|
| |
| |
| |
III.
De bekeerde moordenaer.
'T was al meer dan middernacht, toen Loden 't huis kwam. In het wederkeeren en was hy maer met één dingen bekommerd, te weten: wat hy zou zeggen aen zyne vrouw, en hoe hy zyn late wegblyven ging uitleggen. Maer hy dacht: ik heb zoo dikwyls by nachte uitgezeten zonder dat zy van my wiste of achter my vroeg, zy zal nog wel gerust zyn en open doen zonder iets te vragen. Nogthans, dat zy moeste vragen van waer ik kome!...
Hy was aen de deure van zyn huis gekomen; men klapte van binnen en nog al redelyk luide, iets dat nooit en gebeurde by nachte. Wie mag er zoo late 't mynent zyn? dacht hy!... Hy luisterde, en hoorde dat het mannevolk was; ja, seffens verstond hy de stemme van twee gasten uit Baekelands bende. Peist hoe hy verschoot! Hadden zy geraden dat Loden van hun volk niet meer wilde zyn, en moê wierd van te moorden en te rooven? Was hy achtervolgd geweest, en wisten zy dat hy uit de pastory van Roosebeke kwam?... Hy lei zyn oore tegen de venster om te hooren, en kon geen reke achtereen verstaen; zyn vrouwe was er nogthans by, en sprak meê. Wat gedaen?... Eerst peisde Loden van niet binnen te gaen, en aen den hoek van den busch te wachten, tot dat die twee ontydige bezoekers uitkwamen en voortgingen; hy wist immers niet wat er tegen gezeid, noch hoe zyne afwezigheid hun doen verstaen door iets dat er wat optrok; reeds was hy eenige stappen achteruit geweken, maer... al met eenen keer maekte hy zyn kruis en klopte op de deur.
- Daer is hy! daer is hy! zei men van binnen.
- Ja, 't is ik; doet maer open, schreeuwde Loden!
De deure wierd opengetrokken en Loden trad binnen. Hy keek geheel verwonderd op zyne twee oude vrienden, en zonder hun aen te spreken, scheen hy door zyne houding te zeggen: wat doet gy hier zoo late?
- Wel donders, Loden, zei er een van de twee, is dat lange weg zitten, en de kapitein moest u spreken van den nacht nog; 't is dry vier uren dat wy achter u zitten te wachten!
| |
| |
- Zwygt, zei Loden, het doet er omme; 't is zeker dat ik den boer niet meer en diene. By dage moet gy fraei neerstig werken, en by nachte 't minste dat er voorenvalt, zy houden u in 't hof, en spreken schoone dat gy niet en zoudt weggaen.
- Is er iets gebeurd dan, te Libeers?
- Maer, niet byzonders. 'T is zondag Roosebeek-ommegang, gelyk gy weet, en 'k geloove dat vrouwe Libeer iets buitengemeens gaet doen, want geheel het hof en het huis worden gekuischt en geschikt. Met dat er tegenwoordig vele werk op het land is, zyn wy genoodzaekt van al die toemate 's avonds te doen. Wy zyn er nog al wel voor betaeld, maer het miskomt al gelyk dikwyls; gelyk van dage, by voorbeeld. Wat daer meê nu gedaen? Is er nog tyd om by den kapitein te geraken, zoo diep in den nacht, en morgen moeten op myn werk zyn?
- Dat weten wy niet; hy heeft ons om u gezonden, zeggende dat hy u spreken moest, van den avond nog; waervan, of hoe, of wat, heeft by gezwegen, gelyk hy altyd doet.
- Is er mogelyk iets op handen?
- Ik peize van ja, 'k heb het willen zien aen Baekelands manieren. En ook het wordt tyd; 't is al lange genoeg dat wy leêg loopen, en onze beurzen worden allengskens ydel, meent gy?
- Zy worden zeker ydel, zei Loden, en wy gevoelen het best aen de onze, is het niet waer, vrouwe?.... Zwygt, 't is slechten tyd!
- Het zal beteren, kameraed, en hebben wy eenen slechten zomer, wy zullen eenen goeden winter maken. Gy, die nog al in den kapitein zyn mouwe zit, tracht hem wat op te winden. Hy treurt sedert eenigen tyd, en schynt al zynen moed verloren te hebben; 't is zeker ook om dat hy sedert zoo lange niet geroerd en heeft.
- Wees er gerust op, ik gaen hem zyn lesse spellen, te weten als hy op eenen goeden kant is, want anders, 'k zou er my van zwichten. Voor nu, vrienden, het dunkt my al gelyk dat het zou nutteloos zyn van nog zoo verre te loopen, de dag gaet haest komen: maer zeg hem dat ik morgen nacht by hem zal zyn; voegt er de reden by van myne afwezigheid, en vergeet niet van te verzekeren dat ik altyd ten zynen dienste ben, hoe eer, hoe beter.
