'k an Scheeltje. ‘Vrage of ie niet een beetje bij kan spijkere in de koste van ons onderhoud en een paar gesjochte jonges op de poote wil helpe.’ ‘Je lijkt wel hardstikke belazerd!’ schreeuwde Snoekie. ‘Me wete geeneens z'n adres. As ie voor de eerste keer bij me moeder kwam, zee ie: ‘'k Zal je is wat zegge juffie, me spreke af, dat ik Jonas hiet, net as de prefeet en de rest gaat je niks an. Ak merk, dat je meer wil wete, heb ie me voor 't laatst gezien. Me sente benne goed en wie en wat ik ben, zal je zoo een zorg zijn. Lief weze en braaf worre, is alles wat ik van je verlang.’ ‘En as ie wist, wie ie was, ginge me d'r dan naar toe?’ wou ik wete. ‘De ziekte voor je,’ schold Snoekie. ‘'k Ben niet van plan om me moers bissenis stuk te make, omdat jullie op de bikkels loope. Waar motte me thuis van vrete, as ik de klante een beetje achter d'r kont ga zitte? Doch ie nou da'k me eige bloed een kunsie zal flikke? Maar as jij nou zoo'n branie ben, waarom ga jij dan niet naar je vaar, die banjerheer met z'n dure stoepie?’ ‘Je weet heel goed, da'k 'm heelegaar niet ken!’ | |
[pagina 127]
| |
schreeuwde ik witwoejend en van zins om 'm uit meenesie een kuist voor z'n kop te geve. ‘Doe niet zoo rot,’ begon Snoekie weer. ‘Je weet afgedonders goed, wie ik bedoel en as ie 't emmes niet weet, za'k et je zegge, hier of ginder alleen.’ ‘Zeg maar op hier, Scheeltje mag et best hoore,’ riep ik. ‘'k Kan op me ooge zwere, da'k niet weet wie je bedoelt en niemand me nog verteld heit, hoe me vader hiet.’ ‘Je vader heit een kantoor op de Leuvehave met een marmer stoepie,’ zee Snoek. ‘Kan wel weze,’ vond ik, ‘maar de naam mot ik hebbe. Voor al die rotsmoesies koope me niks. En, as 't werkelijk me vader is, zalle me 't stoepie ook wete te vinde, la'je dat gezegd weze. Je kwijlt maar wat om mijn een beetje te kakke te zette.’ ‘Doch ie dat?’ vroeg Snoekie, ‘je moeder heit d'r eige voor de deur verdronke en je oome Hein maakt er een penozetje van om poen los te brande, omdat ie d'r alles van weet en dreigt met kapsie te make.’ ‘Ik weet,’ zee ik, ‘dat me moeder 't niet af liet koope en d'r eige verdronke heit en ik weet ook, dat me opa de sente is gaan haie en dage lang as een godmeleier d'r van gezope heit. En, as jij meer weet mot je 't zegge......’ ‘Stuimel hiet ie, Meester Stuimel, advekaat en prokkereur. Dezelfde, die Balletje niet verdedige wou, omdat ie met strafzake niks te make wil hebbe en z'n eige alleen maar intresseert voor 't seviel. Nol en je oome Hein benne d'r geweest om te vrage | |
[pagina 128]
| |
of ie helpe wou, maar hij bemoeide z'n eige niet met vuile zaakies.’ ‘Zal die z'n eige toch met jou motte bemoeie, Pol,’ meende Scheeltje. ‘En nou mot je me nog vertelle, hoe jij dat alles zoo sekuur weet,’ zee ik. ‘Van je oome Hein,’ beweerde Snoekie, ‘die heit d'r met z'n dronke kont bij me Moeder over zitte prate, ak in bed lag te luistere.’ ‘Goed, me smoeze d'r niet wijjer meer over,’ zee ik. ‘Laat alles maar is effe rotte, to'k met Sjeekspier gemoozerd heb.’ ‘Netuurlijk,’ riep Scheeltje, ‘me hadde 't over die ouwe bink van Tonieja en amme maar van de hak op de tak springe, komt d'r van al de karreweitjes geen pokke terecht. Wat doen me, as me wete waar dat kromme binkie woont? Zamme zegge, dat me 'm kenne van de klapper en beloove, da'me d'r niet over poekele zalle as ie wat rechschapes afschuift?’ ‘Je lijkt wel geschift!’ schreeuwde Snoekie, ‘doch ie, da'k een pooier wil weze? 't Is godzamme sjantaasie en 'k mag lijje, dat me klauwe afbreke ak d'r een sent van an zou neme. D'r komt noppes van, al lagge jullie te gille, dan ging 't nog niet door.’ ‘Maar me kenne toch niet zonder schrabbers blijve dalve tot me as triefel worre opgepikt,’ vond Scheeltje. ‘Dat kenne me net niet,’ zee Snoekie, ‘presies net niet. Ik niet en Pollie niet, want me benne van goeie huize en as ie in je stinkerd zit, omdat je moer getippeld is met een pakslinger, mot je trug gaan naar | |
[pagina 129]
| |
