|
| |
| |
| |
II.
De Liedjezanger.
Het dorp van Pitthem, een der schoonste van geheel Vlaenderen, ligt achter de groote bane, daeromtrent halfwege Kortryk en Brugge. Men ziet dat er weelde en genoegen woont, in die schoone nette huizekens die langst de twee straten van het dorp staen en ze van beide kanten versieren; of onder die groote daken, hier en daer boven al dat er is uitstekende, en die gelyk kappen van kasteelen zyn, met kleendere woonsten rond. Men ziet er die oude vlaemsche trekken op het zoete wezen van het volk; men raedt aen het blanke wit van de kerkemuren, dat zuivere herten daer God gaen aenbidden, den God hunner vaderen, die zoo mildelyk zyne gunsten over hun heeft doen nederdalen, en dan, als het schoon geluid der nieuwgegolene klokken weêrgalmt, en dat uit ieder huis een mensch twee dry komt, en op zyn beste gekleed kerkewaerts optrekt, om den dienst te gaen bywoonen, men kan niet laten van peizen: Gelukkig dorp, gelukkige inwooners! gezegend voor den tyd, en omdat gy uwer voorvaderen weerdig zyt gebleven, gezegend ook voor de eeuwigheid!
Op een heuveltje staen de kerk en de plaetse. Men bewondert van op de hoogte, al den eenen kant, de schoone kalsyde naer Brugge, die 'lyk een dreve, met groote boomen beplant regte voorts loopt; al den anderen kant, de bergjes die rond Thielt liggen, en waerboven de toren dier stad zyn scherpe pinne uitsteekt, van verre gelykende aen eenen domper, op den top van het hoogste der heuvels gezeten. Al den noorden blinkt het kasteel der heeren van Eeghem, en verder op het weinige dat nog overblyft van het oude Schreyenhof, een dik beplante bosch van de andere eeuwe. Rondom, ryke velden die al geven wat aerde geven kan, of meerschen waer krinkelende beekskes doorloopen, en groote hofsteên langst staen.
De dorpplaetse zelve is groot en wel: de kerke staet in 't midden, gelyk schier overal in Vlaenderen; en andere wooningen zyn in rang geschikt, rond den tempel waer de Allerhoogste in verblyven wilt, als ware 't om ze te beschermen. Een plein, nog al tamelyk wyd, ligt vooren en langst de kerke, zonder dat er pilaer of muer of plante opsta; en die blootscheid van gronde, te midden van hooge huizen, verwondert den vreemdeling en schynt hem aen te wakkeren om zich een oogenblik in
| |
| |
te keeren eer hy binnentreedt, en daer achter die witte muren te gaen als of hy alleene ware met Hem, die in 't heilig tabernakel rustende is.
Nu, 't was in den zomer van het jaer 1802, op eenen mestdag binst de hoogmisse.
Te Pitthem, van zyden op het kerkeplein, stond er een breede tafel, geleend uit eene herberge, en op de tafel, een liedjezanger en eene zangster. Achter hun op eenen langen stok, hing er eene schildery, of iets dat gemaekt was door eenen klakpotter en toch eene schildery moeste zyn. Een groot leelyk hoofd, afbeeldsel van eenen mensch, met lang hair, dikke lippen, en bloedroode oogen, was er 't middelpark van. Rondom waren andere vierkante parkskes, zoo veel verdeelingen van de schildery, en ieder een verschillig tafereel uitmakende. 'T had moeijelyk geweest om, op een enkel aenschouwen dier gekleurde aenzigten, te zeggen welke geschiedenis zy verbeeldden; alleenelyk zag men dat het eene moord moest zyn, want vele roode plasschen bekleurden het lynwaed, en in iedere verdeeling stond er ievers eene vent met een bloot mes waarmede hy stak of verdreigde te steken. Die geschilderde mannen geleeken bykans aen menschen, gy mogt het zeker zyn! met een hoofd, dry mael zoo dikke als het lyf, met armkes, van halve lengde, en daerby beenen 'lyk stokskes die wyd openstonden! En dan, om alles nog te verbeteren, hadden de kunstenaers hun kleêren gegeven van allerhande kleuren, en hair, daer zoo wel groene als zwarte stressen tusschen zaten. Dat werd nogthans bewonderd, en de buitenmenschen liepen er naer toe, keeken met openen monden, en beefden van bette zien.
