|
| |
| |
| |
VII.
De twee moordenaers.
- Hoor hier, Simpelaere, dat kan alzoo niet blyven gaen! wy liggen sedert weken en weken met platte beurze; ons gelage moeien wy den helft van den tyd laten staen; en als wy wat stuivers 't hoope zien, springen wy op van blydschap, meer dan over tyd voor kroonstukken! Neen, neen! ik ben dat moe, en beweere op de eene of de andere maniere geld genoeg te krygen om het leven te houden. Hebt gy goeste van te beginnen werken voor uwen kost?
- Bah, neen ik waerlyk, kapitein! 'T is zeker om te lachen dat gy my die vrage doet? Gy weet wel dat het maer en is om te leven zonder werken dat ik my aen u verbonden heb, en ik verandere zoo dikwils van goeste niet, dat gy meent!
- Ik hoore dat geern, man, en wy zyn 't akkoord daerin. Maer, om op die maniere te kunnen landen, moeten wy, spyts de gendarms, op buit van dage, en eens geeldig toegrypen.
- Goed voor my; al waer gaen wy 't nemen?
- Weel gy van niet dat wel is?
- Genoeg, dat het maer en ging met weten alleene!
- Laet hooren!
- Hebt gy de boerinne van Pitthem vergeten, die er van gisteren al aen moest?
- Kyk, 't is waer! Myn hoofd ruischt nog van dat schrikkelyk dondergekrak van gisteren avond, en myn geheugen is er 'lyk mee weggegaen. 'T ware niet kwalyk van nog eens de kanse te wagen; gelukt het niet, tot daer!
Zoo spraken de twee moordenaers, binst de voornoene achter liedjezangers mestdag. Zy stonden geleund tegen den gevel van Pé Bruneels hutteken, waerin zy geslapen hadden, en bezagen de velden die met den stortregen van den nacht geheel veranderd waren: de hoogste vruchten lagen plat geslagen en 'lyk gerold met een rolle; de kleenste hadden een scherp groen topken gekregen, dat blonk van jeugdigheid.
- Zyt gy veerdig om er seffens achter te gaen?
| |
| |
- Waervan niet? hier ben ik niet noodig; onze mannen van Hooglede en van Staden zyn van den nacht naer huis, en degene die hier gebleven zyn, zal ik wel morgen of overmorgen vinden. Kom op!
- Met hoe velen?
- Met tween.
- Maer met tween?
- Ja, uit nieuwigheid; wy zyn mans genoeg, en 't en is niet altyd toen wy met meest volk waren, dat wy best gevaren hebben.
- Kom op dan!
Zoo gezeid, zoo gedaen: zonder verder gereedschap, en zonder nog binnen te kyken zelfs, vertrokken onze twee mannen langst de hoogte, en over de kalsyde, te wege regte naer Turkyen. Met den ommeweg gedaen om de meest betrappelde plaetsen te myden, en eenen redelyken langen stand in eene herberge, wierd het niet verre meer van den avond, als zy op bovengemeld gehuchte aenkwamen en binnen traden in 't hutteken van Wanne Lappers.
Zy was er nog alleene, en scheen niet het minste dat bezoek verwachtende te zyn, ingezien zy hare beide handen opensloeg en zei:
- Dat men u toch niet gezien hebbe!
- Waerom dat? vroeg de kapitein, niet zonder angst.
- Ja! waerom dat? wie heeft er gisteren noene Jan Vindels den weg afgelegen? Men steekt het toch op u, en hier en wordt er van niet anders gesproken.
- Als 't maer spreken is!
- 'T zou kunnen veranderen met u hier twee dagen reke te zien binnenkomen; achterdenken is al ligte by kwaedwillige gebuers ontstaen, dat gy meent!
- 'T is uwe schuld, Wanne, dat de liedjezanger zoo slecht gevaren heeft; hadde gy beter aengewezen waer dat die ryke boerinne van Pitthem woonde.
- Nê! gy hebt haer huis niet gevonden! 'k had het nog gepeisd dat het iets zulks was, en dat gy nadien geld noodig hebbende, den eersten den besten hadde vaste gegrepen en gepluimd!
