Journaal van 21 october 1688 tot 2 september 1696. Tweede deel

September.

1 Maend.

Was savonts bij de Con., die niet en teeckende; stelde een brief en een deel Actens uyt.

Smiddachs begon heel heet te werden. Snachts was seer koudt.

2 Dynsd.

Sprack smergens met Jo^r Benting, soon van̅ H^r van Schoonheiden, daer Guiran bij gewoont hadde, en̅ die hem seer prees; seyde hij maer 250 gl. sjaers bij hem gehadt hadde, hoewel mijn vrouw van meer gehoort had.

Smergens waeren Baersenburg, Feron en Sayer bij mij.

Voor den eten hoorde men veel schoten met canon, en̅ de Con. had geseght, dat het op het debarquement was van̅ 15 battaillons, die uyt Engel^t overgekomen waeren.

Savonts was ordre om sanderen daeghs niet te fourageren, daer mijn gecken seer mede verlegen waeren.

3 Woensd.

Smergens waeren bij mij Baersenburg, Kien en̅ Feron, droncken choccolate.

Seyden, dat Myl. Portland smergens naer Oostende en̅ de 15 bataillons, daer gedebarqueert, vertrocken was.

Smerg. was bij de Con., die een deel dingen teeckende.

[p. 118]

Heet weder. Savonts ontbood mij weder en̅ gaf mij een deel brieven van̅ Raedpens^s Heinsius te doorlesen, om daeruyt een memorie te maecken van dingen, die antwoordt vereyschten, daermede tot snachts ten 2 ueren bijnaer besigh was. Belaste oock een brief aen̅ President Rooseboom en̅ de Raetsheer Caeuw, Commissarisen van̅ Con., in̅ questie van ter Goes.

4 Dond.

Was smergens bij de Con., die teeckende. Was die morgen gelaten, en̅ had dry of 4 dagen te voren gepurgeert, hebbende eenige dagen hooftpijn gehadt. Heet weder.

Schreef een order aen Capⁿ van Zijl, commanderende 's Landts esquadre voor Duynkercken, om de L^t Admirael Evertzen, met Portland naer Oostende vertrocken, te obedieren.

De Con. vraegde mij smergens waer ick campeerde.

Savonts aen tafel seyden, dat de Con. uyt een brief, aen̅ Keurvorst van Beyeren geschreven, geseght hadde dat een sterck gevecht geweest was tusschen den Hertogh van Savoyen en̅ Catinat, en̅ dat den eersten vervolgens Briançon belegert hadde, en̅ dat die tijding over Parijs quam. Niet geconfirmeert.

5 Vrijd.

Was Baersenburg en Sayer bij mij, en daernaer Feron. Feron seyde veel quaets van Kien sijn giericheit; dat hij eerst lacquey bij Montpouillan geweest was, daernae bij ......¹⁾ daernae bij ......¹⁾, en eyndelijck bij de Con.

Smiddachs att tot Dijckveldt, mij genoodt hebbende. Daer aten noch de Graef Oxenstern, Envoyé aen̅ Staet van Zweden, en̅ den Envoyé Schuts en̅ Gastigny. Den eerste praete als een Fransgesinde. De twee eerste wegh zijnde, most Gastigny en ick noch langh het verhael van̅ hospes uytstaen van Dijckvelds Fransche negotiatien.

1) Niet ingevuld.

1) Niet ingevuld.

[p. 119]

Het heete weder continueerde.

Top gaf mij een advis van Cortrijck, daer Luxemburg was, daer onder aen in stondt: ‘Qu'il y avoit de fort mauvaises nouvelles du costé du Dauphiné, et qu'il estoit defendu d'en parler.’

6 Saterd.

Was smergens bij de Con., deed een brief toe, en nam se om te bestellen aen̅ R.P. Heinsius.

De Con. vraeghde mij, of ick geen brieven gehadt hadde van̅ H^r van̅ Lier. Seyde al lacchende, dat het een wonderlijck dingh was van hem, zijnde soo oudt als hij was, van soo veranderlijck te wesen.

