|
| |
| |
| |
Hoofdstuk VI.
Balletje, die in voorarrest zit, had al een paar keer an z'n vader gezegd, dat ie me vrage most, om is in de lik op bezoek te komme en Nol had telkes de booschap door gegeve an Oome Hein. As ze 't me thuis vertelde, zee 'k maar, da'k geen tijd had en bij me baas niet gemist kon worre, want 'k was d'r gruizig van, om naar de lik te komme en kreeg de huiver al ak 'm an de buitekant zag.
'k Was vast niet van plan om d'r heen te gaan, to'k Nol tege ze lijf liep, die wist, da'k zonder werk was en 't mies van me vond, da'k me gabbertje, nou ie in de knoei zat, an z'n lot overliet.
‘'k Zal je maar vertelle, dat je me gruwelijk tegevalt,’ zee ie, ‘as onze Balletje zoo was as jij en z'n eige niet kedin hield, wier ie vannacht nog van je nest gelicht, om van 't befgaajes te hoore, wie d'r nog meer an 't suikerfebriek ware. Je most Balletje maar is een beetje gezelschap gaan houwe, ko' je gelijk is an de weet komme, wat et zegge wil om van God en alle mensche verlate in een hokkie te zitte wachte op bezoek en brieve. Je ben niet eens op de zitting weze hoore. Jou een zorg hoe ze 'm aanpakke. Balletje mot wel stapel geschift weze, om z'n eige zoo door jou in de zeik te late zette zonder een revansie te pikke.’
'k Doch da'k de stuipe kreeg, toen Nol zee, dat Balletje maar op me door most slaan, omda'k hem ook veraaje had door niet op bezoek te komme.
| |
| |
‘'k Was net van plan te gaan, Nol,’ loog ik, ‘en je kan me gloove ak zeg, da'k van me baas geen permissies kon krijge, om effe weg te blijve.’
‘Goore slijmsmoesies van je,’ gromde Nol, ‘as je gabber in de lik zit, heb ie groot lak an de heele wereld en an al de baze d'r bij. Azze ze je niet wille late gaan op Maandag, zeg ie: “Krijg dan de motpokke voor de heele week.” Zoo mo' je d'r voor gaan staan, as 't er om te doen is om kedin te blijve tegeover de gebroeze. Jij heb al die tijd, dat je bij je baas was poen verdiend en nooit een rooierotsent gestuurd voor kantiene, geen stuiver kreeg Balletje van jou voor een veegie boter of een flintertje kaas. Bah! je miegumt!’
Of 'k door de grond zou zinke, toen ie dat zee, want as ie stinkt, dan be' je een versliegeraar en bij alleman uitgebanne. As ze je maar in de verte an zien komme, knijpe ze d'r neus al dicht, kotse je uit en zien d'r niks geen been in, om je een kunsie te flikke, waar ie onschuldig door in de baajes komt. ‘'k Zal Maandag naar 'm toegaan, Nol,’ beloofde ik en sting bekant te soebatte, om 't weer goed te make. ‘Zeg me maar, waar 'k me briefie voor toegang hale mot.’
‘Briefie hale,’ snauwde Nol. ‘Sta toch niet zoo te kalle! Hoe wou jij nou een briefie hale zonder mijn? Ajje op bezoek wil, ka' je met mijn of met Nel meegaan en mo'k je nog eerst tot me femielie make, anders kom ie d'r geeneens in. Ze benne daar bij Oome Kolebrander nou niet heelemaal mesjokke om d'r een kijktent van te make en 't gebroesie
| |
| |
maar op vesiete late komme. Amme Maandag gaan, kom ie eerst naar mijn toe en dan za'k ie vertelle hoe oud of ie ben en 't hoeveelste kindje uit me tweede huwelijk. Hoeneer be'je gebore?’
‘Maart 1891, Nol.’
‘Blijft afgesproke, da'je een broertje van Balletje ben!’
Daar most ie zelf om lache en as ie weg wou gaan gaf ie me een jat: ‘Nou, de groete! en me zalle 't maar gloove van je baas en de sente en hope da' je een eerbare zoon van me wordt, die z'n vaar niks meer voor zal liege. Tot Maandag, Pollie!’
‘Tabé,’ zee ik, maar dan riep Nol me trug, vroeg of 'k geen edekasie genoten had en niet behoorlijk:
‘Dag paps’ kon zegge.
‘Dag paps,’ zee ik.
‘Dag m'n zoon!’ groette Nol.