- Ja maer, Wanne, dat kan alzoo niet gelaten worden! neen, neen! Van den avond is het te late, maer morgen hergaen wy het; was 't niet by Karline Blomme, dat gy zeid?
- Morgen hergaen, met tween!
- Wat geeft dat? gy zult met ons dry maken.
- Nieverst vooren! in een huis daer ik zoo wel gekend ben!
- Zoo veel te beter zyt gy gekend, en kent gy 't huis; wy zullen 't wel schikken dat het gaet.
- 'T en kan niet gaen!
- Luister, Wanne: morgen in den voornoene, als het werkvolk op het veld is, en de bazinne alleene 't huis om het eten gereed te maken, zult gy voor ons gaen naer de hofsteê door u aengewezen. Met dat gy eene oude bedelaresse zyt, kunt gy er u aenbieden kwansuis om een almoese te vragen, en tevens zien of er geen belet en is voor ons van
| |
| |
binnen te dringen. Wy blyven ons verdoken houden, ieverst in een afgezonderd plaetsken, en wachten uwe wederkomste af. Seffens daerna vallen wy aen 't werk, en deelen u rykelyk mede van den gemaekten buit. Is dat zoo te ontzien voor u, een doortrapte sloore?
- Op die maniere kan het gevonden zyn. 'T en is wel zonder moeite en perykel niet, maer achter dat de schyven volgen, wy zullen er het gevaer meê vergeten!
- Zy zullen volgen, bazinneke; 't is ik die 't zegge!
Daer wierd geheel den avond, en een einde van den nacht er by, geklapt in dat hutteken; maer stillekens genoeg, naer mate dat het, met het vallen van den avond, buiten stiller wierd. Geen enkelen keer wierden de moordenaers door een bezoek onderbroken; nu en dan ging er wel iemand voorby, wiens stappen men hoorde langst het vensterken, en telkens luisterden de klappers en hielden zich gesloten, uit vreeze dat er een onbekende of slechter nog misschien, ware binnen gekomen; maer het wierd late zonder voorval, en ieder kroop in eenen hoek van het huizeken op een handvolle stroo, om te rusten.
Slechte nacht, als men gedurig met vreeze ligt voor de straffe der misdaden welk het geweten binst den slaep zelve verwyt! en dan nog met kwade inzigten bezig voor 's anderendags, en geen troost in niet en in niemand!
'S morgends op de ure dat al de werklieden op de velden neerstig aen het werk waren, ging Wanne Lappers uit haer hutteken om te bedelen. Zy had er zeker naer gedaen om arm en sloorachtig te zyn: hare kleêren hingen maer half aen het lyf, meer gescheurd dan geheel, meer gelapt en gestopt dan effen, zoodanig dat er niemand en kon zeggen van wat goed hare rok gemaekt was; een halfgedraeide mutse bedekte haer hoofd, en geheele tressen van grysgeworden hair staken uit, en dreven langst de wangen, met het waeijen van den wind. Op eenige schreden achter de bedelaresse, volgden de twee moordenaers altyd belettende langst waer zy ging, maer zonder ooit te gebaren dat zy haer kenden en er van opgeleid waren.
Na een kwartje gaens, door smalle wegelkens, stond er, voor hunne oogen, een hofsteedje, in 't geheele het zelve niet waer zy den mestdag hadden geweest. Wanne Lappers, die daer geheel tegen was, keek omme en wees met haren vinger naer het pachthof; dan ging zy voorts. Baekeland en Simpelaere stonden tusschen de hooge vruchten te beraên wat er te doen stond, en niemand ziende, noch wyds noch zyds, fokten zy neder op den gerskant, met het gezigte naer het hofstedeken.
De schynheilige bedelaresse stond reeds aen de voordeure met bedrukt wezen, en misschien luide eenen Onzen Vader te lezen, om gehoord te zyn van die binnen waren. De half openstaende deure had zy geheel opengesteken, en voetje voor voetje was zy genaderd tot vooren aen in de plaetse waer de boerinne bezig was met eten voor haer werkvolk gereed te maken.
