|
| |
| |
| |
V.
Schrikkelyke nacht.
Het wierd redelyk late in den avond, twee uren buiten den gewoonen tyd, en Pier was nog niet t'huis gekomen. Waer mag hy zitten? dachten en zeiden zyne zusters; zou er van dage zoo vele volk in den Slinger zyn, dat hy er blyft nestelen, of men hem niet voort en laet komen. 'T is vreemde nogtans; 's zondags kan het gebeuren van buiten tyd te zyn, maer in de weke! wat zou er haperen?
Zy hadden geen gedacht op dieven noch op moordenaers; zy peisden eerder op een ongeluk, door drank of iets; maer neen, zy peisden op niet en op alles gelyk het gaet in zulke omstandigheden. Zy gingen overhands, en zonder te weten, van den heerd naer de voordeure; dan, een oogenblik later van de voordeure tot aen de balie van het hofken, en luisterden, en herluisterden of zy hem niet hoorden komen; keerden weder al zeggende: Waer mag hy zoo late weg zitten? en zy gingen nog eens tot aen de balie, als of hy door hun on ruste bewogen, vroeger zou moeten komen hebben, maer hy kwam niet.
Het was byna tiene geraekt.
- Angela, zei eene van de twee, willen wy tot aen Lieven Karlos gaen zien?
- En 't huis alleene laten?
- 'T is waer, dat gy alleene wildet gaen? maer neen, en gaet niet;.... wy kunnen niet blyven wachten nogthans!
- Laet ons den koeiwachter zenden; in een oogenblik is hy er. Kom, ik zal hem oproepen.
Het was een kloeke jongen van achttien jaer oud. Er wierd hem opgeleid van tot aen den Slinger te loopen, om te zien wat Pier daer zoo lange deed, en te vragen dat hy had willen meê naer huis komen.
Als hy aen de herberge kwam, vond hy deure en vensters, al dat er was, gesloten. Niemand was binnen, 't was stille 'lyk in een graf. De jongen was al op den weg om weder te keeren, maer het scheen hem zoo vreemde van naer huis te gaen zonder te weten wat gezeid, en hy begon nu nog maer te peizen, dat hy voor de gerustheid zyner meesters weten moest wat er van Kloosters geworden was. Hy trok dan aen de
| |
| |
deure, en herhaelde mael voor aleer hy gehoord wierd. T' lange laetsten kwam er een stemme van binnen roepen: Wie is er daer? Het was Lieven zelve. In het gedacht, en met de verzekering dat er naer zyne woonste ging gekomen zyn om achter den gevangenen gebuer te vragen, was hy t'huis gebleven, en naer de vergadering in den bosch niet gegaen; Karlo insgelyks. Zy hadden alles zoo wel aen boord geleid, dat het kleenste vermoeden op hen niet kon vallen, ten minsten in de eerste dagen.
- 'T is ik, antwoordde de jongen; is myn meester hier niet, Lieven?
- Uw meester, jongen! zei Lieven, de deure opentrekkende; hy moet al lange t'huis zyn. Droomt gy dan?
- Hy is nog niet te huis gekomen, en zy zenden my achter hem.
- Hoor! dat is het schoonste van de wereld! Hoe late zou 't nu zyn?
- 'T is daer liene geslegen op de kerke.
- Tiene! by gevolge hy is al dry uren weg van hier.
- Dry uren, en nog niet t'huis!
- Wat is dat nu? zei Lieven, al vryvende aen zyne oogen, 'lyk iemand die versch uit zyn bedde kruipt. Zou er een ongeluk voorengevallen zyn? Hebt gy gekeken langst den weg?
- Neen ik; 't is te donker; en ten anderen waer achter zou ik gekeken hebben?
- Wat zeggen zyne zusters?
- Zy zeggen niet, maer al gelyk bemerk ik dat zy zeer ongerust zyn; en 't en gaet niet beteren met myne wederkomste. Zie, wat gaen ik hun nu zeggen als ik t'huis Rome?
- Hoor, jongen, wacht hier een momentje, ik gaen my kleeden en meê gaen; wy zullen onderzoek doen, en ze te gaere trachten te vertroosten.
Lieven ging meê, niet zonder eenige onruste op hetgene gebeurd was en uitkomen mogt ten zynen nadeele. Onderwege gebaerde hy te zoeken met eenen lanteeren, of Kloosters niet dood langst de strate gevallen was, en al zoekende kwam hy in de hofsteê. De tranen zyner twee ongelukkige gebuervrouwen zouden hem bewogen hebben, ware hy beweegbaer geweest. Van zoo verre zy de twee gasten konden zien opkomen, riepen zy: Hy is meê! en keerden gerust weder in huis. Maer hoe vonden zy zich bedrogen, toen Lieven binnen kwam, en hun broeder niet! Waer is Pier? schreeuwden zy te gader; maer Lieven stak zyne schouders op, en het was een gekerm en een gehuil dat het eenderlyk was om hooren.
Toen zy wat gestild waren, en dat eenige woorden, door Lieven gesproken, hun hope gegeven hadden, dan alleene konden zy spreken en hem vragen, zonder achterdenken nog, wat hun broeder tot zynent gedaen had, wanneer vertrokken, wie daer nog al was en diergelyke dingen. En hy, hy antwoordde op alles, wetende dat er niet van en was; hy vond woorden van troost voor onttroostbare vrouwen, en eindigde met te zeggen dat hy 's anderdaegs zelve ging op den zoek gaen, en weten zou wat er van Pier geworden was.
| |
| |
De nacht ging voorby, maer een droevige nacht voor de twee zusters!.. 'S anderdaegs nuchtens al vroeg was het te Staden op de plaetse geweten. Men zond overal vragen of Pier nieverst of met niemand den avond te vooren geweest had; men ging tot Karlo's die ook t'huis was en hoogst bedroefd scheen; men zocht en herzocht langst de baen die van den Slinger naer de hofsteê geleidt, om te zien of er geen teekens waren, zelfs op de partyen land die langst de bane lagen tot aen den busch toe, en in de grachten; maer al dat er ontdekt wierd, 't was die lange elzene perse, waerover de ongelukkige gevallen was, en die nog van dweersten op de planke lag. Niemand en peisde op hetgene daer aen dien gracht gebeurd was.
