|
| |
| |
| |
III.
't Meiboomke.
Op Paesche-mestdag, was het baerloop in 't Meiboomke, een reeds bekende herberg tusschen Lichtervelde en Coolscamp. Van 's nuchtens vroeg, zat er door de dakvenster een mei uit, gepint met het eerste groen. De baes en de bazinne liepen verlegen en ongerust, om alles te schikken en van kant te stellen; de steenen pinten en de glazen, de aerdene kannen en de stoopen wierden geplaetst en herplaetst en herschikt buiten en op den toog: de stoelen tegen den muer geschoven; de tafelkens in den hoek gedreven, in de hope dat er vele volk ging toekomen,
Dat jaer kwam de hoogdag zoo late, en het schoon weder zoo tydelyk mogelyk; men zou gezeid hebben, van in april af, dat het te midden den zomer was. Ook was er den maendag ongemeen vele volk op de beenen, al te male op hun beste en meestal in het nieuwe gekleed, gelyk het te lande zyn moet met Paeschen. 'S nuchtens al, meer dan een gebuer die van de misse kwam, sprong binnen in de herberge waer de mei uitstak en deed iets buiten zyn gewoonte; men zag er ook een of twee landbouwers van het omliggende met hunne vrouwe, als ook eenige werklieden en jongmans uit nieuwigheid en omdat het feestdag was; allen nogthans waren weg tegen de hoogmisse om te bidden in de kerke of t'huis.
'T en is niet dat het Meiboomke zoo voordeelig gekend was, of de baes en zyn huisgezin bemind en geacht van het gebuerte, neen! de minst oolyke zagen dat Joske Braecks geen herberg hield 'lyk andere menschen. Hy, die zonder vaste bedryf was, liep al te vele uit en ontving aerdig volk, byzonderlyk's avonds; men had er somtyds voor den dage menschen zien uitkomen, en by nachte, in den put van den winter, licht zien blikken door de spleten der vensters. Dat was van eenige geweten, maer weinig beklapt in 't omliggende; de vreeze bindt toch altyd vele tongen vast. Paesche-maendag nogthans, dry of vier landslieden, die van de kerke naer huis gingen, spraken er van. - Het dunkt my dat Joske, zoo rap staet van dage, zei de eene tegen de andere.
| |
| |
- Dat is al een oolyk Joske dat!
- 'T heeft oogen 'lyk stralen; als het iemand beziet, het ware als of het dweers door zyne hersens wilde kyken.
- Gaet gy naer den baerloop 't achternoene?
- Achter de vespers, ja ik; maer ik gaen maken al ligte t'huis te zyn; immers 'k heb altyd hooren zeggen en zelve ondervonden dat er in de herbergen by dage weinig goed gebeurt en vele kwaed, en by avonden vele kwaed en geen goed. Als den avond aenkomt, en dat er licht ontsteken wordt, men is nieverst beter als t'huis by vrouwe en kinders.
- Waer is dat genoeg, vriend! en schoon ik niet min dan bevreesd ben, 'k en zou wel niet geern by den donkeren alleene uit het Meiboomke komen.
- Noch ik! en weet gy waerom? 'T is om dat er; 's zondags en in de weke ook misschien, zoo vele vreemdelingen naer toe komen. Van waer komt dat volk al, en waerom juiste naer 't Meiboomke? Zy bollen wel geheel den tyd met ons en andere, maer elders zyn er ook bolletraên; 't en is niet noodig van daer voor in de busschen te komen.
- En Joske Braecks, die van Staden naer hier komt woonen om armoê te lyden!
- Wat zegt gy, armoê? ja! moet hy maer armoê hebben!
- Gebuer! wy peizen alle beide meer dan wy zeggen, geloof ik?
- En 't is het voorzigtigste ook, myne man; laet ons maer vele peizen, en al gelyk naer den baerloop gaen. Nu, tot 't achternoene; God vordere u!
En zy vertrokken huiswaerts.