De hoogmisse ging eindigen; reeds hoorde men, binnen de kerke, 't geruchte van de menschen die hun stoelen verplaetsten op den marmeren vloer en regte stonden voor 't laetste evangelie. De liedjezanger hield zich gereed op zynen theater den oogenblik afwachtende. Aen zyne voeten lag zyn viole met den boog er by; langst hem stond een houten koffertje, vol kleene pakskes en flesselkens, met poeijer of gekleurd water om alle slach van plagen voor menschen en beesten te genezen. Hy was bezig met zyn hair te schikken en zyn kleederen te passen, want hy was redelyk aerdig aengedaen, met roode linten rond hals, arms en beenen, om de aendacht der menschen op te wekken, en ze te houden staen, luisteren en koopen. Aen zyne zyde stond zyn vrouwe, bedrukt te kyken, gelyk het meeste deel der persoonen van haer geslacht, tot dat verdrietig en arm ambacht verwezen; geheele pakken van nieuw gedrukte liedekens hield zy in beur handen, en zonder eenig belang te nemen in het geen hare echtgenoot verrigtte, bezag zy al dat rond haer was op de plaetse, en scheen te verlangen om te mogen beginnen: Hoe eer gedaen, hoe eer gerust!
Eindelyk men was er. Het volk begon uit de kerke te drommen; de jongens, die gemeenlyk zich van achter houden, kwamen uit al huppelende en springende, en haestig om te spelen op het kerke-plein. Maer nauwelyks waren zy buiten, of hunne oogen vielen op de glinsterende schildery die wat verder openhong; een oogenblik stonden zy verbaesd, maer zoo seffens volgde een geschreeuw: 'T is Jan Vindels! Jan Vindels!
| |
| |
En die name wierd verhaeld tot in het portael van de kerke, en de bende jongens snelde naer den liedjezanger, om ter naest van den theater te kunnen staen, en al die wreede mannen, daer uitgeteekend, te zien en bewonderen.
Jan Vindels, van op zynen theater, was hevig aen 't schreeuwen, genoeg om kakebeenen te verrekken: ‘Al by! Al by! Een nieuw liedeke van Jan! 'T is de moeite weerd om hooren. Al by! Al by! Van dage of nooit moet elk een meêdragen naer huis. Toe dan! Al by!’
En hy flikkerde met zyn beenen, en winkte met arms en handen, als of hy de menschen had willen bytrekken. Ook en ging er schier niemand weg, of ten zy wat vrouwen, die naer huis moesten, om streke te zyn met hunnen kok, tegen den twaelven van den noene. De overige troppelden rond den zanger, en stonden verbauwereerd voor al de vreede dingen, op het lynwaed afgebeeld, en raedden er achter wiens hoofd het mogte zyn, daer in het midden geplaetst en veel grooter dan al de andere... 'T is Baekeland, riep er eene stemme uit den hoop; en de nieuwsgierigheid vermeerderde, en iedereen verwachtte zich aen een nieuw verhael van moorden en wreedheden, door dien baenstrooper gepleegd.
Ondertusschen, en altyd al voortschreeuwende, had Jan zyne viole opgeraept. Hy stak er de hiele van onder zyne kin, en begon te zagen, en de koorden te spannen om ze op toon te zetten. Dat was ligte effen; en als de laetste menschen uit den tempel waren, en in een ronde geschaerd digte by geheel het plein overdekten, en dat koster en kerkebaljuw met haesten waren komen toegevlogen, nieuwsgierig gelyk al de andere, stak de liedjezanger boog en viool omhooge om stilzwygendheid te vragen en zei:
‘Ah sa! Citoyens en burgers van Pitthem. Jan is hier met wat nieuws! Hy ziet u zoodanig geern, dat hy altyd seffens naer hier komt met zyne liedjes, en 't u schoone geeft om ze eerst van al te koopen en te zingen. 'T is van Baekeland dat ik u gae vertellen.’
- Van Baekeland! van Baekeland! riepen de jongens die in 't ronde stonden.