De pastor verkleed, de wet van het dorp, de byzonderste der parochie kwamen in aental, deels om de twee dochters te vertroosten, deels om te hooren en te zoeken wat er voorengevallen was en hoe. Er wierden gissingen gemaekt van alle soorten, maer dat al en strekte tot niets. Hadde Pier vele geld in zynen zak gehad, niemand en zou getwyffeld hebben of hy was vermoord door Baekelands volk; maer voor eenige stuivers die hy mee had, 't en kon niet zyn. Andere peisden dat de moordenaers misschien kwade inzigten hadden, en goeste van in te breken in de hofsteê; en de oolykste waren overtuigd dat Lieven, niet-tegenstaende ai zyn gebaren, en zyne zorge, en zyne woorden van troost, en zyne haestigheid om overal te gaen zoeken achter zynen gebuer, misschien veel meer nieuws, en veel zekerder had kunnen vertellen dan zy altemale. Natuerlyk en peisden zy dat niet luide.
'S avonds van den zelfden dag, en wist er nog niemand van iets. Twee gebuers, waeronder de baes van den Slinger niet, boden zich aen, om den nacht over te brengen op het hofstedeken. Hun offer wierd met dankbaerheid aenveerd, schoon er geen mensch op Staden, met het gedacht lag van hetgene er daer, by nachte, moeste voorvallen. Het was slechts gedaen voorde gerustheid der twee gezusters.
Het was donker geworden. Vele volk, waaronder groote en kleene, gekende en ongekende, hadden by den klaren rond het huis geweest, 'lyk het gemeenelyk gaet rond de huizen waer er iets voorengevallen is; eenige waren binnen gekomen, andere buiten gebleven. Nu was er niemand meer, buiten de huisgenooten, de twee gebuers, en den pastor der parochie; deze alleene had woorden kunnen uithalen die naer het herte gingen der bedrukte vrouwen; van die woorden, door ware kristelyke liefde opgegeven, en gesteund op den Godsdienst, eenigen troost in groote ongelukken. Karlo zelve was vertrokken in de overtuiging dat er niemand noch op hem, noch op zynen zoon gepeisd had.
De vyf persoonen die op het hof gebleven waren, zalen rond het vier te klappen. De pastor natuerlyk, zei het byna al; hy gaf moed, en heelde de wonden:
- Aenveerdt, zei hy, die beproeving als komende van God. Het zyn waerlyk zyne beste vrienden welke hy meest kastydt op de wereld; immers hy heeft eene geheele eeuwigheid om ze te beloonen. 'T is hetgene de menschen, hoe deugdzaem ook, moeijelyk verstaen, en het is
| |
| |
waer nogthans. Menschelyk gesproken, de tydelyke straffen aenzien wy als straffen voor de menschens misdaden: dat gebeurt, maer het gebeurt ook anders; en daerom is het dat wy gemeenelyk op de wereld de boozen in voorspoed zien, en de regtveerdigen in bedrukking; En nogthans, het is zeker, gelooft my, dat een deugdzame mensch, in 't midden der ongelukken, meer genoegen heeft dan een zondaer in zyne weelde. Ten anderen, waerom zou God zich moeten haesten? Waerom de vyanden van zynen name niet wat laten wroeten, als hy eene altyddurende eeuwigheid heeft om ze te vinden? Dat meer is, indien gy my gelooven wilt, hy beproeft niemand boven zyne krachten, en hy geeft krachten volgens nood. Zonder te weten wat er van uwen broeder geworden is, zonder te weten zelfs welke gevaren u nog bedreigen, durf ik zeggen, ingezien het deugdzaem leven 't welk gy altyd geleefd hebt, dat God u bezonderlyk zal genadig zyn, en zendt hy u van den eenen kant een kruis, hy zal u van den anderen kant eenen zegen overzenden.
- Ja maer, zei Angela, dat onze broeder eens vermoord ware, en dat wy 't ook moesten zyn?
- Steek die gedachten uit uw hoofd, dochter; is ons Heere niet magtig genoeg om u van de moordenaers te verlossen, en zelfs om hun herte te veranderen en ze te bewegen? Tot nu toe, alles heeft u meê gewild op de wereld; gy hebt nooit niets anders tegengekomen dan geluk en voorspoed, en van den eersten keer dat er u iets overkomt, gy mogt ook niets anders doen dan u overgeven aen den wille Gods, of 't ware ondankbaerheid. Meer nog: gy moet het hand zegenen dat u slaet; gy moet Hem bedanken, omdat hy op u peist; dan alleenelyk zult gy waerlyk den name van kinderen Gods verdienen; want, in den tegenspoed kent een mensch zyne ware vrienden op de wereld, in den tegenspoed ook leert God de zyne kennen, uit het hoogste des Hemels.
- Mynheer, antwoordden zy, een woord uit uwen mond zegt meer dan al de woorden en de vertroostingen die wy van dage gehoord hebben. Ja, voor aleer wy slapen gaen nog, zullen wy God loven en hem bedanken.