's Maandags ging 'k met 'm naar 't Huis van Bewaring en had onderweg link de bever ak d'r an dacht, dat ie gezegd had, da'k stonk en ie misschien een kunsie ging flikke door me an 't lijntje te houwe en an de offecier uit te levere. God weet, had ie met de rechbank afgesproke, om me effe te brenge om 't hale uit te winne.
‘Me komme toch weer seef d'r uit?’ infermeerde ik begiete.
‘Wis en donders,’ lachte Nol. ‘Ze kenne ons daar nou niet hebbe. Alles is besproke! Wij benne toch niet an 't suikerfebriek geweest? Jij niet en ik niet!’
‘Ja, maar ik toch wel!’
‘Leg nou niet te kliere. 'k Heb ie toch gezeit, dat je
| |
| |
een broer van Balletje ben en die was d'r toch niet bij!’ lachte Nol. ‘D'r kan je niks gebeure zoolang d'r niet hakkel over makkel op je door gerammeld wordt. Onze Bal slikt liever z'n tong in, voor ie wat loslaat. Daar he'k 'm in opgevoed en ka' je nog van leere, Pollie! As ie je wou verloene, had ie 't allang gedaan en liep ie hier nou niet naast me te ouwehoere en in je broek te floddere. M'n jonge zal razend blij zijn, dat je komt en as ie 'm geregeld blijft bezoeke en 'm zoo nou en dan een briefie febert, is alles weer ouwe-knulle en hoef ie nerges bemoorig om te weze.’
‘Hoe is 't nou, Nol, as ie voor 't eerst in de baajes komt?’ begon ik weer.
‘Ja, verrek,’ grinnekte ie, ‘'t is al eeuwe geleeje, da'k er voor de eerste keer kwam, maar as ie d'r een paar maal geweest ben, wor ie d'r kind in huis. As ze maar hoore, da' je weer is komt, krijgt de bel en de brievebus een ekstra beurt en worre de kezijne met een kwassie bijgestreke. De portier tikt al an z'n pet as ie je an ziet komme en jij van jou kant zegt: ‘Abonnee!’ om 'm een beetje op z'n gemak te zette! Ze noeme je bij je naam en benne afgerazend blij, da'je ze de klandizie blijft gunne. Vooral de brigges steekt et niet onder stoele of banke en valt je om je nek, as ie maar zeker weet, da' je 't niet overdreve van 'm vindt: ‘Houwdoedeljoedoe, mij dier?’ zeit ie op z'n engels, dat ze op de kursus motte leere, ‘Ai'm zoo stinkend heppie toe hef joe bek akeen.’ Dan ga je over 't loopertje naar Oome Kolebrander, die al op 't kantoor zit te wachte
| |
| |
en met een staal gezicht an je vraagt wie je ben. Dat vraagt ie niet, omdat ie 't niet weet, maar 't zou kenne weze, dat jij niet meer wist wie je was en dan is ie verplicht om 't je effe bij te brenge uit 't gasteboek. Ajje 'm gul een jat wil geve, doet ie net of ie kwaaje vrinde met je is en zeit tege 't klerkie, dat in een register zit te kalke: ‘Tatoeweering op de rechterhand!’
‘Dan mot je je portefullie afgeve en wordt de inhoud an je voorgeteld: één duizend... twee duizend ... drie duizend... vier duizend... vijf duizend...’ ‘Turf!’ roept de klerk en noteert de eerste vijf rugge. Dan gaat 't weer wijjer tot er tien keer turf is geroepe en de direkteur 't welletjes vindt. Wat er nog over is, gaat naar de rieklasseering om d'r bidprentjes voor te koope, of komt an de bond voor verwaarloosde schipperskeesies. Vijftig rugge geeft al recht op een goeje behandeling en as 't in de tonne gaat loope, wille ze je heelemaal niet meer hebbe en kan 't wel gebeure, dat ze je al an de stoep weigere en verwijze naar een speesjalist voor korreksjoneele bevlieginge. He' je me begrepe Pollie, nooit meer bij je steke dan ommerdebij een halve ton, dat maakt je tot grensgeval en verplicht de rechbank om in raadkamer hol of bol te gooie. As de rugge geteld, geboekt en gebundeld benne, wordt er an je verzocht, om je jeweele af te legge; eerst je briljante dasspeld en de parels uit je frontje, dan je oksenaartje met dubbele fokse ketting en 't middeljon met mevrouw en de kooters. As ze je dàt afneme, mot je vreeselijk gaan brulle, flink de spons
| |
| |
uitknijpe, da's voorschrift. Ajje d'r niet bij gaat zitte om op je gemakkie uit te bulke, heit de direkteur geen gelegenheid om z'n segaartje te rooke, voelt z'n eige begapt en noteert in 't dosjee, dat je tot in je niere toe verhard mot zijn. As 't segaartje half op is, ka'je anneme, da' je d'r ongeveer ben met griene en neem ie je zaddoek of de mouw van je jas om je trane te droge en je neus te kokere. Dan komt et hoogtepunt: 't inzeepe van je vinger en 't afschuive van je trouwring...... Effe zuchte, 't wit van je ooge naar 't plefon draaie, flauwvalle, waterdrinke, een hoekie uit 't glas bijte en op de scherfies pruime of 't borstplaat is. Je bek gaat 'r, nou ja, kepot van, as ie teminste geen degeslikker ben, maar 't heit voor de beffe meer effekt, dan de beste advekaat. Bij een pleidooi zitte de heere te zinkebolle en mot de deurwaarde ze met verschuldigde eerbied wekke as de verdediger je in vrijheidstelling vraagt, maar bloed en trane werke op d'r zenuwe en houdt ze vaak tot an 't end van de zitting wakker.