- Bazinne, mag ik een almoese hebben ter eere Gods, als 't u belieft! vroeg zy met bedroefde en geveinsde woorden.
| |
| |
- Sa! Wanne, is het gy nog eens? Gy weet wel dat wy aen de deure niet en geven, byzonderlyk als er zoo vele werk is op het land, en aen menschen die nog geheel wel kunnen den kost verdienen!
- Och Heere! Karline, ik heb geen bryzelken brood in geheel myn huis; help my toch, 'lyk een fraeije!
- 'T is altyd aen de zelfste te geven; men wordt daer eenen keer moê van, dat gy meent!
- Gelyk een fraeije, Karline!
- En men zegt dat uwe man wel geld wint, en dat hy 't al verturlut; zorg liever om iets van hem te krygen!
- 'T en is toch myne schuld niet, bazinne.
- Neen 't, maer al gelyk gy kunt er vele aen doen, en ik geve liever myne almoesen aen menschen die teenemael onberispelyk en arm zyn zonder hunne schuld.
- Er is zeker van my niet vele te zeggen? zei Wanne, schielyk en met opzet veranderende van toon.
- Vele of weinig, gy laet daerom niet van gekend te zyn voor eene van onze slechtste gebuers, hoort gy dat?
- He wel! wilt gy niet geven, houd het!
En die laetste woorden waren uitgesproken geweest met kracht en nadruk, zuiveruit om gehoord te zyn in de kamer er nevens, indien er iemand in was. De bedelaresse bleef nog een oogenblik staen, en luisterde of zy niemand hoorde, zonder acht te geven op de verontweerdiging der boerinne die opgesprongen was; en niets geware zynde, snakte zy de deure toe, en vertrok, gelyk zy was gekomen.
By de wachtende moordenaers bleef zy stille staen.
- Hé wel? vroeg haer Baekeland.
- De vrouwe geheel alleene, of ik moete leelyk bedrogen zyn, antwoordde Wanne.
- Wy mogen er naer toe dan?
- Ongetwyfeld!
- Gaet daer langst de bane, die naer Ingelmunster loopt, wy zullen al dien kant weg vlugten, en uw deel van den buit in 't voorbygaen afleggen.
Wanne ging al den eenen kant, en Baekeland met Simpelaere al den anderen. Onder wege namen zy de laetste schikkingen, en spraken nog toen zy aen den ingang van het hofsteedjen kwamen. Daer verdapperden zy hunne stappen, begonnen te loopen zelfs; en, in plaetse van regte naer de voordeure, draeiden zy rond de schuere al achter het huis, en gingen trekken aen een leeg deurken dat van achter op een boomgaerdeken kwam. Het deurken ging open, en de twee mannen, die nog al net waren aengedaen, stonden in te keuken vooraleer de vrouwe den tyd hadde van te zien wie de bezoekers waren. Zy nam ze eerst voor twee koopmans, en toonde zich een weinig verwonderd van ze aldaer te zien binnendringen. Niettemin zy bood hun eenen stoel aen.
- Bazinne, verschiet niet, zei Baekeland met der daed, wy zyn twee weggevlugte uit het fransch leger; wy dolen in bosschen en velden,
| |
| |
altyd in vreeze van gevonden te zyn, en zonder eenen oogenblik ruste noch troost, ten zy als wy by goede menschen aenveerd en wel behandeld worden.
- Arme sukkelaers toch! dat gy juiste groot gegroeid zyt in zulke ongelukkige tyden! - zei de boerinne, al voortsroerende in het eten, en bedruktelyk kykende in de valsche wezens der twee moordenaers.
- Wat zyn die tyden voor u, die mogt by uwen heerd blyven zitten? Laet ons spreken, die sedert twee jaer den oorlog van by zien, en schaers de ander weke kunnen wegvlugten hebben.
- Twee jaer oorloge! en dat kan nog al lange duren; ongelukkig dingen voor ouders die groote zoons hebben; en ik heb medelyden met onze gebuervrouw hier ze, die in 't geval is, en van nu af geheele dagen krysschen zou, als zy peist op het loten en het opgaen van haren zoon.