De pastor, als hy nog een woord of twee gesproken had, nam afscheid van zyne parochianen, en sloeg den weg in die naer het huis geleidde waer hy verbleef. Een der mannenmenschen wilde meê gaen, maer hy mogte niet. Toen de priester aen den hoek van den boomgaerd kwam die langst het hof lag, het dacht hem dat hy in den donkeren de beweging van eenen mensch zag die zich wegtrok; hy bleef staen, keek van nader; maer het was al te duister, en met dat hy van zelfs niet benouwd en was, peisde hy dat het zeker de schemeringe moeste zyn van zyne oogen, welke men altyd ge ware is, toen men van uit eene verlichte plaetse in den donkeren komt. Hy ging dan stillekens voort, en kwam ongehinderd t' huis.
De vier persoonen, die in de hofstede gebleven waren, hadden nog eenen tyd zitten klappen; eer het uit was, en dat zy hun avondgebed hadden geeindigd, wierd het rond den tiene.
| |
| |
Men hoorde nieverst iets: buiten was het stille, de wind alleene, die nog al fel woei tegen de buitenvensters der woonste, en die van tyd tot tyd tegen de kassynen deed slaen, maekte geruchte. De gebuers hielden het vuer in gang, en wilden blyven opzitten; de gezusters wenschten hun den goeden avond, en gingen slapen.
Hun bedde stond op een achtervoutje, langst de kamer die nevens de keuken was. Zy droegen een kleen lampje meê, en haestten zich om ontkleed te zyn, want het was koud, byzonderlyk voor die van een warm vuer kwam. Er was al eene van de twee in bedde; de andere was gereed; zy had het lichtje laten branden, en ging by het ledikant om de dekking en het hoofdeinde te schikken, toen zy met den top van haren voet schupte tegen iets dat hard was, en van onder lag. Zy was verwonderd, en zonder op iets te peizen, regtte zy zich op, en schupt heviger en dieper: hare voet stuikt nog eens tegen hetzelfde voorwerp; zy meent te hooren dat het verroert of zich intrekt. Nog met weinig vermoeden of vreeze, en met het gedacht, dat het een dooze of eene bak moeste zyn, tast zy dieper en dieper, en al met eenen.... zy grypt eenen schoen vast, en zy hoort klaer iets roeren op den grond. Een schreeuw komt uit haren mond; en dat, by den natuerlyken gruw door het verdwynen haers broeders veroorzaekt, gaet ze achterwaerts in onmagt vallen. Het mannevolk komt uit de keuken geschoten, stuikt de deure in, en vliegt op de voute. Het lampje brandde nog, een van de twee zusters lag op den grond, de andere was uit haer bedde gesprongen, en stond er by te huilen en te weenen; geen een kon raden wat er gebeurd was. Men keek rond... Nievers iets te zien, waeruit de gebuers besloten dat het altyd dezelfde vreeze was die haer bevangen en doen schreeuwen had.
Met koud water op haer voorhoofd te laten leken, kwam zy tot haer zelven. Van met dat zy geware wierd dat zy nog in dezelfde plaetse lag, en omgezien had wie er al rond haer stond, deed zy, zonder spreken, een teeken met haren arm aen den genen die voor haer stond van te schuiven; by trok zich weg; en zy, zy wees gedurig met haren vinger onder het bedde, zy snikte en zy beefde: 't lange laetsten sprong zy op, en ylde naer de deure al schreeuwende: Daer, daer, 't is onder het bedde dat hy ligt!
De aenwezigen hielden ze vast, en peisden niet anders of zy was schielyk uitzinnig geworden: zy trachtten ze te stillen en te bedaren; maer zy deed alle geweld om uit hunne handen te geraken, en riep gedurig: Daer, daer! hy ligt daer!
- Wie zou er daer liggen? vroeg een van de twee mannen.
- Ik heb hem gevoeld, zeg ik.
- Stil u, Angela! wy zyn hier met twee felle manspersoonen.
.- Ik heb de hiele van zynen schoen met myn hand gegrepen; om de liefde Gods ziet 'ne keer!
Nu eerst begonnen zy te peizen dat het een ander spel kon zyn, en dat er waerschynelyk geene uitzinnigheid en was in de woorden van Angela. Zy vroegen haer van wat stille te blyven, plaetsten de zuster aen hare zyde, deden ze by de deure staen, en namen het licht van de tafel.
| |
| |
Tusschen het hout van de bedsponde en den grond van de voute was er niet vele plaetse, zoodanig dat men niet diepe zien en kon. Binst dat er een van de twee het lampje tegen den vloer hield, tastte de andere met zynen arm, en gevoelde niets, maer hy kon er tot 't einden toe niet aen. Hy gaet en hergaet met zyn hand; niets te doene, niets te vinden. Spytig en met een vast besluit van alles te weten, legt hy zich plat ter aerde, steekt zyn hoofd onder het ledikant, rekt zynen arm uit met zyne hand open en grypt, geheel tegen den muer... het been van eenen mensch.
Hy verschoot, trok zyn arm weder, en met krampachtige beweging schoof hy eenen voet achteruit, maer zonder schreeuwen. Na een moment van ontsteltenis, regtte hy zich half op en zei stillekens in de oore van zynen kameraed:
- Er ligt een mensch, of een lyk onder; zyt gy benouwd?
- Ik niet; en gy? antwoordde de andere.
- Ik ook niet, stelt u lichtje op de tafel; ik gaen hergrypen, en trekken tot dat hy meê komt.
- Gaet eenen oogenblik in de keuken, zei een van hun tegen de twee gezusters, en keert weder binnen vyf minuten; gy moet niet vreezen, 't en is niet.