's Gravemoer sat bij mij voor̅ deur van mijn tent, soo gehaelt wierd.

Smergens wandelde wat omtrent 't quartier, om te sien of niet een beter plaets voor mijn tent konde vinden, maer te vergeefs, het rontom het Hof seer vol zijnde.

's Gravemoer sprack, of hier noch wel 8 dagen souden blijven, en̅ seyde dat wij van Veurne, daer het eene eynd van̅ linien is, deselve gemackelijck konden forceren naer̅ detachementen, bij de Franschen gedaen.

Sayer etende in̅ grooms tent, had soo droncken geweest nae 't seggen van Orange, dat, in Isax eet-tent gekomen zijnde, hij lustigh gespogen had, en deselve tent, doe ick daer savonts in quam, stonck heel goor.

Compton had mede soo droncken geweest.

Baersenburgh of Feron seyde mij, dat den Envoyé Straetman, onlanghs uyt Engel^t gekomen, zedert ons vertreck daer aen̅ pocken gelegen had, en̅ de groote cure had moeten uytstaen, en de chapelet aen sijn hooft gehadt hadde.

Savonts quam Myl. Portland terugh van Oostende.

7 Sond.

De Con. sondt een ordre van desen dagh aen L^t Admirael Evertzen, omme de haven van Duynkercken te ruineren, en̅ de schepen aldaer te verbranden, en had de Wilde horen praten van van Leeuwen etc., al of men

[p. 120]

die plaets te lande oock soude aentasten, en̅ ofte de Con. in 't camp alhier te Grammen noch wel een tijdtlang soude mogen blijven leggen.

Was koelder en beter weder. Savonts wandelde wat op̅ hooghte langs de Leije.

8 Maend.

Was savonts op 't Hoff en wachtende; eer ingeroepen wierd, praete een tijdtlang met Hatsfelt, Deensche Gn̅ael Majoor (soo ick meen), veel vertellende van̅ Franschen oorlogh, daerin geweest was, en̅ in de occasie bij .....¹⁾, daer de groote Visier geslagen was, en al het silvergeldt met sijn bagagie genomen.

De Con. gaf mij twee brieven uyt de Wild sijn hand, die, naer bed gaende, teeckende, maer dat er bij was voor de meeste part niet.

Dese morgen veranderde het weer heeltemael, en vielen smergens en daernae eenighe groote vlagen regen.

Smergens had brieven van mijn vrouw en̅ broer Christiaen, en antwoorde haer beyde. Hij seyde eenighe fraeye dingen omtrent de microscopia gevonden te hebben door sijn calculatien.

Smergens bracht Rademaecker bij mij een sekere Mevrouw van ......¹⁾, zijnde van haer selven een van̅ joff^en de Marigny, van Maestricht. Had, jongh zijnde, seer fraey geweest, gelijck men noch wel, omtrent de 40 jaeren oudt zijnde, konde sien. Was mager en lang van taille.

Savonts seyde mij Athlone, dat men seyde sij een kindtje bij Flodrof gehadt hadde. Had een dochter van 15 a 16 jaer bij haer, niet fraey, maer had tegen Athlone geseght, dat sij noch een ortolantje, dat is, eene fraeyer hadde. Gaf haer een sauvegarde voor niet.

1) Niet ingevuld.

1) Niet ingevuld.

9 Dond.

Smergens was Baersenburg en̅ Sayer bij mij. Baersenburg seyde, dat de Con. Sayer die mergen voorgehadt hadde met sijn drinken van ensaterdagh.

[p. 121]

De nacht voor gisteren had de Schotsche Secretaris Dalrimple dieven gehadt, die hem al sijn goedt gestolen hadden, geldt, kleeren etc.

Savonts ginghen Myl. Portland en de H^r van Ouwerkerck wegh, om bij het dessein op Duynkerken te wesen.