je vaar en niet in de lijmkit blijve plakke, tot ze je uit de vlooiebak komme lichte.’ ‘Me vader, die pruimt me niet meer, omda'k et feestelijk verdom om mee te buffele an de kassies, die je de tering bezorge en geen brood beloove. 'k Ben toch niet verplicht om me longe uit te kotse omdat hij et doet...... Die man is alleen me vader omda'k op z'n trouwboekie sta en 'k wil opstoot ruile met Polletje.’ ‘Maar je hebt toch verteld, Snoek, dat die bink, die bij je moeder komt, een dikke tiet met poen heit?’ infermeerde ik. ‘Ja, dat he'k gezeit en 't is geen skorum ook,’ riep Snoekie, ‘maar al heit ie nou een tiet as een schildpad zoo dik, dan hoeft ie 't toch niet an ons te brenge.’ ‘Nee, netuurlijk niet,’ vond Scheeltje, ‘me benne bereid om 't effe te komme hale, daar zijn me niks te melig voor nou me d'r zoo afgemieters om verlege zitte.’ ‘La'me afspreke, dat ie z'n sente niet op 't stoepie leit as ie gaat slape en as me 't zouwe wille fazele mot er wat gedaan worre,’ zee Snoekie. ‘Verrek,’ lachte ik, ‘me zegge toch al da'me d'r niet te lui voor benne om effe an te komme. As 't van de portefullie emmes waar is, zou 't wel dood zonde weze, amme d'r niet an ginge werke. Dat blijve me an mekaar verplicht en amme 't niet van stond af an gaan prebeere, benne me waard da'me verluize waar me staan. En Tonieja heit er niks mee te make as ie 't goed gaat beschouwe. Ze mag d'r geeneens wat van wete, dat me d'r binkie effe in 't | |
[pagina 130]
| |
pak gaan steke. Wat niet weet wat niet deert. Vrouwe in 't spul zal de pest krijge. As 't goozertje op de heupzwaai gaat, kan zij 't niet helpe, want et is niet bij haar op de klapper gebeurd. La'me nou is gek lulle en zegge, da'me die hoerejager voor een dotje poen in z'n kuif pikke, wat dan nog as 't bij 'm thuis gebeurt? Heel z'n hebbe en houwe krijge me toch niet en d'r zal nog zat over weze, om Tonieja de klandizie te blijve gunne.’ ‘En amme nou al de poen bekaan zouwe krijge?’ vroeg Snoekie. ‘Nou, dan ware me dik betoegd,’ lachte Scheeltje, ‘en konne me je Moeder een pensjoentje geve! La' me zegge, da'me tien rugge kenne bewiebere, dan koope me een villaatje an de plas en make derekt een dame van Tonieja, Waar of geen waar, Pollie?’ ‘Effetief,’ zee ik, ‘me komme bij d'r inwone; dan kan ze zegge, dat ze nette heere houdt en kedin d'r bikke verdient. Je zal ze te vrete motte geve al 't gaajes, dat eerst gappe most om deftig te kenne worre.’ ‘'k Lach me nou al de zenuwe ak d'r an denk, da'me mevrouw tege me Moeder zalle motte gaan zegge, omda'me de portefullie van d'r hoerebinkie pikte: Mevrouw Antwenette van Slingelaan. Mo' je effe niet misselijk over denke! Zajje wete de kalles, die d'r eige zoo op hebbe motte werke om een naambordje an de deur te krijge. Boereneeltje ging elke dag op 't kerkhof zitte snottere an 't graf van wist-ze-veel om een wedenaartje an de haak te krijge. | |
[pagina 131]
| |
Evezoovroolijk is d'r een snurker gekomme om d'r traantjes te droge en gelukkig te make...... Oi!’ ‘Nou, wat doene me?’ vroeg ik. ‘Amme van plan benne om d'r an te werke, motte me niet langer zitte te darre over de niezes en liever is bekijke, hoe 't vaartje gebeure kan! Twee dinge motte me eerst wete: hoe hiet die bink en waar woont ie!’ ‘Hoe dat ie hiet, kanne me zoo maling an hebbe,’ riep Scheeltje, ‘amme alleen maar wete, waar die woont en hoe me 'm een poot uit magge trekke. Me zalle 'm af motte legge, as ie weer bij je Moeder vandaan komt en dan maar meetippele, tot me d'r achter benne gekomme, waar ie steunt.’ ‘Za'k jullie is wat zegge?’ zee Snoekie, ‘'k ben voor heel 't vaartje in, as me Moeder d'r buite kan blijve en d'r geen schaai van heit. En nou nog is wat: Pollie mot meedoen in de gebroeze en d'r in blijve, tot me Meester Stuimel met z'n marmere stoepie ook hebbe opgeknapt.’ ‘Kim,’ beloofde ik. ‘Ak Nol kan blijve helpe, as ie me noodig heit, kenne jullie op me rekene van vandaag de dag. Zeg maar wat d'r beure mot.’ ‘Je heb d'r voorloopig niks an te doen,’ zee Snoekie. ‘Ik en de Scheele zalle 'm eerst aflegge, as ie van de klapper komt, da's meestal Vrijdags. Me zalle 'm netjes thuis brenge, as ie teminste niet naar de kooleGa naar voetnoot1 gaat, want as ie buite de stad woont, kenne me 't vaartje wel toeteloe zwaaie.’ Me hebbe d'r nog een poosie over gepoekeld, ginge dan uit mekaar en sprakke af, da'me in de stad niet | |
[pagina 132]
| |
