|
| |
VII. Capittel.
Van haer seventighste jaer, tot haere doodt
VAn haer seventighste jaer begost sy allenxkens te sterven: meer vande goddelijcke liefde afgheteert, als van andere sieckten. Soo datse haere swacke leden met een kruxken moest ondersteunen, om de selve van plaetse te veranderen.
Sijn Hoogheyt Franciscus Prince van Nassau, Gouverneur van Gelderlant, enz. ende de Princesse Isabella Clara Eugenia sijne Gemalinne, beyde seer uytmuntende in Godtvruchtigheydt, veel gehoort ende oock bemerckt hebbende vande groote deughsaemheydt van Joanna, waren begeerigh kennisse met haer te maecken, ende die t' onderhouden. Maer zy dit verstaende, en wist niet waer sich keeren van schaemte: want zy haer geerne onder d'aerde soude verberght hebben, om den luyster van soo weerdigh ende onverdient geselschap te schouwen. Doch hoe Joanna door hare ootmoedigheyt dit meer socht t'ontgaen: hoe desen Prince ende Princesse meer aenghedreven wierden, om hare deughden te achten, ende dickwilder haer te besoecken. Want de deught treckt wonderlijck: ende oock de edelste ende verhevenste persoonen, die hare achtbaerheyt eenighsins kennen, worden gedreven
| |
| |
om die te beminnen, in wat plaetse, of in wat persoonen, dat sy te vinden is.
Men sagh de Princesse self de spijsen besorghen, die Joanna kranck wesende nutten soude: maer Ioanna sich onweerdigh kennende, om soodanighe spijsen te nutten, sondt de selve aen arme sieckẽ, aen de welcke sy dese spijsen oordeelde beter besteet te zijn. Doch sy heeft dit voetsel ghenomen, naer dat haer dit belast is gheweest vanden Biechtvader: ende zy heeft in eenen brief aen hare Nichte Carmeliterisse tot Aelst naderhant bekent, dat de vriendelijckheyt van dese Godtvruchtige Vorstinne haer eenighe jaeren in dit leven behouden heeft.
Men was te Ruremonde seer in pijn ter oorsaecke vande Françen, die door het grouwelijck brantstichten, dreyghden heel Gelderlant te verderven: ende men vreesde voor de Stadt van Ruremonde, die van soldaeten ontbloot ende in't uyterste ghevaer was. Maer Ioanna seyde opentlijck dat' er voor de stadt van Ruremonde niet te vreesen en was (daer-men nochtans alder meest vreesde) om dat de Heylighe Maghet dese Stadt in hare bescherminghe ghenomen hadde. Om de Maghet hier toe te beweghen hadde Ioanna haer Beeldt dat sy op de bid-plaetse van haer kamer eerde, met eenen gouden Schilt, Sweert, Schepter, ende twee Sleutels verciert, ende het kindeken, met een Schijntjen van goudt op het hooft: welck cieraet aen dit Beeldt vereert was, door de miltheyt vanden Prince ende Princesse. Op alle dit cieraet hadde Ioanna niet min aerdighe als Godtvruchtighe insichten, die te lanck zijn om hier te verhalen. 'T was dit Beeldt voor het welck sy daeghelijcks seer vierighlijck badt, ende dat aen JOANNA meermaels toege- | |
| |
knickt, ende oock tot haer ghesproken heeft. Sy heeft dit Beeldt, door den raedt vanden Biecht-vader, aen de Sodaliteyt der alder-heylighste Maghet ghelaten: op dat'et aldaer, naer haere doodt, openbaerlijck voor-ghestelt, ende behoorlijck gheeert soude worden.