‘Ja, van dien leelyken moordenaer, de schande en de rampe van Vlaenderen. Ik weet er van te spreken, ik! immers 't is op Couckelaere, niet verre van myn huis, dat hy laetst heeft ingebroken. Ik ken al de persoonen en de plaetsen daer hy geweest is; 'k heb met myne eigene oogen de teekens gezien, door koorden genepen, en die nog stonden op de arms en beenen van eenen ouden gryzaerd en van teedere maegden en vrouwen; ik heb het kindje gezien dat die booswicht dreigde tegen den vloer te verpletteren om de beurze te doen uithalen, en de moeder die nu op sterven ligt van verschot en van benouwdheid. Ik heb dat al gezien, en het staet hier op dees blad gedrukt, en op die schildery daer uitgeteekend, zuiveruit voor u; met de historie daer by van 't gene er ommegegaen is in 't Meiboomke, een herberge daer gy misschien menigen beker gedronken hebt, want 't en is niet verre van Pitthem. Gy zult my vragen hoeveel dat het is voor dat schoon liedeken? Een charlatan zou
| |
| |
zeggen dat hy 't voor niet geeft; maer ik zal regtzinniger zyn, en niet willende dat gy katten in zakken koopt, gaen wy eerst en vooral een klauseken zingen, om u te doen hooren hoe dat Jan Vindels dichten kan. Ah sa; bazinneken, op! 't is de voois van't Nachtegaeltje. Gauw!’
En Jan gaf dry vier trekken op zyn viole, zyn vrouw stond met het hoofd naer hem gekeerd, en beide gingen op:
Stemme: Het nachtegaeltje kleene kleen.
Komt vrienden die in 't ronde hier staet,
En eer dat gy naer huis toe gaet
Komt, luistert naer de vreedste moord
Die 'k heel myn leven heb gehoord:
Van steken en van moorden
Geen weêrgade ooit gevonden!
In Vlaenderen of in ander land
En is er geen een gelyk Baekeland.
De zanger en de zangster zwegen: het volk luisterde nog met mond en oogen open, en men had een muis hooren loopen, op den oogenblik dat het eerste klauseken uit en het tweede verwacht was; zoodanig was het stille. Geen wonder: Jan en vrouwe hadden waerlyk een schoone stemme, en Baekeland met zyne bende was zoo wel gekend, dat alwie van hem sprak of vertelde, 'k late varen van te zingen, zeker was van geern aenhoord te zyn.
Jan, met den boge van zyn speeltuig omhooge, keerde zich half naer de schildery, en sloeg op het hoofd, afbeeldsel van den moordenaer, al roepende:
‘Daer is hy, die booswicht! Daer zyn de trekken van zyn aenzigte, juiste gelyk hy is. Ziet gy de vreedheid niet in zyne oogen? En daerby is hy oolyk dat het al te vele schilt, en sterk en fel 'lyk een reuze. Hy grypt eenen man, en duwt hem als of hy tusschen yzer zat; hy vermoordt al dat wederstoet, en rooft de kotters en schudt de beurzen, altyd uit achter geld en goed. Ik beklaeg ze die geld in kasse hebben met de wete van Baekeland. 'T en zal er niet lange in ruste blyven, en zy zouden 't veel beter geven aen Jan Vindels, dien armen duts, die 't wel zou bewaren... Een geheele bende van schurken gelyk Baekeland, staet onder zyne bevelen; zy zyn alom verspreid, en woonen, niemand weet waer. De wegen zyn afgespied, de deuren en vensters opengebroken, de burgers besloten en blyde als zy niet vermoord en zyn. Weestdan op uwe hoede, menschen, tegen die moordenaers, en zwicht u van Baekeland,’ want:
Hy staet, als kapitein, aen 't hoofd
Van al dat moordt en brandt en rooft;
Een bende van wel vyftig man,
Wie is er die 't gepeizen kan!
Ligt Vlaenderen te vreezen.
Men durft op strate niet meer gaen
By nachte, of men wordt er van dood gedaen.
| |
| |
‘Daer, op den hoek der schildery, ziet gy een tafel met vier mannen rond. 'T is in 't Meiboomke te doen; op eenen avond, 't en is nog niet lange geleden, en gy hebt er zeker hooren van spreken, kwam er daer een koopman toe, op weg naer Rousselaere. Hy kon 't niet beter passen: al 't volk dat nog in de herberge zat, was moordenaersvolk, en hy wist het niet. Men valt aen het kaerten, en kaert zoo wel dat het tiene wordt eer de koopman deure geraekt. Zonder achterdenken, en niet meer bevreesd voor dieven en moordenaers, dan gy, die nu daer voor my staet, vertrekt hy. Maer gy zult gaen hooren:’
Daer stond een herberg of een kroeg
Die 't Meiboomke voor name droeg.