meer same zouwe loope, om de grandige geen presonsie te geve. ‘Al de seintjes bij Nol doorgeve en niks loslate tege oome Hein,’ waarschouwde ik nog en dan ginge me van wiek. Vier dage later kwam Scheeltje met de booschap, da'k saves naar 't overspoor most komme. Op 't zandijkie ware geen versliegerraars en konne me smakkies moozere. Snoek en de Scheele zatte al in de kuil, toen ik ankwam en riepe, dat et dik voor mekaar was. ‘Al de balle in de soep,’ lachte Scheeltje, ‘me hebbe maar te blaze en te slikke.’ Me ginge zitte en zullie vertelde me de naam en 't adres van de kromme. ‘Hij woont an de Dordschestraatweg in een villa, net een bouwkertonnetje,’ verklaarde Snoekie. ‘Kooters heit ie d'r niet en een nekeiweGa naar voetnoot1 hebbe me d'r ook niet gezien. Alleen maar een klein wit joekeltje. Net een dotje poesketoen, maar blaffe as de tering!’ ‘Die zalle me een doodtrap motte geve om 't 'm af te leere,’ vond Scheeltje. ‘Me kenne d'r geen rekening mee houwe, dat et 'm effe pijn zal doen. Ajje d'r zoo voor gaat staan, krijg ie nooit geen sente in de wereld.’ ‘Achter 't huis is een bleekie met peereboome,’ begon Snoekie weer, ‘en d'r omheen een slootje, waar ie over hinke kan. Dat van z'n wijf hebbe me je | |
[pagina 133]
| |
al gezeit, daar wete me nog niks van. Meschien was ze net voor een daggie op vesiete, maar 't kan ook weze, dat ze ziek leit of nog gebore mot worre. Me hebbe noppes gezien......... en je kan 't niet effe gaan vrage an de bure. Alles bij mekaar hebbe me bekant twee dage achter de bleek in 't weidje gelege en me magge wel zegge, da'me gespinst hebbe, wat me konne om bidwijs te worre. As d'r geen wijf is, benne me al half in de binnezak van de kromme.’ ‘Meschien mot ze wel een kindje krijge,’ lachte ik. ‘Addenoje!’ schreeuwde Snoeide. ‘Za' je niet gebeure, dat je komt om in te breke en voor straf met de baker naar bed mot. 'k Zie Pollie al vader worre van een mal kindje met een blauw neusie!’ ‘Leg nou niet te mietere en vertel liever of ie d'r kan tuimele,’ vroeg ik. ‘Dat wete me juist niet en konne me niet an de weet komme,’ verklaarde Snoekie. ‘De deur van de keuke is naast de serre, maar 't bovelicht heit in alle drie de dage, da'me d'r geweest benne, niet ope gestaan. 't Kan net zoo goed een vast raam weze en dan zalle me 't anders an motte kleeje.’ ‘En 't raampie van de plee?’ vroeg ik. ‘Die is godzamme goed!’ brulde Scheeltje. ‘'t Kakhuisie staat midde-in de tuin en me komme toch niet om drolle te vange?’ ‘Goed,’ zee ik, ‘'k zal d'r morge zelf wel is op uit trekke om 't zaakie af te legge. 'k Mot d'r haring of kuit van hebbe......’ ‘Nou, dan hebbe me niks meer te besmoeze voor | |
[pagina 134]
| |
jij d'r geweest ben en 't zoo wijt is, da'me af kenne werke,’ docht Snoekie. ‘Amme 't alleen niet voor mekaar kenne brenge, hale me Nol d'r bij,’ stelde ik voor. ‘Om de verdommenis niet!’ schreeuwde Snoekie. ‘Hoe krijg ie me nou zoo mesjokke. 't Is mijn kraakie, da'k door me moer heb angebrocht en 'k ben niet van plan, om me door Nol een vrijzetter te late geve. Me benne toch geen moffe, die 't werk uit d'r jatte geve! Me motte niet te labbekakkerig worre! Nol met al z'n ouwe knulle kenne nog een lessie van ons krijge. Me benne geen kanepotte, die een steuntje noodig hebbe om niet door 't brilletje te zakke. 'k Kan me broek alleen wel ophale! Me hebbe 't zaakie zoover in de grondverf en zalle de rest ook wel bijstrijke! Wat jou, Scheele!’ ‘Nog al wiedes,’ zee Scheeltje. ‘Me kenne 't rejaal af en handophouwers hebbe me niet noodig!’ ‘Afgesproke,’ zee ik. ‘'k Ga 't morge op me eentje bekijke en as 't effetjes kan, blijft et een briezeltje voor ons drieje. Dat van Nol he'k maar gezegd, omda'k nog geen sawie van de sittewasie heb.’ ‘Me pattere d'r niet wijjer meer over, wachte nou maar af tot jij een seintje geeft en hoe gauwer of 't beurt, hoe liever of 't me weze zal, want 'k zit te springe op een barkassie, om 't weer een poosie uit te kenne zinge,’ riep Scheeltje, die op z'n rug naar de wolke lag te spinze. ‘Roojem!! daar gaat de portefullie!!...... Daaroo!! en die daar met die hoorn op z'n kop, dat ben ik, | |
[pagina 135]
| |