De vrouwmenschen gingen de deure uit, al aen malkander vasthoudende van angst en benouwdheid: zy bleven al buiten tegen de voutedeure leunen.
Onze gebuer legde zich nog eens plat op den grond, hy kroop schier onder het bedde, greep den zelfden voet, welken hy eerst gevoeld had, en trok. De voet kwam meê, en een lichaem sleepte langs den vloer, tot dat er twee beenen en een gedeelte van het lyf buiten het bedde te ziene waren; zy trokken beide voort, met hertegeklop en bevende hand....; het was een jongeling, arme gekleed en schuw van wezen die uitkwam, en byna ter zelfder tyde door zyn eigen opstond, en dan voor hun bleef staen zonder roeren.
Met den eersten grepen zy hem vast, en schuddeden, en verdreigden hem met de vuist en met vlammende oogen, en met schrikkelyke woorden. Zy grepen hem by 't hair, en wilden 'lyk een woord of een teeken uit hem krygen; maar de jongen zweeg, en roerde niet. Benouwd en waren zy van hem niet; hy was toch maer kleene, en ten hoogsten veertien of vyftien jaren oud, maer zy wilden hem dwingen tot spreken, en de jongen zweeg en bleef stom. Toen de zusters, door het geruchte binnen getrokken, aen de deure verschenen, keerde hy zyne oogen naer haer waerts, maer 't was er al meê; hy bleef altyd lyk spraek- en zinneloos.
- Wat doet gy hier? vroeg men hem.
Hy sprak niet; zyne oogen gingen gedurig van het een aenzigte naer het ander, en hy deed geen het minste geweld noch om los te geraken, noch om weg te springen.
- Waerom zyt gy daer onder gekropen? spreek; of zyt gy stom misschien?
Geen enkel woord, geen enkele verandering in zyne houding of in zyne wezenstrekken.
| |
| |
- Hy is stom, peis ik, zei er een van de mannen; er zal geen middel zyn om er iets van te weten.
- Hoe! maer zou 't geen jongen zyn, die hier zich verdoken heeft om van den nacht de deure open te doen voor de moordenaers? zei Angela.
- Het ware mogelyk, zei de gebuer, gissingen maken en kryschen en kan hier nogtans niet helpen, wy moeten peizen op voorzorgen en verdediging. Komt, wy gaen er meê in huis, de deuren en vensters verzekeren, en by den kerel blyven om te zien wat er gaet gebeuren.
Zy grepen den jongen by den arm, sleepten hem van de voute, en kwamen in de keuken; hy bleef altyd even sprakeloos.
Het was tusschen tien en elven. Buiten en hoorde men niets, en niemand peisde er op om te gaen zien; kwestie hadden zy gedurfd!
Na dat al de sloten en de grendels en de schuiven waren verzekerd geweest, de vier persoonen kropen rond den heerd, en de jongen wierd in den hoek gesteken. Zy spraken niet, allen beefden en waren in afwachting.
Intusschentyd moeten wy op onze stappen wederkeeren, en den lezer zeggen wat er door de moordenaers binst den voorgaenden nacht beslist was geweest.
Baekeland, volgens den raed door Karlo hem gegeven, had vaste besloten van tusschen den dyssendag en den woensdag by de kinders Kloosters te gaen stelen. Ten dien einde, had hy zyn volk doen byeenroepen den maendag nacht; wy hebben twee zyner boden in den Slinger vinden zitten, die om Lieven en zynen vader gekomen waren. Hetgene Pier Kloosters van hunne samensprake gehoord had, of kon gehoord hebben, maekte de roovers ongerust, en kon geheel het plan van den aenslag doen veranderen. In 't eerste, de twee moordenaers, die den Stadenaer den weg afgelegd en kortgezet hadden, meenden alles te verduiken voor den hoofdman; maer zy moesten reden geven van Karlo's afwezigheid in de rooversvergadering, en zy bragten alles uit. Gelukkiglyk was de kapitein wel gezind; de dood van schuwe Pier had zyne zwaermoedigheid weggenomen, en hy was 'lyk minzamer dan ooit. Toen hy vernam dat zyne twee mannen byna verraden waren geweest in den Slinger, en dat alles zoo wel uitgevallen was, bofte hy eerst met het besluit dat zy genomen hadden van den verdachten Kloosters kort te zetten.
- Die voorval, zei hy, moet in 't geheeie myn plan niet doen veranderen. Ik weet het wel, geheel het dorp zal van dage in rep en roer staen; men gaet klappen en raden zonder van iets te weten, maer niemand en zal peizen op zoo vele stoutmoedigheid, en dat wy den volgenden nacht reeds achter hunne munte durven gaen. Zoo dan, 't avond met het slag van den tien, allen aen den hoek van den busch te zyn, ik zal er ook komen; vele wapens en hebt gy niet noodig, want ik verbiede strengelyk, om groote reden, van iemand te vermoorden. Ik zal daer voor zorgen. Dezelfde mannen, die er aen gewend zyn, moeien, van zoohaest het donker is, rond het hof liggen om te zien wie er in of uit gaet, en het ons komen zeggen; Lieven en Karlo, die in dat huis niet
| |
| |
mogen gezien worden, zullen insgelyksde laetste tydingen rond den tien weten te vertellen. Geen twyfel, of al de deuren en vensters zullen we gesloten worden, en wy zouden kunnen vele moeite hebben om binnen te geraken; maer, anders gedaen van dezen keer. De jongen van den baes hier, is tamelyk slim, en menigen keer al heeft hy bewys gegeven van behendigheid en van moed; dat wy hem eens zonden om, met het gewoel van volk dat van dage naer Kloosters zal gaen kyken, meê te gaen; ieverst als het best past, al achter binnen te sluipen en zich onder een bedde gesloten te houden, tot by nachte toen alles gerust zal zyn; dan de voordeure open te doen en ons allen binnen te laten? Wat zegt gij daervan?