10 Woensd.

Was savonts bij de Con. en teeckende een lange brief aen̅ Staten van Zeel^t, over de saeck van ter Goes, nochthans eenige veranderingh maeckende in 't project, bij Odijck overgesonden, dat geloof van̅ President Rooseboom was.

Naer de middach was oock bij hem, doe mij de voorz. brief en̅ een aen̅ H^r van Odijck belaste. Vid. seq.

11 Dond.

Was kort voor̅ middach bij de Con., mij wat te doen gevende tegen savonts.

De H^r van Tweldam gekomen wesende, att smidd. bij ons; quam om 't Drostschap van Sallant te eysschen.

Men meende dat desen dach of de volgende het dessein op Duynkerken soude aengaen.

Daeghs te voren smergens was d^r Hutton lang bij mij, en spraken langh van het huwelijck van̅ Con., en hoe het door Myl. Damby aengeset was, hij Con. Charles bang maeckende, hem uytleggende de animositeit van het volck, die sagen dat men de Paperije wilde invoeren, en̅ dat hem soo genoeghsaem gedwongen had, het huwelijck voorz. sijn broer over den hals te dringen, sonder hem tijdt van deliberatie te laeten. Dat hij Damby ten dien eynde veel Lords en voornaeme luyden in het Noorden en elders verr van Londen brieven aen hem had doen schrijven, als seer onrustigh en̅ geanimeert zijnde. Dat hij, Hutton, vast stelde, dat K. Charles van sijn broeder vergeven was. Dat d^r Covel, m^rs Langford en Treslawny met correspondentie van̅ Envoyé Skelton van intentie waeren om de Coningin aen̅ Con. van Vranckrijck te doen trouwen en̅ haer te doen eschapperen.

Savonts aen tafel gaende, gaf mij noch een brief te

[p. 122]

schrijven aen̅ Veld-Maerschalck Flemming, hoe hij Bouflers, die scheen over de Maes te willen gaen, soude observeren; 't zij dat hij het in der daet in 't sin hadde of dat het een feinte was. Dese brief langh wesende, konde den inhoudt soo wel niet onthouden, of most de Con. noch eens vragen. Naer̅ eten teeckende hij se en̅ was wel.

Moer was bij mij met van Wouw, droncken een fles champagne.

12 Vrijd.

Smergens was Feron bij mij.

Had een brief van mijn vrouw, schreef dat Helt doot was, en dat geloofde broer Christiaen wel nae een Raetsplaets, daerdoor vacant te worden, soude willen staen.

Verscheide volontairen gingen om Duynkercken te sien. Myl. Essex, soon van Monmouth, Vijgh etc. Daer quam noch geen tijding van daer.

13 Saterd.

Smerg. waeren bij mij Cralingen, Warfusé, Feron, 's Gravemoer. De leste seyde, dat Athlone bij de Con. gelaten had, besigh zijnde om de quartieren voor̅ winter te reguleren.

Smiddachs aen tafel hoorde dat daer order gegeven was om de relais van̅ Garde de Corps, om de Con. te escorteren naer huys.

Was een seer kouden dagh, soo dat men in̅ tent sijn handen en voeten niet warm konde houden.

Savonts hoorde dat Cambon van veurne gekomen was, daer alle onse trouppen noch lagen, sonder dat in het dessein op Duynkercken noch iets gevordert was, en wierdt in̅ 't generael geseght, dat daer eenighe obstaculen voorgekomen waeren.

Had eenige loslijvicheit.

14 Sond.

's Nachts 2 of 3 reysen wacker geweest zijnde, hoewol niet langh, viel omtrent 8 ueren weder in slaep, en sliep tot 11 toe. Opstaende, had noch een losse stoelgangh.

Was naer̅ middach bij de Con., vriendelijck wesende; gaf mij te doen dingen die savonts teeckende.

[p. 123]

Cambon vertrock weder nae Veurne, aen̅ fortificatie van̅ welcke sterck wordt gewerckt.

Wandelde wat op de hoochte langs de Leije, maer was soo koudt tegen de windt te gaen, dat haest weder omkeerde.

Was noch al loslijvigh.