die vliegens achter de sente an zit...... As ie effe wacht he'k de poet geramd.’ ‘En daar, in die schuit met zeiltjes, dat ben ik,’ lachte Snoekie, ‘'k ben an 't spelevare met mevrouw Antwenette van Slingelaan, die d'r japon maar in de majem laat hange of 't op mot...... En hieroo, met die witte baard, da's Pollie, die zendeling geworre is en knaakies uit staat te deele an de blauwe meisies! Affijn, amme eerst de poen maar in 't jat hebbe, dan zamme wel wijjer zien en mag ieder worre wat ie wil, as ie z'n smoel maar houdt, hoe me d'r an gekomme zijn! Me neme 't geheim mee in 't graf, dat blijft afgesproke, hè jonges!’ Ak de andere dag, tot saves over elve in 't natte gras achter 't bleekie gelege had om uit te vinde, waar die ouwe zalfpot mafte, ging opeens 't licht an in de kamer bove de serre. Nou zamme 't hebbe, doch ik, de aagre gaat naar de koffer en 'k kan 'm niet eens weltruste zegge. Nou effe loeke of z'n wijf of een ander nafkone bij 'm is... Maar 'k kon vanaf de grond niks zien, sprong, zoover in de hoek as 't maar lijje kon, over 't slootje en sting onder de pereboom op me asem te kauwe. Koleere, as nou 't joekeltje ansloeg, was de bot vergald en kon 'k hadderdefladder beene make. 'k Most de boom op om de kamer in de smieze te houwe en d'r maar op vertrouwe, dat die schurfthond de klem in z'n bek zou krijge. Ak eenmaal op de takke zat, doch 'k, da'k er weer af zou valle van de razende lol, omda'k door 't gordijn net in die ouwe bink z'n knalpot zat te kijke! Maak nou geen spatsie, doch | |
[pagina 136]
| |
ik in me eige en ging met me jat voor me snuit zitte, om 't joekeltje niet an te lokke. As de bollebof verkleed was om in de koffer te kruipe, zag 'k, hoe die z'n vest over de leuning van de stoel bij 't kopkusse hing en 't nachtpitje anstak. Dan nam ie een stok en schoof de vernolling op 't boveraam om 't intuimele te voorkomme, wa'k niet aardig van 'm vond. Maar, 'k heb van Nol veel geleerd en die ouwe bink was niet pienter genog om rekening te houwe met et luchtroostertje naast et kezijn. Modder maar raak doch ik, me hebbe 't al gezien, 't is kat in bakkie en je had je poen net zoo goed an de pereboom kenne hange! Weltruste! Twee dage later zatte me weer bij mekaar op 't zandijkie. ‘Nou, Scheele, je hoort et, me hebbe 't maar voor 't oprape,’ lachte Snoekie. ‘'t Is gevonde geld en me zalle onderhand is uit motte gaan kijke naar de villa an de plas! Weet je meschien een geschikt adressie voor tafelzilver?’ ‘Je vergeet die stinkhond,’ foeterde Scheeltje. ‘Door die rotkeffer is 't nog belange na niet in je zak, wat jou Pollie?’ ‘Nee, net niet,’ zee ik, ‘met die pest joekel daar hebbe me meer omslag mee as met heel de rest. 'k Heb me horendol loope prakkezeere, hoe me d'r mee an motte, maar 'k kan d'r geen vaartje op bedenke.’ ‘Amme 'm is een gebakke sponsie geve?’ vroeg Scheeltje. ‘Dat vrete de katte geeneens, maar me kenne wel | |
[pagina 137]
| |
wat sente op azijn zette en 't roest an 'm geve, daar gane de olifante nog an kepore.’ ‘We motte d'r eerst op uit gaan om 't joekeltje te vange en peiger te make,’ vond de Scheele. ‘Ja, maar as die goozer z'n joekel mist, ruikt ie lont en kanne me wel op bril drie gaan zitte met heel 't kunsie,’ riep Snoekie. ‘Me kanne 't toch niet om die rotkeffer late afknappe! Da's te daas om over te denke. Me zalle een lassootje make en effe vóór de voorstelling 't halsbandje anhale!’ ‘Krijg de rambam, Scheele! Jij met je sirkusnummer!’ vloekte Snoekie. ‘Mot je wachte tot et volle maan is en dan je neusie verve: Dames en Heere! hedeavend onder de pereboompies August de Domme met z'n gedresseerde poedel!! Me zalle prebeere om 't joekel saves bekaan te krijge en dan kenne me nog zien, wat die bink doet. As ie al te veel kapsies maakt en niet naar z'n nest gaat, zalle me d'r een ander wijsie op motte kompeneere. Mist ie 't hondje niet, dan gaat ie naar de koffer en kanne me'm effe van jetje geve......... Zamme 't maar afgesproke houwe voor morge-avend?’ ‘Morge-avend, blijft afgesproke,’ zee ik, ‘en allegaar voor een hengeltje zorge.’ ‘Hengeltje?! riepe zullie. ‘Wat motte me met een hengeltje anvange? Me gaan toch niet uit vissche?’ ‘Mereine, wat benne jullie nog een witstokke, as ie 't goed gaat beschouwe!’ riep ik. ‘Wou ie in hardstikke nacht dan maar zoo een beetje uit kuiere gaan? Ze hebbe je noodig! As me zonder hengeltje | |
[pagina 138]
| |