- Een goed gedacht, kapitein! een goed gedacht!
- Het zy dan aenveerd, en ik zelve zal hem morgen zyne lesse spellen. De twee mannen, die Pieter Kloosters aengehouden hebben, moeten er morgen voor zorgen; rond den twaelven van den nacht, mogen zy hem naer zyn huis weder geleiden, en hem ievers vaste leggen. Ik wil niet, en 't is ook Karlo's wensch, dat er dien man anders leed geschiede; wy moeten alleenlyk zyn geld hebben; het overige kan ons niet balen, en hy heeft ons nooit geen kwaed gedaen. Myne laetste bevelen geef ik morgen aen den hoek van den busch.
- Bravo! Bravo! riep de gansche vergadering.
En, gelyk altyd, er wierd geschonken en gedronken, en geklapt en gelachen, op den goeden uitval der zake. Geen een of hy was zeker van te gelukken.
'S avonds, voor den tien, waren al de moordenaers op hunnen post, aen den hoek van 't Vrybusch. De kapitein was er ook, en bezig met zeggen aen iedereen wat er hem te doene stond, en waer hy zich houden moest. De voorengezondene boden kwamen vertellen dat de pastor der parochie voor den achten de hofsteê verlaten had, en naer zyn huis gegaen was; dat er in de hofsteê geen geruchte meer was, en waerschynelyk geen vreemde menschen. Maer Lieven en zyn vader, die alles wisten, hielden staen dat er twee mannen uit het gebuerte, noch al kloeke en moedige kerels, op de hofsteê waekten en voorzorgen genomen hadden tegen eenen aenval: mogelyks, zeiden zy, gaen zy geheel den nacht opblyven, want langst daer zyn wy gekomen en er kwam klarigheid van uit de vensters en rook uit de schouwe. - Twee mannen tegen een geheele bende! daerom niet gelaten van vooruit te gaen, zei Baekeland; het is te verre gekomen, wy moeten. Vooruit dan!
Veertien zwarte kerels trokken op, tot niet verre van den boomgaerd der hofsteê. Daer scheiden zy van malkander, de eene helft ging langs vooren, de andere helft kroop door de hage, en stond al ligte tegen het achterdeurken van het huis. Deze hoorden noch zagen niets, en bleven daer stille staen.
Baekeland met zes andere was al de balie die op de voorstrate kwam, stillekens binnen gedrongen. Inderdaed by zag licht door de vensters, en meende zelfs van tyd tot tyd het gerammel te hooren van stoelen die verschoven, schoon er niemand in het huis luide genoeg sprak, om al buiten gehoord te zyn. Het was juiste op den oogenblik dat de stomme
| |
| |
jongen van de voute was geleid geweest, en in den hoek van den heerd stond, langs een der mannenmenschen. De persoonen die in huis waren, zaten rond het vuer, en geen een had nog den moed gevonden om te spreken: altyd waren zy wachtende en vreezende.
De kapitein hield zich langst de venster, en bleef beweegloos. Met het slaen van den elven moest de voor- of de achterdeure door den jongen opengesteken worden; alzoo ten minsten was het afgesproken. 'T en was maer eenige minuten meer van daer, en hy leefde nog altyd op hope dat zyne nieuwe list wel ging uitvallen. Ten minsten hy was verzekerd dat de jongen in het huis gedrongen was, anders zou hy wedergekeerd zyn in den bosch, en alles gezeid hebben. Maer hoe ging dat nu uitvallen, in de tegenwoordigheid der twee manskerels die waerschynelyk in de keuken zaten te waken?
Het sloeg elve op den toren van Staden en byna ter zelfder tyde op de horlogie van het huis. De veertien moordenaers waren stille 'lyk muizen, en luisterden of er niets, niets en zou aen de deure geroerd worden. Eenige minuten gingen voorby; men hoorde wel somtyds het een of het ander roeren van binnen, maer niets anders; de deure bleef toe.
In de keuken der hofsteê, stond de jongen, die van onder het bedde was getrokken geweest, tegen eenen hoek van de schouwe met zynen rugge geleund. Hy roerde niet, maer zyne oogen gingen nooit van de voordeure: hy bezag er al de deelen van en onderzocht misschien of er geen middel zou geweest zyn van weg te springen en de schuiven en grendels in eenen trek los te maken. Niemand en sprak tegen hem, om dat zy allen overtuigd waren dat hy stom was. Als het elve sloeg, regtte hy zich meer op; zyn hoofd draeide, en met zyne oogen scheen hy de wyzers der slaende horlogie te zoeken; maer zoo seffens nadien, nam hy zyne eerste houding. Het geraekte vyf, tiene, tot vyftien minuten later, en altyd dezelfde onruste en dezelfde stilzwygendheid.
Korts nadien, men hoorde klaer eene scharting aen de voordeure van het huis; het was 'lyk een zwaer hand dat er langsten ging om naer de klinke te zoeken. De twee gezusters sprongen op van hunnen stoel, de twee mannen keeken omme, en draeiden zich anders om de deure te kunnen zien. Op dien oogenblik, en zonder tegenweer, sprong de stomme jongen ter zyde weg, en vooraleer men gezien had waer hy ging of wat hy doen wilde, had hy twee grendels der deure uitgeschoven, en hy was al aen het springslot om het open te vringen, toen een der twee mannen, radende wat er gebeuren moest, toesprong, hem by den nekke greep, en achterwaerts over op den vloer deed tuimelen. Herhaelde slagen van voeten en vuisten bokten al buiten tegen de deure, maer zy wederstond en bleef toe.
