|
| |
| |
| |
III.
De twee Ruiters.
Het was op eenen zondag avond, in den voorwinter. Twee jongelingen, kinders van de weduwe Libeer, van de rykste landbouwers uit Roosebeke, kwamen te peerde van Langemarck. Hun huis stond redelyk verre Noordwest de plaetse, en om er te geraken, moesten zy door een regte dreve, die den hoek van het Vrybusch en wel een halve ure verre doorsneed. 'T was schoon weder en goed ryden: de peerden liepen den vollen draf, en de ruiters verlangden om t'huis te zyn en hunne ouders gerust te stellen. Immers elf uren waren al geslegen, de bane was eenig, en sedert eenigen tyd, voor gevaerlyk bekend.
Van Langemarck tot daer, hadden zy nog geen levende ziele gehoord of ontmoet, en nu nog waren zy ruim een halve ure van huis. In de verte hoorde men de honden bassen op de hofsteden, de stappen der peerden deunden op den grond in de stilte van den nacht, hier en daer ruttelde een bladje tusschen de boomen en viel op den grond: anders hoorde men niet.
Aen de houding en het stille zwygen der ruiters, verstond men dat zy, alhoewel met tweên en te peerde, benauwd waren; het ruttelen van de bladeren langst hun, in de takken, deed hun het hoofd draeijen, en misschien speelde in hun gedacht den name van Baekeland en de moord van Langemarck, daer zy binst den achternoene vele van hooren spreken hadden.
Intusschen gingen hunne peerden snel aen: men zou gezeid hebben dat zy, zoo wel als hunne meesters, verlangden om t'huis en gerust te zyn. De loovers die de strate overdekten, stooven onder de hoeven der dravers; en by 't flikkeren van een flauw maneschyn, zag men de schaduwe der viervoeters vliegen langst de bullen der boomen. Geen enkel woord hadden de ruiters gesproken, sedert dat zy den bosch waren ingetreden; zy keken vooruit en dorsten legen malkander niet zeggen wat zy peisden en misschien vreesden.
Halfwege de dreve, begonnen hunne peerden den stap te vertragen:
| |
| |
zy huppelden en poogden over kant te springen, met de ooren regte en den kop in de lucht. Wat er ook gedaen wierd, zy vertraegden en sprongen van langst om meer. De jongelingen, in 't eerste nydig, bezagen nu malkander, als of zy wilden zoeken wie van hun eerst zyn peerd ging meester zyn, dan keken zy vooruit langst de bane om te vinden het geen hun belettede van voort te gaen.
- Naes, zei de jongste tegen zynen broeder, houdt gy uw peerd in?
- Integendeel, Wyten, ik doe al dat ik kan om het aen te jagen.
- En ik ook! Hoe komt het dat zy alle twee gelyk vertragen? Naes, broeder, myn herte begint te kloppen; 't en is niet wel dat wy zoo lange genesteld hebben op Langemarck.
- 'T is nu te late beklaegd, jongen; wy moeten wel aenzetten en 't huis geraken, rap of traeg 't is gelyk hoe.
- En moeder die zoo ongerust zal zyn!
De peerden, stille, stille genoeg, stapten voorts nogthans: maer de ruiters moesten teugel en spoore gebruiken om ze in het midden der strate te houden. Geen hinderpael scheen in den weg, geen gerucht in den busch. Wat verder gekomen, zei de jongste met benouwde stemme:
- Naes! hebt gy daer voor ons, niet 'lyk een mensch gezien die in het hout sprong?
- Ik heb iets gezien, inderdaed; maer het scheen my de schaduwe van eenen boom te zyn, door de stralen van de mane op den grond geteekend.
- Ja, schaduwe van eenen boom! 'K en heb het maer al te wel gezien dat het een mensch was!
- Tut, tut, tut! zei de oudste met geveinsden moed, speelt de moordenaersbende in uw hoofd dan? Gy mogt wel zoo groot zyn om daerop nog te peizen.
- Gy weet niet, broeder, hoe men aen een rampe komt! en na al dat wy van den avond gehoord hebben, het dunkt my dat wy redens hebben om benouwd te zyn, en wel mogen wenschen van hier uit te geraken.
- Moed jongen! nog honderd stappen, en wy zyn er uit. Eens ten platten lande, het is maer een loopken meer van ons huis. Ha sa! wy gaen eens zien of myn peerd niet zal aenzetten en gehoorzamen; ik geef het van de spoore, kom achter!
