Polletje Piekhaar

[p. 113]

Hoofdstuk VII.

Da'k eerst zoo bang was om mee te gaan naar de lik, kan 'k haast niet meer begrijpe, want ak nou op bezoek mag met Nol of Nel, vind ik 't een uitstappie. Me hebbe reuze lol met Balletje, die zeit dat ie vaste verkeering heit gekrege met de dochter van de presedent, maar niet met d'r naar huis durft te komme, omdat ie bang is, dat Nol 'm d'r om onterve zal. Dan laat ie 't portretje zien, dat ie van d'r geteekend heit en vraagt z'n moeder om 't in 't selon te hange naast de lommerdbriefies bove de piano. Naar een baas he'k maar niet meer gezocht, omda'k 't bij Tante Sien toch voorgoed gevrete heb en an Nol een goeie vrind kreeg, waar 'k voor mag tuimele¹ in de plaas van Balletje. As me wat verdiend hebbe, gaat Nol naar de kraakiesmart op de hol van 't Roojezand, om een nieuw karreweitje over te neme tege tien present voor 't anbrenge en ik help Nel om water te hale voor de wasch en op de kooters te passe as ze weg mot, of een biejeskoopie wil pikke. Saves legge me een kaartje met Sjeekspier, die me vaak helpt, om een brief an Balletje te febere.

Op de avend voor Kersmis, as me zoowat an de mothonger lagge en net strootje zouwe trekke, wie d'r van ons drieje 't eerste opgevrete most worre, kwam Sjeekspier binnehuppele: ‘Me gaan vannacht kindjewiege. 'k Heb kaarte voor de Steigersche-

1 inklimmen.

[p. 114]

kerk; frontlozzie! Geen bloote halze en broeke met grendels! De wage is besteld!’

Dan liep ie naar Nel, om d'r jat te kusse, noemde ze Mevrouw de Gravin en vroeg hoe ze 't maakte.

Nel dee net of z' een emmese Gravin was, zette 't koffiezeefie op d'r oog en zee: ‘Dank u alderverschrikkelijkst en hoe maakt heer Beron et zelf?’

‘Dank U wel,’ speelde Sjeekie, ‘naar omstandighede redelijk belazerd! En, hoe vaart heer Graaf?’

‘Ook uitstinkend,’ zee Nel weer, ‘tobt alleen een beetje met z'n maag. De dokter heit een halfzacht eitje van een makke beer voorgeschreve.’

‘Zeg, Sjeek,’ bromde Nol, ‘as ie nou toch de wages voor 't bestelle heb, laat et dan de kedaverbak maar weze om me lijkie te bezorge; me steke zoo ongeveer de merienemoord van de honger en 't kan elk oogeblik afloope met mijn en mevrouw de Gravin.’

‘Maar, Meheer de Graaf,’ sprak Sjeek, ‘waarom heb u me niet eerder gezegd, dat u zoo in de penarie zit.

Hij haalde z'n ontslagbewijs uit de gevangenis te voorschijn en bood et Nol an: ‘Beschik vrij over m'n sjekboek, Heer Graaf. Adel verplicht.’

‘Me zalle d'r geen gebruik van make,’ dee Nel erg trots. ‘Me benne u afschuwelijk dankbaar en zalle d'r nog in onze grafkelder an legge denke, maar me magge 't niet anneme, omdat me beslote hebbe, hier op ons kasteel zonder schulde te sterve. Me benne nou eenmaal zoo van huis uit en kenne ons niet meer late verbouwe.’

[p. 115]

‘Ajakkes, Mevrouw de Gravin,’ gruwde Sjeekspier.

‘Sterve zonder schulde past een femielie van stending niet. Laat u bidde en zeg maar hoe groot et bedrag mag weze.’

‘Me komme d'r niet van in,’ weigerde Nei, ‘ik niet en Meheer de Graaf niet en me verzoeke u dringend om niet verder an te houwe. Me wille niet geholpe worre...... As 't heelemaal mot, kenne me 't landgoed en de waschkuip nog verkoope.’