Nog eens, men hoorde niets meer: zelfs geen slappen van menschen. De gezusters Kloosters, bevende en huilende, waren in eenen hoek gekropen; de jongeling lag nog op den grond en een der mannen boven hem; de andere had de grendels weder ingesteken, een geweere vastgegrepen, en zich bereid tot wederstand, maer geen een van de twee had een enkel woord gesproken. Te midden der diepste stilzwygendheid, kwam er een zware stemme door eene splete van de venster roepen;
| |
| |
- Doet open, wilt gy blyven leven: vechten en kan u niet helpen, wy zyn met veertien. Dry minuten om u te beraden en te antwoorden!
- Om de liefde Gods en doet niet open, riep Angela; kwestie en gaet er ons niet iemand komen helpen.
De twee mannemenschen stonden daer: de eene nedergebogen en met zynen eene knie op de borst van den ommegesmeten jongeling; de andere digte by de deure met zyn geweer in de handen. Zy bezagen malkander, 'lyk om te vragen wat zy gingen doen.
- Hé wel, zei de verste, gaet gy open doen?
- Open of niet, 't is al gelyk ons laetste, antwoordde hy.
- Laet ze dan gewerden. Dat het niet en ware van dezen kerel hier! - en hy schuddede den jongen.
- Is het effen? schreeuwde dezelfde stemme van buiten.
- Wy zyn wel gewapend, antwoordde degene die by de deure stond; de eerste van u die binnenkomt, valt dood.
- Zoo, gy doet niet open?
- Zy zullen onze geweerscheuten hooren tot in het gebuerte.
Baekeland en had zeker zoo verre niet gepeisd; niemand en roerde nog buiten, maer men hoorde de moordenaers stillekens vezelen, en 'lyk beraedslagen of zy gingen voort doen of weggaen. Maer 't en duerde niet lange; al met eenen keer, en toen het de inwooners byna minst peisden, vier mannen grepen een zwaer stuk hout dat zy op 't hof vinden liggen hadden, zwaeiden het een, twee, drymael over en weêr en gaven er zoo geweldig eenen schok meê tegen de deure, dat zy met den eersten al krakende invloog en te midden den vloer ging vallen. De man, die achter de deure stond, alzoo op het onvoorziens genomen, was getroffen door het hont, hy viel neder; zyn geweere sprong af, maer de scheute ging met eenen geweldigen bruisch zich vermaken in de planken van den zolder, en geen een van de moordenaers was gekwetst noch gehinderd.
De veertien zwarte mannen sprongen binnen. Baekeland was vooren op, en in eenen wenk, had hy een der wakers vastgegrepen en in den grond doen rollen; de andere lag nog uitgestrekt op den vloer, geheel bedwelmd door zynen val en het losbranden van zyn roer. De vrouwen, eerder dood dan nog levende, kermden jammerlyk, en smeekten om genade by twee mooren die toegesprongen waren.
- Zeere, twee mannen naer buiten! riep Baekeland, om te zien of het gedruis niemand zal doen komen. En hier kort te maken!
Twee moordenaers vlogen naer buiten, en de andere bleven wachten naer de bevelen van den kapitein.
- Bindt deze twee kerels sterk met koorden vast, by handen en voelen, zei hy; en gy daer, dochters, en vreest niet, maer ook en schreeuwt niet; op die voorwaerde en zal er u geen leed geschieden.
Het bevel van den hoofdman wierd uitgevoerd. De twee gebuers lieten zich binden zonder spreken en zonder roeren; zy wisten wel dat de wederstand niet helpen kon, en hadden nu hope van het leven te behouden, indien zy de roovers lieten gewerden. Men trok ze in eenen hoek van het huis, en een van de bende bleef er by staen.
| |
| |
Baekeland zelve was by de twee dochters gegaen. Hy had geen enkel wapen in zyn hand, alleenelyk twee pistoolloopen staken langst twee kanten uit zynen zak. Zyne sprake was zoo bedaerd en zoo zoete, dat de ongelukkige zusters niet meer zouden gevreesd hebben, ware het mogelyk geweest van zonder vreeze te zyn in dien schrikkelyken nacht.
- Dochters, zei hy, wy gaen u noch koorden, noch binden, noch niets doen, indien gy seffens al uw geld wilt uithalen!
De vrouwmenschen heften hunne oogen op naer het zwarte wezen en de stralende oogen van den man die sprak, en keeken schielyk elderswaerts zonder te antwoorden.
- Maer het moet rapper gaen; wy gaen hier uit onze leute niet blyven tot morgen nuchten, peist gy!
Nog geen antwoord: snikken en huilen was at wat men hoorde.
- Ah sa! mannen! kunnen wy geen antwoorde krygen met goedheid, er zal wel eene komen door kwaedheid!
- Om de liefde Gods! zei een van de twee, wy hebben niet met alle van geld.
- Dat betert, zei Baekeland, begint met al te geven dat gy in huis hebt: wy vragen niet meer.
De stoutste van de twee kwam stillekens uit den hoek waer zy altyd blyven staen had, sloeg hare oogen op die twaelf leelyke aenzigten, en op den gebuer die op den vloer uitgestrekt lag. Eene koude trilling liep over hare lidmaten en zy aerzelde... Noglans, zy nam al bevende het lampje dat aen het mantelhout van de schouwe hing, en ging er meê in de kamer nevens de keuken. Vyf of zes roovers gingen achter. Met eenen sleutel deed zy een kofferken open, haelde er twee beurzen uit, een met koper, en een ander met zilver geld, en gaf ze aen den kapitein al zeggende:
- Daer, 't is al het geld dat er in huis is!
