Journaal van 21 october 1688 tot 2 september 1696. Tweede deel

[p. 304]

1694. Januarius.

1 Vrijd.

Smergens omtrent 7 ueren stierf de vrouw in̅ Roode Leeuw, onse herbergh.

Had snachts ongemackel. geslapen in seer kleyne laeckentjes, die met deeckens en al schier heel van 't bedt vielen.

Smerg. quamen de H^r v. Ruyven, soon van̅ Heer van Sterrenburg, met eenen jongen Haersolte, soon van H^r van Yrst, .......¹⁾ en Linden, soon van̅ Amptman van̅ Overbetuwe, op mijn camer en̅ gaf haer chocolate.

Van Ruyven ons sijn binnen-jacht presenterende gingen met haerluy naer̅ Haegh, de windt heel om zijnde, en quaemen ten 2 ueren daer.

Savonts was broer en suster van S^t Annel^t tot onsent, oock de vr. v. Ellemeten, Mevr. Runnickhuysen, joff. van der Werve met joff. Briel en̅ Mevr. Heemskercken. Sij speelden.

De Pr. Louis v. Baden quam in̅ Haegh.

1) Niet ingevuld.

2 Saterd.

Was smerg. tot Visbach en̅ de glaseslijper int Achterom.

Naermidd. was Myl. Athlone bij mij, seyde dat de Pr. v. Baden sonder wachten met de eerste windt naer Engel^t soude vertrecken. De w.N.W.

De Hulsten hadden aen S. de Wilde geschreven dat sij donderd., eergisteren, soo stonden om met de pacquet-boot te vertrecken.

3 Sond.

Was in̅ Clooster-kerck te nachtmael.

Naermiddach was suster v. S^t Annel^t tot onsent.

4 Maend.

De windt N.O. waeyende gingh met Gastigny uyt den Haegh naer Maesl^ts-Sluys, logeerden daer

[p. 305]

in̅ Moriaen, de vrouw in̅ Roode Leeuw noch boven de aerde staende.

Aten savonts tot Portugael, daer de Secretaris van 't dorp mede was, en noch een man met twee burgersvrouwen.

Broer Christiaen bracht mij in 't vertrecken aen̅ schuyt.

Op het schip van l'Amoureux was noch de 2^e soon van̅ Ritm^r Cabellau gekomen.

5 Dynsd.

Voeren van Maesl^t-Sluys naer 't schip van l'Amoureux, liggende een weynigh boven het hooft van̅ Briel.

De wind liep smergens N.W. en̅ wij daerop staende om naer den Haegh te keeren, liep weder. N.O. Wij meenden dat sanderen daeghs souden hebben konnen in zee loopen.

Het vroos al vrij hard en̅ ick vochtighe koude laeckens hebbende was snachts heel langh eer konde warm worden.

6 Woonsd.

Smerg. was de windt weder N.W. ten W.

De Burgem^r Berckhout was naermidd. bij mij op 't schip.

Doff commanderende de Con. wasch-meissens, was mede op het schip en hadde een van dat volck bij hem, zijnde een bleecke magere, vol pockputten: dese vertelden sij mij dat bij Doff geslapen had in een seer naeuwe kooy of bedstede.

7 Donderd.

Gingen de meeste schepen onder 't convoy t'zeil, de windt weder Oostelijck geloopen zijnde, oock het schip van .....¹⁾ nevens ons leggende, maer evenwel een weinigh verder van 't hooft, waerdoor hetselve uyt de vaert raeckte, maer wij niet, doordien soo dicht onder de stadt lagen dat het niet naer het midden van̅ rivier konden brengen, van̅ windt tegen de leeger wall gedrongen werdende, en̅ ondertusschen veel ijs de rivier afkomende, raeckten wij daer midden in, en̅ l'Amoureux seer bangh

1) Niet ingevuld.