Sjeekspier sting te buige, borg z'n sjekboek weer op en vroeg of de femielie er bezwaar tege had, dat ie gelijk mee de pijp uitging.

‘Abseluut niet,’ zee Nel, ‘'t zal ons een eer en een vreugde weze.’

‘Ik wou liever, dat je wist, hoe me nog een poosie in 't leve konne blijve,’ grinnikte Nol. ‘'k Voel d'r niks voor om Mevrouw de Gravin te volge. Laat ze maar alleen de put ingaan en wachte tot ze verlost wordt, net as bij 't ganzeborde. Heb ie nog poen te misse, Meheer de Beron?’

‘Geen draad,’ zee Sjeek, ‘'k kwam juist hier kijke of d'r wat te haggele was, om dan met een volle maag en in gezelschap van Mevrouw de Gravin naar de mis te gaan.’

‘Pik et af met je mis d'r bij,’ vloekte Nol. ‘Zeg op, hoe komme me an vrete?’

‘St, st,’ dee Sjeekie, ‘U vloekt ver beneeje u waardigheid, Heer Graaf. As de telge wakker worre en pa zoo bezig hoore, he'je kans, dat ze an je blauwe bloed gaan twijfele.’

[p. 116]

‘Ga nou is effe bedaard zitte en pieker d'r is over, hoe me vanavend nog wat te bikke krijge,’ lijmde Nol.

‘Wat mot et zijn?’ infermeerde Sjeekspier, ‘Mevrouw de Gravin mag 't zegge.’

‘Wat zou ie geschikt denke van een sepeetje?’ riep Nel.

‘Wordt genoteerd! Sepeetje voor vier man; Polletje mag mee anzitte as de Gravin geen bezware heit.’ Nel knikte.

‘Wel ja, la' me an de tafel gaan zitte en is lekker bikke,’ foeterde Nol. ‘Zeg tege de meid, dat ze dekt en voorzichtig mot zijn met et femieliekristal! Wat hebbe me an die flauwe kul, waar 't hartwater van uit je bek loopt. Houwe jullie nou op met die rottigheid en la'me liever zorge, da'me voorloopig kuch op de plank krijge.’

‘Niet zoo somber, Heer Graaf,’ voerde Sjeek, ‘D'r mot eerst een behoorlijk menu worde samegesteld. Me benne toch geen proleete, die maar bikke, wat de noodzaak voorschrijft. Eigelijk hadde me met et tafellinne motte anvange, maar me wille d'r rekening mee houwe, dat et al zoo laat is. Affijn, 't sepee wordt doorgehaald. Andere kaart, Ober!’

‘Mag ik 't zegge, Sjeekie?’ vroeg Nel.

‘Maar netuurlijk, Mevrouw,’ lachte Sjeek, ‘en 'k mag een kindje krijge, ak er niet voor zorg, dat et op tafel komt! Sjeneer U vooral niet en zeg me uit de grond van uw maag, wat et zijn mot.’

‘Me zalle maar een beetje bescheije weze,’ peste Nei, ‘anders wordt de Graaf weer loene en he'je

[p. 117]

kans, dat et heele kesteel an puin gaat, maar me zitte vreeselijk om 't hand zonder kerstkransies en appelbolle. Ze benne nou op z'n lekkerst, versch en warm. U begrijpt, 't mot kwaliteit weze, dat benne me an ons fesoen verplicht. Margerienebanket most leveslang op staan! Komt et in orde, Sjeek?’

‘D'r wordt an gewerkt,’ riep Sjeekspier, ‘Nou effe naleze: kerskranze, appelbolle, boterbiesies, timpies, stolle en krentebroodjes. He'k nog wat vergete, Mevrouw?’

‘Nee, zoo kan 't wel, as 't heelemaal mot,’ zee Nel, ‘maar denk an de kooters, die nou legge te maffe en d'r straks graag een stukkie sjokelade bij zouwe zien. Nietwaar, kindere van goeie huize benne zoo vreeslijk moeielijk te voldoen. En, amme 't nou toch maar voor 't zegge hebbe?’