Gheduerende het ghevaerlijck belegh vande stadt Weenen, die vande Turcken omringhelt was, vocht Joanna voor het Christendom met de wapenen van het ghebedt: by daghen, ende by nachten, den Hemel bestormende, om voor de Christelijcke wapenen hulpe van Godt te verkrijghen, ende oock andere hier toe verweckende, ghelijck breeder sal verhaelt worden in't eerste Capittel van het tweede deel, alwaer wy van haer Gheloof sullen handelen. Ende ghelijck haer ghebedt van Godt verhoort wierdt, soo wiert sy van Godt oock deelachtigh ghemaeckt vande victorien die op de vyanden des Christendoms behaelt wierden. Sy verstont vanden Heere, hoe dat den Verraeder Teckely met sijn volck vanden Hertogh van Loterijck te Presburgh verslaghen wiert: 'twelck sy aen haeren Biecht-vader op den selven tijdt heeft gheseyt, als de saecke gheschiet is. Vanden Biecht-vader gonck Ioanna naer den Portier van't Collegie der Societeyt, ende versocht van hem vijf Laurier-taxkens, met de welcke sy naer huys gonck, om het Beeldeken vande Heylighe Maghet daer mede te verçieren, ende aen de Maghet den lof van dese Victorie toe te schrijven, als wesende de Hulpe der Christenen. Daer na verstont sy wederom in haer ghebedt, dat Weenen vande Turcken verlaeten wierdt, ende dat de selve de nederlaege hadden teghen den legher der Christenen. Het welck sy
| |
| |
sonder vertoeven aen haeren Biecht-vaeder, ende den Biecht-vaeder terstondt aen eenighe andere te kennen gaf, tot versekeringhe vande openbaeringhe, die aen JOANNA geschiet was: ende sy quam wederom by den Portier om vijflaurier-tacxkens, ghelijck te voren. Naer verloop van eenighe daeghen wierdt de gheluckighe tijdinghe aenghebrocht dat de Stadt Weenen van het belegh der Turcken verlost was, ende men verstondt dat dese victorie op den selven tijdt behaelt was, als JOANNA aen den Biecht-vaeder de selve kenbaer ghemaeckt hadde.
Een jaer voor haere doodt, wiert haere wederom verboden, by nachten op te staen tot het ghebedt: want haere swackheydt te groot was. By daeghen nochtans lietmen haer toe, te bidden naer haer ghelieven: want men sagh dat het haer onmoghelijck was, sonder bidden te leven.
Den 18. Iulij des jaers 1684. Alswanneer sy sich buyten ghewoonte sterck ghevoelde, wiert sy bevanghen met eene steeckte inde sijde, die soo pijnelijck was, dat sy van haere dienst-maeght moest te ruste gheleght worden. Den Biecht-vaeder by haer komende, dede eenen Doctoor ontbieden: die in haer gheene sieckte en bemerckte, als groote flauwigheydt.
Den 21. der selve Maent, quam te Ruremonde den Eerweerd. Pater Henricus van Geldorp Minderbroeder, een Man seer uytnemende in alle deughden, met den welcken IOANNA seer goede kennisse hadde, ende aen den welcken sy door brieven, ende andersins, vele Gheestelijcke en verborghen saecken van haere Siele verclaert hadde: die
| |
| |
met haer langhen tijdt ghesproken heeft, tot grooten troost van alle beyde.
Den 22. maeckte sy haer Testament vande tijdelijcke middelen, die sy noch besat: erfghenaem laetende haere Nichte, de Dochter van haeren Broeder, want sijn andere kinderen, of Religieusen, of ghestorven waeren.
De Princesse van Nassau, die alsdan te Venlo woonachtigh was, verstaen hebbende d'onghesontheydt van IOANNA, quam den 23. spoedelijck naer Ruremonde, om haer te besoecken: maer en vertoefde by haer niet langh, om dat dese voorsichtighe Princesse vreesde de Siecke met veel te spreken meer te vermoeyen: Naementlijck als sy bemerckte, dat IOANNA soo groot ghevoelen hadde inde eere van dit besoeck.