‘As ie uitgeplunderd ben, wordt de buit an je opgesomd en mot je een akte van voorloopige afstand teekene.
‘Kom,’ zeit de brigges, ‘zeg meheer maar gedaggies en zet je petje op, dan gaan me is kijke of ie nog in anmerking komt voor de dagschotel: sleepaspersies met botersaus en flensies na. As 't blijkt, da' je geen flensies kan verdrage, wordt 't rumpudding met vuurwerk.
‘In de badsel mot je je spierspartelnaakt uitkleeje
| |
| |
en komme ze eerst om je ondergoed in beslag te neme. As ie dat niet heb, zoeke ze in je vessieszak naar de knoope van je onderbroek, om op de waschlijst te zette en late je dan, in je naakte bast, een hortje versterve op 't betonne vloertje, tot er een bewaarder komt, die je bille van mekaar doet om in je poepert te kijke of ie geen hartkwaal heb. Dan omdraaie en late zien, dat je na je laaste vonnis niet van geslacht veranderd ben, om op een andere dan in 't dosjee vermelde wijze an de kost te komme. As 't van vore en van achtere met je in orde is, krijg ie een broek an, waar ie reddeloos in verzuipt en een buisie, waar ze je met twee man in motte trappe.
‘As angemete!’ zeit de brigges. Schimjesmareine, as angemete! Je ken je arme niet eens oplichte, om je kelotje af te neme voor de pronte bediening. Struikelend over de pijpe van je broek en berstend uit je hessie, wor je weggeleid naar 't klompemagezijn, om een paar voetangels te passe. Er staan d'r wel duizend met ope bekke naar je poote te happe, maar in de nege keer, da'k d'r geweest ben, he'k er nooit een behoorlijk stel klompe kenne vinde. Geschikte barrels benne d'r in de lik zoo zeldzaam as groote dieve! Duurt et passe al te lang, dan komt er een bewaarder, die op goed geluk maar een stel klompe grijpt, ze onder je arm douwt en zegt: ‘Net goed... om met een touwtje over je rug te drage... Volgende pasjent!’
‘Je hobbelt de trap af naar je sel en gaat op selet zitte tot de mejoor komt, om ie te zegge, hoe ie je
| |
| |
tafelzilver bij mot houwe en om je een nummer uit te reike.
“Jonge,” zeit ie, “hou d'r effe rekening mee, dat dit nummer alleen maar geldt voor 't gesticht en geensins recht geeft op een uitkeering van de staatsloterij. As de ton d'r opvalt, krijg ie nog een fiege. Hier in de hoek staat de poeptrommel met et brilletje. As ie 't gebruikt heb en zoover klaar ben, bel ie maar om...... 't Wetboek van Strafrecht!” Dan mot je nog effe zegge an welke gosdienst of ie sukkelt. Be' je protestant, dan krijg ie een bijbel en reukplaatjes van de domenee en mag ie Zondags pesalmpies meezwane bij 't kermkissie; be' je roomsch, dan kom ie in anmerking voor een kruisbeeld met rozekrans en mag ie naar de mis en ter kommunie. Be' je jood, dan wordt 't spek van je bruine boone gehaald en heb ie 's Zaterdags al recht op je Zondagsche vermaning. Je ziet, Pollie, ze benne d'r beter gesoorteerd in de belijdenisse dan in klompe. Je zeg maar wat je angemete wil hebbe: R.K......., P......of I...... Geen gosdienst zou 'k je niet anraaje, een mensch mot wat hebbe om ze eige mee te ammeseere. Ajje ooit in de lik komt, Pol, mot je R.K. kieze, dan krijg ie een bidsnoertje, da' je gebruike kan om de dage af te teile. Elke dag verhang ie een kraaltje over de spijker van 't reglement an de muur. As de Verlosser op z'n kop staat, benne d'r zeve-en-twintig dage om! An 't vertroetele komt schier geen end, want as de mejoor geweest is, staat de meester al weer voor je neus, om te vrage of je
| |
| |
bestole onderwijs wel behoorlijk wier angevuld met krentebol en slappe limmenade.’
