|
| |
IV. Capittel.
Liefde tot Godt.
DEn Leser kan eenighsints gissen hoedanigh dat de liefde Godts in JOANNA geweest is, uyt de sonderlinghe vreese die sy hadde van alle sonden ende gebreken: want de grootheydt van een kinderlijcke ende suyvere vreese, klaerlijck aenwijst de grootheydt der Liefde. Laet ons sien of dese gissinghe met de waerheydt bestaet.
Daer is een liefde Godts, die de Godts-geleerden de beginnende Liefde noemen, door de welcke Godt eenighsins, doch niet ten vollen, bemint wordt: dese beginnende Liefde, die in andere menschen lichtelijck gevonden wordt, en vinde ick niet in IOANNA: want sy van het beginsel dese deught volkomen gehadt heeft. Als een kindt, dat nauwe- | |
| |
lijckx tot de reden gekomen is, ende d'eerste kennisse des Scheppers ontfanght, soo innighlijck hem bemint, dat het wenscht van hem ghetrocken te worden, maer niet anders dan door liefde; als het alle samen-spraecken met menschen verstoot, ten sy dat-se van Godt, oft van iet Goddelijcks zijn; als het menichmael wenscht te sterven, om volkomentlijck het oneyndelijck goedt te besitten; ick en kan dat voor geen beginnende, maer moet het voor een volkomen Liefde aen-nemen: ende bevinde dat IOANNA soodanigh in haere teere ende onrijpe jaeren gheweest is. Nochtans ick sal geerne toestaen dat dese liefde; een beginnende Liefde genoemt mach worden, ten opsicht vande verheventheyt der alder-volmaeckste Liefde tot de welcke sy ghevoordert is.
In jaren opgroeyende, is zy te samen inde Liefde ghegroeyt: die in haer onnoosele Siele soo vast ghegront was, dat sy oock in haer wereldts leven niet alleenelijck gheene doodelijcke sonden begaen en heeft, die de Liefde te niet doen; maer oock gheen daghelijcksche, die de Liefde verkrencken: soo hier boven gheseyt is. Ia van haer jonghste jaren heeft zy voor ghenomen, het gheestelijck leven t'aenveerden, om aen dese liefde bequamer voetsel te gheven: welck voor-nemen, soo zy meynt, een van haer eerste voor-nemens, gheweest is, naer 't ghebruyck van reden ende verstant.
In soodanige Sielen vindt dese deught lichtelijck haeren wasdom, als zy door gheen onkruyt van sonden verachtert, maer bequamelijck vervoordert ende door besondere jonsten des Hemels besproeyt wordt, ghelyck wy in IOANNA sullen bemercken
| |
| |
Gheestelijck zijnde was zy wel te vreden van een ieder voor de minste ghehouden te worden, ende soodanigh te zijn: maer in Liefde tot Godt, en wilde sy niemant wijcken: neerstelijck alle hare krachten inspannende, om dies aengaende d'aldergrootste te wesen.
Tot voetsel van dese begeerte pleegh sy haer selven te verwecken met dierghelijcke ghepeysen. Het goedt moet bemint worden: want de vonck van het vier der Liefde, is het goedt. Dies volghens Godt moet om sijn selven bemint worden: want hy is het eeuvvigh goedt. Daerom, als Godt aen Moyses sijn aenschouvven beloofde, seyde hem: Ick sal u thoonen alle goet. Hy is het goet der memorie: vvant hy is haere meeste kalmte. Hy is het goet des verstants: vvant hy is de eeuvvige vvaerheyt. Hy is het goet des vville: vvant hy is de volle versadinghe van den vville. Is het leven goet? Wy leven, roeren en zijn in hem. Is de saligheyt goet? den Heere is de kracht uwer saligheydt.