Als de Princesse vande siecke afghescheyden was, vraeghde IOANNA vanden Biecht-vader hoe dat het ghebeurde, dat Godt haer soo treffelijcke besoeckinghen toe-sondt, die altijdt naer versmaedinghe ende verlaetentheydt ghetracht hadde: of dit misschien een teecken soude wesen dat sy teghen sijne Majesteyt iet misdaen hadde: ende sy seyde onder andere dese woorden. Och! dat die goede Princesse wiste, wat pijn dat het my is, dat sy om mijnen 't wille dese reyse heeft aenghenomen! Den Heere Iesus is in sijn af-sterven van sijnen Vaeder self verlaeten gheweest: ende ick, eylaes! worde van soo eenen adel besocht: O! bermhertighen Godt! vergheeft my mijn misdaet, waer door ick dese straffe verdient hebbe. Hier door wierdt haer oodtmoedigh herte verweckt, om door d'ooghen seer vele traenen te storten.
Maer den Biecht-vaeder seyde, tot haeren
| |
| |
troost, dat sy dit voor een verstervinghe soude aen-nemen, naer de welcke sy dorstigh was.
Hier op liet den Biecht-vaeder haer rusten: ende IOANNA gheliet haer uytwendelyck als oft sy gheslaepen hadde, maer sy was inwendelijck tot Godt ghekeert, hem biddende dat hy haer voor het leste noch een versoeck soude toe staen: te weten dat haer lichaem, ten minsten naer de doodt soo mismaeckt mocht worden, dat een ieder soude schroomen het te sien, ende dat het soo mocht stincken, dat niemandt daer by en soude konnen gheduren; Want bemerckende de groot-achtinghe der menschen ten opsicht van haeren persoon, vreesde sy datmen haer lichaem naer haere doodt eenighe eere soude aendoen, alswanneer sy dat niet en soude konnen beletten: het ghene nochtans, soo sy meynde, niet weerdigh ghenoegh en was, om voor de honden gheworpen te worden. Wat haer op dese vraeghe van Godt gheantwoordt is, sal terstont hier onder gheseyt worden.
Op den 24. dagh van de selve Maendt wiert 'er besloten, datmen haer de Kerckelijcke Rechten soude gheven: het welck men op den vroeghen morghenstont meynde te doen, om den toe-loop des volcks te schouwen. Maer ghemerckt dat de Princesse versocht in dit Heyligh werck teghenwoordigh te wesen, is het alleenelijck gheschiet tusschen acht ende neghen uren. Alwaer dese Princesse niet sonder traenen haere Godtvruchtigheydt liet blijcken tot het Alderheylighste Sacrament; ende te saemen haere achtbaerheydt tot Ioanna: want sy self, al wat hier toe noodigh was, bereedt maeckte, ende aendiende. Naer dat de
| |
| |
siecke de Heylighe Sacramenten ontfanghen hadde, is de Princesse, sonder een woordt aen JOANNA te spreken, naer de Kercke vertrocken, om Misse te hooren: terwijlen dat JOANNA besigh was met d'aensprake van haeren Salighmaeker, die sy voor de leste reyse ghenut hadde. De Misse gheeyndight sijnde, is de Princesse wederom gekeert tot IOANNA: met de welcke sy alsdan sonder by wesen van andere ghesproken heeft.
Naer den noen quam de Princesse met groot misnoeghen haer voor 't leste besoecken, ende afscheydt nemen: ghemerckt dat sy te Ruremonde niet langher en mocht vertoeven, om dat den Prince haeren man te Venlo oock sieck lagh.
Tegen den avont seyde Joanna aen Lucia de Werimont, aen de welcke sy het binnenste van haer herte betrouwde: Ick ben gestelt gelijck iemant die met verlanghen naer een groote feest gaet. Maer soo dese Lucia by nacht van Joanna versocht dat sy, (in eenigen tijdt geen voetsel genomen hebbende,) tot haer laevenisse een weynich hert-versterkinge soude nemen, wiert sy met vriendelijcke woorden, ende met minnelijck ghelaet van JOANNA beantwoort: Maer lieve Iouffrouw, ghy vveet immers vvel dat sulcx mijnen dranck niet en is. VVilt ghy my vvat gheven gheeft my vvat tot verstervinghe. De bittere galle waer mede haeren beminden Salighmaecker in fijnen doodt-strijdt ghelaeft is gheweest, was haeren teghenwoordighen dorst. Ende alsdan souden de versterckende drancken haer aengenaem gheweest hebben, alsmen die met galle soude vermenght hebben. Maer de huys-ghenooten sijn weygherigh ghebleven aen dit versoeck vande siecke.
