Journalen. Derde deel
(1888)–Constantijn Huygens jr.–
Auteursrecht onbekendJunie.1 Dinsd.Vertrocken smergens uyt Valenchiene met postpeerden en quamen door Hap, daer men van peerden verandert, in de naemiddach te Camerick, dat seven mijlen is van Valenchiene. Het lant is tusschen beiden heuvelachtich cael en steenachtich. Wat voorbij Hap sijn kuijlen daer men witte arduijnsteen graeft dat putten sijn van 8 of thien voet diameters en wel 50 of 60 voet diep, onder in den gront is het steen, tusschen beiden steenachtich en boven vruchtbaere aerde. Camerick is een stadt niet soo wel getimmert als Valenchiene noch soo net. De Toren van L'Eglise nostre Dame is hooch en scherp en gantsch tot boven toe doorluchtich. De Gouverneur was nu de Comte de Garcia die de prins quam besoecken, het gouvernement is 100.000 gulden jaerlijx weert, soo een edelman van sijn suite seij. | |
[pagina 92]
| |
quamen te vijff uren te Perone. Onderwegen is een dorp dat heet Mesencontiere daer men versche postpeerden neemt, en een weinich voorbij dat dorp begint Vranckrijck. Tusschen Mesencontiere en Camerick is een ander klein dorpje, daer reed een page vooruyt 30 of 40 passen, daer quamen hem tegen, op een bocht van de wech, soodat se den trein niet en sagen, 4 ruyters wel gemonteert en pousseerden op hem met de pistool in de handt, hij keerde en liep al sijn best weerom en dede de andere die voorreden mede loopen, dat wijliede meenden voorseker dat het van Erlaegs volck was die ons quamen voleren, soodat Mr d'Ully den haen van sijn musquetten overhalende sey par dieu les voycy ces bougres la, en elck sijn pistolen trock. Sij die niet en meenden dat er soo veel volx volgden waeren versett, en seiden dat sij te Camerick in guarnisoen laghen en de levreije van de prins niet gekent en hadden en so liet men se gaen. Peronne legt leegh en is een moerassachtighe plaets. Ick logeerde met Mr de Reverchen au petit St Jan bij de poort door dewelcke men nae Roye rijdt, hier begost men op sijn fransch te reeckenen. Hier is Gouverneur Mr d'Hauquincourt. | |
[pagina 93]
| |
de la Huchette à l'Ange en aeten savonts met ons beiden in een cabaret daer recht over. | |
5 Saterd.Dee smergens een kleet maken van swert laken en ging Tassin soecken au petit Bourbon, die ick ten lesten vont. Mr de Beringen was thuys en ick gingh hem salueren, hij stont in sijn nachtabbaert. Daernae gingh noch wat wandelen met Tassin. Naemiddach quam Tassin bij mij en wij ginghen wandelen. Aux Augustins, aux Cordeliers, A la sorbonne dat een geweldich gebouw is van de Cardinael de Richelieu met een viercante plaets int midden. Recht over den inganck staet de capel die boven met een couple is met groote vergulde ribben met een portael met groote colommen Ordinis Corinthiaci dat men met groote trappen opgaet. Midden in de plaets gaet men oock op met 4 of 5 trappen. Aen de andere sijden sijn de auditoria. Daer ginghen wij nae Jesuiten, daer men disputeerde in philosophie. Het auditorium was niet groot maer overal behanghen met tapijten, selfs oock de vloer, en de stoel van den Defendens, nevens dewelcke der een satt die theses distribueerde aen deghene die inquamen. De preses die aen de rechtersijde satt als men inquam, quam af en deed ons sitten op groote chaires en bras recht over een defendent. Daer was een M. Renaerd, commissaire de la guerre die ons met sijn koets thuysbracht. | |
6 Sond.Dede mij smergens laten en dede een nieuw kleet aen van swert laken. Gingh nae Tassin en met hem in mijn kamer in de ordinares, daer ick mij bestede, item in de plaets van de Louvre. Naemiddach sliep een uur twee of drij niet wel wesende en slap van 't laeten. Gingh om Mr Heuft te vinden, maer hij was niet thuijs. d'Ully sey dat b. dlēmrsālmne een req̅ennpstciEduayvmar̅twgafi | |