Waerlyk, achter de vespers, brobbelde't van 't volk te Joske Braecks. Geen een die van de kerke kwam, of hy trok binnen, ten minsten voor eenen oogenblik. Lichtervelde, Beveren en Coolscamp waren uitgelaten door het eerste schoon weder en door den feestdag aengelokt; 't was Baerloop, gelyk het volgens 't woord zyn moeste. Er liep hier en daer een vreemdeling tusschen, door niemand gekend, waerop de naeste gebuers byzonderlyk acht namen, zonder het te gebaren; en hun achterdenken vermeerderde niet weinig.
Allerhande spelen vingen aen, en dat zoo seffens; verscheidene benden van goede makkers wierden gevormd, de eene om te bollen, de andere om te kegelen, eenige ook om te kaerten of met de teerlingen te rollen. Er was geruchte en gedruis genoeg, vele leute gemaekt, meestal in fraeijigheid, tot dat de klaerte van den achternoene begon te verdwynen en den avond verkondigde. Van dan af, zag men stillekens de hoopen minderen; de oudere menschen vertrokken eerst, de jongelingen volgden, en dry kwaert tyds bleef er nog geheel weinig volk van uit de omliggende dorpen, in het Meiboomke.
Een gezelschap in de bolletrâe gebleven, was neerstig aen het spel geraekt. Samengesteld uit gasten, die hunne eerste meêmaten naer huis zien gaen hadden, zonder dat zy zelve goeste voelden om zoo ligte op te kramen, was de party natuerlyk geestig en wel beschonken: twee dry kennissen alleenlyk, van daer omtrent, maekten er deel van, de andere
| |
| |
waren vreemde; of, schoon niet vreemde, toch van verder op, en niet gekend voor 't gene zy waren.
Het ging avond worden, en er was nog geen gedacht van uitscheiden. Men schreeuwde dat het weêrgalmde in de bosschen, ieder keere dat er een schoone scheute gedaen of een mooije bolle gelegd wierd. Een man alleene uit het ronde scheen zoo vele vermaek niet te hebben 'lyk de anderen; hy deed wel meê, maer zyne gedachten waren elders, en nooit geen twee minuten en verliepen of hy sloeg zyne oogen op de strate, als of hy van verre zien wilde of er niemand en kwam. Met het vallen van den avond en juiste na dat hy nog eens over de haege geleund langst de bane gekeken had, kwam hy haestig by een zyner kennissen en vezelde hem in de oore: - Waen, maekt dat de party eindigt, ik zien hem van verre. Hy zal binnen komen, want hy heeft nog nooit overgeschrikkeld.
'T en duerde niet lange of het was effen. Waen had een woord gezeid tegen twee dry gezellen; en deze, van met dat het nog eens hunne buert was van spelen, deden 't keerafs, zuiveruit om hunnen kant te doen verliezen, en dan stelden zy voor den lyfkoop op hun gemak in huis te gaen drinken. Wat men ook schreeuwde en poogde om nog, het meeste deel was voor 't eindigen, en men scheidde uit.
De ronde van bollers kwam in de herberge, en vond er, benevens eenige andere nog, eenen fellen manspersoon met eenen kiel aen, en eenen gaenstok in zyn hand; by hem onder de tafel lag er een groote hond, van die beenhouwershonden, met pooten gelyk die van leeuwen, lang hair en uittermate dikken kop. Die man was toch van eenige gekend, want men wisselde eenen goeden dag, en deed hem seffens schinken en drinken met het gezelschap. 'T was de persoon wiens komste was afgespied geweest, en die nu, zonder weten, in geheel slecht gezelschap zal.
Gelyk het gemeenlyk gaet, er wierd verteld van de goê en de slechte holders; elk ende een bofte met het gene hy zelve gedaen en verrigt had, zonder zyne meêmaten te kort te doen; de lyfkoop minderde zeere, immers onze vreemdeling, moê gegaen, had meêgeholpen; en 't en duerde niet lange of de bazinne zei dat het gelage uit was. Eenige wilden een nieuw beginnen en zingen of vertellen om den tyd te verslyten; andere wilden kaerten of spelen met de teerlingen; meer nog wilden vertrekken, en deden 't inderdaed. Juiste de gebuers van het Meiboomke verlieten het huis, en lieten de onbekenden alleene met hunnen man, die, vergezeld van zynen bond, en jong en struisch, op geen gevaer en dacht, en misschien meer gewend was by nachte te gaen dan by dage.