| |
| |
Soo wiert dan den Biecht-vaeder gheroepen om haer tot het nutten van dusdanigh noodigh voetsel te brenghen. Dese by JOANNA komende, bevondt in haer een seer vrolijck ende bly ghelaet, waer van hy de reden vraeghde: die sy liever soude versweghen, als verclaert hebben. Doch ghemerckt de gehoorsaemheyt haer praemde, openbaerde sy de reden: segghende, hoe sy gisteren, als hy meynde dat-se sliep, vanden Heere de veranderinghe van haer lichaem naer het sterven versocht hadde, ghelijck hier boven gheseyt is, ende dat den Heere door sijne goedertierentheyt haer versoeck toe-ghestaen hadde, tot haeren onuytsprekelijcken troost: dat haer lichaem naer de doodt seer afgrijsselijck soude worden, ende seer stincken. Voorts badt sy den Biecht-vaeder dat hy met haer den bermhertighen Heere hier over soude bedancken.
Den Biecht-vader hadde voor-ghenomen dien heelen nacht by JOANNA te blijven, maer als sy ontrent den midden-nacht dit verstont, heeft sy van hem versocht, dat hy soude naer huys gaen, tot sijne ruste, want dat hy s'anderdaeghs op den Feestdagh vanden H. Iacobus, ende oock den volghenden dagh, op den Feest-dagh vande H. Anna moest predicken. Maer soo sy bemerckte, dat hy niet gheneghen en was om te vertrecken: heeft sy tot hem gheseydt. V.E. vreest dat ick sterven soude, sonder sijn by wesen: maer daer van en is gheen perijckel. Ick sal V.E. in tijdts doen vermaenen. Hier op vraeghde den Biecht-vader of dan den tijdt van haere doodt haer bekent was? Ende sy antwoorde: V.E. weet immers wel, dat Godt my dien kenbaer ghemaeckt heeft: ende dat het over-morghen tusschen ses en seven uren sal wesen; op den grooten Feest dagh vande Groot-moeder van
| |
| |
Iesus, ende Moeder van Maria; daer ick langh om ghebeden hebbe. V.E. en moet niet besorght zijn: ick en sal immers V.E. niet bedrieghen: gaet vry voort op mijn woordt. V.E. sal noch Misse lesen op den Feest-dagh vande Heylighe ANNA voor sijn Sermoon, naer ghewoonte, als ick korts te voren sal ghestorven zijn. Ick hope dat V.E. als-dan mijne Ziele indachtigh sal vvesen.
Den Eerweerdighen Pater van Geldorp meynde op den dagh vanden Heylighen Iacobus te vertrecken: ten deele om dat hy sich liet voor-staen, dat Joanna noch langh konde leven, ghemerckt dat sy gheene besondere sieckte en hadde; ten deele om dat hy ghepraemt wierdt om naer Antwerpen te vertrecken, alwaer sijne wooninghe was.
Maer soo den Biecht-vader hem deelachtigh maeckte vande voor-segginghe van JOANNA, nopende den tijdt van haer sterven; heeft desen Pater sijn vertreck uyt-ghestelt, tot dat sy soude ghestorven zijn.
Gheheel den dagh vanden H. Iacobus lagh sy by na sonder spraecke, met de ooghen altijt ghesloten: behalven dat sy de selve somwijlen op-sloegh, naer haer Crucifix, ende naer haer Beeldt vande Heylighe Maghet. Sy was als op-ghetrocken in Godt, sonder iemandt een woordt te beantwoorden, dan alleenelijck haeren Biecht-vader, die haere oeffeninghen kende, ende nu d'eene nu d'andere voorwierp, die hy wist smaeckelijck te wesen aen haeren gheest.