Hy gaf inderdaed zyn twee spooren met nydigheid in het peerd, maer.... in plaetse van vooruit te gaen, het regtte zich en bleef dan boom stille staen; hy sloeg, het eerzelde achter en blies dat het schuim uit zynen mond en neusgaten vloog. Nogthans, de ruiters zagen geen hinderpael op de strate liggen, niets dat hun beletten moest van voorts te ryden. Alleenelyk, eenige stappen verder lag er een hoop loovers, van dweersten langst de strate. 'T en scheen niet waerschynelyk dat de peerden daer voor alleene verschrikt waren; en niet tegenstaende, ieder keer dat zy eenen stek of eenen slag kregen, snoffelden zy den grond in de rigting van die loovers, regtten dan den kop en poogden al achter weg te gaen. Moê van wachten en slaen en in onzekerheid te zitten, zei Naes aen zynen broeder:
| |
| |
- Ik gae van myn peerd springen en het geleiden, misschien zal dat lukken.
- Lael ons liever naer Langemarck wederkeeren, zei Wyten, en morgen by den klaren naer huis gaen; immers, ik verwachte my aen niet goeds van den avond.
- En moeder dan, wat zou zy geworden, indien wy van den nacht uitbleven?
Naes sprong van zyn peerd, trok den toom over, en poogde het meê te trekken. Te vergeefs: min dan ooit, roerde het.
- Houd wat den toom, zei hy tegen zynen broeder, ik geloove waerlyk dat die loovers by den duisteren in den weg liggen. Het beste is van ze te gaen van kante smyten, en te zien of er misschien iets onder ligt.
Hy naderde voorzigtig den looverhoop, zonder achterdenken, maer niet zonder benouwdheid. Een paer voeten van daer stond hy, en schupte er tegen: de loovers vlogen op, hy berging het met meer magt, en voelde wederstand.
- Daer ligt iets onder, zei hy zonder ommezien; 't en kan geen einde boom zyn; het is te kort en te dunne.
Wyten sprak niet. Hy helde schier levenloos van vreeze over den hals van zynen draver, en hield de oogen sterlinge op zynen broeder of op den grond gevestigd.
Intusschentyd was Naes geheel tegen den hoop genaderd, hy was nedergestopen en had, met zyn hand, de bovenste loovers afgeweerd. Wat stouter geworden met den tyd, gebruikte hy zyn twee handen, stak ze dieper en dieper, en ten langen laetsten, lagen zy op iets dat warme, nat en zachte was. Hy trok ze weder al snakkeude, bezag ze, en vond ze rood van bloed.
Een schreeuw ontvloog zyne lippen; hy was regte gesprongen ai roepende: - 'T is het lyk van eenen vermoorden mensch!
Op den zelfden oogenblik ging er een fel geschuifel langst hun in den busch. Wel tien mannen, zwart 'lyk mooren, sprongen op de strate en grepen de eene achter Naes, en de andere achter het peerd van Wyten.
Naes, regte langst het lyk en half zinneloos van verschot, wierd by kele en arms gemakkelyk vastgegrepen; maer Wyten, als hy 't woord vermoorden en het schuifeling hoorde, had onvrywillig misschien zyn twee spooren in de zyden van zyn peerd gesteken: het dier was achteruit geweken, en by 't verschynen der zwarte mannen zich ommesnakkende, rap 'lyk de bliksem, al Langemarckwaerts geloopen, en 't wierd niet meer ingehouden door zynen ruiter, die er op bleef zitten, eerder dood dan nog levende.
Vooraleer hy den tyd gevonden hadde van te roepen, verre van zich te verweren, was er een doek voor den mond van den ongelukkigen Naes gebonden; zyne handen lagen vaste op zynen rugge, en hy wierd gesleept tot dieper in het busch. Het lyk dat te midden de strate lag, trokken de moordenaers weder in den gracht en overdekten het met takken en loovers.
| |
| |
De zwarte mannen, met hunnen gevangene, zonder een woord noch tegen hem noch tegen malkander te spreken, gingen lange tusschen boomen en tronken. Zy moesten schier den armen jongen overhand slepen en dragen; want hy bood wederstand zoo veel hy kon, liet zich vallen op den grond, en poogde zich los te rukken, of ten minsten den doek af te krygen die hem den mond toeneep en bitterlyk deed lyden. Alzoo gesleept door den donkeren, geslegen van zyne geleiders, en botsende somwylen tegen de bullen en wortels der boomen, verloor Naes al zyne krachten: zyne voeten waren in bloed, zyn aengezigte geschribbeld, en zyne arms dikke gezwollen van het hevig geweld om los te zyn; nog eenigen tyd en hy ging bezwyken.