Enkel zes menschen bleven in de herberge.
- Een kaertespel, vrienden, - zei de vent die langst de strate achter de komste van den koopman geloerd had, en in welke onze lezers reeds Baekeland herkend hebben, - wy zyn effen in getal; ah sa, laet ons doen aen wie 't overige zal betalen, in een uerken is 't gedaen.
- Ja maer, en ik die nog vyf kwart verre moele; en 't is al helle donker van nu, antwoordde de koopman.
| |
| |
- Bah! bah! en wy moeien wel tot boven Lichtervelde! Voor wien zoudt gy bevreesd zyn? 'T en zyn maer de Franschen en de gendarms die tegenwoordig benouwelyk zyn, en zy hebben u niet noodig.
- 'T is waer; ik gaen niet ligte voor iemand uit mynen weg, maer al gelyk, 't is een ure dat ik my hier vernukke, en dood noodig t'huis zyn!
- Het gaet van langst om beter van nu voort om achter de bane te zyn. Een partytje kan 't niet maken; en wilt gy, wy zullen met u een stapken meê gaen.
- Hertelyk dankbaer; ik ben mans genoeg alleene. Nu, om dat gy niet peizen zoudt dat ik ommega voor Lichterveldenaers, komt! maer voor een enkel half uerken, en om al dat wy nog drinken zullen; ik spele niet anders.
- Aenveerd.
- Eerst moet ik naer achter; maekt alles gereed, in eenen oogenblik ben ik hier.
Hy ging buiten; en nauwelyks was hy over de zulle, of Baekeland zei, maer stillekens:
- Zeere! wy moeten hem hebben. Het is een warme koopman van de kanten van Rousselaere, en tegenwoordig, 'k heb het gezien en 'k wist het van te vooren, heeft hy vele kroonstukken in zynen gordel. Hier mogen wy hem niet aengaen, men zou 't weten in het gebuerte, maer langst den weg. Twee mannen dan in de strate van Rousselaere om hem den weg af te leggen; zoekt eenen derden en eenen vierden als het kan zyn; anders 't is ook wel, achter dat gy maer zyn geld en hebt. Rap dan, maer zonder achterdenken te geven.
Geen een had nog den tyd gehad van te antwoorden of van bemerkingen te maken, als de koopman met zynen hond, die hem gevolgd had, binnen kwam, en zich by de tafel nederzettede. Dry andere waren al gereed: de twee die overbleven, verschoonden zich ten besten mogelyk, en bragten by, dat zy voor 't spel overschietende, bly waren van te gaêre naer huis te kunnen gaen.
Het spel ging aen en geestig voorts. Baekeland en zyne gasten deden al dat zy konden om hunnen gezel bezig te houden, en hem te toogen dat zy goed volk waren. Geen woord kwam uit hunnen mond dat koste doen twyfelen of zy geen treffelyke burgers en waren; en al den tyd bleven zy, zoo niet beleefd, ten minsten gedienstig ten opzigte van malkander. Achter het eerste half uerken, sprak Baekeland zelve dat het tyd was van uit te scheiden, dat nu de ure gekomen was voor een eerlyk man om naer huis te gaen, dat hy enkel nog het spel ging eindigen, en dan afscheid nemen. Maer al winnende voor de eene, en al verliezende voor de andere, kwam er het vier in. De koopman, gelyk vele koopmans die altyd voor hunnen handel op de beenen zyn, en was niet haestig; hy betrouwde zich op zynen stok en op zynen hond, en was gewend van te spotten met degene die by avonden nooder dan by klaren dage gaen. Het geraekte alzoo by den tien; al de kaerters waren, gelyk men in de streke zegt, verblyd, zonder merkelyk van den drank te weten. Baekeland had uitnemende voorzigtig geweest daerin; menigmael had hy teeken
| |
| |
gedaen aen zyne gasten, dat zy zich inhouden moesten en op hun pas blyven; een onvoorzigtig woord, hy wist het wel, in de herberge uitgesproken, kon hem en zyne bende verraden.