[pagina 94]
| |
en aen de prins van Talmont een kpnlqaīefr̅tśs dīgnhsgynntkcodehtls geeyscht had, daer hij bij geweest had, sijn woorden waeren: c'est le plus vilain homme de la terre. | |
8 Dinsd.Smergens was d'heer Heuft bij mij met een van sijn neven en Tassin en noode mij tegen sanderen daegs. Nae de middagh huurde een koets en ging rijden met Tassin. Wij gingen eerst in den thuijn van Mr. Renard die dicht bij de Porte de la conference is in een bolwerck dat nochtans seer groot is. Desen thuijn is rontsom omcingelt met een terrace, waer van men over de Seine en het gansche platte lant siet en oock le cours de la Reine. Daer zijn menigte van Jasminen en grenadiers in, die soo hij segt, menigte van appelen draghen. Uyt dien thuijn gaet men in de Thuilleries, dat een plaets is achter de Louvre met groote boomen beplant en heeft menigte fraeye allees. In de kant die nae de Louvre streckt is een groote fontein staende midden in een vijver die sij maeckt met hooghe boomen omcingelt, de vijver is omtrent soo groot als de plaets voor ons huijs int vierkant soude wesen. De fontein springt boven uijt omtrent 4 of 5 voet en voorts loopt se ter sijden uijt. Van daer ginghen wij nae l'Hostel de Luxembourg en ginghen terstont nae den hoff daer ick seer nieuwsgierigh nae was. De fontein die seer vermaert is, staet oock midden in een vijver waervan de kanten van witte marmer gemaeckt sijn. De figure is een man met een visschensteert van bronze gemaeckt | |
[pagina 95]
| |
die een Dolphijn in sijn arm heeft die met het hooft om hoogh staet en spout water, de strael is een duym dick beneden aen de pijp en gaet omtrent een pieck hoogh. Dese fontein staet midden in een parterre, de rest van den thuijn bestaet uijt groote allees. Van daer ginghen wij nae t'Hostel de Condé dat daer dicht bij is, dien thuijn seer verwaerloost en daer in is niet sonderlings te sien dan eenighe statuen waeronder een Orpheus is midden in de thuijn staende en een Laocoon int klein. Ging savonts by d'Ully. | |
9 Woonsd.Was smergens niet heel wel en gingh nochtans met Tassin in een winckel van een luijtmaker en van daer in een printwinckel van de weduwe van Chartres. Des middags att tot d'heer Heuft met Tassin en gingh met hem nae het kerckhoff St. Innocent dat rontsom met galerien is, daer onder printen verkocht werden en boven zijn zij altemael eerst met dootshoofden en daer boven met dootsbeenderen opgestapelt. Daer staet een ronden toorn die Tassin seij dat eertijts eer de stat daer gebout was op een carrefour gestaen had en daer sich die op retireerden, die de wegen van de roovers vrij hielden. Daer staet noch een madonna daer veel luijden voor op de kniën laghen. Wij ginghen oock deur de Triperie dat een straet of twee langh is daer men niet en verkoopt dan oude kleeren. Tassin was wat droncken en was seer importun met sijn praeten. Rame was nae mij vraghen en sont daernae sijn knecht noch. | |
10 Donderd.Was smergens wandelen met Tassin door de straeten die alomme behanghen waeren met tapyten doordien het Feste Dieu was en overall in de parochiën processien gedaen wierden. Naemiddach dede ick nae Rame vraghen. Mijn knecht quam hem teghen op straet en hij seij dat hij mij wachten soude. Canard gingh met nae mijnent, en als ick met hem | |
[pagina 96]
| |
voor de deur quam wasser niemant thuijs en nae 6 of 8 mael kloppens gingh ick weer deur. | |