- En dat zy het al wiste, zy zou nog meer kermen, misschien!
- Zyt gy mogelyks de zelfste die gisteren in haer hofstedeken zyt geweest?
- Neen wy, vrouwe!
- 'T was ook een ongelukkige refractaire; hy was medelydensweerdig om zien, heeft zy my gezeid; zoo moê van ronddolen, en met zulken honger dat zyn mage het niet meer vermogt, en dat hy ziek kwam van 't eerste weinig voedsel door zyn kele geschoven. Maar, gy zyt misschien ook gesteld gelyk hy was; immers in de bosschen vindt men al niet vele, en gy kunt hongerig zyn, zonder het te durven kenbaer maken.
- Inderdaed, vrouwe!
- Waerom dat niet seffens gezeid? Het ware te lange voor u, om te wachten tot dat het volk komt eten; 't is nog wel een paer uren; seffens is beter, niet waer?
- Wy vreesden van u lastig te vallen, en te beletten van voorts te doen aen uw eten. Wil ik iemand gaen roepen om het te roeren in uw plaetse?
- Neen; 't en is niet noodig, en ten anderen, 't ware nutteloos; er is geen een mensch op het hof, zy zyn allen te velde.
Baekeland sloeg eenen verraderlyken oogslag op Simpelaere, en scheen te zeggen: - 'T is al dat wy weten moeten! - Zoo met een nam hy den lepel van de vrouwe, en roerde voorts het eten in haer plaetse, binst dat zy om eijers naer de kasse ging.
Besluitloos zaten de moordenaers intusschentyd: zy hadden het te schoone, met tween tegen een weerlooze vrouwe, en zochten beide, zonder malkander kunnen te rade gaen, naer den besten middel om seffens en zonder geruchte te beginnen, te eindigen en weg te zyn. Als de vrouwe, met haren rugge naer hen gekeerd, bezig was in de kasse, deed Baekeland, met zyn hoofd, teeken naer Simpelaere, dat hy ze moest laten wederkeeren tot by den heerd en tusschen hun; hy draeide wat zynen stoel zoodanig dat zy, om wederom op haer plaetse te komen, digte tegen hem moeste staen en schier zyne arms genaken.
Het gesprek had altyd voortsgegaen over de droevige tyden, en de
| |
| |
ongelukkige lotelingen voor het fransche leger. Karline, in wiens herte nooit geen slechte vermoedens van haren evenmensch aenveerd wierden, kreeg geen achterdenken: zy sneed altyd voorts botterhammen, zonder ooit omme te zien.
- Maer hoe zyt gy weggeraekt uit het leger? had zy gevraegd; kan men daer nog gemakkelyk uit dan?
- Met moeite genoeg: als men daer is en alle dage in perykel van op het slagveld te sterven, er is niet dat men sparen zou om weg te geraken. En ik voor my, ik zou door 't vier gesprongen hebben, en my laten in stukken houwen, liever dan nog te gaen vechten en in 't leger te verblyven.
- Dat moet verre gaen!
- Ja, ja! men vind er die dolen gelyk wild, en altyd verjaegd zyn, en verre van huis moeten leven; en al om geen soldaet te zyn.
- Gy zyt gy toch niet verre van uw huis dat ik meene: het dunkt my dat gy spreekt 'lyk al Kortryk!
- Ik vreeze dat wy nog te by zyn; en om alle zekerheid, gaen wy van dage verder op.
- Dat zal u deugd doen ze om te gaen, zei Karline, die ommegekeerd was, en eene handsvolle boterhammen toonde by een schotelken vol eijers. Neem aen, in afwachtinge dat de eijers koken, grypt alsan elk een snee brood, en eet maer smakelyk, het is uit der herten u gejond.
Dat zeggende, was zy genaderd by den veuzenden heerd, en met een zoet vriendelyk wezen, gaf zy ieder een vet geboterd stuk brood in de handen. Geen een van beide die ‘bedank u’ zei, te veel waren zy met wat anders bezig.