‘Goed, sjokelade voor de jeeletjes is genoteerd.’

‘Neteer gelijk een nieuwe pak voor me,’ spotte Nol, ‘zwart kolbertje met binnezakke op de rug en streepbroek. Dan kan 'k teminste behoorlijk an tafel komme.’

Sjeek sprong op: ‘En nou gaan me de bulle in orde make. He'je 'n schoone witte schort, Nel? Alles staat en valt met een witte boezelaar en een diensboojemussie.’

‘'k Heb niks as een bonte schort, maar een witte is wel ankomme an. Za'k is an Merie van de buurvrouw vrage?’

‘Mijn een biet, as ie maar zorgt, dat et rap voor mekaar komt, anders benne de winkels voor je snuffer dicht en heb ie 't maar voor 't afsterve,’ sting

[p. 118]

Sjeekspier uit te legge. ‘As 't kan een mussie d'r bij en as 't mot, beloof ie de bure ook maar wat en wordt de bestelling een tikkie grooter.’

Nel kwam effe later trug met een mussie en een wit schort en vroeg, wat er verder gebeure most. ‘Eerst je gebbetje schrobbe en je haar doen,’ zee Sjeek, ‘en dan zamme is kijke of me een dienstmaagd van je make kenne. Je mot d'r lief en verleijelijk uitzien!’

‘Je ben toch niet van plan om d'r te schake?’ infermeerde Nol. ‘Moeder van vier kooters en zeve dage kopzorg in de week mot d'r eige opdirke om verleijelijk te weze. Godzamme Sjeek, wat sta je de kluit weer te belazere! Groene zeep mot je neme Nel en nawrijve met grof schuurpepier!’

‘Stiekum late lulle, Nel,’ adveseerde Sjeekie, ‘en straks z'n bek maar stoppe met een smeltheete appelbol! Je maakt een schat van een dienstmeid en 'k mag verzinke ak niet straal verkikkerd op je wor. Mevrouw de Gravin is voor daghit in de wieg gelegd. En nou niet langer meer blijve plakke hier en as de sodejanus an 't werk. Polletje gaat mee en Nol mag bij de grommetjes de wacht houwe tot me trug komme met de kerstgave. Schiet in je jassie, Pol, je mag voor kerstmannetje spele.’

‘Komt d'r niks te zuipe bij?’ riep Nol nog as me de trap afginge. ‘Me zalle nog wel is zien, hoe 't uitvalt!’ zee Sjeek.

Amme op straat ware, begon ie 't vaartje uit te legge en porde ons an om te holle:

‘Voorloopig hebbe jullie niks anders te doen as blij

[p. 119]

te weze, dat Sjeekie gebore is en je strakkies, amme d'r benne, erges in een pertiek te drukke, to'k trug kom om te zegge, dat et dik van zoute is. Me gane naar de 's Gravedijkwal. Vlak in de buurt is een nieuw filiejaal van Paul C. Koning, die alles, wat me op 't lijsie hebbe, voor ons gebakke heit. D'r is vrete genog op de wereld en as 't er op ankomt, benne wij 't eerst an de beurt, omdat me 't langst gevast hebbe... 'k Zie an je oore Pollie, da' je geen snars snapt van de fielesefie en d'r nog maar altijd over in zit, da'me de miljenèrskindertjes op 't Emmaplein d'r mee te kort doen... Maar me hebbe d'r eerlijk voor gewerkt. Me tong hangt uit me bek van 't reese, dat me doen motte, om de versnapering nog tijdig bekaan te krijge. Nou effe stoppe en hier onder de lantaarn kijke of 'k d'r gekloft genog uitzie voor zoo'n kostelijke bestelling. Zit er geen vuil an me broek en staat me hoedje op solvent? Prachtig! Dan is 't al half voor mekaar! Jullie hebbe 't an je maag en ik ga voor doktertje spele. Da's heel de kiksaus. Mot je is op lette. Ik ben dokter de Snep en Nel is de dienstbode, die van me gestuurd wordt om de bestelling te hale. Pollie houdt ons in de smieze en blijft bij de winkel steune, om te linke of alles seef is. 'k Lijk wel een tooneel-direkteur, die de rolle an 't verdeele is. Nou ook al goed, as ie maar niet om een voorschotje vraagt.’