Eene onbedachte, van verscheyde Religieusen op-gheweckt, de gheleghentheyt waer-nemende, als den Biecht-vader een luttel vertrocken was, quam by het bedde van JOANNA met vele Beeldekens, om met dese eerbiedelijck het herte van JO- | |
| |
ANNA te raecken, ende dese Beeldekens door dit aenraecken te zeghenen. Sy was hier mede noch besich, als den Biecht-vader wederom binnen quam, die dit werck grootelijcks berispte, ende haer dapperlijck vermaende, die soo vermetelijck sulckx ondernomen hadde: om dat IOANNA hier door, tot eenigh perijckel van ydel behagen, konde gebrocht worden. Oversulckx naer dat hy dit volck belast hadde te vertrecken, vraeghde hy, tot sijn gerustigheyt, van IOANNA, of sy niet ghevoelt en hadde, dat'er geschiet was? Maer bevindende dat sy van alles onwetende, ende gheheelijck in Godt ingenomen gheweest hadde, was hy gherust: belastende dat-men niemant soo lichtveerdelijck en soude laeten komen ontrent de Siecke.
Het volck, dat by IOANNA voor haer sterven noch eens socht te wesen, en was niet weder-houdelijck: de menschen sochten dese Heylighe, soo sy seyden, noch eens te sien, ende hadden meer als eens de voor-deure overweldight. Maer niet konnende inde kamer komen daer sy lagh; klommen op de vensters, om door de glasen haer te sien.
'T was een beganckenisse die aen den Biecht-vader seer verdrietigh was, den welcken dit met alle moghelijckheyt socht te besetten, om in gheender maniere d'ootmoedigheyt van IOANNA te krencken.
Ontrent vier uren naer noen wierdt sy besocht van sijn Hooghweerdigheyt den Bisschop Reginaldus, die een soete aenspraecke tot haer hadde: over de welcke sy hem bedanckte. Naer dat den Bisschop vertrocken was, vraeghde den Biecht-vader, of dit besoeck vanden Bisschop dierghelijck ghevoelen in
| |
| |
haer veroorsaeckte, als het besoeck vanden Prince, of Princesse? Ende sy antwoorde, Neen: maer dat sy blyde was, sijne Benedictie ontfanghen te hebben, ende dat sijnen iever haer bekent was, door den welcken hy ghedreven wierdt om alle siecken, die in stervens noodt zijn, hoe armer, hoe liever, te besoecken, om de selve tot een saligh eynde te verwecken.
Hier naer is 't gebeurt dat een seer Edele Matroone (die niet langh inde Stadt van Ruremonde ghewoont en hadde, ende aen wie soo wel IOANNA, als hare selsame deughden, tot noch toe schier onbekent waren) door de voorsprake van IOANNA eene wonderlijcke ghenesinghe van haer dochter van Godt verkreghen heeft. Om dese gheschiedenisse echtelijck sonder vermeerderinghe ofte verminderinghe voor te stellen, sal ick de selve met de eyghen woorden verhalen, die dese Vrouwe in haere schriftelijcke getuygenisse van dit weldaet ghebruyckt heeft. Sy beschrijft dese gheschiedenisse in deser voeghen.
