|
| |
| |
| |
V.
Ongeluk achter ongeluk.
De koopman, gelyk wy gezien hebben, was al sedert eenigen tyd weg, latende vechten die vocht. Ongelukkiglyk in zynen angst en zyne haestigheid, was hy gemist van strate; en in plaetse van te gaen al den kant die hem te Rousselaere moest geleiden, keerde hy weder naer 't Meiboomke.
In 't eerste liep hy wat, uit vreeze van nog achtervolgd te worden, maer niet lange. Hy was dood moe, en zyn been was gekwetst, en hy peisde op al wat er hem gebeurd was sedert den valavond, op het volk uit de herberge, op Baekeland misschien. Zelfs, had hy schier durven zynen eed doen, van binst den achternoene in de herberge den vent gezien te hebben, waer mede hy zoo schrikkelyk had moeten worstelen, en wiens aenzigte hy, niet tegenstaende den donkeren, nog al wel had kunnen zien. Al gaende en treurende, maekte hy wel tien keeren het besluit van nooit meer late weg te zyn, en byzonderlyk van nooit meer, in den nacht, uit eene herberge alleene te komen.
Hy ging altyd voorts zonder te beletten dat hy op slechten weg was om t'huis te geraken. Ware hy teenemael by den zynen geweest, hy had wel moeten zien dat hy noordewaerts opging, en voorby dezelfde boomen en wegels, en hoeken en kanten waer hy dien avond al gereisd had; maer zyne overwegingen en het peizen op het gevaer waeraen by ongehinderd ontsnapt was, hielden zynen geest bezig, en hy zag niet anders voor zyne oogen dan de moordenaers, zynen hond die beet en baste, en het stael dat al op zyne kele gelegen had om ze af te snyden.
Hy trappelde 'lyk op de toppen van zyne voeten, en uitnemende traeg en zachtjes, om het zeer, door de wonde in zyn bille veroorzaakt, niet te vergrooten; zyn hoofd hing nedergezakt op zyne borst, en zyn een hand drukte het deel van zyn lichaam dat hem lyden deed. Een kwartier uers verre gekomen, hefte hy, zonder te weten waerom, zyne oogen op, en hy zag voor hem eenen man gaen, die ieverstal een zywegeltje uit den bosch moest gekomen zyn, want hy ging rapper dan hy, en was al gelyk niet verre vooren. Hy was gekleed 'lyk een burger van dien
| |
| |
tyde, met eenen gaenstok in zyn hand, en scheen insgelyks reiziger of koopman te zyn. Als zyne oogen op dien man vielen, die daer, in den half donkeren, zoo vreedzaem voor hem ging, verschoot de ontsnapte aen de moordenaers. Een vreemdeling zoo alleene by nachte in den busch, het gedacht op dieven, en de natuerlyke benouwdheid, dat alles versloeg hem, en hy stond boomstille. Na een oogenblik denkens, overpeisde hy dat het geen baenstrooper kon zyn die daer zoo stille en zoo gerust voortstapte; en met dat hy meende langst den regten weg naer zyn huis te zyn, en kon hy niet gelooven dat een kwaedwillige hem nog eens zou vervolgen, of dat zyne vyanden aldaer zouden weggaen, of achter hem gekomen zyn. Een gepeis kwam hem: misschien was het een reiziger 'lyk hy, te late op zyne stukken, en die ook naer stad ging! 'T was immers tweede Paeschdag en de dag der nestelaers; misschien zou hy in hem eenen gezel vinden om de reize te vergemakkelyken en hem te helpen gaen en t'huis geraken! Dat scheen hem zoo natuerlyk, en hy wierd al met eens zoo moe, dat hy waerlyk vreesde van niet voorts te kunnen wierd hy niet geholpen. Houdende aen zyn laetste gedacht, naderde hy eenen stap of twee, en waegde het van te roepen:
- Heila! vriendschap! staet een oogenblik, als 't u belieft!
De geroepene sprong voorwaerts in plaets van te staen. De stemme had hem doen verschieten, en niet min dan de spreker was hy verwachtende van iemand op die ure in dat woud te vinden. Hy liep toch niet verre zonder ommekyken, en nog eens hoorende roepen: - Als 't u belieft, staet! - en ziende, voor zoo veel het de duisternissen toelieten, dat hy niet achtervolgd en was en geen gevaer te vreezen had, bleef hy stille staen en wachtte. De andere kwam stillekens, al kreupelende, naer hem toe, kykende of hy geen kennis had aen dengenen die hy kwam aen te spreken.