Me stinge voor 't gerechsgebouw en Nol ging naar binne om bij de blauwpijpers een briefie voor toegang te hale......
‘'t Zal wel effe dure,’ zee ie, ‘ga maar zoolang in 't kefee om de hoek zitte en pik maar een biertje voor me.’
In 't kefeetje zatte allegaar ouwejonges te wachte op Lokkie, die vrijgesproke was en daalijk naar buite zou komme. 'k Kon d'r bekant geen één van as Sjeek, die vaak bij Nol thuis komt. Ze noeme 'm Sjeekspier, omdat ie stedent geweest is op de hoogeschool en altijd maar loopt te pattere over Sjeekspier, Sjieler, Vondel, Ipse, Heine en al die andere versiesbakkers. Hij had rechter motte worre gloof ik, maar kon 't niet over z'n gewete krijge, om ons dat an te doen.
Za zatte te zuipe as kolegruis en hadde een lol, dat de tafels d'r van stinge te huppele.
‘Daar hebbe me Pollie, de krulleschaver,’ riep Sjeek met z'n bezope kop. ‘Kom hier, houtluis en zeg wa'k voor je bestelle mot. Me viere de wederopstanding van Lokkie: Zie de steen wordt van et graf gerold! Anneme!! een biertje voor Pollie, de schrik van Katedrecht! Heit nog gespijkerd an de kist van Justieniejanus en een long uitgeblaze voor de walle van Jeriego! Waar of geen waar? Zuip uit en zeg me na: Ik groet U alle zeer, hoofde van Lebak en omstreke...... Zuip uit...... op de gezondheid van de weleerwaarde heer Dinges, ons van de hemel ge- | |
| |
leend om Lokkie te redde. In ééne ruk naar binne giete en dan nog één op de gezondheid van mevrouw Justiesieja...... Hier kalf...... over de horre kijke en je petje lichte voor de gerechtigheid op sloffe...... Daar staat ze, de Gerechtigheid, die last heeft van hoogtevrees! Fiejat jestiesieja et peerejat mundus! Weet je wat dat beteekent, Pol?’
‘Nee, Sjeek.’
‘Dan za'k et voor je vertale,’ lachte ie. ‘Fiejat jestiesieja et peerejat mundus wil zegge: Goed zoo moeder, leer je kindere vloeke voor et te laat is.’ Ak me biertje uitgedronke had, wier 't opstoot weer volgeschonke en most 'k naast Sjeekspier komme zitte, die niks dee, as me in de maling neme en an al de knulle vertelde, da'k geen vader had, heelegaar niet gebore was en door een middernachtzendeling onder een vilte hoedje gevange was op de hol van de Zandstraat, vlak bij de poote van Jan Loerd z'n zuurwage. Sjeek zat maar door te hijsche en had telkes weer een ander smoezie an z'n kont hange, om me voor schut te zette.
‘Polletje,’ zee ie, as ie z'n arme om me heen sloeg en net dee of ie griene most. ‘Polletje, as ie is wist, wat een verdriet 'k d'r van heb, dat jij geen koorknaap ben geworre. 'k Had je zooveel liever voor 't altaar gezien dan in de kroeg. Zuip uit, Polletje! en beloof me, dat je voor kappelaan zal gaan leere, om me de biecht af te neme en bij te staan in me laaste stonde. Jij alleen zal wete van me vele en gansch zeer groote zonde en d'r een foefie op verzinne om me d'r door te slepe. Tege jou met je
| |
| |
strontjes op je ooge kan 'k niet liege. O, Pollie, as ie alles is van me wist, ak me voor jou is te binnenste buite zou keere, was 't om van te kotse’!