Voorts was zy ghewoon alles aen te sien met geestelijcke ooghen, om in alles Godt te beminnen: niet en was'er inde werelt, of sy bemerckte dat, als een weldaer Godts. Laet ons hier stellen d'eyghen woorden, met de welcke sy sprack tot haer eyghen selven. IOANNA, al vvat de vverelt vervat, sienelijck, ende onsienelijck, is een vveldaet Godtsaen u gegeven. De aerde is een vveldaet, om u t'ondersteunen. Het vvater een vveldaet om u te suyveren, ende te laven De locht een vveldaet, om u den aessem te gheven. Het vier een vveldaet, om u te vervvermen, ende te verlichten. De Hemelen, Son, Maen, sterren, zijn vveldaeden, om door haere invloeyinghen u te dienen. De Heylighen zijn vveldaeden, om u door hunne voorsprake te helpen. De goede zijn vveldaden, om u met hun voor-
| |
| |
beelt t'ondervvijsen. De Quaede zijn vveldaeden, om uvve lijdtsaemheydt te oeffenen, ende soo uvve verdiensten te vermeerderen. Ghy zijt een vveldaet, Joanna
aen u eyghen selven, en vvel een overvloedigh vveldaet: vvant dat ghysijt, en leeft, dat ghy ghevoelt, ende roert, dat ghy verstaet, ende vverckt, hebt ghy van Godt ontfanghen, sonder uvve verdiensten. Allen de boven natuerlijcke gaven sijn vveldaeden, met de vvelcke Godt u omringhelt. De glorie is een vveldaedt die u Godt bereydt. De H. Maghet Maria is een vveldaet, die u Godt voor Moeder ghegheven heeft. Christus is een vveldaedt, die u tot verlosser toe-gheschickt is. Godt self is een vveldaedt, ende uw vveldaet die gy hier hebt tot uvven dienst, ende daer sult hebben tot uw geniet. En brandt ghy niet inde liefde Godts tusschen alle dese vveldaeden?
Sy moest eens buyten gaen, met het kriecken vanden dagh: ende inden dagheraet siende de boomen ende de kruyden met den soeten dauw overdeckt, die vande op-staende Sonne ten Hemel ghetrocken wierdt, keerde door dit ghesicht inwendelijck tot haer selven, ende tot Godt: hem vraeghende, wanneer dat sy oock eens tot hem gheheelijck met Siele ende Lichaem op-ghenomen soude worden. Ende eenighen tijdt verblijvende in dit soet ghepeys, besweeck sy allenghskens van liefde, ende wierdt soo krachteloos dat sy gheenen middel en sagh om naer huys te keeren. Nochtans met seer grooten arbeydt weder ghekeert zijnde, sat erghens neder, in sulcker voeghen, ghelijck jemandt die gantschelijck verdwelmt ende verslaghen is. Sy meynde dit te konnen bedecken voor haere Mede-ghesellinne, die by haer was: doch te vergheefs. Want dese die eenighsints kende ha- | |
| |
ren gheest, terstont d'oorsaecke van dese onghesteltheydt bemerckte, ende van Joanna vraeghde oft dese ontsteltenisse oorspronck hadde uyt de Goddelijcke Liefde? waer op sy seyde: O goeden Godt! ghy mist in my: ghy meynt voor my, eene andere te hebben. Willende aldus den brandt haers herte verberghen.
Waer sy ginck of stont, hadde sy altijdt inde ghedachten eenighe soete spreucken, seer bequaem om het vier der liefde op te wecken ende t'onderhouden: waer van sy eenighe by gheschrift gestelt heeft. By exempel:
VVaer sal ick u langher soecken?
VVant in straeten en in hoecken,
Hebbe ick naer u ghevraeght,
Die alleen mijn ziel behaeght.
Ick schenck u vleesch en bloedt,
Ick schenck u duysent herten:
Daer by mijn heel gemoedt,
En al het vvereldts goedt,
Schenck ick u, voor uvv' smerten.
Sy riep dickwils: Ick hebbe dorst ô Heere! ick hebbe dorst, tot u alleen, mijn eenigh ende oprecht goet. VVanneer sal ick eens geheelijck met u vereenight zijn? VVanneer ontslaeghen van dit pack des lichaems? Och! oft ick duysent lichaemen hadde, ende die gheduerigh mocht verpletteren 't uvver Liefde! Och dit vvaere eene ghevvenschte saecke voor my.