op de vlakte komme, zitte me gelijk op 't kitje en wou ie zeker an meheertje vertelle, da'je in bed gepist heb en hard liep om 't slippie van je hemd droog te krijge! Niks hoor, ieder mot voor z'n eige spulletjes zorge en make, dat et tip top voor mekaar is. Sim, deegie en wurme, want amme worre angehouwe, mot et uitkomme, da'me dood-eerlijke hengelaars benne, die een bakzootje gaan vange. As 't met et ouwe binkie voor mekaar is, blijve me tot een uur of vijf an de revier met de snoertjes in 't water, tot de broodstompers beginne te loope om naar 't febriek en de haves te gaan. Dan tippele me benagus mee en hebbe alle kans, da'me 't d'r door hale.’ Saves kwamme me an de Rijnhave bij mekaar en draaide de tuigies rond de stokke, om 't goed te late uitkomme, da'me op stap ware om een visschie uit et water te slaan. Me sprake af om heel de weg over niks as brasems, zeelt, snoeke en rietvorentjes te smoeze en kwamme zonder bekattering an 't weidje bij de Dordschestraatweg, klomme 't hek over om in te gaan legge an 't bed van de kromme. Toen me ons eenmaal achter 't bleekie in 't hooge gras hadde opgevouwe, moste me zien, hoe me 't joekeltje bij z'n kladde konne krijge. ‘Ajje over de duvel roddelt, rammele z'n poote,’ zee Scheeltje. ‘Roojem, daar komt dat ziekteshondje net om 't huis heen zette!’ Et beesie ging achter op 't erf een beetje revotte met een lorretje en me konne goed merke, dat et een merakels speels krengetje was. D'r was verder noppes te zien, en Snoekie ging d'r opuit om 't loeder te | |
[pagina 139]
| |
graze te neme en wipte achter 't schuurtje over de sloot. In tien telle was ie trug en hield z'n jat stevig om de snuit van 't dier, dat onder z'n jas de bibberasie had van de schrik. ‘In 't weeshuis!’ lachte Snoekie as ie neerviel naast ons in 't gras en derekt op z'n indiaantjes an 't kruipe ging, om verder van 't huis weg te komme. Me krope 'm achterna of ie de portefullie had en ginge an de andere kant van 't weidje in de slootkant zitte. ‘Me zalle dat mormel maar gelijk met een klinker een kleun achter z'n oore geve,’ adveseerde Scheeltje. ‘D'r beurt niks van,’ riep Snoekie. ‘Hij mot blijve leve! 't Is nog al effe geen lollig beesie en hij kan 't ook niet helpe, dat z'n baas te veel sente heit! Wat jou Sezar?’ En dan gaf die malle Snoekie 'm een zoen op z'n natte hondeneus. ‘As 't niet zoo link was, nam 'k 'm mee naar huis! Wat een ippes staartje, heit veel van een knijnedotje! Onzelieveheer had zeker niks meer te misse en alles al weggegeve voor de karrewats van oome Hein, hè Pollie? Wat een lekkere smeekoogies, net een mensch!’ ‘Benne me nou gekomme om de poen te pikke of om een hondje op z'n reet te zoene?’ foeterde Scheeltje. ‘Jullie lijke goddome wel geschift! Dat mot op lefwerk uit en raakt al uit de reels as een hondje d'r jatte likt. Geef maar effe hier, dan za'k 'm voor je scheefhalze.’ ‘Ajje d'r naar wijst, kuist 'k je scheele kop in mekaar,’ dreigde Snoekie, die in 't gras met Sezar lag | |
[pagina 140]
| |
te rollebolle en heelegaar niet meer an de portefullie scheen te denke. ‘Me zalle 't joekeltje motte verbergen en 'k zie al waar,’ zee ik. ‘D'r mag niks met 'm gebeure, waar ie kwaad mee kan,’ waarschouwde Snoekie. ‘Netuurlijk mot ie z'n keffer houwe tussche de voorstelling, maar as ie d'r an dood zou motte, knap ik op stoot af met heel 't kunsie en ga met Sezar an 't kuiere.’ ‘Me douwe 'm in de koker onder de dam van 't hek,’ verklaarde ik. ‘En as 't water van vloeje wordt?’ vroeg Snoekie. ‘Verrek nou effe,’ riep Scheeltje, ‘in zoo'n stinkgreppel is toch geen eb en vloed en 't mot al hard regene as de koker onder komt.’ ‘Me berge 'm op en as me strakkies klaar benne, mag ie weer naar huis toe tippele, om z'n baas te gaan trooste. Ka'je d'r mee akkoord gaan, Snoekie?’ vroeg ik. ‘Goed,’ knikte Snoekie. ‘Maar 'k mot eerst effe z'n traantjes drooge voor 't afscheid. Sezar mot in de lik...... een voorarressie opknappe...... Geef de baas een poot en kijk me niet zoo droevig an...... Nee...... nee...... nou niet zoo in je rats zitte beesie...... Me zalle je een anzichie sture en zorge, dat et maar een kort rukkie voor je wordt.’ Achter mekaar krope me naar 't kokertje en maakte 't eerst an eene kant met steene en graszooie dicht. Dan namme me afscheid van Sezar en zeeje, dat ie z'n eige jekker an mog houwe, omdat ie geen luize had en douwde 'm in 't gat, dat me afslote. | |
[pagina 141]
| |