En zoo bleef die gek maar an 't kwijle, tot Nol trug kwam met et briefie en 't seintje gaf, dat me op moste schiete, omdat me derekt an de beurt ware. ‘Nol! Nol!’ riepe ze van alle kante, ‘pik eerst een spatje en dan zamme je vertelle van Lokkie, die daalijk naar buite komt.’
‘Weet 'k al,’ zee Nol, ‘as jullie nog effe hier blijve steune, komme me weer trug om 't feest mee te make. Maar 'k mot eerst naar onze Bal...... 'k Heb nummer vijf en ben zoo an de beurt. Allee, Pol! me gaan 't is prebeere!’
Me stakke schuin over naar de genagelde deur van 't huis van bewaring, die al ope ging, toe me ankwamme, net of me d'r hoorde. ‘Welkom,’ spotte Nol. Amme in de wachkamer achter de tralies zatte, wier 'k d'r zoo eng van, da'k me poote niet meer stil kon houwe en telkes docht, da'k van de rarigheid tege de vloer zou smakke. Telkes ging 'k om beurte loope en zitte en lagge me jatte zoo merakels op me knieje te beve, da'k ze in me zak most steke, om 't niet te late merke an Nol, die maar ijskoud gebbetjes zat te make en net dee, of ie de direkteur was.
‘Gaat u zitte, Dame,’ zee ie tege een kalle, dat binne kwam, ‘en la' me een plaasie voor U anmete. M'n buffetsjef is effe naar de koelkelder, om de wijnkaart an te vulle... Wat zal 't weze, mevrouw?’
| |
| |
‘A, die Nol!’ lachte ze, ‘jij ook weer is in Ons Huis? Geef mijn maar een klaartje met zand!’
‘Spijt me Dame, maar jenever wordt hier niet getapt. 't Is hier een eerste klas zaak, uitsluitend voor de eeliete. Doodgewone borrel kan U an de overkant krijge!’
‘Perdon,’ zee 't nieze, ‘me man is toch lid hier van de soos, maar as 't niet anders kan, geef U me dan spuitwater met een zoute bolletje voor de schrik. Waar kom ie voor hier?’
‘Femielie-omstandighede! Balletje mot driepootje rijje en binne acht maande an de eindstreep weze.’ En dan ging ie vertelle van 't suikerfebriek en zat 'k me zenuwe op te vrete, bang as 'k wier, dat ie zegge zou, da'k d'r ook mee te make had. Maar hij liet me d'r gelukkig buite en vertelde, dat et een heeterdaadje was zonder medeplichtige.
As 't nieze wou zegge, waar d'r goozer voor zat, wiere me afgeroepe om mee te gaan naar Balletje... 'k Schrok d'r eerst geweldig van, zoo as die daar sting met z'n bruine baajes-kloffie achter de tralies en blauw van magerte.
‘Halloo, be' je eindelijk is meegekomme, Pol?’ riep ie.
‘Be' je niet blij, dat je broer d'r bij is,’ vroeg Nol om 't seintje te geve, dat ie z'n eige niet versmoeze most.
‘Netuurlijk,’ lachte Bal. ‘Wie zou d'r nou niet blij zijn met z'n broertjes.’
‘He' je 't nog al naar je zin?’ vroeg ik, ak niet wist wa'k zegge most.
| |
| |
‘Nou en of,’ grinnikte Balletje. ‘'k Ben hard van zins om bij te teekene, mo' je maar naar me hoofie kijke.’
‘Je moeder laat je groete en gaat de volgende keer mee. As ze wat te misse heit, komt d'r nog een klein postwisseltje,’ beloofde Nol.
‘Hoef niet,’ zee Balletje, ‘'k heb een lammetje verdiend met taartdoosies vouwe en daar kan 'k van stoome, ak strakkies over ga naar de griebus, want 'k denk d'r niet over, om hooger beroep an te teekene. 'k Heb d'r geen puf in om opnieuw kiekeboe te gaan spele met dat stel ouwelulletjes in de Haag en d'r nog een deukie overheen te krijge. Met een heeterdaadje mot je niet voor 't penoptekum komme, dat haalt niks uit.’
‘Ze hebbe je anders gehaaid angepakt. Acht maande voor de eerste keer en bij 'n gebroke poot, da's om de lazerij geen zalfie!’ vloekte Nol.
‘Nee, da's 't net niet,’ vond Bal, ‘maar Pa is een fijn merk en de anbeveling doet ook wat. La' me maar zegge: vier maande voor mijn en vier voor de goeje relaasie.’
‘Maar ze magge jouw toch niet zwaarder knarse, omdat ik een ouwejonge ben? Da's godzammeverpuiste wraak en geen recht!’ raasde Nol.