‘Sekere Vrouw-persoon quam by gheval, of om beter te segghen, door de schickinghe Godts, by twee andere persoonen: die tot haer seyden, dat IOANNA in haer uyterste lagh, ende dat sy gongen om haer te sien sterven. Die daer op geseyt heeft: Ick sal u-lieden tot aen haer huys brenghen. Aldaer ghekomen zijnde, wilde sy haer af-scheyt nemen, segghende: ick en hebbe gheene besondere kennisse aen die goede Jouffrouw, daer en-boven en ben ick niet gheneghen om een stervende mensch te sien. Hier op hebben de andere haer ghepraemt, segghende: dat dit een besondere Dochter was, uytstekende in Heyligheydt, soo dat
| |
| |
alle de wereldt haer wilde sien: ghelijck inder daet het volck, als Processie, uyt ende in het huys gonck. Sy liet haer dan ghesegghen, ende gonck met de andere inde kamer. Alwaer sy terstont seer beweeght wierdt ende kreegh eenen stercken drift, om hare Dochter, die een wonderlijcke quale hadde, daer te brenghen, met een vast betrouwen, dat sy door de voorsprake van IOANNA de ghesontheyt soude bekomen. Dese quale hadde nu jaren ende dagen gheduert: zijnde een besondere treckinghe van zenuwen, die 't hooft met gewelt dede roeren en schocken, ende dat vele reysen achter malkanderen, soo langh als die treckingen duerden, die haer seer dickwils overvielen, vyf, ses, thien, ende twelfmael, min of meer, op eenen dagh. Ja eenighe daghen voor de doodt van IOANNA hadde sy 't wel tachentigh reysen op eenen dagh gehadt. Verscheyde Doctooren ende Medecijnen hadden haer vele medicamenten gegheven, maer sonder baete: ende men kost die quaele niet kennen, midts dat alle Doctooren van verschillende oordeel waren: soo dat men meynde dat het tooverye was. Ende oversulcks is dese Dochter wel acht maenden van gheestelijcke persoonen belesen gheweest: maer oock sonder baete. Nu was dese Moeder seer in pijn hoe sy dese Dochter by IOANNA soude brenghen, ende haere voorsprake bekomen: mits dat IOANNA nu al-reede spraeckeloos lagh, ende sy gheene kennisse in dit huys en hadde. Sy en sagh gheenen anderen middel als door den Biecht-vader: aen wie sy oock weynighe, of gheene kennisse en hadde. Sy is dan by hem in het spreeckhuys ghegaen, versoeckende, dat hy voor haere
| |
| |
Dochter de ghebeden van IOANNA soude vraghen. Waer op den Biecht-vader sich excuseerde heeft gheseyt dat't nu te laet was, ende niet en kost gheschieden: midts dat IOANNA alreede sonder spraecke was. Dan heeft de Moeder hem stercker ghepraemt, ende ghebeden: soo dat hy haer versoeck ten lesten heeft toe ghestaen, ende sy is ghegaen naer het huys van IOANNA, sendende een van haer dry andere Dochters, om haere suster te haelen, die wederom op dien selven tijdt met haer quaele bevangen was. Dit over sijnde, wiert sy by haere Moeder gebrocht: die den Biecht-vader ten huyse van IOANNA verwachtede. Desen gekomen sijnde, ende al-te-samen knielende voor het bedde van IAONNA, hebben Godt Almachtigh ghebeden, dat dese Dochter van haer quaele mocht ghenesen worden. Waer toe den Pater aen JOANNA vraeghde, of sy Godt wel wilde bidden, dat dese Dochter tot haere Saeligheydt mocht ghesont worden. Men nam te saemen de handt van IOANNA, ende men leyde die op het hooft vande Dochter. IOANNA en antwoorde de eerste reyse niet: maer den Biecht-vaeder de selve vraeghe hervattende, heeft sy met eene seer moeyelijcke stemme gheseyt, Iae. Hier mede zijn sy naer huys ghekeert: ende de Dochter is van die ure af van haere quaele verlost, ende teghenwoordigh noch ghesont. Dit is de schriftelijcke ghetuyghenisse van dese Moeder.
Als dit gheschiet was, quam het volck met soo groote menichte om by nacht inde kamer van IOANNA te waecken, datmen geenen middel en wiste om het selve af te weeren: want jeder een
| |
| |
even begheerigh was om haer te sien sterven.