Daer zaten ze; en ze kaerten met
Den koopman, op zyn geld gezet.
Zy gingen hem den weg afstaen.
En al dat ze peisden het wierd gedaen.
‘Beziet dien hond, 't is de trouwe reisgezel van onzen koopman; hy zit met zyne voorpoolen op de borst van eenen vent, en met de tanden in zyn kele. Die vent hadde veel gemakkelyker geweest in zyn bedde, gelyk de treffelyke menschen op die ure zyn, dan tusschen die klauwen! Gy zult my vragen: Hoe zat dat volk daer in dien bosch, by nachte? Dat volk, Citoyens, was uit achter den gordel van den reiziger; en om er aen te geraken, waren er twee moordenaers uit het Meiboomke geloopen in den busch, binst dat dry andere den reiziger met zynen hond bezig hielden. Wie zou peizen dat een goede hond zoo vele weerd kan zyn? Zonder dat, de koopman was 's anderendags een lyk; want vecht gy alleene tegen twee booswichten, die noch in God noch in zyn gebod en gelooven, en meer een kroonstuk achten dan het leven van eenen mensch! 'T is toch een schrikkelyk dingen, niet waer?’
In 't midden van 'nen diepen bosch,
Met tween daer vielen ze op hem los,
Maer hoort hoe dat een arrem dier,
Een hond, hun hielp om 't leven schier:
Zoo mogte het hun niet passen.
Zy liepen vol van vreeze en vaer
En lieten den man en den hond aldaer.
‘Pietje Pek moet hem toch somtyds met de wereld moeijen om de menschen te zerden, en ze van het een nest in 't andere te steken, of 'k en verstae er my niet aen! Ouze koopman, zoo gelukkiglyk door de hulpe van zynen hond, uit de moordenaers vuisten geraekt, vlagt weg en laet zynen hond voortvechten, peizende: hy zal wel achterkomen. Maer verliest de man zyn bane niet dan? In plaets van naer Rousselaere, hy keert weder al waer gekomen is, en botst nog eens op een anderen moordenaer, die gebaert hem te willen gezelschap houden. Al gaende,
| |
| |
laet de koopman hooren dat hy met een gordel vol kroonstukken rond zyn lyf staet... Verduivels, wat verschil by mynen gordel, daer er nu geen enkel oordje meer in zit!.. De moordenaer gooit hem in den dyk, en slaet en snakt en smyt hem, en pluimt hem zoodanig, dat hy 't al meê had, en ryke wegvlugtte. Daer ligt die mishandelde in den dyk, zyne ongelukken te overwegen en te peizen hoe hy t'huis zal geraken.’
Hy sukkelt en verliest de baen,
En laet zyn hond al elders gaen.
Daer kwam er nog een man voorby
Die riep en zei: ‘Ga meê met my!’
Maer leidde hem van de strate
Want, 't was een dief die op hem sprong
En die hem zyn geld en zyn goed afdwong.
‘De hond, na lange vechtens, kwam vroeger t'huis dan zyn meester; maer gesteld, gewond en bebloed, ik laet het u peizen! 'T was tusschen tween en dryen van den nacht: de vrouwe van den ongelukkigen koopman die niet 't huis en kwam, lag in haer bedde zonder slapen en ongerust over het wegzitten van haren echtgenoot. In 't stille van den nacht, hoort zy 't flauw gebas van den getrouwigen hond, en meenende dat hy zynen meester wat vooruitgeloopen was, springt zy op al zeggende: Hy is daer! en zy loopt de deure open doen. De hond was er, maer byna gevoelloos liggende op de zulle van de deure, die geheel rood was van het bloed dat gedurig uit zyne wonden leekte. Met ruzie kon hy nog zynen kop opheffen, en bedruktelyk kyken naer de vrouwe, die blygeestig en zonder vermoeden buiten kwam. 'T was halfdonker, en den hond niet ziende opstaen, roept zy en buicht zich om hem te streelen! Het was al bloed dat haer hand gevoelde. Zoo aenstonds, al 't afgryzelykste dat eenen mensch kan voorenvallen, vertoont zich voor haer oogen: zy ziet messen en moordenaers en haren man zwemmende in zyn bloed, geeft eenen schreeuw en valt in onmagt. Met den klaren, lag zy er nog, en wierd er gevonden en geholpen door de gebuers. Wat er al gepeisd en gezeid wierd, en gedaen om den ongelukkigen koopman te vinden, kunt gy gemakkelyk raden, zonder dat ik het zegge. Om kort te zyn, en seffens uwe nieuwsgierigheid te voldoen, gae ik er alleenelyk byvoegen, dat de man, door kennissen geholpen, binst den achternoene t'huis kwam, in eenen deerlyken toestand. Hier op den hoek, ziet gy hem, verschynende by zyne vrouw met hoofd en arms omwonden, en bleek van wezen, en gekwetst op geheel zyn lichaem. Zyn getrouwige hond leefde nog: hy lag in eenen hoek op sterven; maer zynen baes verstaende, doet hy al en meer dan hy kan. Hy sleept zich tot voor zynen meester, lekt nog zyne streelende hand, en valt dood voor zyne voeten. Is 't niet droevig, Citoyens en burgers, om dien hond daer te zien vallen,
en dien man die hem betreurt, en die vrouw die niet en durft opkyken naer het mismaekte wezen van haren halfvermoorden echtgenoot! Maer luistert eens naer de woorden:’
| |
| |
De man komt t'huis, by vrouwe en kind.