- Wie zyt gy die achter my roept? vroeg de vreemdeling.
- Goed volk, was de antwoord, en vreest niet.
- Ha, gy spreekt het vlaemsch dezer streke; by gevolg gy zyt geen fransche gendarm!
- Integendeel! ware ik gendarm geweest, of een by my gehad, ik zou niet gevaren hebben 'lyk daer seffens.
- Hoe zoo dat?
- Gy ook, gy zyt zeker een van de die, die Paesche-mestdag gevierd hebben, en naer huis gaen, te late om wei te zyn.
De onbekende ging al ligte peizen dat hy eenen dronkaerd voor handen had; immers, dat aerdig klappen van gendarms by zich te hebben, en van Paesche-mestdagen, scheen hem zoo weinig aeneengebonden; en dan, de klagende mensch was zoo digte tegen hem gekomen, had zynen arm vastgepakt, en steunde er op met geheel zyn lichaem.
- Wat hapert er met u dan? vroeg hy. Hebt gy misschien van den avond ieverst genesteld?
- Nooit meer, nooit meer zoo lange in de herbergen genachtuild! 'K heb het dikwyls gepeisd, nu zeg ik het, en 'k zal myn woord houden!
| |
| |
- Waerom niet gematiger zyn? Dag of nacht 't is al een vermaek, als men zich maer kan inhouden en gezond t'huis geraken.
- In Gods name, laet my leunen op uwen arm, en laet ons voorts gaen; ik lyde zoo in myn been en ik ben zoo uitgeput van krachten!
De onbekende en wiste niet wat gemaekt uit de woorden en werken van den bygekomene, hy liet doen, en stapte aen, met hem aen zyne zyde en aen zynen arm. De gekwetste, bly van hulpe te hebben en van gezelschap, altyd in goeder trouwe, en niet beter wetende of hy was buiten alle gevaer, ging meê, peizende dat hy regte naer zyne streke ging. Niet eens kwam het in zyn gedacht van te vragen aen zynen gezel: Gaet gy hier, of gaet gy daer naer toe? Hy kende de bane zoo wel, had ze duizendmael betrappeld, en nooit belettede hy zyne misgreep. Blydschap, moedheid, en 't behagen in zyne ongevallen te vertellen aen iemand, dien hy meende deel er in te nemen, hielden al zyne gedoensels bezig.
- Hoe zyt gy hier, zoo late in den busch? vroeg de koopman aen den jongen vent wiens arm hy vasthield.
- Zwygt, antwoordde hy, 'k mag het tegen u wel zeggen, maer ik ben de ongelukkigste mensch van de wereld: by dage moet ik my opsluiten of verdoken houden in de busschen, uit vreeze van genomen te zyn; by nachte durve ik schaersch uit myne schuilplaets roeren om lucht te scheppen. Als ik ieverst van verre iemand zien of hoore komen, beve ik van benouwdheid, altyd peizende dat het gendarms zyn die my op de hielen zitten. 'T is nu dry weken dat ik zulk een leven slyte, en dat al om niet te moeten gaen vechten voor de Franschen.
- Zyt gy refractaire misschien?
- Ongelukkiglyk ja!... Myn vader en myne moeder waren twee arme werklieden, die alleenlyk niet en mogten peizen op eenen plaetsvervanger te koopen; ik was hunne steun en vrochte neerstig voor hunnen onderhoud, en daer!... De lotery komt op, ik val er in, en moete gaen krygsman zyn en my laten doodschieten voor een vreemd volk. Neen, neen, zei ik tegen myne ouders, dat gaen ik niet doen; de tyden zullen wel beleren; en of bleven ze nog lange slecht, 't is beter, voor eenige jaren zelfs, van u afgescheid, dan u door de dood ontrukt te zyn, op den oogenblik dat gy begint deugd te hebben van uwen zone. Daerop heb ik het besluit genomen van my verdoken te houden: eerst hield ik my 't huis, en op den oogenblik van het gevaer, sprong ik in eene kasse of in eenen put zuiveruit gemaekt om my te verschuilen; maer dat is na korten tyd gevaerlyk geworden, en 'k heb alles moeten verlaten, woonste en huisgezin, om in de busschen te vluchten. Daer kwam ik juist uit, al een klein wegeltje, toen ik u achter my hoorde roepen.