[p. 306]

zijnde, quam binnen loopen en̅ seyde dat wij daer vast laghen en̅ dat hij niet seggen konde wanneer wij daer souden konnen van daen komen. Hij was bekommert dat hij door 't ijs sijn schip soude konnen verliesen, en̅ deed al de moeyte hij konde, niet om voort te komen, maer om in̅ haven te geraecken en soo 't schip te salveren, dat hem eyndelijck omtrent 3 ueren gelukte en gingen wij doen eerst eten. Dit ongeluck hadde hij konnen voorkomen in dien in̅ Put of immers wat meer int midden van̅ rivier waere gaen liggen. Hij excuseerde sigh op de lootz die aen boord hadde en̅ die hij seyde gehouden te wesen in te volgen. Met veel moeyte in̅ haven geraeckt wesende, gingh ick en Gastigny over 2 a 4 vaertuygen aen landt en logeerden weder in den Toelast.

De Prins van Baden gingh te Helv.sl. t'scheep en liep in zee.

Vander Poel was sav. bij mij en excuseerde de Capⁿ daermede dat een lootz hadde in gehadt.

8 Vrijd.

Smergens waeren onse jonghe H^ren bij mij en̅ gaff haer chocolate. Waeren niet wel eenigh onder malkanderen wat souden doen; de vorst continueerde soo dat men in̅ Haegh over de velden reed.

Naermidd. was niet uyt.

L'Amoureux bij mij komende seyde te hopen dat noch wel haest uyt het ijs soude geraecken als het selve boven los raeckende beneden met de ebben in zee soude loopen.

Naermidd. was vander Poel langh bij mij en gaff hem te drincken.

9 Saterd.

Was goedt weder, de vorst al continuerende.

Smerg. was l'Amoureux bij mij, seyde dat hoopte dat met 2 ebben soude konnen zeilen, de windt nu zijnde Z.O. en̅ weynigh ijs voor het hooft. Maer sav. liep de windt naer 't W.

Savonts waren Berchout en̅ Brasser bij mij, gaf haer Rensche wijn te drincken. Het vroos desen dagh noch sterck.

[p. 307]

10 Sond.

Smerg. was het dooy weder en̅ de windt Z.W.

11 Maend.

Sond Berckhout om mij te besoecken, maer excuseerde het om dat brieven uyt Engel^t gekregen hadde.

Gelijck dan Wiljet mij 3 pacquetten bracht daer actes, magistraturen etc. in waeren, van̅ Hulsten aen joff. Spoor gesonden.

Car. v. Hulst schreef aen mij van̅ 5^en deser van Kinsington, dat sijluyden daeghs voor dit nieuwe jaer, zijn̅ donderdach, van Hellevoetsluys geseylt wesende, saterdach daer aen te Harwich waeren aengekomen, van waer sij den 4 met de koets waeren te Londen gekomen. Dat de Con. van geene militaire charges, maer allen (sic) van electien gedisponeert hadde. Dat Sam. van Hulst geldt gepresenteert hadde aen Lysbeth te Londen, maer dat sij geseght hadde, dat noch niet verlegen soude zijn als ick maer wat ras over quam.

Schreef aen mijne vrouw en versocht haer mij 200 gl. te senden. De bode vertrock noch savonts.

12 Dynsd.

Niet siende in̅ Briel veel te konnen uytrechten, resolveerden Gastigny en ick naer Rotterdam te gaen om te sien of de windt soude willen waeyen, konnende van daer in 1½ of 2 ueren weder in̅ Briel wesen. Gingen dan met de voorz. jonghe H^en met een jachtje naer Rotterdam en̅ aten daerin visch. Gaf 3 of 4 flessen van mijn wijn. Cabeljauw en een knecht van Sterrenburg liepen Marie onse meidt geweldigh achter aen. Gingh met Gastigny logeren in 't Schildt van Vranckrijck, aten sav. aen̅ gemeene tafel. Naermidd. was bij broer Lodewijck, die seer klaeghde en̅ seyde heel naer 't leste te gaen, konde geen geluyt slaen en dede niet als in sijn vrouw's oor luysteren, die 't ons dan weder vertolckte. Hij ley altoos op een rustbeddetje.