15 Maend.

Mijn vrouw schreef, dat Jacoba Bartolotti bij haer man gegaen wesende, hij haer met schoppen de deur uytgeholpen had. Dat sij dat aen joff. Bati geschreven had en̅ dat nooyt niet meer bij hem wilde gaen.

Smerg. was Kien bij mij.

Schreef aen mijn vrouw.

Savonts was bij de Con., die teeckende en̅ seyde, dat in joff. Tondy's saeck niet wilde doen, sullende apparentel. ymant gesproken hebben.

Was sacht en beter weer.

Smerg. omtr. 5 ueren weder ingeslapen zijnde, sliep vast tot 10 ueren toe, en daeghs te voren tot 11 ueren.

16 Dynsd.

Smergens was Baersenburg bij mij met Sayer en̅ Borselen, droncken choccolate. Daernae quam Voorschoten afscheidt nemen, gaende naer den Haegh.

Smiddachs at d^r van Wouw met ons en̅ seyde mij, dat van goeder handt wiste en̅ (de man het hem self bekendt hadde), dat Isacks amours met joff. van Warmenhuysen noch continueerden, en̅ dat hij selfs met haer verlooft was, daer sij luyden van qualiteit, en̅ onder andere Voorschoten, de tweede Odijck etc. niet had willen hebben.

Smiddachs had de Graef van Solms gasten, en droncken zijnde, hoorden wij se tegen malkanderen trommelen.

17 Woensd

Smergens was Baersenburg langh bij mij; seyde mij dat Isac hem oock sijne amours met de voorz. joff. geavoueert hadde, en̅ hij die tegen hem en ridicule getourneert hadde. Sprack voort van dat Grandval iemant genoemt hadde uyt de camer van̅ Con., die eenige kennis van het dessein soude gehadt hebben, konnende

[p. 124]

de naem niet wel heel uytbrengen en̅ seggende: ieunne, jenne, en dat een ander man van importantie, wetende, dat Baersenburg met Brienne overhoop lagh, hem geseght hadde, dat er haest water op sijn molen soude komen, en dat een seker man van groote schelmstucken soude geaccuseert werden.

Naermidd. seyde de Wilde, dat Henning een brief van van Leeuwen hadde, die met Pórtland te Veurne was. Schreef dat onse heele vloot voor Duynkerken lagh, en̅ dat evenwel Capⁿ Bart met noch twee capers hadden weten uyt te komen. Dat alle onse trouppen daer ordre hadden om sich van broodt te versien voor 4 daghen. Dat men meende dat het op Duynkercken was aengesien. Dat de Franschen aen die van Dixmuyden verboden hadden ons volck in te nemen, op peyne van haer te branden; maer dat men meende sij daer al in waeren.

18 Dond.

Voelde smergens, als opstondt, wat pijn onder de enklaeuw van mijn rechter voet, iet jichtachtighs wesende, dat savonts, als bij de Con. moste gaen, arger wierd, en̅ mij pijn dede in 't gaen, wierdt evenwel niet geremarqueert. Hierbij had gisteren en van daegh een soort van een loop, en gingh 3 a 4 mael daeghs.

Smiddachs omtrent half dryen aen tafel sittende, en het desert opkomende, quam daer een aerdbevinghe, schuddende onse tafel heen en̅ weder. Ick meende dat het quam van een peerd of iets, dat in̅ touwen verwart, maer siende een glas, dat over mij stondt, oock schudden en wat wijn uytstorten, kreegh andere opinie, en met eenen elck een roepende: een aerdbevinghe, een aerdbevinghe! liepen alle uyt de tent naer 't huys van̅ Coningh. Half wegen sagh onder anderen de kock Ulrich, die riep: ‘Il y a une alarme au quartier du Roy,’ en̅ hoorden wij daerop dat de trommel begon alarm te slaen. De aerdbevingh was doen al over, hebbende niet boven een minute of twee geduert. De Con. (op 't geschreeuw van

[p. 125]

Sauve le Roy), was in̅ drang van̅ luyden, die uyt wilden, gevallen, en̅ Montpouillan was sijn scheen opgehaelt. Borselen, savonts van Gendt komende, seyde, dat sij daer vrij sterck geweest was, en̅ de straten overal van gebroken schoorsteenen en gevels vol lagen. Oude luyden hieromtrent wisten te seggen, dat omtrent 50 jaren geleden hieromtrent der noch eene diergelijcke geweest was.