- Gy zyt van Beveren hier by, of van Rousselaere zeker?
- Neen; van de kanten van Thourout.
- Dan gael gy, met my naer Rousselaere niet?
- Naer Rousselaere! - zei de onbekende geheel verwonderd, immers hy wiste niet dat zynen reisgezel van rigtinge gemist was. - Naer Rousselaere! herhaelde hy, maer byna ter zelver tyde verstond hy
| |
| |
alles; hy schikte wel dat er iets met den reiziger gebeurd was, en by verdook hem de waerheid.
- Ja, zei de koopman; en als het kan zyn, doet het toch voor eenen ongelukkige; gaet meê tot aen de stad met my.
- Neen, vriend, neen; onmogelyk! Nog een stapken verder gaen ik mede, en dan moet ik afscheid nemen. Maer gy spreekt daer van ongelukken; wat is er u voorengevallen dan? Ik heb my kenbaer gemaekt, aen u, mag ik ook weten wie gy zyt?
- Waervan niet? Een eerlyk man wint met gekend te zyn; en ik zal u niet alleenelyk zeggen wie 'k ben, maer u vertellen hoe ongelukkig ik daer seffens bykans aen eene ramp gekomen ben.
De koopman begon zynen name en zyne hoedanigheid uiteen te doen; hy zei dat hy voor koophandelszaken naer Coolscamp was gegaen, en al het Meiboomke weder gekeerd om dat het baerloop was; dat hy daer, te midden het volk en de leute gevallen zynde, wat ie lange had gebleven. Hy sprak van het gezelschap daer vergaderd, en van hun afscheid aen de deure van de herberge. Ten ware, - voegde hy er by, - dat het Meiboomke een moordenaersnest zou zyn. en kan ik niet uitleggen hoe men, hier in dezen busch, my den weg heeft afgelegd. En als ik het wel overpeize, myn vermoeden is nog al gegrond; want ik ben zoo goed als overtuigd van by my in de herberge gezien, en zelfs getikt te hebben, met den moordenaer waer tegen ik te doen heb gehad. Hy is voor de andere, en wel een ure voor my vertrokken; misschien gezonden, misschien van 's zelfs, dat wil ik niet zeggen; maer iets dat 'k wille zeggen is, dat ik nooit van myn leven meer naer 't Meiboomke en zal gaen.
- Wat is dat? wat is er? vroeg de andere; gy spreekt van den weg afgelegen te zyn en van moordenaers! 'T en moet niet vele geschild hebben; moordenaers tegen eenen mensch alleene!
- Niet vele geschild!.. gy zult gaen hooren, en verstaen of ik blyde geweest ben van u hier in den busch te ontmoeten.
En de reiziger vertelde alles van de naelde tot 't draedje; hy beschreef de worsteling, sprak van zyn geld, van zynen hond, van de buitengewoone kracht zyner twee verraders.
Hy verhefte het gevaer dat hy geloopen had van zyn leven, al vechtende tegen eenen gewapenden booswicht, en eindigde met te zeggen hoe hy 't ontsnapt was, binst dat de andere, verscheurd van zynen hond, om hulpe riep, en schreeuwde als of hy sterven moest. Al dit vertellende, stond de koopman van tyd tot tyd, want hy was uitgeput inderdaed, en zou beter geweest hebben in zyn bedde dan langst de strate.
- Moedige kerel! zei de vreemdeling, gy zyt zeker fraei blyde van uw leven gered te hebben, ten koste van uw geld?
- Ten koste van myn geld! wat zegt gy? Neen, neen, neen, myn geld en hebben zy niet, God zy gedankt!
Eene gevoelyke trilling, van iemand die schielyk verwonderd is, liep langst de lenden van den vreemdeling: van nu voorts en sprak hy zoo gemakkelyk niet meer.
- Neen, neen, myn geld en hebbeu zy niet, ging de andere voorts,
| |
| |
had het maer een weinigske geweest, ik zou 't zoo seffens daer gesmeten hebben. Maer, met mynen gordel vol kroonstukken! dat is toch wat poogingen weerd en men wint ze zoo gemakkelyk niet, den dag van van dage! Waer dat die duivels geweten hebben dat ik geld by my had, en kan ik toch niet peizen.