Karline boog zich, nam het deksel af van eenen moor die op de heete asschen stond, en ging er de eijers in steken al zeggende:
- Daer zyn er redelyk vele, gelyk gy ziet; maer 't is iets dat wy niet en moeten koopen, en gy kunt er wat in uwen zak draeijen, tegen meerderen nood, want het zou gebeuren ook....
- Het gebeurt! zei Baekeland al regte springende, en hy sloeg zyne twee handen, 't eene in de kele, en 't andere in den hals van de weldadige en weêrlooze vrouwe. Het laetste woord, een woord van liefdadigheid ook, dat zy ging uitspreken, stierf in haren gorgel, en de onmenschelyke beul, die ze vaste greep, trok ze achterwaerts over den vloer.
Geen enkel woord en kon de ongelukkige spreken, geen enkelen zucht geven. Haer kele was te hevig toegenepen, en haer wezen kwam blauw en purper, by gebrek aen asem.
- Uwe neusdoek om het getier te beletten, riep Baekeland naer Simpelaere die stond te peizen wat hy moeste doen.
- 'K en hebbe geen meê, antwoordde hy.
- En ik ook niet.
- Wat daer meê gedaen?
- Loopt in de kamer, en neem iets, het gereedste 't beste: geef my eerst uwe koorden!
Als of hy een onredelyk dier onder de handen zou gehad hebben, trok
| |
| |
de schelm de arme vrouw regte, die op den rugge lag en teenemael zonder gevoelen scheen; hy verpakte zyne vuisten, keerde haer en stuikte ze wederom neder op den harden vloer. Haer voorhoofd bokte yselyk; het bloed sprong uit hare neuze, een akelige en verdoofde schreeuw ontvloog hare lippen; maer roeren of zich weêren en deed zy niet. De arms wierden haer al achter te samen gebonden en genepen, en vast gemaekt aen de beenen, waeraen ook koorden geleid wierden. Om dat te doen, had de moordenaer zyn slagtoffer moeten loslaten: het wederkeeren van den asem en de pyne ook misschien hadden de vrouw tot haer zelve doen komen: zy hygelde in het bloed dat uit den mond en de neuze kwam geloopen, en zich ontlast voelende, deed zy geweld om regte te springen. Geen steun vindende in hare gebondene handen, viel zy neder; zy ging hare poogingen hernemen, maer de moordenaer greep ze andermael vast, zoo fel nogtans niet, dat zy struiptrekkend haer hoofd tusschen zyne handen kon schudden, en zyne borst en zyne mouwen geheel en gansch met bloed bekladden.
Het was hare laetste beweging. Op dien oogenblik kwam Simpelaere uit de kamer met een pluimen bedde en dekking uit een ledikant genomen. Baekeland snakte een wollen sargie uit zyne handen, draeide er het bebloede hoofd van de vrouwe in, legde ze plat uitgestrekt ter aerde, en smeet er het pluimen bed op al zeggende:
- Daer ze! Nu is er geen nood meer van schreeuwen!
De twee moordenaers begonnen nu het huis rond te loopen om te stelen en te rooven al dat zy vonden. Veel geld en was er niet, twee gouden louis en eenige fransche kroonstukken, lagen verdoken onder het bedde; wat ander geld zat in de kasse, eenige zilveren gespen, een gouden kruis en een gouden slot, was al dat zy vonden. Daermeê liepen zy weg door de stukken, zonder van iemand gehinderd of bekend te worden.
Met den noene hoorden de eenige werklieden, die rond het hof op de stukken vrochten, de welbekende stemme van hunne meesteresse geen eten roepen. Het verwonderde hun: zy hadden het kloksken van Pitthem hooren weêrgalmen, en de andere menschen elk naer zyn huis zien gaen. Na een oogenblik wachtens, en zonder kwaed te peizen, scheidden zy uit hun werk, en trokken huiswaerts op. In 't hof was alles stille en gerust: de deure van de wooning stond open, geene beweging nieverst. Na hun alaem in de stallen te hebben geplaetst, en tegen malkander gezeid te hebben dat het aerdig was van de boerinne noch te zien noch te hooren, hetgene nooit en gebeurde, gingen zy te samen naer de keuken, waer hun noenmael altyd gereed stond.