Nel drukte d'r eige in een pertiekie en ik ging zoo wijt mee met Sjeek, die onderweg nog is an z'n kloffie liep te frunneke, z'n gassie recht op z'n hoofd

[p. 120]

zette en dan, as ie zag, dat et in de winkel niet te druk was, naar binne stapte:

‘Goejenavend, dames! Heeft ons meisie de bestelling al opgegeve? Me zitte te wachte en zien maar niks komme. Net zoo min as zuster Anna in 't verhaal van Blauwbaard.’

‘Welke bestelling bedoelt U?’

‘De bestelling van dokter de Snep.’

‘Nee dokter me wete hier nog nerges van!’

‘Ach ja,’ klaagde Sjeek, ‘zoo'n meisie d'r hoofd loopt om met zukke drukke dage, krijgt allerlei opdrachte van Mevrouw en laat 't één met 't ander in de war loope.’

‘Zegt u dat wel, dokter,’ zuchte de juffrouw achter de toonbank, ‘daar kenne me hier van meeprate. Geen hande genog om te helpe, een iedereen heeft haast, wacht meestal tot et laaste nippertje en wil 't dan nog graag thuis bezorgd hebbe. As alles dan niet rolt zoo as 't mot, gaan d'r klachte naar 't kantoor. Haast niet om bij te houwe met deze dage.’ ‘Misschien ken ik de dames wat in de hand werke, door zelf de bestelling maar effe op te geve,’ infermeerde Sjeek.

‘Dol, dolgraag dokter, kijkt u is wat hier allegaar nog staat en weg mot?’ wees de juffrouw. ‘Me komme d'r niet doorheen. Za'k maar effe neteere, dokter?’

‘Graag’ zee Sjeek en begon dan van 't briefie op te noeme wat et weze most; drie kerstkranze, komt er op een onsie niet op an, twintig appelbolle, twaalf timpies, een pond boterbiesies, twaalf

[p. 121]

sesijzebroodjes, tien stolle en een krentebrood. Hebt u dat geneteerd?’

‘Ja dokter.’

‘En nou nog een doos sjokeladereepe, de alderbeste!’

‘Zeker, dokter, wil u maar zelf effe kijke?’ vroeg de juffrouw.

‘Me hebbe de Jong, Driesse of Droste’.

‘Geef u mijn maar Droste, die heeft m'n vrouw gloof ik altijd voor de kindere. U hoeft et niet te bezorge, 't wordt wel door 't meisie gehaald.’

‘Uitstekend dokter en dank u zeer,’ zee de juffrouw, die mee naar de deur liep om 'm uit te late.

‘Wanneer kan de bestelling klaar zijn?’ infermeerde Sjeekie nog effe in de gauwigheid.

‘As 't gehaald wordt nog voor 't sluite, dokter, dus binne 't kwetier.’

‘Afgesproke’ groette Sjeekspier, die z'n hoed afnam en van wiek ging.

Ik most netuurlijk blijve staan kijke, of ze in de winkel an de bestelling begonne, scherp uitlinke of ze 't foefie niet doorhadde en de grandige d'r bij ginge hale. As de bekattering viel, most Nel gewaarschouwd worre voor ze naar binne zou gaan. Ak m'n pet afnam, was alles in de rooze en kon ze 't gerust afwerke en anders most ze trug naar Sjeek om 't loentje te geve.

Na een kwetiertje kwam Nel op 't nippertje van 't sluite anzette en as ze zag, da'k geen stinkseintje gaf, tippelde ze hittepetitterig naar binne om 't zwikkie van dokter de Snep.’

[p. 122]

‘Ik ben 't meisie en zou de boodschappe maar meeneme’.