Het was meer dan een ure dat zy gingen door den busch zonder staen of rusten. Nu waren zy gekomen aen een opener plekske, daer eenige huttekes op stonden: in al de huttekes blikte er een kleen lichtje door een vierkante ruite, de eenigste die in den muer zat; maer nievers geen gedruis of teeken van leven. De opleider van de bende ging voorby de eerste dier huttekes, tot aen een der verste, waervan hy de deur openstak en binnenging; de andere volgden met hunnen gevangene die stuipen moest om binnen te geraken. Schoon deze zich nauwelyks regte kon houden van vermoeidheid, verschoot hy nogthans, en week achteruit als hy den eersten voet in dat moordenaersnest stelde.
Een olielampje hong aen eenen nagel in het dak; daer was geen zolderinge omtrent; tegen de leemene wanden stonden allerhande wapens en stokken; op eenen toog aen den ingang waren kannen en glazen, en in den hoek van den heerd, die lag te veuzen, zat er een oud, slordachtig en zwart geworden wyf, met grys hair en rimpelkaken die achterwaarts leunde tegen den muer en grolde van slapen. Men liet Naes niet meer tyd dan om eenen vluggen oogslag in dat huis te werpen; hy wierd verder op in eene zykamer gestooten, en de deure vaste achter hem gegrendeld.
'S anderdags zat hy er nog, alleene en zonder een levenden mensch gezien te hebben. Op den harden vloer had hy vruchteloos den slaep gezocht, en niet verre van de plaetse daer hy in zat, het geruchte gehoord van glazen die klonken, van menschen die tegen malkander spraken en lachten dat het schetterde; maer hy kon niets verstaen, niets onderscheiden. Met het eerste verschynen der klaerte was hy opgesprongen, en naer het ruitjen geloopen door het welke de dag in het arm kamerken drong; misschien ging hy iets of iemand zien, en hy verlangde zoo om te vragen waer hy zat: maer voor zyn oogen was er niet anders dan busch en kroonen van boomen die over ende weder gingen, gedreven door eenen wind die schuifelde door de spleten van het dak.
Moedeloos op dat zigt en op het gedacht van moordenaers, zonk hy neder: hy begon nu ernstig te peizen op zyne gesteltenis en op het lot dat hem verwachtte. Geen twyfel meer of hy was in de handen van den schrikkelyken Baekeland, welken hy, 's avonds te vooren, voor den eersten keer, had hooren noemen. Maer waerom was hy, juiste, gevan- | |
| |
gen, en hoe was 't mogelyk dat men van hem wiste en het op hem gezien had?... Ging men hem vermoorden, ja pynigen misschien! - En blinkende messen en gloeijende kolen verschenen voor zyne oogen. - Wie was de mensch die dáér, dood en bebloed, onder de loovers lag, en byzonderlyk, wat was er van zynen broeder geworden?
Die en diergelyke gedachten schoten den jongman te binnen in zyn half duister en eenzaem verblyf. Op het gedacht van zynen broeder, en meenende dat hy misschien ook onder dat zelfste dak gevangen zat, sprong hy op, liep naer de deure en begon te trekken aen de vastgeleide klinke; voelende dat zy niet open ging, keerde hy zich, en begon te stampen met zyne nog gewonde hielen tegen het hout, dat het buisschte, maer vruchteloos: 't bleef alles toe en stille.
Moê van stampen, begon hy over ende weêr te wandelen, en de kamer te onderzoeken: er was niets in, volstrekt niets dan eene tafel en twee stoelen. De eenzaemheid en de overwegingen deden den schrik van den jongman aengroeijen. De tranen leekten langs zyne wangen als hy peisde op zyne ongelukkige moeder en op het einde dat er ging komen aen die wonderlyke gebeurtenisse. Nu speet het hem van zich niet geweerd te hebben tot der dood toe, liever dan zich te laten meêslepen door die onbekende booswichten; dan, van niet gekeken te hebben waer zyn broeder belenden was, en byzonderlyk, van zoo lange op Langemarck te zyn gebleven, niettegenstaende den raed en de smeekingen van zyne moeder. Over van droefheid, en niet meer hopende van nog levende uit zyn vangenisse te geraken, viel hy op zyne knien, te midden den vloer, en bad God om kracht in die schrikkelyke beproeving, en om vergiffenis over zyne voorgaende zonden, indien hy sterven moest tusschen de handen der moordenaers.