12 Saterd.Was smergens nae Tassin sien en vont hem niet thuijs. Nae de middagh ging tot sijnent en wij ginghen samen in den thuijn van de Louvre die niet seer groot en is. Int midden staet een fontein die niet altoos en spruyt en wert gevoedt uyt de Samaritaine, van daer ginghen wij in de Sale des Antiques die omtrent 50 voet langh is. De vloer is altemael Opere tessellato, en voorts de mueren van verscheide marmer en de balcken met compartementen geschildert redelijck wel. De beelden waeren. 1. Het beeldt van de Diana Ephesia van witte marmer, dat men segt dat een oracel geweest is. 2. Een beeldt van een Idolum Aegyptiacum wesende van swarte porphir en het kleet van roodachtigh marmer. Voorts waeren der noch meer als de Mercurius die in onsen thuijn gestaen heeft met meer andere. Vandaer ginghen wij besoecken eenen Linkler die woont in het huys daer de pomp van de Samaritaine aen de Pont neuf in is, dat een huijsien is soo delicieus als mogelijck weinich andere, met een plat boven op dat het schoone gesicht heeft over de Seine met een groote artificielle daer al het water door komt dat de Samaritaine uytgiet. | |
13 Sond.Reedt smergens uyt met Tassin en Linkler en reeden nae Charenton daer wij M. Mestresat hoorden preecken en ginghen doe wat eeten. De kerck is leeg, van binnen met twee galerijen boven een, soodat er veel volx in kan. Vandaer reden wij nae St. Maur daer een huijs is van de prince van Condé, daer van het dessein was hetselve te maken | |
[pagina 97]
| |
met een vierkante plaets int midden, maer het is maer van twee sijden opgemaeckt en noch niet heel. Boven de deur staet een effigie van Francois le Premier. Achter het huijs is een garenne met een bosch daeraen. Vandaer gingen wij in een thuijn van eenen Parmentier die redelijck fraay was, en doen in een anderen van eenen Uliot Eschevin de Paris, die bestont in twee terrassen met drij of vier artificielle fonteinen. Vandaer gingen wij nae Le bois de Vicennes, dat een geweldich out casteel is met verscheide toorens à l'antique, int midden staat de Donjon daer de gevanghens op sitten en daer Mr. de Beaufort afgeeschappeert was. Wij ginghen daerop door speciale permissie van de Gouverneur en ginghen tot boven op het dack dat vlack is met hertsteen bekleet en van hetwelcke men verre siet. Daer is een capel in die redelijck fraey van binnen is en de glasen zijn geschildert nae teeckeninghen van Raphael d'Urbin en sijn genomen uijt de apocalypsis, en daer staen oock in de conterfeitsels van Anne de Mompensier Connestable de France, Charles IX en Henry II, Roys de France en dan noch een dat ick vergeten heb. Mr. Drouet was Gouverneur in dese tijt. Van het dack siet men oock ......Ga naar voetnoot1) daer Louis XI bataille gaf teghen Charles de Bourgogne. Van daer reden nae de stat en droncken eens in de Fauxbourgh St. Antoine en saghen de kerck van de Jesuiten die fraey is en van onderen tot boven ordinis corinthici. Boven dene staen de wapenen van de Cardinal de Richelieu en boven in de frontispice die van Vranckrijck. Savonts waddelde met Mr. Tain in de thuijn van de Thuilleries. | |
[pagina 98]
| |
Linkler en vont daer een Mr. du Fauxegen, chanoine van Orleans, en la Bosse, die vermaerde plaetsnijder, wesende een kortachtich bruyn man, het aensicht wat langachtich hebbende. Linckler liet mij boecken met printen sien van verscheide meesters en teeckeninghen. Wij desieusneerden daer en ginghen in mijn koets uijt rijden. Eerst sagh ick sijn cabinet, daer veel fraeye schilderijckens in waeren van gebouwen met veel personages in miniaturen van eenen Guilielmo. Item Minera Solis die seer schoon was, item verscheiden Coralen, een seer groot en schoon, een ander gewassen om een hout daer