De Con. vraegde mij savonts hoe ick se gevoelt hadde, wanneer teeckende.

19 Vrijd.

De Con. had brieven van Myl. Portland gehadt van omtrent Veurne, en schreef hij dat de aerdbeving voorz., dewijl hij schreef, daer soo sterck geweest was, dat hij vreesde het huys op sijn hooft soude gevallen hebben.

De pijn aen mijn voet was minder, maer snachts was seer verhit en ongemackelijck; had weynigh appetyt en stondt eerst ten 11 ueren op.

Aen tafel wierd geseght, dat de onse het fort La Cnocque, bij Duynkercken, souden aentasten; dat Cambon dat dirigeren soude, hebbende het gemaeckt.

Kreeg schrijven van mijn vrouw, klagende noch al over Tien, en̅ dat hij soo los was in sijn spreken en schrijven; dat, soo hij niet onder mijne ooghen soude mogen zijn, sij vreesde dat hij een bedorven mensch soude werden.

Regende snachts hard met vlagen en̅ oock dese mergen.

Savonts was bij de Con., die teeckende, en vraegde mij ten eersten, hoe het in̅ aerdbevingh gemaeckt hadde.

De pijn uyt mijn voet was heel wegh, maer de loslijvicheit en̅ de anoresia continueerden noch.

's Gravemoer savonts aen mijn tent komende seyde, dat te Veurne het gerucht was, dat het Fort La Knocke overal ondermijnt was, en dat niet een van̅ Engelschen acht daerop hadden om te stormen.

20 Saterd.

Mijn gesontheit als daeghs te voren.

De Wilde had schrijven van van der Poel, in den Briel,

[p. 126]

dat de eerdbeving daer oock geweest hadde, en̅ dat de aerde haer op sommige plaetsen een elle of twee hoogh opgelicht hadde.

Smergens eenighe ordre omtrent mijn tent stellende, om dewelcke de jongens allerhande gereetschap, flessen, lanteerns etc. wederom begonden te vergaderen, kreegh woorden met Pieter, die scheen niet te willen doen dat hem belaste, stout en̅ luy sprekende, en̅ eyndelijck twee flessen soo tegen de aerde goyende met een quaedt hooft, dat in stucken vlogen. Ick, hem eerst uytgemaeckt hebbende en recht quaedt werdende, kreeg een rottingh uyt de tent om hem af te smeren, maer hij liet mij niet naer komen. Soo seyde hem, dat hij soude vertrecken (verstaende tegen de tijdt), dat hij seyde geern te sullen doen, en docht mij niet geraden een jongen te houden, daeromme mij nu al dry, vier mael seer in colere gestelt hadde.

Was vuyl en regenachtigh weder.

21 Sond.

Was noch al wat loslijvigh en at met weynigh honger; naer̅ eten nam een weynigh Cherry-brandy, dat mij goedt deed, en had savonts een betere stoelgangh.

Naermiddagh was Baersenburg en Feron bij mij.

Was warmachtigh weer, maer met stercke weste windt.

Feron had gehoort, dat de Con. in dry dagen soude vertrecken.

22 Maend.

Had schrijven van mijn vrouw, seggende dat Guiran bij Tien gekomen was. Guiran self schreef mij, dat om Tien af te brengen van quaedt geselschap, dat hij had te Leyden, hij voorgeslagen had hem voor een half jaer te Uytrecht te brengen. Dat mijn vrouw dat goedt gevonden had, en Tien self geseght had, daer liever als te Leyden te sullen wesen.

Ick schreef hem en approbeerde het.