13 Woensd.

Bleef te Rotterdam.

Smerg. was Capⁿ Pieterson bij mij, vragende naer̅ acte daer bij de Con. hem weder naer sijn dimissie hadde aen-

[p. 308]

gestelt tot Capn. De vrouw van 't huys versocht hebbende dat eenige Heeren van̅ Admiralit^t in de groote achter camer mochten eten, naer haere wekelijcke gewoonte, en ick met haer, stond het toe en̅ quamen daer de H^r van Sterrenburgh, de H^r Lodesteyn, Capⁿ Pieterson, de Secretaris Hartochsveldt etc.

In de naerm. quam Rademaecker mij versoecken bij deselve Heeren te willen komen praten tot de Secret^s Hartochsveldt, daer dan gingen en bleven tot savonts, die Heeren mij seer beleeft wesende, en̅ alles presenterende daer mijn reys mede souden konnen vorderen.

14 Dond.

Smerg. quam Hartochveldt mij met sijn koets haelen, en̅ gingen eerst tot eenen H^r Paets, die eenighe goede Italiaensche stucken hadde, onder anderen een Geboorte van kleyne figuren van Palsma (?) gekomen van van der Wolf. Had oock eenige dingen van een schilder van Rotterdam, van der Werven genaemt, en hebbende eene eele en krachtige en seer nette manier van coloreren. Van daer gingen tot de jonghe Schepers, die ons mede sijn konst en bibliotheecq thoonde. In dese avondt gingh ick noch tot Flinck, daer half beloofde de volgende mergen weder te komen, maer konde niet.

15 Vrijd.

Ging smergens noch bij br. Lodewijck, die sprack als meenende te sterven, en versocht mij sijne laetste gebiedeniss te doen aen̅ vrinden; beklaegde sijne kinderen en̅ familie naer sijn doot, omdat bijnaer geen broodt souden hebben om te eten; klaegde seer dat soo veel uytstaen moste; sijn pols gingh evenwel noch vrij wel en̅ sterck, maer hij was seer magher en̅ vervallen.

Naermiddagh gingh met Gastigny naer den Haegh met de gemeene schuyt.

Struyckelde eens of twee mael op de straten van Delft, willende wat ras gaen.

Gingh savonts tot joff. van der Werven, daer de assemblee was. Hoorde daer, dat de vrouw van Valckenburg

[p. 309]

van haer man (de koetsier) gescheiden was, sullende hij trecken ... guldens eens, en̅ 1000 gl. jaerlijx voor sijn leven. Hij hadde haer zedert eenige tijdt seer qual. getracteert, en eens met een bos sleutels in 't aensicht geslagen.

16 Saterd.

Was niet uyt. Broer Christ. att bij mij.

Schreef een weeck of 2 van dit Journael uyt, dat ten achteren was.

Gisteren deed mijn vr. mij slechte rapporten van Tien, van sijn lossicheit en weinich applicatie, dat mij seer bedroefde.

17 Sond.

De windt wierd goedt omtrent 10 ueren, en ontfangen hebbende een brief van l'Amoureux, daerbij ons versocht om aen boordt te komen, gingen naermidd. met de schuyt naer M.L. Sluys, daer logeerden in̅ Roode Leeuw, daer op een hoogh, ongemackelijck bedt sliep, op de boven-camer.

18 Maend.

Voeren naer boord van l'Amoureux, daer het met het begin van een harde koude seer ongemacklijck begon te werden.

19 Dynsd.

Gingen van boord van l'Amoureux naer den Briel, en gingh in Dort logeren, over de eerste brugg. Soo van boord gingh ontmoete Berckhout, de Borgemeester, mij komende visite geven in 't schip.

Hadden in̅ herbergh genoeghsaem niet te eten.

Logeerde in een groote camer boven.