van een stuck uytstack, een ander om een oester en diergelijcke dinghen. Linkler is die die het profil van Roomen geteeckent heeft, dat Silvester gesneden heeft. Wij reden nae de Celestins, een klooster bij het Arsenal dat een seer nette kerck heeft en daer fraeye sepulturen in sijn. Onder andere die van de Marquis de Gesore, die voor Thionville bleef; van daer ginghen wij nae het huys van eenen Mr. Lambert maistre des Contes dat seer net en fraey was leggende op het ende van de Isle Louviere en van daer in een ander van Mr. Hinsling maistre de la Chambre des denrées, dat van buyten niet fraey en was, en van binnen meer dan van een particulier: daer was een galerie van wel 40 voet behanghen boven op de tapisserie met uytnemende Italiaensche stucken van Titian (van die wasser een Andromeda die seer fraey was), Pordenon, Tintoret, Guido Bolognese etc., voorts cabinetten en tafels seer fraey gewerckt in mosaique. Item een sale van omtrent 40 voet oock fraey behanghen en vol van excellente schilderijen, en dan noch een kamer daer een bedt in stont, van twee verdiepinghen En meer andere kamers, altemael delicieux. In dit huijs had den heer eens getracteert. | |
[pagina 99]
| |
Le Comte de la Garde die hem à l'improvista meende te attraperen en had 12 van de schoonste vrouwen van Paris bijeen gehaelt en de 24 musiciens van de koningh en gaf hem soo collation en bal. Wij saghen oock sijn slaepkamer en studoir rontsom besett met boecken in fraei leder gebonden en vergult. Een kas isser daer geschilderde boecken in staen, die soo wel geconterfeit zijn dat men se van 4 of 5 passen van rechte niet onderscheiden kan, soodat ick er Tassin mede bedrooch, maeckende hem wijs dat het verboden boecken waeren. Van daer ginghen wij nae le Jardin Medicinal du Roy daer menigte van medicinale planten in zijn en int midden een fontein, niet soo groot als die van Luxembourgh, maer weinigh leeger en van t'selfe facoen en wert gevoet uijt de sourcen van Arceuil. Men siet op 't end van dien thuijn naer het Fauxbourg St. Anthoine en het is een seer schoon gesigt. Van daer ginghen wij nae een Cabaret Au Dauphin au Gobelin ldsaēeqrgen̅epnlfprīal edyietlgbrruuyhdndeptstlvēwgars. | |
15 Dingsd.Linkler quam smergens bij mij en ick ging met hem tot sijnent en Tassin quam er oock en wij ontbeten daer petits pastés. Ick sag daer verscheiden dinghen die hij geteeckent had, en onder anderen een profil van Roomen wel 6 of 7 voeten langh, dat wonder curieus en fraey was. Wij reden met ons drijen, en noch een neef van Linckler, genaemt du Gris, nae Bagneux en gingen tot een Mr. Benicourt dat een Marchand Armurier int gros was en daermede omtrent een hondertduisent croonen daermede gewonnen hadt. Hier waren twee thuijnen, d'eene hoogher dan de andere, de eerste was met parterres en daer van sagh men Parijs leggen int verschiet, met Montmartre en andere plaetsen, dat een wonderbaer gesigt maekte. De andere was alte- | |
[pagina 100]
| |
mael met allées op welcker enden geschilderde perspective, en op de hoecken groote beelden stonden, die der wel hondert in getal waeren. Het huijs was oock net en fraey. Wij aeten te Bagneux en Benicourt met ons en reeden nae Berny een huijs van Mr. de Belièvre president au Mortier en onlanghs ambassadeur in Engelant. Lincler had smergens een briefje wesen halen om in te komen. Eerst komt men op een groote plaets ofte voorhof ende op een andere viercante plaets. Aen de rechter handt is het gantsche huijs. Rechtuijt is een muur met nichen, die vol antiquen staet en boven op een buste van Mr. le Chancelier de Sillery, bekent in de tractaten van onse tresves. Aen