De twee roovers waren alreeds opgestaen, en op het punt van te vertrekken, toen er stillekens op de deure geklopt wierd. Loden sprong op van verschieten, de anderen bezagen malkander met angst en benouwdheid. Er was niet te duchten nogthans; de vrouwe ging naer de deure en deed open. Het was Baekeland zelve die binnen kwam getreden.
- Gy zoo late hier! zei Loden.
- Twee boden achter u zenden, antwoordde Baekeland, en nog niet komen, en alle dry weg blyven; dat is toch van het schoonste niet!
Loden en zyne makkers verschoonden zich ten besten mogelyk, en legden geheel de zake uit. Als de kapitein alles gehoord en vernomen had, en verstond dat Loden geen goeste meer en had Van nog in Libeers hof te blyven werken, onderbrak hy hem, zeggende.
| |
| |
- 'T Is juiste een van de dingen die 'k u zeggen moest; de beurzen worden ydel, het is tyd dat wy aen het werk vallen. Geef uwen dienst by Libeer op, wy hebben u elders noodig, en ik zal u een plaetse aenwyzen waer gy dezelfde rolle moet spelen, ten minsten alzoo wel of nog beter. Maekt... Laet eens zien... ja, ik hebbe eenige dagen noodig om andere dingen te verrigten, en gy ook om u uit uwen dienst te trekken, maekt woensdag nacht van de naeste weke by Rooze te zyn; gy zult weten te zeggen indien gy uit uwe plaetse zyt geraekt, en myne bevelen ontvangen.
- Goed! kapitein, goed! riepen de roovers en Loden met hen, hoe zeer hy ook met vreeze bevangen was.
En zyne vrouwe stond achter hen, hare handen te vryven van blydschap, in de hope dat er nieuwe munte ging in de kasse komen en het overige in evenredigheid.
- Intusschentyd, wy gaen weg, en gy, gaet maer slapen, zei Baekeland; gy hebt toch wat ruste noodig om morgen nuchten op uwen post te zyn, en weder aen het werk te vallen, voor zoo lange het nog duren zal. Slaept wel!
En Baekeland, van de twee roovers vergezeld, liet Loden alleene, geheel blyde van verlost te zyn. Nu toch, was hy zeker van te mogen zyn belofte volbrengen, en te kunnen wederkeeren, op gestelde uer, by den Pastor van Roosebeke, om zyn herte en zyn geweten geheel en gansch te ontlasten.
Den volgenden avond met het slag van den tien, stond de zelfde bezoeker voor het poortjen der pastory te Roosebeke; hy stak het stillekens open, trad binnen, en sloot het achter hem toe, niet voorzigtig genoeg nogthans om niet gezien te zyn van eenen gebuer, die nog over zyne halve deure lag een avondluchtje te scheppen.
De Pastor, natuerlyk, was op, wachtte en verlangde naer de komste van den bekeerden moordenaer. Hy had geheel den dag gebeden en gepeisd, en het H. Saerificie der Missie zelfs opgeofferd, op dat God, die vergeeft aen de boosaerdigsten, het begonnen werk zou geweerdigen te voltrekken, en vergiffenisse schenken aen den bekeerden moordenaer.
- Wel gekomen, vriend, zei hy tegen Loden die voor zyne voeten nedergevallen was; de Heer gebenedyde u, en geve u gratie en sterkte om te mogen volherden in uwe goede voornemens!
En hy gaf hem den priesterlyken zegen, greep hem by de hand, en zettede hem neder op eenen stoel, aen zyne zyde.
- Eh wel! hoe is de nacht voorby gegaen?
- Redelyk slecht, Mynheer; als ik t'huis kwam, zaten er twee van myn oude makkers na my te wachten, om te samen naer de moordenaersvergadering te gaen.
- Naer de moordenaersvergadering!
- Ja, waerschynelyk; en 't en is nog niet al: als die twee zoo kwalyk gevondene bezoekers te wege waren weg, is Baekeland zelve ingekomen
| |
| |
om te onderzoeken waerom wy bleven haperen. Waerlyk had ons Heere my niet geholpen, ik zou nooit kunnen uitleggen hebben van waer ik zoo late kwam; maer, God lof, alles is wel uitgevallen, en ik heb geen het minste achterdenken gelaten van myne komste by u, peis ik toch.
- Waerom dat buitengewoon bezoek in uw huis, vriend? waerom moest Baekeland by u zyn, wat is er gaende dan?