En vindt zyn hond daer, welgezind,
Die lag doorkorven en doorwond,
Halfdood halflevend; armen hond!
Maer als hy zynen meester
Aenzag, de trouwe beeste,
Hy sprong, hy bies, hy viel op hem;
Hy lekte zyne handen en stierf op hem.
‘Zy hebben dat voor nieten niet gedaen, de booswichten uit het Meiboomke! Van twee dagen nadien, ging er de gendarmerie naer toe om dat kotje te kuischen en de roovers al met eenen keer te vangen. Baes en bazinne waren daer; maer geenen Baekeland te vinden! Die schelm en kan van niemand gegrepen zyn, en als men er achter zit, is hy weg en verdwenen. Daer zyn er die houden staen dat hy met verkeersels en spoken ommegaet, en door dezelve in eenen oogenblik gedregen wordt waer hy zyn wil. Niettemin 't. Meiboomke blyft opgesloten; en wie zou er nog durven in of langst gaen? Baeske Joos, met zyne wettige, zit te Brugge achter de grendels, en misschien geheel met den eersten, wordt hy een klein voetjen gekort. Zy zullen 't verdiend hebben, die verkleede moordenaers, en valt dat vooren, Jan gaet kyken naer Brugge en komt op met een liedjen.’
Naer 't Meiboomke, dat rooversnest,
Daer kwam gendarmerie op 't lest;
En wat ze deed of niet en deê,
Ze moesten en ze gingen meê
Zy staken ze alle twee in 't kot
Te Brugge, en van daer gaen ze naer 't schavot.
Hier stond de liedjezanger een oogenblik stille. Hy bezag met genoegen die menigte rond hem vergaderd en zoo oplettende naer al dat hy zong en vertelde; dan ging hy tot van vooren op zyn tafel staen, overkruiste zyne arms en zei:
‘He wel! Burgery van Pitthem, is dat van nu al geen plaket weerd? Ik ben zeker dat er voor zoo vele niemand van dat schoon verhael zou willen ontriefd zyn en der zonder naer huis gaen. Maer neen: om te toogen dat ik regtveerdig ben, en gekomen voor alle menschen, zal ik zeggen dat myn liedje zoo vele niet en kost, en dat het nog niet uit en is; het schoonste begint nog maer.
'T was op Couckelaere myn parochie, en zelfs niet verre van myn huis, by menschen die 'k zoo wel kenne als u: op een achternoene gaen er daer dry vier gasten in, met gendarmsgewaed aen; kwansuis om te zoeken achter den zoon die refractaire is. Zy doorloopen en doorsnuisteren al de hoeken en kantjes van het huis, en gaen voorts al fransch sprekende, en zonder iemand gevonden te hebben. Ja maer, by nachte, zy komen nog eens op, niet meer in gendarms, maer in moordenaers
| |
| |
gekleed, en om al te stelen dat in huis was. Zoudt gy niet beginnen te gelooven dat Baekeland met den duivel moet ommegaen, om zulke trekken uit te verzieren? Zwygt: ik zelve, ik ben op myn gemak niet meer; en alhoewel zoo arm als een luis, dunkt het my altyd dat Baekeland gaet komen, al ware 't maer om myne kloeffen en myne ydele beurze te stelen.’