Effe bleve me nog luistere, of ie 'm hoore kon en as me wiste, da'me seef ware, krope me trug achter 't bleekie bij de schuur, om te wachte tot de kromme naar bed zou gaan. ‘En nou za'k jullie is op een haar vertelle, wat er strakkies beure mot,’ zee 'k, ‘want me hoeve heelegaar niet te tuimele en hebbe in 't spieze niks te make. Me motte d'r alleen maar voor zorge, da'me niet te rap van wal steke en de bink dik gelegeheid geve om in slaap te sukkele. Hoe zwaarder ie pooft, hoe beter voor ons en 't kunsie, da'k in me hoofd heb. Al wat me noodig hebbe, is een hengeltje en kattepootjes voor op 't grint van de serre. 't Zal maar 't beste weze as me d'r niet allegaar an werke, twee is genogt en nou motte jullie zelf uitmake, wie van de twee of d'r meegaat naar 't spieze.’ 'k Zee, dat 't me niks scheele kon, wie d'r meeging, maar was erg blij, dat Snoekie de tos verloor en dus maat most weze. ‘Olrijd,’ zee 'k, ‘Snoekie en ik werke 't af en een uitkijk hebbe me niet noodig, Scheele. Je mag plat in 't gras een tukkie gaan doen, tot me je op je ros trappe om mee te gaan en sentjes te kippe.’ Amme nog een lange tijd gelege hadde, floepte 't licht in de slaapkamer an en joempte ik en Snoekie 't slootje over om in de pereboom te klautere. Scheeltje zou later komme, om effe 't hengeltje an te reike. Me zagge hoe de kromme, die heelemaal niet naar z'n hondje zocht, weer 't boveraam op de vernolling schoof, z'n vest over de stoel hing, in de koffer kroop en slape ging bij 't kleine oliepitje, dat ie | |
[pagina 142]
| |
liet brande om ons te late zien, waar me vissche moste naar 't vessie met de mezomme. Toen me nog een hortje in de boom gezete hadde, vonde me 't maar beter om trug te gaan naar 't weidje en daar te wachte tot de soep gaar was. Me lagge sprietjes te kauwe en medeen uit te rekene, hoeveel poen d'r in de tiet van de kromme wel weze most. ‘Ak tien rugge op me kippe heb,’ zee Scheeltje, ‘ga'k ze begrave op 't Beugelsdijkie en elke week me uitkeering hale tot an me dood. 'k Heb al uitgerekend, da'k er zestig jaar mee worre kan en da's genogt, want ak langer leve most, ging 'k toch dood van verdriet omdat de sentjes op ware. ‘Tien rugge op je pramus,’ riep Snoekie, ‘da's godzamme dertig rugge bij mekaar. Doch ie, dat d'r zooveel in de tiet zal zitte? 'k Ben d'r nog lang niet sekuur op, maar as 't et helfie is, benne me voorloopig uit de kou en hebbe me plentie tijd om nog weer is een binkie van z'n portefullie af te helpe. Amme om de twee jaar zoo'n akkevietje hebbe, kenne me met eere grijs worre en hoeve 't niet af te peigere in 't armhuis. Maar, begrave doe 'k me poen zeker niet, want as 't nat wordt, gaat et rotte en as 't niet rot, komme de veldmuisies d'r eige een bersting d'r an vrete. Ik neem een seef an de Spaarbank op de Botersloot met een lipskientje, da's de menier om zonder vuile klauwe an je poen te komme en rustig te kenne maffe. Ajje je geld begraaft, zit je de heele dag in je schijt, dat ze 't vinde zalle en he'je d'r niks as sjegrijn van. Je ken d'r op langelest niet eens meer van in slaap komme en gaat telkes | |
[pagina 143]
| |
kijke of 't er nog wel leit, net zoolang tot je in de smieze loopt, ze je van de grandige aflegge en in je kippenekkie neme met poen en al. Of je wordt op de duur zoo begiete door je eige sente, da'je ze maar trug gaat brenge bij meheertje met de booschap, da' je ze erges gevonde heb. Nee, la'me maar gelijk afspreke, da'me de sente in een seef op de bank doen, net as 't betoeggaajes. Wat jou, Pol?’ Ak d'r effe over geprakkezeerd had, zee ik, da'k daar niet voor te porre was, omda'me dan alle drie een sleuteltje moste hebbe en as één van ons 't in z'n ros zou krijge om naar Amerika te gaan, ie alleen maar effe naar de Botersloot had te tippele, om heel de poet, waar me eerlijk met z'n drieje op gepeest hadde, te lichte en mee te neme. Me ware netuurlijk joofele gabbertjes onder mekaar, maar as 't dertig rugge wier, ko'je nooit wete en me moste de kans niet geve. As 't strakkies bekaan was, most ieder maar voor zn eige poen zorge en d'r niet verder over smoeze, waar 't steunde. ‘Nou,’ begon Scheeltje weer, ‘jullie magge best wete, dat me sente naar 't Beugelsdijkie gaan. Dat van de spaarbank daar mo'k niks van hebbe, as de direkteur d'r mee van wiek gaat, benne me 't weer kwijt. La'k ie maar vertelle, da'k d'r niet van zou kenne stil legge as 't op de bank wier gebrocht. D'r is niks wat je zoo goed vertrouwe kan as de bagger onder een boompie en over de veldmuisies maak ik me geen kopzorg, want ak een koper kissie neem, vrete ze d'r eige de moord an 't groene roest. He'k poen noodig, dan ga'k an de kant | |