Ontrent den twelf uren vanden nacht, vertoonde IOANNA in't aensicht een besondere blijtschap, sonder dat iemandt aen haer te kennen gaf wat ure des nachts dat het was: men meynt dat sy vanden Hemel verwittight wiert, dat den langh-gewenschten dagh van haer sterven, te weten den dagh vande H. ANNA alsdan begost. Dit uytwendigh verheugh-teecken van haer ghelaet, is by haer ghebleven, tot dat de ziele uyt het lichaem gescheyden is: Soo dat sy, van midden nacht, tot haere aflijvigheyt, verghelijck te eenen Enghel met vleesch bekleedt.
Ontrent den ses uren vanden morghen stont, begostmen te mercken dat sy naerderde aen de doot: als wanneer den Biecht-vader, wetende dat den tijt van te verscheyden, die IOANNA voorseyt hadde, nae by was, met den Eerw. Pater van Geldorp de ghebeden gelesen heeft, die de H. Kercke voor de stervende menschen ghebruyckt. Desen Pater heeft alsdan van IOANNA iet ghevraeght: waer op sy hem toe-knickte. Wat vraeghe dit gheweest is, en weet-men niet: maer het schijnt dat de vraeghe geweest is, van haer haestelijck naer d'ander leven te volghen. Want desen Pater daer nae aen den Biecht-vaeder seyde, dat hy alles met den eersten veerdigh soude maecken tot sijn sterven, ende alle de brieven, die hy van IOANNA ontfanghen hadde, vergaderen: om de selve aen den Biecht-vaeder te behandighen. Maer dit en is niet gheschiedt: want als desen Pater niet langh hier nae, van dese wereldt verschenen was, is iemandt uyt den naem vanden Biecht-vader dese brieven komen af-vraeghen, die de selve aen den Biecht-vader noyt behandight en heeft.
| |
| |
De deughden vanden Eerweerdighen Pater van Geldorp verdienen alhier een besondere lof-reden: maer ghemerckt dat ick hoore, dat-men besigh is met sijn leven te beschrijven, soo dunckt my dienstigh te zijn, hier van te swijghen: Want ick in't kort niet en kan beschrijven, dat de achtbaerheydt van sijnen persoon verdient.
Een luttel naer half-ure-seven gaf JOANNA haren gheest, inden mondt hebbende de namen van IESVS ende MARIA, die den Biecht-vaeder voorwierp. Sy stierf soo stillekens, datmen quaelijck haere doodt bemercken en konde, die meer door liefde als door sieckte schijnt veroorsaeckt gheweest te zijn.
Den Biecht-vaeder terstont naer huys keerende, om voor sijn Sermoon, dat ten acht uren geschieden moest, Misse te doen, seyde aen eenighe persoonen, die hem te ghemoet quaemen, datse haer moesten spoedighen, wilden sy het aensicht vande overledene sien: want dat sy haest van gesteltenisse soo soude veranderen, dat sy niet kennelijck en soude wesen.
Als wanneer Lucia de VVerimont dit hoorde, wiert sy in haer gemoedt seer ontstelt: want sy (onwetigh vande voor-segghinghe die Ioanna heymelijck aen haeren Biecht-vader ghedaen hadde) verhoopte dat den glans ende schoonheydt van dese Siele, oock aen't lichaem eenen sonderlingen luyster soude gheven.