Maer hoort nu hoe dat Baekeland
Nog geld en goed te stelen vand:
Al met gendarms kleêren aen
Zoo is hy in een huis gegaen;
God gaf dat 't elders ware!
Hy kwam by dage en zag het al
Hy kwam er by nachte en hy pakte 't al.
‘Ziet gy, hier van onder, dien ouden man liggen, en die koorden rond zyne handen en voeten! 'T is grootvader van het huis, die de moordenaers niet en kon hinderen noch beletten, en nogtans aen hunne mishandelingen niet ontsnapt en heeft; want die schelms en sparen noch oud noch jong. Daer, by hem, ligt er een vrouwe uitgestrekt op den vloer, en Baekeland nevens haer, met een kindje in zyn handen, dat hy omhooge steekt en verdreigt te smyten op den grond. En dat al om dat zy niet ligte genoeg en zeiden waer hun geld zat. Hy zou 't gedaen hebben ook, hadde de baes, uit zorg voor zyn kind, en uit vreeze van dien zwarten leelykaerd, die voor hem stond, het kaske niet aengeduid, waer de penningen lagen, gereed om eenen plaetsvervanger voor zynen broeder te koopen. Zy vielen op die kroonstukken, roefelden ze meê, en lieten al het volk van den huize, gebonden en halfdood, 't overige van dien schrikkelyken nacht verslyten. Och Heere toch!’
Gekoord, gebonden en misdaen,
Daer heeft het volk veel uitgestaen.
Maer niemand die hun zeggen wou
Alwaer de beurze zitten zou.
Maer Baekeland is gekomen,
En heeft het kind genomen,
En zei: Dat kindje, dat gy ziet,
'K verplettere 't, hebbe ik de beurze niet.
'T er stonden daer, den heelen nacht,
Tien zwarte kerels op de wacht
Hoe dat er daer gevloekt, getierd,
Gestolen en gebroken wierd,
'T is schrikkelyk om peizen;
Dan gingen zy gaen reizen.
En bovenal, de grootste pyn,
Men weet niet alwaer ze geblonden zyn.
| |
| |
‘Geen eene mensch op Couckelaere die den roover met zyn volk gezien of gehoord heeft: zy zyn weggevlugt, wie weet hoe en alwaer? 'T is alsan genoeg dat ze met het geld weg zyn, en misschien al ligte nog eens moord en dievery gaen bedryven, ingezien zy er telkens zoo wel van t'huis komen. Magt van menschen en helpt daer tegen niet; maer dat zy kruipen waer zy willen, de Man van hier boven zal ze al gelyk vinden; en zyn wy hier blootgesteld aen de vrake van Baekeland, hier namaels zal Baekeland tusschen de handen vallen van Hem, die ons achter de dood sparen zal!’
Maer loopt hy zuid, of loopt hy west,
Gods gramschap wordt voldaen op 't lest.
Hy duikt hem of en duikt hem niet,
'T is een die 't altyd alles ziet:
Die kwetst en laet genezen.
Hy spaert hier namaels, slaet hy hier
En smyt dan de roê in het helsche vier.
Jan smeet zyn speeltuig op den grond, en zelve in bewondering voor zyn stemme en zyn gezang, vreef hy hertelyk zyn handen. Maer zoo aenstonds begon hy te roepen:
‘'T is uit, menschen, 't is uit! En vind gy 't niet schoone genoeg naer uwe goeste, gaet deure, en laet my hier beschaemd staen!... Maer daer is geen nood van, zien ik. He wel! om u niet langer meer bezig te houden, en elk te laten naer huis gaen om zynen hutsepot te eten, neem aen, daer zyn de liedjes voor nieten!... Ja, voor nieten; want ik geef een toe, aen al die een van myne flesselkens koopt, van myne oude flesselkens, gy weet wel, waervan gy de kracht zoo dikwyls ondervonden hebt. En van dezen keer, heb ik ze merkelyk grooter gemaekt, en nog verscheide vreemde kruiden en dingen ingedaen, die ze voor nieuwe plagen en ongemakken gedienstig maken; onder andere voor het slapen van de kinders. Zyt gy gekweld met een kindje dat ongedurig is, dat altyd wil waken als gy wilt slapen en tiert en kryscht en jankt, giet het een lepelken van myne olie in, met der daed is het effen, en 't zal ronken 'lyk een avondrulle. Ziet eens hoe verre ik gae in voorzigtigheid en wysheid: al andere slaepolie verzwakt de kinders, de myne versterkt ze, en die er van te klagen heeft, mag spreken den naeste keer dat ik op Pitthem met liedjes kome. Ah sa! komt op! naer gewoonte een plaket van het flesselken, en een schoon liedje toe! Ziet een geheele zyde papier, en zulk een klinkend glazeken vol kostelyke olie, en dat al voor een plaket! Die geen flesselkens en begeeren, hebben zich te draeijen al den kant van myn wyf, voor een kluite hebben zy 't liedjen alleene. Geen een en mag er zonder naer huis gaen! Komt maer op! Komt maer op.’