de slinckerhandt is een open gesicht over een canael teghen een dorp dat teghen een bergh legt. Int midden van de plaets die omtrent 150 voet int vierkant is, staet een fontein die redelijck hoog werpt en omtrent 12 of 13 voeten, dicht achter de muur rechtuyt staen hooghe boomen, de muer en het gansche huijs is van witte steen, die herder is als hertsteen en gegraven wort int Fauxbourg St. Jaques. In de muer is een poort van ijser doorluchtich gemaeckt waerdoor men in een thuijn gaet, die wel viermael soo groot is als t'binnenHof en is omringt met een haeghe van ipen en andere boomen, onder een seer net en even geschoren wel soo hoogh als tot achterdack van ons huijs. Schier int midden van den thuijn is een fontein, wiens bassin rontsom van marmer is en wel 100 voeten diameters heeft midden in een ront van twe rijen hooghe boomen. De fontein is gelijck die van Luxembourgh, en de figuer is oock deselfde. Dit is seer magnificq. Achter het huijs is een thuijn van parterres en int midden oock een fontein die oock wel schier soo hoogh springt, achter die is noch een thuijn | |
[pagina 101]
| |
van vruchten en fruijtboomen. Dit huijs had te voren toegekomen een Mr. de Pigeux die het aen sijn weduwe liet, dat een vrouw was die niet poortvast en was en eens een thuijnman in een thuijnhuijs liet komen etc., dese verkocht het aen Mr. de Belièvre. Daer is lant aen voor 20m gulden inkomen. Van daer reden wij nae Arceuil en saegen de aqueduct dat een superbe gebouw is, en duurt wel drij mijlen langh boven en onder de aerde. Daer wij het saghen sijn de boghen omtrent soo hoog als ons huijs, tot aen 't dack oock van die witte steen. | |
16 Woonsd.Gingh smergens met Tassin nae l'eglise nostre dame en saghen die van binnen, het is een schoon vat van een kerck maer niet hoogh. Van buijten staen seeckere pilaertjes die een baluster draghen die soo langh en dun sijn dat het wonder is. Van daer ginghen wij nae 't Hostel Dieu dat voll siecken legt, mans en vrouwen, die van nonnen die sich daer vrijwilligh toe presenteren, gedient werden. Nae de middagh kreegh brieven van Papa, Crommon, en een ander sonder naem die mij waerschoude dat Crommon, die ick mijn confident maeckte in de amours aen J. van Vlaerdinghen, mijn sterckste corrival was. Ick meen, dat hij van een van de Jen van der Hoolck komt. Ick gingh tot Mr. de Rame en vont daer een oude nicht van hem met een gebuchelde soon en een dochter die heel bleeck was, redelijck fraeij. Daernae praete noch wat met Mr de Rame en gingh mij besteden met Tassin tot Monglas à la ville de Brissac. Daernae ginghen wij noch wandelen en op het palais. Daer wiert een man geworgt en gebrant die in de kerck van St. Sulpice instrumenten van de mis gestolen had. | |
[pagina 102]
| |
van zijn printen. Nae de middagh ginghen wy nae Chaliot en saghen het huijs van Mr de Bassompere dat redelyck fraey is en heeft een schoon gesicht nae Parijs van die sijde daer het Merian (?) getekent heeft in sijn kleine printen. Van daer ginghen wij nae Auteuil tot een nicht van Linckler Mademoiselle de Gris die voor den dach quam met een dochter die sij seij dat se gemaeckt was comme une nourrice omdat l. En̅a pelrq̅blowrqsatieqnbeintcgkgwbaaeesedn. en die niet leelijck was. Eerst ginghen wij noch nae Madrit dat een koningshuijs is, gebouwt van Francois I. Het legt midden in le Bois de Boulogne dat redelijck fraey is maer van gheen hooghe boomen. Het huijs is rontom opgeschickt met gebacken verglaesde steenen die niet te min geestich staen en teghen weer en wint wel uytgehouden hebben. Lincler vertelde dat over een jaer of 2 dusdanighen moort in't bos van