Door dese middelen wierdt haere blaekende siele meer en meer in liefde ontsteken: Soo dat het haer niet swaer en viel, maer seer licht was Godt
| |
| |
over al te beminnen; en soo veel te lichter, hoe Godt haer krachtigher tot sijne liefde trock, ende meerdere liefde bethoonde.
Als wanneer sy eens Misse hoorde in eene Capelle van Onse Lieve Vrouwe, veropenbaerde sich Christus, hanghende aen het Cruys, met de leden uyt een gheruckt. Dit siende riep sy inwendelijck: Hoe sal ick eenigh schepsel konnen aen hanghen, daer den Schepper voor my stervende aen het Cruys, aen sijn selven niet ghehanghen en heeft? De Misse gheeyndicht zijnde wierdt van Christus, soo haer docht, een swaer Cruys op haer schouderen gheleght, om aen dat Cruys 't sijnder eere alle haere gheneghentheden te naghelen. Dit Cruys was boven maten groot ende langh: Soo datse achter-waerts omsiende, gheen eynde vinden en konde. Waer mede sy wel ghenoeght was: want sy gheen eynde en versocht als alle ghenegentheden en de Liefde der schepselen te kruyssen.
Het gheviel, dat sy besigh sijnde met eenigh Capelleken vande H. Maghet te vercieren, jet uyt haer kamer moest haelen dat sy tot dit werck noodigh hadde. Aldaer ghekomen zijnde, knielde sy met haesten neder, haer aensicht keerende tot het Alder-heylighste Sacrament, dat inde naest-gheleghen Kercke der Societeyt Jesu bewaert wierdt, dat H. Sacrament groetende. Alsdan nam sy de vryheydt van te vraeghen van Christus, oft sy oock soude bekomen, daer sy soo seer naer wenste, van hem op 't alder-suyverste te beminnen, los van alle aen-klevende gheneghentheden tot de schepsels? Ende dadelijck wiertse ghewaer dat haer herte met het herte van Christus vereenight was, hebbende twee groote schoone vleughels,
| |
| |
ende ghekroont met eene goude Kroon uytnementlijck blinckende. Waer door sy seer kloeckmoedigh wiert, ende niet en twyffelde, oft sy soude haere gheneghentheden der natuere ten volle onderbrenghen, ende volmaecktelijck tot Godt vlieghen.
Sy pleegh dickwils minnelijck ende vriendelijck tot Christus te segghen: O Godt! ó mijn herte! mijn eyghen herte! Ende 't is eens ghebeurt, dat Christus haer antwoorde: Ghy sijt oock waerachtelijck mijn herte. Waer op sy buyten haer selven in onmacht viel, verliefende haer herte in het herte van Christus. Sy riep somtijdts, alleen zijnde, ende niet konnende haere woorden in-houden, Ick beminne u: Ende men hoorde de selven woorden wederklinckende als eenen Echo, Ick bemine u. Soo beantwoorde Iesus de liefde van Ioanna.
Als sy eens sieck was gheweest, ende noch seer flauw, naer het lichaem, voor de eerste reyse ter Kercke quam; vermaende haer den Biecht-vaeder datse inde liefde tot Godt niet en soude verflauwen. Waer op sy antwoorde: datse daer in hoopte te branden, sonder te verbranden. Vanden Biecht-stoel gonck sy voor den Autaer vanden H. Ignatius knielen, alwaer de liefde soo seer aengroeyde, datse meynde haer selven te verliesen: soo dat haere hope terstont volbrocht wiert. Dit ghewelt duerde ettelijcke daeghen: tusschen de welcke sy onophoudelijck alle de Enghelen ende Heylighen, ende namentlijck den H. Ignatius aenriep, datse Godt souden boodtschappen dat haere siele queelde van liefde. Ende niet wetende waer haer selven laeten, seyde gheduerigh al hyghende naer den aessem: komt mijnen Be-
| |
| |
minden: komt mynen IESVS: besit de plaetse die u alleen toekomt. Dit gewelt van liefde was soo groot, dat sy nootsakelijck hare Borst-kleederen moest ontsluyten: midts haer herte soo brandigh was, dat het niet ghesloten en konde wesen.