Mijn vrouw schreef noch, dat sij op̅ tijdt van̅ aerdbevingh van̅ 17^en deser, sij in onse thuyn gaende, de heele langhe muer hadde sien schudden; dat sommighe menschen

[p. 127]

in̅ Haegh met haer stoelen waeren opgelicht geweest, en̅ andere flauw van̅ bewegingh geworden.

Was savonts laet bij de Con., die weynigh teeckende. Vraeghde noch naer tijding van̅ aerdbeving uyt den Haegh, en̅ seyde ick hem het vorighe.

Smergens was Baersenburg bij mij, daernae gingh met Feron de tent sien van Rademaecker, daerin hij een schoorsteen had doen maecken.

Savonts seyde mij Rademaecker en̅ daernae andere aen tafel, dat de Franschen dessein hadden met een groote partij van over de Leije een affront te komen doen, en̅ dat hij de Wilde daer heel bangh mede gemaeckt had, maer dat daer nu geen peryckel was, volck aen̅ overzijde zijnde gesonden, die de Wilde seyde 1000 man te wesen.

23 Dynsd.

Smergens was Baersenburg bij mij, daernae Feron en daernae Mellin. Seyden beyde, dat de Con. donderdagh soude vertrecken.

De Wilde quam omtrent 1 ueren seggen, dat de escorte van onse fourageurs te ver en̅ tot Harlebeeck toe gegaen zijnde, door de Franschen leelijck gehavent was, en̅ de fourageurs ten besten genomen sonder fourage souden wederkomen. Mijn vier knechts waren alle uyt.

Mellin seyde mij, dat den ouden Isac te Maestricht gestorven was van een ophoudinge van water.

Regende de gansche mergen en̅ was seer koudt.

Feron seyde, dat van Asten, de Con. Agent te Brussel, mede doot was, en̅ dat hij sijn Griffierschap van Grimbergen van̅ Con. gekregen hadde, en̅ scheen het Agentschap wel voor sijn broer te willen versoecken.

Att smiddachs tot Dijckveldt, daer du Pré, Minister van̅ Prins van Luyck, vondt, in wiens presentie Dijckveldt begon te seggen, dat de Con. hem van mij gesproken had daeghs te voren, en̅ dat hij geseght had, dat ick fort honnette en̅ niet geinteresseert was in̅ dingen van mijn charge, en dat voorts ick een groote egaliteit van humeur

[p. 128]

hadde, en altijt even eens was, oock nu twintigh jaer altoos bij hem geweest, en̅ altoos gesont. Ick seyde, dat had de Con. mij somtijts van binnen konnen sien, hij soo niet gesproken soude hebben. Daernae quam Gastigny daer oock eens, en̅ mochten wij de heele middagh bijnaer sonder spreken aenhooren seer langhwijlighe vertellingen van sijne onkosten en̅ magnificentie in sijne Ambassaden etc., en̅ hoe hij de menage van 't Landt besorght had.

24 Woensd.

Smergens was d^r Hutton bij mij, en vraeghde om mede in mijn schip te mogen naer Holl^t gaen.

Had die mergen een brief van Boision, maer van̅ 10^en Sept., daerin seght dat de soon van Neufville doot was, en̅ dat de Coningin de begraffenis betaelt had, en aen̅ moeder noch een grand present had gegeven. Dat die kleyne Neufville de historie van m^rs Frankline gedivulgeert had, doe sij met hem op haer bed gebadineert had, en haer van hem hebbende laten kittelen, als in flaeuwte gevallen was. Dat de jonge daerover bij ordre van̅ Coningin was gegeesselt geweest, maer dat hij in 't geesselen altijt geseght hadde, dat het evenwel waer was. Dat de Coningin aen m_rs Frankline gegeven had de plaets van keeper of the mail en 't huys, daertoe horende, in 't Parck, zijnde hondert pond sjaers waert.

Savonts was bij de Coningh, die veel teeckende, en mij verloff gaf om naer̅ Haeg te gaen, en̅ daer twee dagen te blijven, seggende, vrijdachs mede te sullen naer 't Loo vertrecken.