En altyd al roepende en aenbevelende, trok Jan stuk voor stuk uit zyn kofferke, en verkochte zoo wel en zoo zeere, dat in eenen zet en eenen wet, het kraemke uitgestolen was, en al zyne zakken vol kleengeld. Slechts wat liedjes bleven nog over, om nog elders te gaen zingen, den
| |
| |
zelfden dag achter de vespers. Oordeelt hoe blyde hy was, en hoe hy, al zyne schildery oprollende, bofte tegen zyn vrouwe met de Pitthemnaers, wier oordjes nu zyne zakken langst zyn lyf deden wegen.
Ongelukkiglyk, binst dat Jan Vindels zoo blygeestig opkraemde, gingen er, al den hoek van de strate die naer Ardove loopt, dry menschen weg, die hem dien welbegonnen dag slecht konden doen eindigen. Zy waren gekleed 'lyk landslieden als ze op hun zondagsche zyn; niemand nam acht op hun, en zy schenen naer huis te gaen 'lyk al de andere.
Op eenige stappen buiten de dorpplaetse, vertraegden zy, klaerlyk om alleene te zyn en van niemand gehoord.
- Makkers, wy zyn van passe al Pitthem afgedraeid van den nuchten, niet waer? - zei de middelste van de dry.
- Ja; en gy byzonderlyk om uw aenzigte daer op de schildery te zien; maer gy wiste toch zeker niet dat gy zoo leelyk waert? Laet my eens op myn gemak u bekyken of het inderdaed gy is!
De dry mannen stonden eenen oogenblik, en schooten in zoo eenen lach, dat de naeste menschen hun hoorden en bezagen.
- 'T is 't minste van myn afbeeldsel, sprak de middelste, al weêre voortsgaende, ik ben altyd zeker dat zy my met zulke gelykenissen niet en gaen doen kennen. 'T meeste is, dat men van langst om benouwder wordt van ons, en dat de gendarms gedurig achter ons zitten,
- En niet zonder redens, waerlyk! Maer wat geeft dat nu? wat vroeger of wat later, wy moeten er al gelyk aen!
- Schoon liedje, al gelyk, niet waer? - zei de derde, die nog niet gesproken had.
- Styf! het spyt my dat wy geen hebben. 'T ware juiste om van den avond in den Koolbrandershoek te zingen.
- Het spyt my al meer, dat wy de oordjes niet en hebben, welke die oolyke liedjezanger in zynen zak gedraeid heeft; dat ware al beter dan een liedje!
- Wilt gy 't alle twee hebben, eer twee uren van hier? - vroeg de middelste, op eenen toon die uitgaf dat hy 't meende.
- Met wien gaet gy lachen dan? of zyt gy een tooveraere misschien, gelyk zy daer uitgeroepen hebben?
- Tooveraer of niet: wilt gy, spreekt?
- Tut, tut, tut! hadde dat over tyd geweest; in uwe goê jaren!
- Durft gy tien stoopen wedden, 't avond met de makkers te verdrinken?
- Daer kan ik niet by verliezen; indien gy wint, ik heb al gelyk myn deel in den buit, en het hier ten optelle.
- 'T is akkoord dan?
- Akkoord!
- Daer! volgt my, en doet al dat ik zal zeggen.
Zy sloegen in malkanders regter hand, ten teeken dat de weddinge gesloten was. Dan keerden zy zuidwaerts een wegeltje in, dat hun geleiden moest aen de bane die van Pitthem naer Meulebeke loopt, en verdwenen tusschen velden en hagen.
|
|
Auteursrechtvrij