‘Stel je niet an,’ zee Balletje. ‘Ajje 'n beroerte krijgt, ben 'k een halve wees en heit Pollie niks meer op de wereld!’
Balletje en ik stinge maar om mekaar te lache en net te doen, of me 't allebei erg lolleg vonde. Maar ak an 'm vroeg, of ie niet graag met ons weer mee
| |
| |
naar buite zou wille, draaide ie z'n kop om en zee: ‘Jo, leg niet te darre!’
Nol vroeg: ‘Is 't bikke nog al goed?’ Maar Bal dee net, of ie 't niet versting en vroeg: ‘Zajje dikkels komme Pollie en me vaak schrijve? Ik ben kedin gebleve en heb jou niet......’
Dan spinsde ie naar de bewaarder, die 't af sting te luistere en hield z'n kop. ‘Ajje je broer vergeet ben je waard, dat je ook hier komt. Zweer op je ooge, da' je woord houdt en me d'r door helpt.’
‘Ik zweer 't Bal, en as 't mot, za'k ook nog voor je bidde,’ zee ik ak er an dacht, hoe de heilige mijn geholpe hadde.
‘Krijg de velle!’ vloekte Nol. ‘Meen ie dat? D'r is toch geen schroef los bij je? Bidde! Vooruit Bal, alle drie op ons knieje en een gat in de lik bidde, een gat zoo groot as een staldeur. Broeder Piekhaar gaat voor in 't gebed! En, as 't gat groot genog is en alle jonges verlost benne, gaan me weer om steene bidde om de bres te dichte...... Bidde! Ajje daar meer last van heb, mo'je is gaan pisse op een blauwsteentje!’
‘'k Zee 't maar zoo,’ loog ik, ‘enkel voor de lol! Ak maar wist, hoe ik helpe kon.’
‘Valt niks an te helpe,’ zee Balletje en begon ineens, met z'n hande voor z'n gezicht, te griene.
‘Me zalle d'r maar een end an make,’ vond de bewaker, ‘'t kwetier is om en 't is voor de jonge beter om alleen te weze. Wat jou, Bal,’ en dan klopte ie 'm op z'n schoer, of ze beste maatjes ware en ie 't goed met 'm meende.
| |
| |
Me konne Balletje geeneens een hand geve, want d'r is dik glas en gaas voor de tralies van 't bezoekhokkie.
‘Dag Balletje,’ zee ik zachies ak 'm gedag zwaaide.
‘Dag Pollie,’ lachte ie door z'n trane heen......
Amme buite stinge begon Nol godsgruwelijk te vloeke en zee, dat de heele wereld eene vuile stinkbende was, waar ze een bom onder moste legge: ‘Heel de keleerezooi an zukke kleine bonkies de lucht in,’ schreeuwde ie, ‘an puinpoeier! Hoor ie 't Pol! An puinpoeier!’
Sjeek kwam al an de deur van de kroeg staan en riep: ‘Hier brandt de kachel! Kom binne en struikel niet over de lijke! Kapelmeester, gewijde meziek, de Barbier van Seviela! Mag 'k effe voorstelle: Lokkie, meester op alle wapes, vrijgesproke van drie jaar weges gebrek an belangstelling en truggekeerd tot de zijne. En hier meheer Arnoldes de Gibber, inbreker, resedievist bij de achtste herhaling.’
Nol gaf Lokkie een jat en fielleseteerde 'm met de goeie afloop. ‘Haast niet om te gloove! Hoe he' je 't voor mekaar kenne bokse, om d'r zoo uit te duikele!’
‘Mot je an Sjeekspier vrage,’ lachte Lokkie, ‘da's de platmaker geweest en weet er nog meer van dan ik zelf.’
‘Vertel op, Sjeek,’ riep Nol en trok 'm an z'n jas op een stoel bij de tafel, waar de biertjes stinge.
‘Eerst eentje voor je pikke,’ schreeuwde Sjeekspier, ‘mo'k jou nou nog meniere leere? Foei, foei!! Op je gezondheid en da'me d'r nog vate vol van
| |
| |
tegoed hebbe, voor we d'r in stikke motte. Schik is een beetje om, houtluis! Mag ik barste, koorknaap had ie motte worre met z'n genebbisch smeekneusie, jongste bediende van Onzelieveheer, om in z'n soepjurke neutjes te tremme voor heel de gebroeze hier!’
‘Vertel nou op en laat Pollie met rust!’ begon Nol weer.