- Dieven weten alles, vriend.
- Ja zy, en zy gerieken het geld, geloof ik.
- De vreemdeling en sprak geen woord meer; hy scheen, en was inderdaed bezig. Onze koopman ging aen zynen arm al klappende, zonder antwoorde, en zoo traegzaem voorts in de beste trouwe van de wereld. Nog een kwartier gaens, en zy gingen uitkomen digte tegen het Meiboomke, toen staende om wat te rusten, aen den draei van de strate, de koopman zyne oogen opsloeg, en bezag het geen rond hem was. Op den hoek stond er een zware, dikke boom, gekend door geheel de streke, onder den naem van den Grooten Eeke, en die meermaels diende om den weg te vinden in den bosch. Van met dat de verdoolde reiziger dien welbekenden boom zag, kwam hy 'lyk uit eenen slaep; hy liet den arm gaen van zynen reisgezel, draeide dry vier keeren rond als verdwaeld, en zoekende achter iets dat hy niet en vond, zei hy geheel angstig tegen den vreemdeling:
- Wat is dat nu? Wy zyn tegen den Grooten Eeke!
De vreemdeling en sprak geen woord; hy bleef altyd op zyn zelfste plaetse staen, onbeweeglyk.
- Ik meende dat wy naer Rousselaere gingen, en gy meê, tot niet verre van daer.
Geen antwoorde!... Een schrikkelyk vermoeden rees op in den geest van dezen ongelukkigen man; hy begon te beven en wiste niet wat er hem te doene stond.
Schielyk sprong de vreemdeling toe, greep den afgematten reiziger al vooren by de twee arms en duwde hem achterwaerts over, in den dyk, langst de straete. Dat was gemakkelyk, ingezien de flauwigheid van den eenen en de sterkte van den anderen. Hy hield hem gesloten onder zich. maekte haestiglyk den gordel los, die met een gespe vast was, trok hem uit, en vloog snel 'lyk den bliksem al den anderen kant den bosch in, zonder een enkel woord gesproken te hebben.
Het was rond middernacht. De koopman en had, van dezen keer, zelfs den tyd niet gehad om te peizen wat er gebeuren moest; en al had hy den tyd gehad! Eenige oogenblikken bleef hy daer liggen, ter plaetse waer hy gesmeten was geweest; en dan byna gevoelloos geworden zynde, trakelde hy wat verder op in den bosch al een binnewegeltje. 'S anderdaegs 's nuchtens kwam hy uit op de Lichtervelde strate; en geholpen door goede menschen, geraekte hy t'huis, waer hy zynen getrouwigen hond vond, maer gekwetst en deerlyk gehinderd.
De kerel die den gordel gestolen had en weggevlugt was, liep door den bosch regte naer het Meiboomke. Hy vond er Baekeland zitten en dry van zyne gasten, benevens den baes en de bazinne. Als hy binnen trad, schreeuwde geheel het gezelschap, als ware 't op iemand die geenszins verwacht en was.
| |
| |
- Daer! zei Baekeland; Jaeke Meyer nu! waer zyt gy uitgekropen, jongman? Wy meenden dat gy soldaet waert.
- Ja wel, zei Jaeke; maer soldaet van de bende; ziet eens of ik wel gevochten heb? en hy smeet den gordel op de tafel, dat de kroonstukken klonken en de glazen opsprongen.
- Bravo! riep de hoofdman, gy zyt nog eene geheele vent, als gy zulke paescheijers kunt meêbrengen.
- En dan, nog met de belofte van een veel grooter! - zei Jaeke, al eenen stoel nemende en zich in de ronde plaetsende. - Maer, schinkt my eersteenen beker, ik heb het verdiend; van Couckelaere naer hier al beneden Lichtervelde door de bosschen, 't is een stekske dat gy meent!
Baekeland had den gordel, intusschentyd, van de tafel genomen, en er op geslegen en hem doen klinken. Hy bezag hem van by en vroeg met eene soort van benouwdheid:
- Zeg dan, Jaeke, ik wenschte dat ik kwalyk peisde, maer ik meende dien gordel te kennen; hoe zyt gy daer aen geraekt?