Sy stierde dickwils haere liefde, niet alleen tot Christus, maer oock tot de andere Persoonen van de Alder-heylighste Dryvuldigheyt, sonder t'ondersoecken de verholentheden van dit Misterie: ende wiert meermaels van Godt onderricht, hoe dat sy het Beelt was van zijn dry-eenigh-wesen: wanneer hare liefde sich buyten alle palen soo verbreyde, datse somwylen eenighe daghen als van sinnen berooft was; sonder datmen nochtans aen haer uytwendelyck jedt bemerckte, als een groote krachteloosheydt, en eenen stercken brandt in het aensicht, als of sy met eenen brandende kortse bevanghen was.
Andermael inde kercke sijnde, wiert sy in sulcker voeghen vande liefde vermeestert, datse genoodtsaeckt was uyt te roepen, soo dat het oock van andere konde ghehoort woorden: Heere k'en ben't niet vveerdigh, Heere 'ken ben't niet vveerdigh. Ende keerende naer huys, en konde sy geen voedtsel nemen: noch haer met eenigh werck bemoeyen, daer het lichaem de siele moet by-staen in dusdaenighe ghevallen, die haer seer ghemeyn waeren, scheen haere siele als uyt het lichaem te willen vlieghen, om te ghenieten de Hemeliche vereeninge met het opperste Goedt. Sy was dickwils als uytsinnigh van vreught: 'twelck haer dede dencken, hoe haere siele soude ghestelt zyn, als sy van het lichaem scheydende Godt ten vollen besitten soude, daer sy noch in het lichaem be- | |
| |
sloten wesende, een vreught in Godt schepte, die onlydelijck scheen te sijn.
Door dese gepeysen wierdt den brandt wederom vermeerdert: soo datse meermaels beswijckende, oock inde teghenwoordigheyt van andere, ter aerde viel, ende langhen tijdt, als buyten haer selven, bleef ligghen. Sy dede groot ghewelt, om dese vereeninghen met haeren Beminden te verberghen: maer de lichaemelijcke krachten waeren hier toe onbestandigh, ende de liefde was meester. Waer van sy haer beklaeghende, seyde: ó wonder liefde! liefde die ons soo doet smilten in Godt, dat wy ons selven verliesen.
Sy bekent, dat desen brandt der siele, soodanighe benautheden, kloppinghe, ende jaghinghen des herte by-brocht, datse qualijck iet ontrent haer herte en konde verdraghen: want het scheen dat haer lichaem te engh was, om d'overgroote vlamme te besluyten. By dit inwendigh, wiert noch een uytwendigh torment vervoeght: door dien dat sy in diergelijcke ghesteltenisse tot Godts glorie niet en konde uytwercken, 't ghene zy wenschte: soo datse de Liefde beschuldighde, als die oorsake was, van gheen uytwendighe wercken van Liefde te konnen ondernemen. Want haere Liefde was een werckende Liefde, die alle menschen tot Godt socht te trecken, allen arbeyt tot Godts glorie t'onderstaen, alle goede wercken te doen: hier toe wenschende duysent lichaemen, om alle sielen met de selve liefde t'ontsteken. Sy was daerom onversadelijck inde jonghe kinders te leeren, ende die tot de Godtvruchtigheydt te verwecken.
Hoe sy meer in jaren vervoorderde, hoe de Liefde oock brandigher wiert: soo datse haer ghepey- | |
| |
sen niet wel en konde hechten op iet anders, als op Godt. Sy belijdt dit met dese woorden: In sulcke ghesteltenisse is het een onverdraghelijck torment van uytvvendighe dinghen te hooren spreken, ende veel meer van beuselinghen, ende vvereltsche ydelheden.
Als den brant der Liefde wat verkoelt was, wist zy dien behendelijck wederom t'ontsteken op verscheyde manieren: by exempel, met te noemen den Heylighen Ignatius: want zy bekent dat zy met desen vierighen Naem alleenelijck eens te noemen, in hare siele soo vlammigh wiert, datse desen brant niet en konde bedecken, sonder den selven in't aensicht te verthoonen.