Boulongne geschiet was: daer was een vrouw die op haer mans peerdt quam gereden met een knecht nevens haer, 3 of 4 voleurs schudden haer uijt tot op het hemd en bindense aen een boom en quetsen de knecht die nochtans ontloopt, daer komt een cavalier voorbij rijden die de vrouw hoorende roepen haer ontbint en gaet om volck om de roovers te vervolghen: dewelcke sich versteken hebbende niet verre van daer, en vresende dat de vrouw haer ontdecken soude, komen ondertusschen weder en poignarderen de vrouw. Den Edelman die om hulp gegaen was met meer volx komende en haer doot vindende wert beschuldicht van daer self aen schuldich te wesen. Int ende ginghen wij collation maken a la maison rouge. | |
[pagina 103]
| |
Marquis de Jersay, commandeur de Souvré, Mr de Fretois en noch 5 of 6 andere savonts aeten in den thuijn van Mr de Renard. Daer quam in soo sij aen tafel saten le Duc de Beaufort, le Marl. de la Motte Haudancourt en noch veel andere tot wel dertich toe. En Mr de Beaufort seij: il y a des faquins dans cette compagnie qui ont fait des sots contes de moy, en corts daernae: c'est trop discourir, het welcke seggende nam het tafellaken en haelden al de rest over de vloer en schopte de tafel om verre. Mr de Candale trock zyn rapier en wilde sich weren, maer Beaufort seij: Mon Cousin ce n'est pas a vous que j'en veux; il y a le Marquis de Jersay etc. Fretois wiert zyn rapier afgenomen en Mr de Beaufort gingh daernae noch in de Thuilleries wandelen en daernae noch in de place Royale met een groot suite van volck die hem haer dienst hadden komen presenteren. Jersay had geseyt, dat Mr. de Beaufort Le Roy des frondeurs was, dus verhaelden het Rame. | |
20 Sond.Reedt smergens met Tassin en Lineler en noch een Mr. Rambert van Linclers kennis in een koets met vier peerden nae Ruel en vonden daer een minime monninck genaemt Pere Ange die daer was van weghen Made d'Aiguillon, en seer beleeft en onthalende was. Hij hadt in syn kamertje een Christus in Esmail geschildert die seer fraey was. Wy ginghen met hem in den thuijn en voor eerst in een prieel daer een coperen draeck int midden staet die expres gemaeckt is om het volck na te maken. Van | |
[pagina 104]
| |
daer nae de Orangerie daer wel een hondert Orangeboomen stonden, sommighe met blommen en andere met appelen; int midden staet een fontein, die qualijck soo hoog werpt als die van Luxembourgh. Van daer ginghen wy in een ander prieel daer een fontein in staet die niet hoogh maer redelyck dick werpt, en int selfde bassin springt noch een ander kleinder sprongh dat de monninck sey dat minerael water was en daer gheen viss in leven kost en oorsaeck gegeven had om al de rest te bouwen; in dit prieel wiert het consert gehouden als de Coningh daer was. Van daer ginghen wy nae de Cascade, die omtrent een 30 trappen hoogh is van welcken het water van boven neder komt rollen als glas en op elcken hoeck van elcke trap staet een fontein schier gelyck hier geteeckent staetGa naar voetnoot1), springende omtrent vijff voeten hoogh dat saemen een groot gedruys maeckt en heerlyck is om aen te sien. Voor de trappen staet noch een fontein dat een groote schelp is daer het water continueelyck uijt loopt en een ront maeckt als een spiegel, en als men daer op slaet klinckt het als laken of stoff. Van daer ginghen wy nae het groote canael dat soo langh is omtrent als onse thuijn en aen elcke sij staen 25 fonteinen en aen't ende twee van deselve forme te naestenbij en deselve sterckte als de andere in de cascade. Dit siet men van een baluster onder dewelcke een grotte is redelijck fraey. Int midden spruijt een fontein en de vloer is altemael met kleine stralen, daer Rael en Lincler nat mede wierden gemaeckt. Dit zijn de principale fonteinen. Den thuijn is hoogh en leegh met hooghe schoone boomen en geweldighe alléen en curieus onderhouden. Midden int huijs is een vierkante plaets, daer het huijs rontsom gebout is. De monnick gaff | |