Jaeke begon het byzonderste te vertellen van al dat hy gehoord, gezien en gedaen had. Tot nu toe, had hy zoo verre niet gepeisd; maer al met eenen keer, het schoot hem te binnen dat er misschien twee van hunne bende dood of merkelyk gewond langst de bane lagen. Geheel de zake kwam uit. Een van de ronde werd seffens uitgezonden achter de baenstroopers, die zoo kwalyk uit hunnen aenslag gekomen waren: hy kwam ze tegen onder wege, dat zy al slepende naer het Meiboomke sukkelden.
Intusschentyd zei Joske Braeks tegen den hoofdman:
- Ik had het u nog gezeid dat ik vreesde voor dien leelyken hond; dat zyn al gevaerlyke dieren.
- Bah! bah! antwoordde hy, wy mogen ook wel ondertusschen een lesse hebben; ten naeste keere zullen wy ons beter zwichten van de honden. Kunnen onze mannen 't huis geraken, het is een klein ongeluk; het bezonderste is dat wy de kroonstukken hebben: 't overige en is niet.
- Wat zegt gy niet? zei Joske Braeks. En arms en beên in stukken getrokken zyn, en gewond aen hals en aen kele, en moeten blyven liggen op de bloote strate, en byna sterven tusschen de tanden van eenen hond, is dat niet?
- Arme duts! benouwde schelm! sterven door eenen hond of door eenen beul, op het schavot of langst de strate, is dat niet een en 't zelfde?
- zei de bazinne tegen haren man, als of zy 't voorgevoel zou gehad hebben van haer ongelukkig einde.
- Genoeg, zei Baekeland: geen kweste te maken in uw eigen huis; en gy bazinne, zwyg van zulke dingen. Ah sa! Jaeke Meyer, gy hebt daer gesproken van groote beloften: weet gy iets dat gemakkelyk is om krygen?
- Ja wel; en zeker om krygen! Gy moet weten, in den Geuzenbusch gevlugt voor de fransche gendarms, heb ik daer kennisse gemaekt met eenen jongeling, treffelyken boerezoon van Couckelaere, en insgelyks daerin gekropen als refractaire. Onze vriendschap gaet alzoo verre, dat ik in zyn huis vrylyk uit en ingaen, en aenzien ben als kind van den huize.
| |
| |
Die hebben een ponkske zitten, om dieswille zy hebben geld geboden voor eenen plaetsvervanger, en geen gekregen. Ik zal wel achterhalen waer het ligt, en dan op eenen zekeren nacht, ik verblyve daer in de hofsteê zelve; gy komt my ter hulpe met dryen of vieren; ik doe u de deure open, en wy vertrekken met geheel het boelken. Wat zegt gy daervan? 'T is eene zekere zake, niet waer?
- Als zy wel aengeleid is, ongetwyfeld. Maer op Couckelaere, zegt gy! Dat ware van passe om te vergaderen by Wynendale-kapelle. Ja! ja 't is goed: wy zyn nu te weinig in getal te om daer wydloopig van te spreken. Tot morgen nacht; of neen, overmorgen nacht; kunt gy uit den Geuzenbusch dan, Jaeke?
- Ik zal maken er uit te kunnen.
- Wy gaen iemand noodig hebben om het nieuws van de hofsteê over te brengen. Weet gy niet wie best uit de bende daer voor zou schikken?
- Hy is gereed gevonden, kapitein; 't Molleken gaet alle weke, of ten hoogsten alle veertien dagen, met droogen visch aldaer.
- Gevonden! ik gaen hem morgen zyne lesse spellen! Ah sa, gedronken op die goede tyding, en dan gescheed, van met dat de gekwetsten ingekomen zyn.
Dat Molleken, waervan de rooverskapitein sprak, was een vischverkooper van Rousselaere, jong nog, en die maer sedert een korten tyd deel maekte van de bende. Zyn regte name was Jan Colbert; maer, om dat hy klein van gestalte was, en op zynen rugge een van die ongemakken had, welke men in Vlaenderen somtyds molhoopen noemt, kreeg hy, van den eersten keer dat hy te voorschyn kwam in de vergadering der baenstroopers, den byname van 't Molleken. Gelyk het meestendeel der gasten van zyn soorte, was hy fyn en doorslepen, deed veel dienst aen de roovers, en vele schade aen de samenleving.
|
|
Auteursrechtvrij