- 'K en weet nog van niet, Mynheer; ik heb bevel gekregen van woensdag nacht in eene nieuwe vergadering tegenwoordig te zyn; daer zal hy waerschynlyk beslissing geven. Uit zyne woorden nogthans heb ik willen verstaen dat hy iets in het hoofd heeft, en ieverst een diefte of eene moord gaet doen.
- Hier dan, myn lieve vriend, begint uwe zending; 't is eene voorbeschikking van God: door alle toegelatene middels moet gy trachten te weten en my kenbaer maken wiens leven er in gevaer is, en welke middels men gebruiken zal.
- Ik zal myn uiterste beste doen, Mynheer, om alles te weten en te achterhalen. Maer, ongelukkiglyk, het is nog zoo lange den schynheilige te spelen, en voor menschendooder aenzien te worden. Wanneer? Och! wanneer zal ik geheel en gansch uit dat walgelyk gezelschap mogen scheiden?
- De tyd zal komen, vriend; hy is aenstaende misschien; maer van uwen kant is er verduldigheid noodig. Zyn uwe misdaden groot geweest, uwe zelfopoffering moet groot zyn ook; God wil u bereid vinden om alles te doen en uit te staen voor de glorie van zynen heiligen naem, en hy zal u dan loon naer werken geven. Onthoud het wel, uw eigen geluk en het geluk uwer medeburgers, welke gy zoo lange vervolgd hebt, verwachten vele van u, en gy kunt vele voor hen doen, door uwe regtzinnigheid en uwe verklaringen. Maer laet ons daer van zwygen; ik twyfel geenszins of gy zyt tot alles bereid; laet ons liever klappen van dingen die gy wel weet en van nu zeggen kunt: Hoe groot is eigentlyk Baekeland's bende?
- Altyd, met de wachten in begrepen, rond de dertig mannen, Mynheer.
- Allen vreemdelingen en inwooners van het busch?
- Meestendeels, ja, Mynheer.
- Hoe leven en hoe bestaen zy daer?
- Hoe zy leven! gy kunt het denken, zonder geloove, zonder zeden, zonder eerbaerheid. Overeenkomen zullen zy, zoo lang als dat de vreeslyke Baekeland aen hun hoofd is, want er is geen een moordenaer die sterlinge in zyne oogen durft kyken, noch iets doen dat hem mishaegt, zoodanig is hy ontzien. En 't is noodig, ik verzeker het u. Die gasten, om te vreden te zyn, vragen maer twee dingen, geld en drank, al het overige is hun onverschillig.
- Waerom al dat geld, ingezien zy daer zoo eenig en zoo verlaten leven in 't midden van de bosschen?
- Niet zoo eenig dan gy wel peist, Mynheer; zy verkeeren ook somtyds met andere menschen, en koopen by hen al dat hun aenstaet.
| |
| |
Daer zyn er verscheidene onder, die 'lyk ik, uitwerken by de boeren en den bespieder spelen, om te gaen vertellen waer dat er geld ligt, waer er gewaekt wordt, en waer het best zou gaen om te rooven. Anderen gaen op het land met bezems te koope, en kyken overal rond, en hooren elk ende een uit om dan, als zy t'huis komen, ook hun verslag aen den kapitein te doen. Ik ben zeker, Mynheer Pastor, dat gy er nog van onze bende ontmoet hebt, want zy zyn in 't geheele niet menschenschuw; wat onbeschofter misschien, gelyk al de buschkanters zyn, maer toch slim genoeg om zich overal onbekend te houden, en door looze trekken alles te achterhalen dat zy geern weten zouden. Baekeland zelve en blyft niet altyd t'huis, meent gy! meest van alle is hy op ronde, nu alleene, dan met gezelschap: den eenen keer gaet hy uit als koopman, den anderen keer als wandelaer en hy keert nooit weder zonder iets byzonders vernomen of ontdekt te hebben. Ik moet er byvoegen dat hy voorzigtiger wordt sedert dat hy zeker is van by name en toename in de streke gekend te zyn, maer hy komt al gelyk sedert eenige weken vele alhier, zonder dat er iemand weet waerom.
- Is er geen middel om dat te weten?
- Ongetwyfeld, Mynheer, later, op den oogenblik dat hy zal zeggen: Maekt u veerdig tegen morgen, wy gaen by den dien eenen ponk gaen rooven! Maer nu geen levende ziet en zou hem durven vragen waer hy gaet of van waer hy komt, zoo zeer is hy gevreesd.
- En voor die menschen, die onder zyn gebied staen, en is er dan niets anders te doen dan altyd te rooven en altyd te moorden. Och! wat helsch leven!