20 Woensd.

De windt was smergens Z.W. Ten 11 ueren was vriesend weder.

Naermidd. had Gastigny en Ofarel langh bij mij, soo dat se mocde was. Daernae Brasser en̅ Berckhout.

Smidd. gingh in̅ Toelast eten en̅ logeren.

21 Dond.

In de voorgaende nacht stormde het.

Smergens was de L^t Wedemans bij mij, hebbende de compagnie van Voorst's overleden broer gekregen.

In̅ voorgaende nacht waeren geen schepen van Maesl^t Sluys overgekomen, om het ijs.

[p. 310]

Sij hadden de mistris van Sayer sien naer de pacquet-boot te Hellevoetsluys gaen, werdende daer gebracht door eenen de Graef, en hadde sij niet willen gesien zijn.

Haersolte, een van onse jonghe luyden, was naer Gelderlandt gegaen, om recruyten van geldt te haelen.

22 Vrijd.

Was seer koudt eu harde Oostelijcke windt waeyende.

Tegen de middach gingh tot Gastigny, in de Keyser. logerende, en̅ att daer, hebbende een gestoofde karper van mijnent daer doen halen. Berkhout had der mij daeghs te voren twee gesonden. Hij sondt mij desen dagh noch een paterstuck geroockt en̅ twee conijnen.

23 Saterd.

Vergeten aen te teeckenen.

24 Sond.

Was den ganschen dagh koude en̅ de windt¹⁾

Savonts waeren van der Poel, Gastigny en Ofarel bij mij.

Wiljet kreegh een brief van sijn soon, dat sijn vrouw een overval gekregen had, sonder te seggen wat het was.

1) De zin is onvoltooid.

25 Maend.

Smergens voor den eten waeren Gastigny en Ofarel bij mij.

Ontbood l'Amoureux bij ons, en seyde hem dat, siende het langh talmen van sijn vertreck, ick geresolv^t was met de pacquet-boot te gaen.

Berckhout was smerg. bij mij.

26 Dynsd.

Naermidd. reed met Berckhout het water, genaemt het Speuy, om, om te wandelen; was koudt weder.

Men seyde, dat er 8 a 9 oorlogh-schepen voor de wal waeren. Men meende dat van het gecombineerd esquadre waeren, dat achter de Fransche coorn-schepen geweest was.

27 Woensd.

Seyde weder tegen l'Amoureux, dat met de pacquet-boot soude gaen.

Savonts betaelde, en̅ maeckte preparatie om te vertrecken naer Hellevoetsluys.

Deed aen Berckhout excuses seggen, van dat niet tot

[p. 311]

sijnent soude konnen komen, gel. gisteren hem toegeseght hadde.

Savonts att Almonde, een neef van̅ Admirael Almonde, met mij, in̅ Briel sich onthoudende, daer hij stondt om met een joff. Commerstein te trouwen.

28 Dond.

De wind was smerg. N.O., en vertrocken wij ten half negen naer Hellev^t-Sluys. Berckhout bracht mij daer met sijn berline en at smidd. met ons.

Aldaer Stevens, Capⁿ van̅ Pacquet-boot, gevonden hebbende met Loman, Commis van van der Poel, aten die bij ons.

Logeerden te Helvoetsluys op de haven, in de Stadt van̅ Briel.

29 Vrijd.

Naermidd. kreegh schrijven van̅ Hulston. Oock van mijn vrouw.

Wandelde een weynich langhs de haven. De windt was Z.W.

Wiljet was niet heel wel, waermede vreesde te sullen geincommod^t wesen, indien continueerde.

Marie seyde mij, dat mijn Henrick de dicke Lysbeth, dochter in̅ Toelast, had willen op het bedde smijten.

30 Saterd.

De windt continueerde Z.W.

Wiljet hadde de voorgaende nacht koortsig geweest.

Wandelde smergens een weynigh.

31 Sond.

Vergeten aen te teeckenen.