25 Dond.

's Gravemoer was tegen den avondt bij mij en̅ nam afscheydt, noch sullende in 't leger blijven. Maer seyde, dat op de tijdingh, dat Bouflers te S^t Truyen gekomen was, het noch onseker was of de Con. sanderen daeghs soude vertrecken. Dat er op de fourage van van daegh weer veel peerden genomen waeren, de boeren ons volck verradende.

Een soldaet van Engelsche race wierd gerabraeckt,

[p. 129]

hebbende een vrouw vermoort om 2 of 3 rijxd^rs, die bij haer hadde.

Savonts teeckende de Con. de patenten voor 't voetvolck naer de winterquartieren.

Opdam quam iets schrijven in mijn tent, en smeet mijn heele intpot om.

Regende seer hard den ganschen dagh.

26 Vrijd.

Was voormiddachs bij de Con., die teeckende, en̅ naermiddach weder, doe de patenten voor̅ Ruyterije teeckende.

Was den heelen dagh soo vol in 't kleyne huys van̅ Con., dat men sich daer qualijck draeyen konde, en̅ door de continuele regen soo vuijl aen̅ ingangh van hetselve, dat men seer diep door het slijck most gaen, om uyt of in te komen.

Men seyde, dat het desseyn van Boufflers, om Leeuwen te surpreneren, gemist was, de onse daer volck in hebbende geworpen.

De Coningh hebbende belast dat de Wilde te lande soude volgen, vertrock omtrent negen ueren savonts, om sanderen daeghs savonts te Breda te zijn, en̅ de volgende te Loo.

Regende met groote vlagen, de eene naer de andere, en waeren in een melancholicq campement.

De Prins van Birkenfeld kreegh het Gouvernement van Overijssel.

27 Saterd.

Ging ten 8 uren met mijn cales van Grammen naer Gendt, nemende d^r Hutton mede. De wegh was door de groote regen en menichte van wagens seer diep en̅ quaedt. Gingh te Gendt in het jacht van Rademaker, dat hij aen Hulst gepresenteert hadde.. Deed mijn cales en karr in mijn leger-schip, daer Douwe Harkes schipper van was, en att met van Hill, die daer oock lagh met sijn jacht, sijn broer en̅ de Schotsche Predicant Castairs, brengende onse kost te samen.

[p. 130]

28 Sond.

Gingen smergens met onse jachten met treckpeerden naer 't Sas van Gendt, het Canael langs, en niet konnende voortkomen voor 's anderen daeghs smergens, wandelden en sagen het Fort, de Majoor de Vassy, Commandeur, mij geleydende, en sagen de fortificatiewercken, daer mede besigh waren, en̅ die op de maniere van die van Naerden gemaeckt wierden. Het Fort self is een aengenaeme plaets, daer menichte groote linde-boomen in staen, de huysen net en op sijn Hollantsch gebouwt. Hetghene sij het Casteel noemen, is Spaensche fortificatie, ten tijde van Keyser Carel omtrent 1525, en doen gemaeckt.

Op de straten ontmoetede men vele menschen, bleeck en ongesondt der uytsiende door̅ quade lucht, die hier is. Daer waeren menichte schepen, die daer canon en amunitie brachten en̅ ontlaeden, van̅ kant van Namen gekomen, en̅ te winter daer sullende blijven.

De Vassy bracht ons in sijn huys en gaf Hutton en mij te drincken.

29 Maend.

Voeren smergens met den dagh van 't Sas van Gendt, liepen smiddachs dicht voorbij 't Casteel van Rammekens, en anckerden savonts in̅ Keete, over S^t Annelandt. Hadden altoos contrarie windt.

30 Dynsd.

Liepen uyt de Keete noch al met contrarie windt verbij Willemstadt, daer anckerden, konnende op een half uer het Sas van Strijen niet krijgen. Weder voortzeilende, quamen met den avondt voor Dort, en̅ in̅ nacht te Rotterdam.