- Een helsch leven is het zekerlyk; maer, eilaes! zy hebben de gratie niet van het weten. 'T is voor hen, en 't was voor my, een verzet als zy mogen eenen slag doen, want zy gaen alle nachte niet uit om buit te maken; van den winter, by voorbeeld, sedert de dood van Libeer en is er niets gedaen geweest of ten zy eenige kleine dieften en nog al verre van hier. 'T is alsof Baekeland van iemand benouwd ware, en 't zou gemakkelyk van den schout uwer parochie kunnen zyn.
- Waerom van dien braven man?
- Om dat hy voor hen zonder vreeze schynt; en, met volk, heeft durven den busch doorzoeken, en zelfs in hunne huizen binnengaen.
- Was het daer, daer dat de moordenaersbende woonde, in die kleene huttekens, waerin men die vrouwe gevonden heeft?
- Ja, en waer zy nog ten deele woont.
- Oh! dan moet er seffens gezorgd zyn, en uwe hulpe zal hier wel noodig zyn. Wy doen de wet van Yper komen, met krygslieden meê; gy wordt hunnen opleider, men omringt hunne huizen, en men vangt ze allen op hun nest.
- Voorzigtig! Mynheer, als 't u belieft, voorzigtig! 't en is nog op vele naer zoo gemakkelyk niet om doen, dan men peizen zou. Vooreerst 't en is daer niet dat Baekeland woont, en hy is er maer op den dag der vergaêringen. Ten anderen, gy kunt nooit geheel de bende grypen, want de helft waekt, en dat alle nachte en alle dage, binst dat de andere helft
| |
| |
slaept. En, met een bende volk tot by hunne huizen geraken, zonder dat zy het geware worden, is in myne oogen onmogelyk, ten zy in eenige omstandigheden, en 't is een van die omstandigheden die wy moeten afwachten om wel te zyn.
- Zal het niet te late zyn, vriend?
- Laet ons wachten, Mynheer, geloof my! 'T en is niet uit vreeze voor myn eigen dat ik uitstel vrage, neen; 't is om dat ik de slimheid dier booswichten ken, en de perykels die vast zyn aen hunne gevangzetting. In alle geval, 't is ik die meest te duchten heb, maer ik ben tot alles bereid, en met Gods hulpe, zal ik wel gelukken, en u aen tyds kunnen vermanen, indien er eenig gevaer u of een ander bedreigde.
- Moet het zyn, dat het zy! Wy zullen dan nog wat zwygen over het gebeurde, in uw eigen belang en in 't onze. Intusschen betrouw op de goedheid Gods, laet Hem doen en geef u geheel en gansch over aen zynen goddelyken wil, in de verzekering dat er niets gebeuren kan, of het zal overeenkomen met de schikking des Heeren.
- Is 't waer, Mynheer!... Och! uwe zalige woorden doen my zoo vele deugd; zy genezen myne bloedende wonden zoo schoone, en ware het pak myner misdaden van myn herte, my dunkt, ik zou de gelukkigste der menschen zyn.
- Wenscht gy, uit den grond van uw herte, van u met God te verzoenen?
- Of ik het wenschte! of ik verlange om dat geluk te genieten en te smaken dat ik over twintig jaer smaekte, en sedert, nooit meer! Achterna gebeure dat wil, ik ben de vriend van God, en 't is my genoeg.
- Myne liefste vriend, gy zyt genoeg beproef geweest; de stryd tusschen het goed en het kwaed heeft lange genoeg geduerd in uw herte, om my te verzekeren dat uwe bekeering regtzinnig is en uw leedwezen van God komt. Kniel daer neder, langst my, verootmoedig u voor God, en bid een' oogenblik.
De eerweerde man plaetste nog eens het kruis op de tafel en bad er een weinig vooren, nedergeknield. Dan plaetste hy zich nevens den moordenaer, gaf hem zynen zegen, en.........
Wat er dan ommeging tusschen beiden, is God alleene bekend.
Nogthans, toen de bekeerde moordenaer diepe in den nacht de pastory verliet, had men, by de klaerte der mane, een blyde lach op zyn wezen kunnen zien. Alle vrees was uit zyn herte, en hy voelde inwendiglyk een zoet genoegen en een onbeschryflyke vreugde: dat genoegen welk de wereld met al dat zy den mensch aen te bieden heeft, niet geven en kan; die vreugde welke men in het herte gevoelt, en die zoo bly, zoo aengenaem, zoo vol is; die vreugde waervan de regtveerdigen, wier herte zuiver is van zonde, alleene kunne meêspreken, en waervan de goddeloozen zelfs het gedacht niet hebben, om dat zy dezelve noch gevoelen noch gesmaken.
|
|
Auteursrechtvrij