‘Is 't nou uit met die herrie?’ schreeuwde Sjeek tege 't heele stel ouwejonges, dat zwaar in de kroote bezig was meheer de ofsier te begrave en rond 't beljart net deeje of ze 't lijk uitdroege. ‘Stilte! 't Mot uit zijn met de schandalige plechtigheid. De Rechterkommesaris wil me spreke!’
En dan begon ie an Nol te vertelle.
‘Amme bij Verdonk een kaartje lagge te legge, kwam 't seintje, dat Lokkie verschut gegaan was bij een krakie en d'r scheef voor sting. 't Was wel geen gloeiend bijltje, maar, as ie uit 't spieze kwam, wier ie door een bink gezien, die 'm bij meheertje opstoot herkende. Alles wat me na 't sluite van de instruksie konne doen, was een dotje poen bij mekaar lappe voor een platte advekaat, die de seintjes heen en weer overbracht. As 'k d'r alles van wist, ging 'k eerst heel link langs een omweggie prebeere, om de getuige plat te make. As die bink voor de rechbank maar verklare wou, dat ie 't niet zoo heel zeker meer wist, nou ie 't onder eede most bevestige, was Lokkie klaar en de kous af. Maar d'r viel met de getuige niks te knoeie en ie wou zelfs voor dik poen z'n verklaring geen draad verandere. Toen
| |
| |
most d'r netuurlijk wat anders op gevonde worre en liete ze 't an mijn over, om Lokkie onder de bijl weg te slepe. 't Sting voor de ofsier ook niet zoo sterk, omdat er maar ééne getuige en bekant geen aanwijzing was. Maar Lokkie is d'r één van 't goeie merk, die ze an de rechbank dolgraag een drukker geve as 't maar effetjes kan. Opgeruimd staat netjes! 't Ging d'r maar om, dat de beffe an 't twijfele raakte en 't niet goed meer zouwe an durve om strootje te trekke.
'k Had al rap een vaartje met de advekaat same bedocht en ging 't uit werke. Eerst he'k een snuiter opgeduikeld, die voor een kunsie in was en bij de jestiesie niet bekend staat. 'k Kreeg een Hagenaar in 't snotje en ging naar 'm toe, om 't zaakie rond te krijge. Onmazzel was, dat die goozer niks an z'n gloof gedaan had en most beginne met een paar keer proef te gaan biechte, om d'r goed in te komme. Toen ie bekant zoo goed biechte kon as een begijntje op d'r sterfbed, kwam ie naar Rotterdam, om bij pastoor Dinges te gaan biechte, dat hij en niet Lokkie de dader van de inbraak was. Hij most zegge, dat ie 't niet langer harde kon en naar de pestoor gedreve wier, omdat z'n gewete 'm opvrat. De pestoor zee, dat ie vreeselijk met 'm te doen had, maar nog veel meer met de man, die daar onschuldig zat en adveseerde de ware dader, om z'n eige an te gaan melde bij de jestietie. De Hagenaar ging ontzettend te keer en snikte, dat ie dat niet doen kon voor z'n vrouw en kindere, die d'r kepot an zouwe motte. Denk is an die stumper, die daar
| |
| |
onschuldig in 't gevang zit en misschien ook vrouw en kindere heit, vermaande de pestoor. As 't berouw echt is, faalt de kracht niet om boete te doen. Wie 't lef heit om te zondige, moet ook de moed vinde, om de gevolge te drage, hoe zwaar 't ook valt. 't Gezwete heeft U hier tot mij gedreve en 'k twijfel d'r niet an of 't zal je brenge, waar je weze mot. Alleen as ie van plan ben om te boete, kan 'k ie bijstand verleene.’
‘Ik kan niet...... 't gaat niet......’ huilde de Hagenaar. ‘Oo, ak maar kon...... ak maar dorst, eerwaarde!’
‘'t Is onmenschelijk om andere te late lijje voor eige zonde...... vat moed en ga......’
Wat de pestoor ook zee, de biechteling kon d'r niet toe komme, om z'n eige an te geve. Nogal wiedes goddome!
‘Dan mag God U genadig weze,’ zee de pestoor.
‘Einde van 't eerste bedrijf,’ lachte Sjeekspier, ‘en nou mo'k een biertje hebbe om een beetje te bekomme van zoo'n boevestreek!’
Nol zat maar te lache en te knikke en ging bekant over de tafel hange, om geen voordje te misse van 't tweede bedrijf.