Als hy meende dat het tyd was en zyne gasten reeds op hunnen post stonden, sprong hy eerst regt en zei:
- Vrienden, tyd van komen en tyd van scheiden; gy mogt zeggen en doen wat gy wilt, ik gaen naer huis. Meer dan een uer ben ik buiten myn schik; 't is nog te zien of ik wel of kwalyk zal gekomen zyn van myn vrouwe.
- Hoor! zei de koopman: wie draegt er de broek dan t'uwent? Ik zou willen zien of myn vrouwe op my zou stryden: ongerust zyn mag zy, maer kyven niet.
- Een preuve dat er van soorten van wyven in de wereld zyn, zei Baekeland, de myne is nooit ongerust en kyft altyd.
- En gy verdraegt dat?
- 'K moete wel.
- Sato! gy ziet er nogthans zulk geen gemakkelyke vent uit. 'T herte moet beter zyn dan het wezen.
- 'T is wel het gemakkelykste van te verdragen, ik weet niet of gy 't nog ondervonden hebt! Dat ik wilde beginnen sabatteren toen ik 's avonds buiten myn streke ben, en verwytsels moet hooren, ik zou wel gelyk halen op het einde, maer dat gelyk zou my diere kosten. Gelukkiglyk het gebeurt niet dikwyls; dooreen ben ik vroeg 't huis. En gy, Barbe, - vroeg hy aen de bazinne - wat doet gy als Joske op zynen post niet is? kyft gy ook?
- Bah! neen ik, waerachtig, zei Barbe; 'k zal my daer van zwichten, want ik zou zelve troef krygen.
- Gy hebt gelyk, vrouwtje! houd maer uwe handen en uwe tonge gesloten: Joske is wel een kleen ventje, maer 't is een dul sporrewaen. Ik weet niet hoe gy het ooit gewild hebt.
- Ja! ja! en spreekt daer van niet! Als men jong is, men doet al vele, dat men later beklaegt.
Geheel het gezelschap schoot in eenen lach: Joske, die wiste waerom die onderhandelinge te wege was gebragt, loeg mede. De koopman scheen blygeestig van op zulke maten gevallen te zyn; betaelde, al voortsklappende, zyn gelage, greep zynen stok en bereidde zich om weg te gaen.
- Begeert gy inderdaed niet dat wy een stapken meêgaen? vroeg Baekeland als zy op den dorpel van de deure stonden; wy zyn hier met tween die al Lichtervelde moeten, en wy kunnen alzoo wel een kwartierken ommegaen om u te vergezellen: wat zegt gy er van?
- Dat ik u van herten bedanke. Waervoor zou ik bevreesd zyn? Ziet hier een, zei hy, al zynen hond streelende, ziet hier een die tiene doet; hy zal wel zorgen voor zyn meester, niet waer, Turk? Ah sa! vrienden al te male, dank u van 't goede gezelschap.
- Dank u insgelyks, en de goê reize!
- Van 's gelyke, broeders, de goê reize!
| |
| |
- Heeren, ik bedank u, - om eenen naesten keer, als 't u believen zal, - riep de bazinne al hare deure toestekende.
- Ik geloove waerlyk dat onze kapitein op den hond niet gepeisd en heeft, zei Joske tegen zyne vrouwe. Zy kunnen nog wel moeite hebben met die beeste! Van met dat hy binnen komt, gaen ik het hem zeggen, voor alle zekerheid.
Het duerde nog wel een half uerken eer hy binnen kwam, vol moed op den gordel van onzen koopman, en geheel verheugd van al lachende met hem afscheid genomen te hebben. Ongelwyfeld, wierd hy aengevat en geplunderd of zelfs vermoord, en ging er geen vermoeden vallen op de gasten uit het Meiboomke, te weten, indien zyne twee mannen het wel aen boord leiden. Al klappende van diergelyke dingen, moest, voor de vier roovers die by Joske Braecks, wedergekeerd waren, een deel van den nacht voorby gaen in afwachtinge van de komste hunner uitgezondene makkers.
|
|
Auteursrechtvrij