[pagina 105]
| |
ons eerbesiën te eeten en wij reden nae St. Germain, dat een halve mijl van daer is. Dit is eveneens als de printen, die ick er aff heb. De bovenste terrasse was voor 't eenemael ingestort. In de tweede thuijn, van boven af te reeckenen, staet op een fontein de Mercurius van Jan de Boulogne, daer ick de plaester af heb. De fonteinen in de grotten als een Orpheus en Perseus en ginghen niet wel doordien der soo weynich water was. Daer zijn twee casteelen, het oude en het nieuwe. Het oude is van Francois I premier gebouwt, waervan noch een teecken is boven op het dack daer op een van de schoorsteenpijpen F.F.F. gemetselt staet. De jonghen thoonden ons voor een groot wonder peulen die de Koningh daer lest wesende gesaeijt had. De capell was kostelijck en fraey. Het nieuwe gebouw is maer eene stage hoog en dat om het gesicht van 't oude niet te breecken. Daer is een langhe galerije die rontsom met steden beschildert is van een slechten kraeuwer. Int nieuwe gebouw thoonden men mij de kamer, daer de laetste koningh Lodewijk de XIII gesturven was, en de gordijnen op doende schuijven gesien hadt naer St. Denis, seggende: C'est la ou je seray bien tost. Het gesicht van de bovenste terrace int oude casteel is wonderlijck. Wij aeten te St. Germain en reden naer Maisons toe, naer het huijs van de president au mortier. Wij van de koets tredende, saghen de man selff, die ons siende naer ons toe quam en salueerden hem. Hij sich excuserende op een sinkingh die hem op de heupe gevallen was, daerom hij gheen trappen opklimmen kost, gaf ons iemant mede om ons te leiden. Dit huijs is opgetimmert van witte steen die gepolijst weinich scheelt van marmer. De wulfsels van de kelders waeren hoogher als onse hoogste verdiepinghen in ons huijs en voorts het gansche huijs seer net en wel opge- | |
[pagina 106]
| |
maeckt met drij orders de Toscania, Jonica, en Corinthia van buijten en de Dorica oock van binnen. Aen drij sijden rontsom sijn thuijnen en voor een plaets die omcingelt is met een terrasse omtrent acht voeten hoogh. Daer waeren drij schilderijen van eenen Valentine, die seer fraey waeren. De charge van dese president is weert sonder dispute acht hondert duisent guldens, daeraf sijn outste soon de survivance heeft. De tweede is Abbé en heeft vijftich duisent gulden aen beneficien. Het derde kint is een dochter van 16 of 17 jaer. | |
21 Maend.Was smergens niet uijt. Nae de middagh sont nae de soon van de heer van Beverweert die niet thuijs was, en ging met Tassin tot de Meyer en vandaer in het hospital de la Charité dat de Reine mere gesticht heeft en daer al de bedden van groen laken zijn geboort, met breede passementen van wat lichter couleur, van daer in de kerck van St. Germain des Prez dat een fraeye kerck is, maer van binnen schier niet dan witte mueren. | |
[pagina 107]
| |