‘Twee dage later wier de pestoor opgebeld door Dogges van Pimpelvoort, de platte advekaat, die zee, dat ie de verdediger was van de onschuldige Lokkie en de werkelijke dader op z'n kantoor was geweest, om te vrage of er nou heusch niks an te doen viel, om z'n slachtoffer vrij te krijge. Netuurlijk had de advekaat ook geadveseerd, dat
| |
| |
de dader ze eige derekt an most gaan melde bij de jestiesie, maar...... ja, de man had afschuwelijk gehuild en pal van z'n eige gelege, dat et hartverscheurend was om an te zien. De vent had in z'n wanhoop nog verteld, dat ie ook al bij pestoor Dinges in de biechtstoel was geweest en daarom vroeg de advekaat, of 't niet mogelijk zou zijn, om met Eerwaarde is te komme prate over de redding van de stakker, die onschuldig was ingeslote. Nou dat was, spreekt vanzelf, goed en Dogges van Pimpelvoort ging naar de pestoor om 't voor mekaar te knoeie.
‘Ja ziet U,’ zee de advekaat, as ze een poosie hadde zitte prate. ‘U is de eenigste, die meschien in staat ben, om me kliejent te redde. Mag ik U late dagvaarde?’
‘Maar dat helpt toch niks,’ meende de pestoor, ‘'k mag immers uit de biechstoel niet klappe?’
‘Da's me bekend,’ zee meester Dogges, ‘ook ik heb me ampsgeheime, maar U kan me toch wel verklare, dat de ware dader zich bij U heit angemeld? Netuurlijk kan ik as advekaat dat ook doen, maar de verklaring van de verdediger legge ze an de rechbank naast d'r neer. Zeker, ze benne d'r van overtuigd, dat wij van de balie niet liege, maar de kwestie is alleen, dat ze ons niet gloove.’
‘'k Vrees, dat et weinig uit zal hale,’ klaagde de pestoor.
‘Integedeel,’ riep de advekaat. ‘Ik heb d'r goeje moed op, dat 't U gelukke zal om de rechbank te overtuige. 't Gaat tenslotte om 't recht en om een onschuldige van een wisse ondergang te redde. Me
| |
| |
motte onze plicht doen, U en ik. Ik heb gedaan, wat ik kon en ik twijfel d'r niet an of ook U, Eerwaarde, zal al 't mogelijke in 't werk stelle, om een rechterlijke dwaling te voorkomme!’
‘Goed,’ zee de pestoor, ‘ik ben bereid om bij de almachtige te zweere, dat de ware dader zich bij mij in de biechstoel gemeld heeft.’
‘Einde van 't tweede bedrijf,’ riep Sjeekspier, ‘en nou mot d'r weer een biertje komme, want 'k heb in lange niks gehad.’
As 't biertje bekaan was, vertelde Sjeek wijjer. ‘Lokkie wier van alles netjes op de hoogte gehouwe en as 't zaakie voorkwam, dee ie net, of ie nog nooit een rechzaal van binne gezien had, knikte beleefd tege de beffe en vroeg waar ie zitte most! As de grefier z'n moozesementje had afgeraffeld en Lokkie nogmaals van z'n onschuld had gezegd, wiere de getuige binnegeroepe. Eerst de bink, die Lokkie herkend had en vol hield, dat ie zich niet vergiste en de beklaagde uit de deur had zien komme.
Dan de ouwe, grijze pestoor, die bij God sting te zweere, dat de dader een ander was, dat ie 'm kende, maar 't om z'n ampt niet zegge mocht.
De rechters zatte eerst mekaar en toen de ofsier an te kijke of ze zegge wouwe: Daar ga je nou neushoorn! Mot je nog peultjes! en ginge dan achter 't jatje zitte smoeze.
Nog wier de eerste getuige een keer voorgeroepe en vroeg de presedent: ‘Weet U wel heel zeker dat hier, de beklaagde, de man is, die U uit et bewuste huis naar buite zag komme?’
| |
| |
‘Ja, Edelachtbare. 'k Weet et bijna zeker,’ zee die bink, ook al heelegaar in de war gebrocht door de plechtige verklaring van de pestoor.
‘U moet et niet bijna, maar heelemaal zeker wete,’ zee de presedent. ‘Gaat U maar weer zitte!’
En dan tege Lokkie: ‘U blijft d'r bij, dat U onschuldig ben?’
‘Ja, edelachtbare.’
‘Einde van 't derde en laatste bedrijf,’ lalde Sjeekspier...... en ging om de nek van Lokkie hange......
|
|
Auteursrecht onbekend