De voorenste, als by den eersten voet binnen stelde, en dat bedde zag liggen op den grond, en dat bloed dat er langst was geloopen, sprong achterwaerts uit al roepende: - Och God! wat mag er hier gebeurd zyn? - De andere sprongen vooruit om te zien, en een 't zelfde woord kwam in hun gedachten op hunne lippen: Vermoord!
Een arme vrouwe, die sedert jaren en jaren, by Karline vrocht en woonde, wierd zoo goed als zinneloos van verschot; zy liep het hof uit
| |
| |
al roepende: Moord! Moord! Haer getier, in de kalmte van den noenestond, wierd gehoord in de naeste huizen, en welhaest zag men volk komen opgeloopen, nieuwsgierig en ontziende van de slechte mare te hooren bevestigen.
Intusschentyd had er een alleene wat moed gekregen: overpeizende dat zyn meesteresse wel eenig leven kon in hebben, en nog ademen misschien onder het gewigte dat boven haer gesmeten was, trok hy voorzigtig het bedde af. en huiverde als hy van langst om meer bloed ontwaerde. Met een bevende hand, en bleek van angst, deed hy de wollene sargie van rond haer hoofd, al kykende of hy hare beenen of hare gebondene handen niet en zag bewegen. Volstrekt niet. Het overdeksel viel af, en liet Karline zien, uitgestrekt, aen handen en voeten gebonden, met het aenzigte op den vloer, en geheele klompen geklonterd bloed van beide kanten aen hare wangen. Blauwe plekken stonden in haren hals, en als men taste aen handen of zy levenswarmte in hadden, vond men alles yskoud. Zy was een lyk geworden.
- Vermoord! zei nog eens de werkman, en de tranen sprongen uit zyne oogen.
Al de omstanders jammerden en weenden, en keerden hun oogen af van dat yselyk en treurig schouwspel. De diepste stilzwygendheid heerschte welhaest in dat hof, stilzwygendheid alleenlyk van tyd tot tyd onderbroken door het zuchten en klagen van de menschen daer tegenwoordig. Er is toch niet dat dieper naer het herte gaet van den mensch, dan het zien van een lyk, mishandeld en vermoord door de onmenschelyke handen van beulen, die zonder gevoelen en voor een handsvolle geld uitvoeren het geen de wilde dieren niet en doen, en hunnen evennaesten, zonder er van misdaen geweest te hebben, martelen en het leven benemen! Tot daer, nogthans, worden zy somtyds geleid, die hunne pligten, hunne ziet en hunnen God vergeten.
Ondertusschen een der byzonderste van de gebuers was naer Pitthem geloopen, om den vrederegter te onderrigten van de moord, en van al dat hy op het hofsteedjen gezien had. Na verloop van een uer en half, kwam de ambtenaer in, vergezeld van den heer Cardon, geneesheer van het dorp, en eenige andere nieuwsgierigen of bloedverwanten der vermoorde vrouwe. De schouwing en het onderzoek van het doode lichaem bewezen dat hals en borst purper rood waren, ten gevolge der verworging en der vernietiging van den asem; dat de eerste wervel van den hals pynelyk van den tweeden afgescheiden, en de dood daeruit veroorzaekt was, vooraleer men nog de vrouwe had willen versmachten onder het beddegoed. De schade in het huis door de ongekende moordenaers gedaen, wierd ook bestatigd, maer vruchteloos zocht men sporen of kenteekens, door de pligtigen nagelaten. De name van Baekeland rolde van mond tot mond; er wierd gesproken van den liedjezanger, byna vermoord langst de breede bane; en dat klappen vergrootte den schrik, en ontstelde geheel het dorp en het omliggende; maer gaf geene inlichtingen nopens de daders van liet bedreven schelmstuk.
Baekeland was dikwyls genoemd, maer niet gekend en nog vele min gevonden.
|
|
Auteursrechtvrij