[pagina 144]
| |
zitte vissche en niemand heit in 't snotje, da'k gekomme ben om me kissie uit te grave.’ ‘Affijn,’ lachte Snoekie, ‘ieder mot dan maar zien, hoe ie 't anleit om de klit te berge, maar 't is toch wel goed, damme d'r over gepraat hebbe, hoe me d'r mee an motte as me strakkies rijk benne. Je ken netuurlijk niet met de sente in je zak blijve loope en 'k kan nou ondertussche is effe verzinne, waar 'k me porsie late zal. Om te wete, waar ie d'r goeschiks mee blijve mot, da's godzamme bekant nog moeilijker as 't heele gappe! Wi'je wel gloove, da'k et maar net as Scheeltje zal motte begrave. Dat van de bank en de seef is gelul van niks nou 'k d'r over nadocht, want wat motte ons soort goozers op de bank beginne. Amme 't daar late neerzette, durve me d'r later geeneens meer in om onze eige sente te hale en zouwe me wèl durve, dan krijge me de booschap, dat meheer de kessier d'r mee pisse is...’ ‘Zou de bink nou nog niet poove?’ vroeg Scheeltje, as me al een tijdje zoo hadde legge darre. ‘Weet ik veel,’ riep Snoekie, ‘'t beste is, dat jij 't 'm effe gaat vrage.’ ‘Me kenne 't zoo zachies an wel is gaan prebeere,’ zee ik, ‘denk om 't grint op 't platje, Snoek! 't Is porselein-rijje deze reis, je poote neer zette of ie op eeltzwere loopt. Ik ga d'r 't eerste op, dan kom jij om me 't hengeltje an te reike en klimt me na.’ ‘Verrek, wat mot je toch met dat hengeltje?’ vroeg de Scheele. ‘'k Heb ie toch gezegd, dat me uit vissche ginge en nou mot je maar is oplette, wat me gaan vange: een | |
[pagina 145]
| |
bakzootje, waar de poesies niet an ruike magge.’ Ak van de regeton op 't platje wipte, kwam Snoekie me sebiet achterna en fluisterde: ‘Wat mot er nou verders gebeure?’ ‘Draai maar effe 't simmetje rond de hengel los en geef 't dunne end van de stok in me jatte, da'k makkelijker door kan viere om in de richting te sture. Vasthouwe jij, 't dikke end.’ Die kromme bink had et bovelicht wel geslote, maar 't smalle luchtrooster tussche de rame had die kever voor ons opegelate. Daar ging 't hengeltje doorheen om 't vessie te vange! Voor de gijn liet ik et dobbertje an de snoer effe danse bove de ope bek van de kromme, die lag te bronze as een mestvarke. ‘Hij wil niet happe,’ fluisterde Snoekie, die 't heele vaartje al door had en in z'n reet sting te knijpe van de lol. Je zal 't is met een wurmpie motte prebeere.’ ‘Eerst effe kijke, of 't vessie happe wil,’ docht ik, ‘me kenne toch niet uit vissche gaan en zonder buit thuis komme. Nou jij in de brug gaan staan op alle vier je stempels en zorge, da'k er niet afflikker. Denk om 't grint! Tikkie hooger...... 'k mot er beter bij kenne om te sture!’ 'k Most et hengeltje an 't end vasthouwe om 't vessie an de haak te slaan, en had dan geen fut genogt om 't zwikkie bove me macht te tille en loslate kon 'k niet meer. Kolleere! dat ging mooi worre! 'k Gaf Snoekie 't sein om met mijn op z'n schoere overend te komme en trok me zooveel as 't maar lijje kon mee op an 't kezijn, maar 'k had geen draadje spaasie voor houvast en Snoek zag geen kans om | |
[pagina 146]
| |
overend te rijze. Me dochte een oogenblik, dat et heele vaartje verkeke was en me 't hengeltje met de vangst in de steek moste late! ‘Effe an je asem hange,’ kreunde Snoekie en ak 't hengeltje dwars voor 't gat kreeg, ha'k voor een sekonde steun genogt, om an me arm te hange en Snoekie kans te geve om uit de brug te komme. Ak op z'n schoer sting, palmde 'k de hengel weer in en trok de sim met vest en al door 't rooster...... ‘Bekaan?’ vroeg Scheeltje en wou overend springe, as me 't slootje over kwamme zette. ‘Witstok,’ vloekte ik, ‘be'je nou heelegaar van God verlate om hier midde-in de wei rechtop te gaan staan. Kruipe tot an 't hek en dan achter mekaar 't weggetje af tot an 't groote water.’ Ak een poosie gekrope had met et vest in me bek, riep Scheeltje: ‘Lazer dat vest toch weg, amme de tiet maar hebbe.’ ‘Kaffer,’ zee ik, ‘motte ze 't dan hier vinde om de pliesiehonde an te late snuffele? Kenne me net zoo goed een kaartje afgeve. 't Vessie gaat in de koker amme 't hondje d'r uit hebbe......’ ‘Jullie benne toch niet gek geworre en van plan om eerst nog tijd te verknoeie an die rothond,’ kankerde de Scheele, ‘laat 'm stiekum de moordsteke. D'r benne joekels genogt in de wereld. Me motte zorge, da'me van wiek komme met de tiet, maar la'me eerst effe roojeme wat d'r in zit, 'k ben gloeiend benieuwd om te wete hoe rijk of me weze zalle.’ ‘Niks nakijke,’ blafte ik, ‘me dochte, dat jij zoo'n haast had om beene te make en geeneens tijd kon | |