Dierghelijcke vereeningen met Godt en ghebeurden niet alleenlijck in't ghebedt, maer oock op andere tijden, oock op de straten. Want sy gongh lanckx de straten vande Stadt, als ghene gemeynschap hebbende met iet dat geschaepen is, maer als opghetoghen in Godt: wandelende met de voeten op de aerde maer met de siele boven alle aertsche dinghen verheven, soo datse somtijts seyde: Och! vvat is toch alle vreught vande vverelt, ten opsicht van een herte, daer Godt sijnen Hemel in stelt! Als soodanighe liefde woorden haer ontvielen, versochten somwijlen, dien by haer waren om in dese konste onderwesen te worden; aen de welcke sy antwoorde: Och! dat en konnen de menschen niet doen maer Godt moet daer van den meester zijn.
Haren gheduerighen wensch was te sterven, om alsoo haere Liefde te konnen versaden: want dit leven haer een bitter, torment was. Van het welck sy aldus schrijft: My dunckt, dat ick met de vvaerheydt mach segghen, dat ick meer als duysent dooden ghestorven ben. De Liefde Godts is een bitter ende soet martelie, dat
| |
| |
my niet langher verdraeghelijck en was. Het scheen dat de Goddelijcke Majesteyt mijne siele, die hem toebehoort met ghewelt uyt mijn lichaem vvilde trecken. Niemant en kan vveten vvat bittere ende soete pijn, dat het is, ten sy die het proeft.
Niet teghenstaende haere over-groote begheerte van te sterven, wiert haer van den Biecht-vaeder gheseyt, dat-men wel mach een langher leven wenschen om Godt al-hier meer te dienen, ende hier namaels volkomentlijcker hem te besitten. Ja Christus self gaf haer te kennen, dat indien sy de begeerte van te sterven brack, hy haer toeschicken soude een vande meeste vereeningen, die-men in dit leven met hem kan hebben: die zy naer den tijdt van een jaer oock ghehadt heeft. Op dese begeerte van Christus versocht sy, dat sijne Majesteyt haer dan soude af-nemen, of ten minsten verminderen dien soo gheweldighen treck om by hem te wesen: want haere bitterste pijne was van Godt afgescheyden te zijn; ende want het haer onmoghelijck docht Godts aenschijn langher te derven.
Sy dede dan ghewelt om den drift van sterven te stutten, ende offerde sich aen Godt om noch langher te leven; maer Christus toonde haer, dat dese offerhande hem niet ten vollen en behaeghde: ghemerckt dat-se voort-quam uyt een verkrompen herte, ende met al te groote begeerte tot het sterven vermengelt was. VVaerom sy met grooter gewelt sich aenpraemde tot dese onbescheydentheyt van leven of sterven; ende oock tot verkiesinghe van het leven, als het Godt soo beliefde: waer van sy aldus schrijft. Ick en vvete niet hoe ick 't hebbe met mijn selven. Ick en kan hier niet vvel rusten. Ick ben als iemant die in een vremt landt is, daer hy niemant toe en
| |
| |
behoort: ende haecke gheduerigh om 't huys te zijn. Nochtans vville ick gheerne noch langhe jaeren in dit ballinckschap blijven, ter liefde van mijnen Bruydegom, om noch eenighen dienst te doen aen mijnen Beminden, aengesien die groote Majesteyt haer gevveerdight dit onvveerdighste instrument noch langher te ghebruycken: hopende dat hy al naerder en naerder tot my sal komen. Ick ben seer beschaemt, dat ick dit moet schrijven: maer isser iet goets in my, dat komt mijnen IESVS toe; en my niet, dan alle vervloeckinghe. Het quaet is mijn: daer ick geheelijck in soude vergaen, vvaer het saecken dat die onbegrijpelijcke goetheydt my soo niet en voor-quame.
Soo worstelde dan haere siele tusschen de begeerte vande doodt, ende tusschen de begheerte van 't leven: vanden eenen kant seyde sy met de Heylighe Teresa,
VVaerom laet ghy my leven
In liefdes svvaer verdriet,
Daer ghy mijn ziel kont gheven
Ende vanden anderen kant wilde zy haer volkomentlijck aen den wille Godts onderwerpen. Ende gemerckt dat het langher leven Godts wille was, versocht sy van hem, dat alle haer leven, het leven Christi mocht wesen, ende alle het leven Christi haer leven. Hier mede was sy alsdan heele daeghen soo bekommert, dat sy tot gheene andere bekommeringhe sich en begaf, oock niet den tijdt van eenen halven Ave Maria.