Baekeland sloeg met zyne vuist op de beurzen, deed ze klinken, toonde ze aen zyne mannen, en schoot in eenen lach.
- Onnoozele, zei hy; meent gy ons te bedriegen? Er is hier vele meer geld, en het moest seffens voor den dag komen.
- Zoekt, antwoorde de dochter, neem aen, zoekt overal waer gy wilt! Hier zyn myne sleutels.
- Niet te zoeken; gy zelve moet het op den oogenblik uithalen, of het gaet hier schuw gaen.
- Waerlyk, Mynheer, 't is gelyk wie gy zyt; ik zeg de waerheid.
- En uwen broeder, zoudt gy hem geern vermoord zien?
Op dat woord van broeder, veranderde de boerinne geheel en gansch van houding. Zy hief het hoofd op, bezag den spreker, en een soorte van grimlach kwam rond hare lippen, terwyl er tranen langst hare wangen rolden.
- Waer is hy? 'T was al dat zy vroeg.
- Niet dood, maer tusschen onze handen.
- Is het zeker?
- Zoo zeker als dat ik hier voor u stae. Maer, en dat is ook zeker, geeft gy ons geen geld genoeg, wy vermoorden hem.
| |
| |
- Wanneer gaen wy hem wederzien?
- Morgen nuchten, en dat ongehinderd?
- Komt meê dan!
Zy nam nog eens het lampje, en ging de kamer uit, altyd gevolgd van dezelfde roovers. Aen de achterkeuken gekomen, stak zy een deurken open, en ging eenige trappen nederwaerts in den boterkelder. Daer, in eenen hoek, achter tonnen en potten, hief zy eenen steen op, en zei tegen hem die naest haer stond:
- Trek dat uit!
Hy trok het uit; en een zware pot, welken hy met al de moeite van de wereld schaers opheffen kon, wierd te midden der grynzende moordenaers geplaetst. Hy was vol, tot den boord toe, van keizerlyke kroonstukken, waerop de geldzuchtige dieven vielen 'lyk een stekvogel op zyn prooi. Zy ydelden den pot uit op den grond, en zakten om ter meest.... Maer al met eens, eene schermutseling gaet op in de keuken, en men hoort twee dry stemmen, roepen en herroepen: - Zeere! zeere! waer is ons volk?
- Naer boven, mannen! zei Baekeland; laet hier alles liggen, wy zullen wederkeeren.
En zy, naer boven!
- Waer is, waer is de kapitein? riep een welbekende stemme van uit het huis.
- Hier, hier! wat hapert er dan?
- Spoedig aen, meester; een geheele bende volk komt van de plaetsewaerts toegeloopen. Wy hooren ze opkomen, en zy kunnen niet verre meer van hier zyn, de brandklokke gaet te Staden, 'lyk of het al in vier en vlamme zou staen.
- Nogeens verraden! zei Baekeland al vloekende..... Is al ons volk hier?
- Ja het, meester; op de wachten naer.
- Laet alles liggen.... al de achterdeure weg, en regte naer den busch! Volgt my!
Het was tyd dat zy wegvlugtten. Immers, nog geen honderd slappen en waren zy verre, als de eerste mannen van Stadenplaetse toegeloopen, in de keuken sprongen zonder deinzen en zonder vreezen. Het was er byna donker, want het vuer alleene dat in den heerd laeidde, gaf eenige klaerte, om dat het lampje in den kelder gebleven was; maer Angela door het geruchte verstout, kwam zoo met een te voorschyn, en ik late u oordeelen van de blydschap der inwooners der hofsteê, als zy op 't onverwachtste zich verlost zagen; maer tevens van den schrik der parochianen, als zy hunne twee kennissen uitgestrekt en gebonden op den grond vonden liggen. Allen waren blyde nogtans van levende ontsnapt en kwyte te zyn met wat vreeze te meer en wat geld te min.
Hoe was die hulpe zoo onvoorziens hun toegekomen?
Ziet hier: De koeiwachter, waerop er niemand gepeisd en had, sliep in een stal, langst de wooning. Hy had de moordenaersbende hooren opkomen, hunne stemme gehoord langst de plaetse waer hy sliep, en
| |
| |
hunne plannen afgeluisterd. Eerst, door vreeze bevangen, was hy dieper in zyn bedde en onder zyne dekking gekropen zonder asem te durven halen. Maer nadien, het ongeluk overwegende dat zyne goede meesteressen bedreigde, en hoe 't hem 's anderdags zou spyten van er niets vooren gedaen te hebben, was hy stillekens uit zynen nest gekropen, had den oogenblik afgespied dat de roovers verst van den stal waren, was al langst de hage weggevlugt dweers over de stukken lands naer Staden-plaetse geloopen om hulpe. Had hy moeten de strate volgen, ongetwyfeld zou hy van Baekelands wachters gezien en gegrepen geweest zyn. Hy kwam ongehinderd op de plaetse, al schreeuwende, van met dat hy aen de eerste huizen kwam: Moord! moord!.. Eenige lieden stonden op, vroegen wat er schilde, en hy altyd roepen: ‘Moord! moord! zy vermoorden en stelen al dat er is te Kloosters!’ Na korte stonden, was er een geheele bende volk rond hem getrappeld, hy vertelde wat hy gehoord en gezien had: de klokke door de Franschen op den toren gelaten wierd geluid; men greep naer wapens van alle slach, en een groote menigte van menschen sloeg de strate in, die naer de geplunderde hofsteê leidde.