[pagina 147]
| |
vinde om Sezar uit et kokertje te late. De poen wordt uitgeteld, waar me alle drie bij benne en de tiet gaat niet eerder ope, voor me seef an 't water zitte te vissche... 'k Wil later geen bonje over 't miskleune hebbe.’ ‘Me zalle Sezar maar naar z'n baas sture, om 'm de komplemente te doen,’ lachte Snoekie. ‘En om 'm wakker te make,’ voerde Scheeltje. ‘Dan kan ie waarschouwe, dat de poet pisse is en medeen meehelpe om de boel op stelte te zette. Daar kenne me nog plezier van beleve as 't een beetje wil.’ ‘Zeik niet,’ riep Snoekie, ‘'t is mijn hond en as 't je niet bevalt, mot je maar oprotte. De sente zalle me je wel thuis bezorge. Ga maar vast een kissie koope en an 't Beugelsdijkie onder de boome zitte wachte tot me komme. Ik en Pollie late geen hondje in de modder stikke. Voor jou niet en voor niemand niet. Me benne geen ploerte, al gane me een beetje uit gappe.’ Amme an 't dammetje ware, maakte me rap an eene kant et gat ope om Sezar te late tippele. Maar hoe me ook stinge te soebatte, hij wou d'r niet uitkomme en dee ze bek niet meer ope. Snoekie en ik schrokke d'r van en dochte emmes, dat ie gestikt was. Za'k ie g'rust vertelle, da'me d'r verdriet van hadde en reuze blij ware, toen me morke, dat Sezar ons alleen maar een beetje zat te belazere en midde-in de koker op z'n hurkies buite bereik bleef. Telkes as me 'm grijpe wouwe, schoof ie achteruit of ie vies van ons was. Zeker omdat me z'n baasie begapte? | |
[pagina 148]
| |
‘Kom nou! Hij gaat d'r vanzelf wel uit as me eenmaal van wiek benne,’ riep Scheeltje. ‘Kan wel weze,’ zee Snoekie, die al bezig was om 't gat an de andere kant ope te make en d'r dan met de hengel in porde om 't joekeltje op te drijve, ‘maar me hebbe 'm d'r in gedouwd en zalle 'm d'r weer uithale ook en as ie niet wil, dan motte me geweld gebruike net as de gerechtigheid. Hij heit z'n rukkie uitgezete en mot op vrije voete. Daar komt ie.’ Koleere, wat zag dat kreng d'r uit! Eene puist modder en stinke as een bloedgoot! ‘Mo'je 'm geen zoentje geve?’ vroeg 'k an Snoekie. ‘Nee,’ lachte ie. ‘Laat ie 't maar an z'n baasie op bed brenge!’ Sezar wou ons heelegaar niet meer verlate en me moste 'm twee, drie keer een zetje voor z'n poepert geve, om 'm an 't loope te krijge. ‘Jonges!’ riep ik, as me 't joekeltje pooter ware, ‘en nou as de donder erges an de walkant gaan zitte met je simmetje in 't water en maar net zoolang vissche, tot me de poen hebbe nageteld en afgekipt. Dan zwiepe me de hengeltjes en gaan ieder apart van wiek.’ Me ginge an de revier zitte, sloege eerst nog emmes een deegie an en liete de dobbertjes maar huppele. ‘En nou zamme is kijke hoe rijk of me benne,’ zee ik, ak de tiet tussche me hemp uittrok. ‘Jezis, wat een kanjer!’ riep Scheeltje. ‘Bekant zoo rond as een paddestoel. Daar heit de kromme jare an | |
[pagina 149]
| |
gemest! Zamme eerst effe om beurte raaje wat d'r in zit?’ ‘Laat et nou effe an Pollie over,’ snauwde Snoekie. ‘'k Krijg er de zenuwe van om naar te kijke......’ ‘La'me dan alleen maar effetjes op me jat voele, wat ie waard kan weze,’ vroeg de Scheele. ‘Twintig rugge...... as 't niet meer is!’ ‘'k Schat, dat er dik tienduizend gulde inzit, as 't niet allegaar joetjes en geeltjes benne,’ zee ik. 'k Dee de portefullie voorzichtig ope, omdat ie zoo volgepropt was en d'r in de wind wat verlore zou kenne gaan. Ak me jat d'r in stak om 't eerste dotje poen te telle, ware 't allegaar uitgeknipte advertensies van angebooje betrekkinge. 'k Doch, da'k door de grond ging met de tiet in me jatte. Koleere, wat een sof! Niks as knipsels en een brief van de kromme z'n broer uit Zwolle met de booschap, dat ie niks meer voor 'm doen kon, op 't huisie geen geld meer kreeg en 'm anraaide om te prebeere bij 't kerkbestuur wat los te make...... Godzamme...... ak d'r nog an denk staat me hart weer stil...... |