zijde gaet men door een deur in de capell van - Henry le second die fraey is. Van daer ginghen wij in de plaets daer le thresor de St. Denis bewaert wert, in groote cassen tegen de muer aen staende. Dit wert alle daegh tweemaels getoont aen al de werelt. Daer staet een monnick met een stokjen en wijst van 'teen op 'tander soo ras dat men naeuwelijx tijt heeft om te sien. Nae dat het gemeene volck wegh was bleven wij met noch eenighe portugiesche Edelluyden en de monnick seij noch alle dingen eens over langsaem voor de kennis van Mr. Linckler. De principale relequien zijn het hooft van St. Denis (dat in de kerck staet), de handt van St. Thomas daer hij de Heer mede aengeraeckt heeft, een spijcker van het cruijs onses heeren, een cruijs van het hout van 't heijlighe cruijs en meer andere sonder ende, all in gout en silver beslagen en met kostelijcke steenen besett, waeronder Carboncels waeren soo groot als een groote oockernoot. Daer was een schoon vat van achaet grooter als een menschen hoofd, en een ander van cristal dat seer groot was. Item het pourtraict in schilderije van la Pucelle d'Orleans, haer sweert en andere dinghen. Wij aeten wat te St. Denis, en ginghen nae Rinsy en saghen een fraey huys, toehoorende ......Ga naar voetnoot1) achter is een thuijn die hij uijt de steen wel 8 of 10 voet uijtgehouwen heeft en int midden staet een fontein die 58 voet hoogh springt, maer nu sprong se niet. Ter zijden gaet men op den bergh daer den thuijn uijtgehouwen is, wiens eene sijde teghen den thuijn met wijngaerden beplant is, boven op is een plaets, van dewelcke men wel in 8 of 10 alleen recht in siet, elck langher dan 't gansche voorhout en int ende van elcke allee siet | |
[pagina 108]
| |
men een schoon verschiet. Int weerom komen quelde mademoiselle Robert Tassin soo langh dat hij schier quaet wierdt. | |
26 Saterd.Was smergens niet uyt. Noch voormiddagh quam Rame bij mijn op mijn kamer en seij mij dat d'Aumale gingh trouwen met de jongste Joffrouw Mierop. Nae de middagh gingh met een koets nae Beverweert en met hem nae de soon van de heer van Rijswijck daer ick socht kennis aen te hebben, en wij reden nae St. Cloud en saghen daer de fraeijen thuijn van monsieur de Paris. | |
27 Sond.Was smergens niet uijt; nae den eeten quam Rijswijck mij besoecken en wij ginghen wandelen in Luxembourg en saghen de galerije die Rubbens geschildert heeft en voorts het cabinet van Madame d'Orleans. Savonts sagh ick speelen à l'hostel de Mets à la longue paulme: onder de speelders was mede le petit Saumur jegenwoordich de beste kaetser van Vranckrijck. In dit spel en was hij nochtans soo uijtsteekend niet, maer dede het nochtans met groote gracie. Desen dagh en gisteren was het heeter weer dan ick ooijt in Hollant gevoelt heb. | |
28 Maend.Was smergens niet uijt. Nae de middagh gingh tot Linckler met Tassin, daer wij monsieur Du Fos vonden en ginghen samen een cabinet tot monsieur du Jardin sien daar fraeije schilderijen in waeren en onder andere een conterfeitsel van ......Ga naar voetnoot1) Sfortia wesende een jonghen van 10 of 12 jaar, van 't hooft tot de voeten gedaen door Titiaen dat wonder | |
[pagina 109]
| |
fraey was. Daerna ginghen wij a la galerie du Louvre en besochten verscheiden fraeije werckluij een die in ijser vrocht en had een wapen van Henrick de tweede dat seer curieus gewerckt was. Item een man die seer kunstich met de naeld werkt, selfs tot conterfeitsels die wel gelijcken. Desen avont was ick niet wel. | |
29 Dinsd.Was smergens met Tassin tot Mr la Bare die niet thuijs en was, maer wel zijn vrouw, sonen en dochter. Een soon van 14 jaren speelden op de clavicimbel seer wel en net. Daer was noch een Engelsch heer die seij papa wel te kennen, dit was Thom Cillegrew die tot Duarti uytgeschildert is. De dochter dat een fraeije groote meit was, songh en onder andere van papa's psalmen Memor fui dierum antiquorum. Des middaghs gingh eeten tot de Meijer en speelden naemiddachs in de caetsbaen met Beverweert en won twee partijen, hij een, hier verhitten ick mij wat en was savonts koortsich. Gobert was oock tot La Bare. | |
|