Alles sting netjes ingepakt en 'k kon zien hoe de dooze en pakke in d'r arme wiere gelegd, tot ze d'r bekant niet meer overheen kon kijke.

Noliejeheine! ze bleve maar an 't stapele en 'k sting achter een boompie te rollebolle van de gijn, Koleere! wat zouwe me lekker bikke, as me weer thuis ware. Reken maar van knijnevelle!!

‘'t Mot zeker op de rekening?’ vroege ze an Nel. ‘Ja,’ zee ze, ‘da's zoo de gewoonte bij ons’ en dan ging ze kalmpies de zaak uit met al de vreterij op d'r arme.

Me liete d'r eerst een endje tippele, tot ze om de hoek van een straat was en kwamme dan anschiete, om 't vrachie van d'r over te neme.

‘Mag ik u thuis brenge, dame’ vroeg Sjeek, die z'n gassie lichtte.

‘Lief van u, meheer,’ smeigelde Nel, ‘Maar 'k ben getrouwd en me vent zit thuis te wachte bij de kootertjes. 't Vrachie wordt lood in me arme en as ie niet gauw bijspringt, valle ze af,’

‘O, maar 't is niet ver meer,’ lachte Sjeek, ‘Dokter de Snep woont schuin an de overkant, Za'k effe belle of heb ie de sleutel?’

‘De kezeire voor 'm,’ vloekte Nel.

‘Mot zeker op de rekening?’ infermeerde Sjeek.

‘Ja, ja, dat zal wel, da's bij ons zoo de gewoonte,’ gierde Nel.

‘Nou me zalle de dokter d'r maar stiekum late wone, tot ie 't in z'n ros krijgt om te gaan verhuize en

[p. 123]

zorge, dat me thuis komme met de bikkesement. Hij de rekening en wij de diejeree! Sodejanus Sjeek, wat heb ie een straal ingeslage, dat vrete me belange niet in de Kerstdage op!’

‘He'je nou ooit zukke stumpers meegemaakt, Pol?’ vroeg Sjeek.

‘Eerst tobbe ze, omdat ze geen vrete hebbe en dan weer, omdat ze 't niet opkenne! La'me maar eerst is kijke hoever me d'r mee komme. 'k Heb gerekend op twee Kerstdage en drie kindere. As 't niet in orde is, mot je voortaan je boodschappe maar zelf doen en de weteschap d'r buite late. Jullie hebbe me bij je maag geroepe en ik heb voor de meedesijne gezorgd, meer ken 'k niet doen. Me benne tenslotte allegaar in Godshand.’

Amme thuis kwamme, had Nol ons al door 't spiejonnetje an zien komme en sting met een lichie an de trap op de overloop, bang as ie was, dat me op 't end van de rit nog met de vreterij van de trap zouwe rolle.

Me stalde alles op tafel uit, om eerst effe van 't enkele kijke te genottere en te snuive an 't banket, dat in de beste boter gebakke wier.

Sjeek begon te zinge:

Stille nacht, Heilige nacht
Niet betaald en thuis gebracht.

‘Haal de kooters uit d'r nest’ schreeuwde Nol. ‘'t Is Kerstfeest en ze zalle d'r lol van hebbe.’

‘Laat ze nou maar maffe,’ zee Nel. ‘Ze bronze net zoo lekker en kenne morge d'r porsie wel krijge.’

[p. 124]

‘As d'r geen vrete is, worre ze geslage en nou 't er wel is, worre ze gepord,’ besliste Nol.

‘Goed’ zee Nel, ‘za'k ze wakker make met een natte doek?’

‘Mot je op je hoofd legge’ lachte Nol. ‘Godzamme, as de kooters maar vrete ruike, worre ze al springlevend. Wat jou dokter?’

Dan liep ie naar de bedstee, waar de grommetjes sliepe en zette ze stuk voor stuk op de vloer.

Kerstfeest! Ons is een Verlosser gebore! Dokter de Snep trakteert! Vreet bolle tot je barst!!......