Terwyl hy daer nedergeknield was luide op te bidden, ruttelden er grendels aen de deure, en zy ging open nevenst hem. 'T was schoone klaer geworden zelfs in dat schaersch verlicht kamerken. Met den eersten, wiste de jongman niet of hy moeste benauwd of blyde zyn van eenen mensch te zien: hy bleef al bevende op zyne knien zitten, en sloeg zyne oogen naer den kant van de deure die piepte.
Een oud en aerdig gedraeid vrouwmensch verscheen, zwart van wezen en vuil van kleederen, gelyk men in Vlaenderen zich pleegt een tooveresse in te beelden. Met 't eene hand hield zy een teele waerop een schotel aerdappels, brood en een kanne stonden; met het andere stak zy de deure achter haren rug toe. Zonder een woord te spreken, en niet anders dan eenen glimlach den bevenden jongeling te hebben toegezonden, naderde zy het tafelken dat in den hoek stond, plaetste er de levensmiddels op, en keerde zich omme, te wege de kamer uit.
De gevangene hadde uit zyne plaetse niet geroerd: met schrik bezag hy zyne vreemde bezoekster en volgde met de oogen al dat zy deed. Toen hy bemerkte dat zy weêr naer den uitgang wilde zyn, sprong hy regte langst haer, en ging zich leunen tegen de deure, om de vrouwe te beletten van uit te gaen. Hy kreeg alleenelyk het gedacht niet van te vlugten, maer had het besluit gemaekt van uitleg te vragen over zyn lot en zynen toestand.
| |
| |
De vrouwe, zonder het minste teeken van vreeze of van aendoening, stond voor hem te grynzen in zyn aenzigte.
- Vrouwe, zei Naes met de tranen in de oogen en op smeekenden toon, om de liefde Gods en laet my hier alleene niet! Zeg my waer ik ben, waerom ik hier moet opgesloten zitten, alleene, zonder iemand te hebben misdaen.
Het wezen van het wyf veranderde alleenlyk niet: hare stralende oogen, eerst op den jongeling gevestigd, keerden zich nu naer het tafelken; zy wees met den vinger naer de teele die er op stond en zei:
- Daer is eten voor u!
- 'K en hebbe geenen honger, geen, antwoordde Naes; ik vraeg maer één dingen van u, 't is dat gy my zegge waer ik ben en wat ik geworden zal.
- Daer is eten voor u op de tafel, zeg ik!
- Spreekt, als 't u belieft, vrouwe! Ik heb eene moeder die achter my wacht, gy hebt misschien ook kinders die moeder zeggen tegen u!
- Zwyg, en laet my door!
- Ah! gy wilt niet spreken! Ik zal u doen spreken, ik, of gy gaet hier niet roeren; 'k stierve liever dan u uit te laten en hier nog langer alleene te zitten!
Het oud wyf en sprak geen woord; zy wachtte.
De jongelings oogen laeiden in zyn hoofd; hy hield zich gesloten tegen de deure en stak zyne vuisten vooruit.
- Gaet gy antwoorden, ja of neen? schreeuwde hy.
Maer op dien oogenblik, een geweldige stoot gegeven op de deure waer tegen de jongeling geleund was, deed ze openvliegen, en wierp hem te midden op den vloer. Daer hy uit zyne deuzeling kwam en opstond, was de oude weg, maer er stond een felle kerel voor den ingang, die met het eene hand de deure half open hield, en met het andere een zware knodsestok vastgreep. Hy bezag den gevangene sterlinge, hief zyn wapen op en zei:
- Stille van nu voortaen, jongman; of...!
Naes week achteruit, en de wreede gast verdween al de deure toesnakkende. Van geheel den dag was er niets meer te zien noch te hooren, of ten zy een zwart wezen dat van tyd tot tyd aen het ruitjen verscheen en het kamerken onderzocht. Overgegeven aen zyn ongeluk, bleef de gevangene stille, te peizen, te bidden en te weenen...!
|
|
Auteursrechtvrij