Zy kwamen juiste aen tyds. De moordenaers durfden geheel die bende volk niet afwachten, en vlugtten weg, meer als den helft van het geld in den brand latende, maer ook zonder van iemand achtervolgd te zyn. Het was seffens in de hofsteê een gedrom van menschen, een geschreeuw van medelyden met blydschap gemengeld, een storm van vragen over het gene er gezeid en gedaen was geweest, by zoo verre dat men er malkander niet verstond. De zusters en de twee losgemaekte gebuers, van hunnen eersten schrik hersteld, antwoordden op alles en verhaelden om ter meest. Zy lieten het bedde zien waeronder men den moordenaersjongen vinden liggen had, den koffer waeruit de beurzen met geld kwamen, en eenige der heste kennissen wierden in den kelder toegelaten, om te zien wat de roovers meê en wat zy daer gelaten hadden. Tusschen al het geklap, hoorde men meest den lof van den koeiwachter die, door zyne stoutmoedigheid, misschien zoo vele ongelukken voorkomen had, en nu, geheel hooveerdig, zyne daed vertelde en hervertelde en vergrootte.
Te midden van dat gewoel in de keuken, in de kamer en in den kelder, kwam er een mensch ingesprongen al uitroepende: ‘Pier, Pier is uitgekomen!’ Een diepe stilzwygendheid volgde op dien roep, en al de hoofden draeiden naer de ingangdeure om den jongman te zien binnen komen; eenen oogenblik later verscheen hy inderdaed, bleek, mismaekt en zonder een woord te kunnen spreken. Zyne oogen zochten zyne zusters; hy dromde door de menschen en viel in hare arms met zoo veel haestigheid als of hy er sedert jaren en jaren ware van afgescheiden geweest. Tranen van vreugde leekten langst hunne kaken, en die schielyke schok deed hun meer indruk dan al de vreeze van den nacht. Het scheen hun zoo wonderlyk al dat er gebeurde: een droom misschien die voortduerde! Die hulpe zoo van passe gekomen, de moordenaers zoo onvoorziens weggedreven zonder iemand te hebben
| |
| |
gehinderd, en nu, de broeder aen hare liefde wedergeschonken! Dit alles moest inderdaed naer het herte gaen.
Als de eerste aendoening over was, en op de dringende vragen der omstaenders, vertelde Pier, in 't korte, hoe hy, by 't komen uit de herberge den Slinger, door twee felle kerels was aengerand geweest, en meêgesleept in een huis dat hy zelfs niet en kende, want men had er hem blinder ooge naer toe geleid. Hoe lange hy er gebleven was, wist hy niet; maer na zekeren tyd, waren nogeens twee mannen hem komen binden en meêleiden dweers door den bosch en over 't land tot in den stal zyner hofsteê waer hy al dat volk had hooren komen geloopen, zonder te weten waer hy was, noch wat er gebeurde. Eindelyk, en na vele geweld te hebben gebruikt, was hy voortgekropen tot tegen de deure van den stal, had de stemme verstaen van menschen die hem niet onbekend waren, om hulpe geroepen, en losgelaten geweest door eenige kennissen die hem hoorden en verstonden. Dan alleenelyk had hy vernomen wat er ommeging, en was naer zyne zusters komen toegeloopen; zyne bleekbeid kwam voort uit twee dagen vreeze en onzekerheid over zyn tot en zyn leven.
Ondertusschen, was het digte by den nuchten geworden. De inwooners van het dorp, als de eerste en de grootste nieuwsgierigheid voldaen was, keerden weder naer huis, en eenige van de naestbestaende en van de beste kennissen bleven alleene nog over. Onder het getal dezer laetste was de Pastor van de parochie. Hy had alles zoo wel afgeluisterd, en met zoo vele vreugde gezien dat enkele vreeze zonder zware gevolgen, buiten het verlies van eene somme gelds, dien schrikkelyken nacht had geëindigd. Menige keer herhaelde hy 't gene hy daegs te voren gezeid had: dat God zyne beste vrienden beproeft op de wereld, en meest altyd zyne vyanden alleene in ongebrokene weelde en uitwendig vermaak laet leven. Hy schepte zyn behagen in hun te doen verstaen, dat zy maer aen God alleene hun leven te danken hadden, want Baekeland, zei hy, heeft tot nu toe niemands leven gespaerd, gy zyt misschien de eerste die by nachte aen zyn moordenaersmes ontsnappen! Gebenedydt den Heere dan, in den tegenspoed 'lyk in den voorspoed!
'T was met het uitkomen van den dageraed, dat hy de hofsteê de laetste van al verliet. Op den dorpel van de deure gekomen, keerde hy zich nog omme om te zeggen: Herinnert u altyd, vrienden, dat, als ons Heere zyne dienaers een kruis overzendt, zyne zege spoedig zal achterkomen.
Wat van te vooren, Lieven en Karlo, met de andere gebuers toegeloopen, waren insgelyks van de hofsteê weggegaen. Zy hadden wel bemerkt dat menige Stadenaer pinkelende oogen naer hun geschoten had, en byna zonder tegen hun te durven spreken; ook waren zy niet droevig maer toch neêrslagtig, en als zy buiten het gehoor der menschen gekomen waren, zei Lieven tegen Karlo:
- Vader, 't is ongetwyfeld ons laetste; het schoonste dat wy nu te doen hebben, is seffens op te kramen.
Zy deden 't inderdaed, en van den zelfden dag nog.
|
|
Auteursrechtvrij