Al was sy met dit ballinghschap naer Godts wille te vreden; wiert nochtans by wijlen soo overvallen met begeerte van Godt te besitten, dat sy geen
| |
| |
voetsel en konde verdragen, ende den mondt moest open-houden, om van den brandt der liefde niet te versticken.
Aen de Alder-heylighste Maghet te kennen ghevende dese deerlijcke ghesteltenisse van haere siele inden kercker van dit lichaem, verstont sy van haer dese woorden. Hoe heb ick naer de doodt van mijnen Sone konnen leven tot den ouderdom van twee-en-seventigh jaeren? Als vvanneer ick ghedient hebbe tot troost ende onderstant vande Heylighe Kercke? Hier by verstont IOANNA hoe sy oock dienstigh aen de litmaten Christi soude wesen. Sy was seer beschaemt, als sy aen haeren Biecht-vader dit te kennen gaf: ende van alsdan liet sy sich voorstaen, dat haer leven tot den selven ouderdom soude dueren, al was 't dat sy maer ses-en-dertigh jaeren oudt was, als sy dese openbaeringhe ontfanghen heeft: want sy van joncks af, tot haer sterven, in dese liefde gequelt heeft.
Die schier altijdt soo brandende was, vlamde nochtans inde liefde besonderlijck in het nutten vande Heylighe Communie: als wanneer sy lichamelijck vereenight was met de teghenwoordigheyt van haeren Beminden.
Want als dan was de ghemeynsaemheyt tusschen haer ende Christus meerder, dan op andere tijden. Alsdan wenschte sy eene aenghenaeme wooninghe van Christus te wesen, door besondere ende vierige bereydinghe tot dese nuttinghe. Alsdan hoorde sy van Christus, dat hy quam sijne wooninghe by haer nemen. Alsdan was haer begeerte meerder dan op andere tijden om met Christus, ende in Christus te leven. Alsdan wenschte sy van haer eyghen herte berooft te sijn, om dese plaetse aen Christus te
| |
| |
gheven. Alsdan was haren wensch (ghelijck de Liefde verstandigh is, ende wondere invallen heeft) in een brandende keersse te veranderen, om allenxkens door liefde te vetgaen. Alsdan was't den eygen tijdt der minne spraken van IOANNA tot Christus, ende van Christus tot IOANNA: welcker soetigheyt ende innigheyt onbeschrijvelijck is.
Eens op Kersnacht communicerende, vraeghde Christus van haer, wat sy van hem begeerde, want dat haer soude gebueren, dat sy versoecken soude. Waer op zy terstont antwoorde, niet anders te willen, dan dat het herte Christi, met haer herte maereẽ en mochte wesen. Eñ terstont gevoelde zy dit als volbrocht; want haer herte soo vervult wiert vã Liefde, datse vã onmacht queelende sich te bedde begheven moest; het lichaem niet bestandigh wesende om dese vereeninghe, te verdraeghen: doch zy stont op, ontrent den middagh, om eene arme gheestelijcke Dochter te dienen, die sy inde plaetse vande Alderheylighste Maghet aen haer tafel genoodt hadde.
Als wanneer sy door de Goddelijcke liefde buyten haer selven lagh, 't ghene dickwils gheschiede, die by gheval, oft andersins, haer te hulpe quamen, en hoorden uyt haren mondt niet anders, dan: Ia mijn herte, ja mijn siele, mijn saligheyt, ja mijnen schat, ja mijn ruste, ja mijn versaedinghe: ende bemerckten hier uyt klaerlijck wat haere sieckte was.
Eyndelijck, ghelijck de Liefde, die de sterckte van hare siele was, groote kranckheden des lichaems verooorsaeckt heeft: soo schijnt sy, altijt ten deele, oorsaecke gheweest te zijn van hare gheluck-salighe doodt: ghemerckt dat hare sieckte als gheene sieckte en was, soo dat den Medecijn opentlijck seyde, sy sterft van liefde tot Godt.
|
|
Auteursrechtvrij