Ten neghen uren naer 't Sermoon keerde den Biecht-vaeder naer het Sterf-huys: wanneer hy onderweghen verstondt, dat den Prince van Nassau, aen eenen vermaerden Schilder belast hadde, dat hy terstondt naer de doodt van IOAN- | |
| |
NA haer uyt-schilderen soude. Ende gemerckt dat den Biecht-vader t' samen wenschte, dat aen dit Godtvruchtigh bevel vanden Prince voldaen soude worden, ende t'samen vreesde, dat dit niet doenlijck en soude wesen, ten zy dat den Schilder seer spoedighde, heeft hy den schilder terstont ontboden, die oock sonder uytstel gekomen is. Maer hoe seer dat den Schilder sich spoedighde, hy quam te laet: want het aensicht van Joanna soo verandert was, dat het gheene ghelijckenisse van't voorgaende en hadde. Ende als hy evenwel om aen den Prince te voldoen met het penseel eenighe trecken ghestelt hadde, die hem dochten eenighsins goet te zijn, en bevondt korts daer naer de selve niet meer in het aensicht: ghemerckt dat zy t' allen ooghenblick andere ghesteltenisse kreegh. Soo dat hy ten lesten de konste op gheven moeste: ende Joanna wierdt op den selven dagh soo leelijck, ende soo mismaeckt, datse meer een monster scheen, als eenen mensch: ende sonder schrick niet en konde aenghesien worden. Haer aensicht dat het vel enckelijck over de beenderen hadde, swol onmatelijck op, ende wierdt meer dan eens soo groot. Den stanck van haer lichaem, niet alleenelijck inde kamer, maer oock in de locht, was afgrijsselijck. Ende al-hoe-wel dat het lichaem in een wel bepeckte kiste besloten was, ende de kiste met alle neerstigheyt ghestopt wierdt, hier door nochtans en minderde desen stanck niet. Geen vernuft en was bestandigh om de kiste soo dicht te sluyten, dat van alle kanten het bloedt niet uyt en liep, dat niet alleenelijck het huys, maer oock de straete, ende de kercke besproeyt heeft, als het lichaem naer het graf gedraghen wierdt. Soo dat-men hier uyt niet anders en konde vonnissen, als dat dese
| |
| |
saecke niet natuerlijck en was, maer dat hier door van Godt voldaen wierdt aen 't ghebedt ende versoeck van Joanna.
Men hadde voor-ghenomen het lichaem op den volghenden dagh te begraven: maer soo den Raedt versocht dit Lijck te vergeselschappen, heeftmen de begravenisse tot den voorderen dagh moeten uyt-stellen. Hier door is den stanck grootelijckx vermeerdert geweest: maer den toe-loop des volcks niet vermindert. Want de menschen schenen uytghelaeten te zijn, om by dit lichaem te komen: met soo luttel vreese van desen stanck, dat vele het uytloopende bloedt op hunne neus-doecken ontfongen: want een ieder begeerigh was om van dit lichaem iet te deelen.
Men heeft haer begraven in de Kercke der Societeyt Jesu, voor den voet der Communie-banck aen de sijde van den Epistel: ende tot seker kennisse van dit lichaem, heeft-men eene plate binnen de kiste op de borst van IOANNA gheleyt, behelsende haren naem, ende toe-naem. Als het lichaem inde kercke gebrocht wiert, en was het aldaer niet te dueren, ten ware dat-men den quaden reuck met het branden van wieroock gemaetight hadde.
Doch dit alles en heeft in't oordeel der menschen d'achtbaerheyt van haer siele, ja van haer lichaem niet vermindert: ghelijck als dan door den grooten toe-loop, ende daer na door de beganckekenisse tot haer graf is ghebleken.
Ghemerckt dat de Godtvruchtigheydt der gheloovighe, die by dit graf de voor-spraecke ende den bystandt van Ioanna quaemen versoecken, niet en minderde: heeft-men goet ghevonden,
| |
| |
dit lichaem, dat by andere lichaemen vervoeght was t'ontgraeven, ende op een af-ghesonderde plaetse te legghen. Het welck in 't jaer 1688. op den 18. van October gheschiet is. Alswanneer men haer graf gheopent, haer gheraemte met de plate op de borst ghevonden, ende het selve vervoert heeft in een kelderken daer toe ghemetst, beneffens den voet van den Autaer van Onse Lieve-Vrouwe, alwaer Joanna in haer leven ghemeynlijck gheknielt ende ghebeden hadde: alles in de teghenwoordigheydt van vele treffelijcke ghetuyghen, die daer van ghetuyghenisse ghegheven hebben. Men heeft op dit graf haeren naem ende toe-naem uyt-ghedruckt in eenen steen.
|
|
Auteursrechtvrij