Journaal van 21 october 1688 tot 2 september 1696. Tweede deel

Mey.

1 Donderd.

Ontfong een brief van mijn vrouw en daerin een andere van Keyser, seggende, dat Tien noch al continueerde te veel wijn te drincken, en̅ dat hij, als wat in sijn hooft hadde, genegen zijnde om questien te maecken, te vreesen was, dat daer ongelucken uyt souden konnen spruyten; dat sijn vermaningen niet en hielpen. Dit maeckte mij melancholicq.

Omtrent 5 ueren was bij de Con., die mij te doen gaf; hij teeckende ten half negenen, onder anderen de dimissie voor de Gn̅ael L^t Delwich, en̅ een brief van compliment, daertoe relatif.

Laste mij de teeckeningh van Marot te sien, die hij voor de groote trap hier op 't Loo gemaeckt hadde.

[p. 51]

Teeckende pardon voor een soldaet, gedeserteert hebbende, daerover de Graeff van Hoorn mij geschreven hadde. Item acte van Coronel voor Lindeboom van het Regiment, dat Delwich quitteerde.

Schreef aen mijn vrouw.

2 Vrijd.

Smergens waeren bij mij Sayer en̅ de Graef van Schellaert, hebbende een oudt kael kleetjen aen; op de opslach van̅ eene mouw stondt binnens arms een groote lap van stoff, daerbij niet accorderende. Sprack al of hij seer vast was aen̅ astrologia judiciaria, en̅ seyde dat hij een scutum geomanticum hadde, daerdoor alle dingen konde te voren weten. Wilde Gouverneur van Deventer wesen, maer hadde slecht antwoordt van̅ Con. ontfangen.

Dese en̅ voorgaende daghen sprack men van S^r Roland Guine als van een man in reputatie geruineert zijnde, omdat hetghene dat van Myl. Sidney tegen de Coningin geseght hadde, van dat hij de Carges in Yrlandt verkocht hadde, niet hadde konnen bewijsen, en̅ dat hij 't ghene aen̅ Coningin aengebracht hadde, daer nae weder hadde willen ontkennen geseght te hebben.

Gisteren mergen was Geldermalsem oock bij mij, en vertelde hoe hij te Amsterdam met volck van de Keurvorst in die huysen, die sij speelhuysen noemen, geweest was, en̅ sijluyden vier hoeren, die sij met haer namen, moedernaeckt hadden doen uyttrecken en̅ dansen.

Als de Con. gisteren mede sprack van Soutelands versoeck, en vraegde wat hem soude seggen, seyde hij: Ick en weet het niet.

3 Saterd.

De Coning was op de harte-jacht in seer quaedt weder van windt, regen en koude.

Smiddachs att Myl. Ormond met ons.

Van der Esch daer mede etende seyde, dat een postillon, uyt den Haegh gekomen, hem geseght hadde, dat de Coronel Lannoy doot was, hij dat van een solliciteur gehoort hebbende.

[p. 52]

4 Sond.

Was koudt en quaet weder, en̅ was niet uyt. Savonts packte mijn goedt, om sanderen daechs te vertrecken.

Was bij den Con., die teeckende, en sullende sanderen daeghs noch op de jacht gaen, seyde mij van selts, dat maendaghs konde vertrecken.

5 Maend.

Reed smergens met mijn berline van 't Loo, en̅ att in̅ Swaen, te Amersfoort, daer de vrouw mij seyde dat de vent, die haer onlangs het sotte briefje van 't mirakel, geschiedt te Mentz, gebracht hadde, met een leughen uyt haer huys geraeckt was, sijn gelach niet betalende.

Reed voorbij 't huys van Soestdijck, en quam savonts in̅ Nieuwe Herberg, bij Naerden, daer sliep.

Was als voren koudt weder. Als wegrijden soude, was mijn een peerd een ijser af.

6 Dynsd.

Reed ten 7 ueren sm. van Naerden en att te Haerlem in den Oyevaer, en̅ quam savonts in̅ Haegh, bij mijn vrouw. Seyde mij dat alle daegh, naerdat de brief van Keiser, die ick haer gesonden hadde, gekreten had over 't quade comportem^t van Tien, en resolveerden wij hem sanderen daeghs te ontbieden.

7 Woensd.

Schreef aen Tien om dien dagh met Keyser in̅ Haegh te komen, gelijck hij savonts deed, maer seyde hem dien dagh niets.

Broer Christiaen att smiddachs tot mijnent.

Voormiddachs was op 't Hoff, en geplaeght met welkom heeten.

Naermidd. was met mijn vrouw tot broer van S^t Annelandt; daer waeren Mevr. Runnickhuysen en joff. Ardes, haer suster, siende noch seer slecht en̅ bleeck uit. De vrouw van Ellemeten was daer oock en joff. van der Werven.

Mijn vrouw seyde mij, dat men in 't huys of camer, daer de groote joff. Haga sliep, men een mans slaepmuts gevonden hadde, met een ruycksackje daerin stekende van

[p. 53]

Ellemete, en dat hij somtijts met Werfje en die Haga en sijn vrouw op sijn huys buyten ging, apparentel. savonts een van̅ drie sijn neusdoeck toewerpende, gelijck de Groote Heer aen sijne dames.

8 Dond.

Smergens was J. Gras bij mij; seyde, haer vader wilde quitteren, als men maecken konde dat een volontaire onder 't Regiment de L^ts plaets kreegh, en̅ dat die aen haer vader sijn heele tractement presenteerde te laten, en̅ dat hij met haer presenteerde te trouwen.

Kocht twee swarte ruynen, Raemaecker daerbij zijnde, voor 385 gl.

Raemaecker seyde, met de boeren te Zuylichem gesproken te hebben, en̅ die daertoe gedisponeert, dat ons de geheele nominatie van̅ Predic^t souden laten, dat alleenl. recommandeerden seker Proponent, die hij ons riedt te nemen om haer te gratificeren. Seyde oock, dat de boeren presenteerden den arbeidt tot de noodighe kribbinge, om het huys en̅ de weerden te salveren, te willen doen, als wij de materialen wilden betalen; dat ons oock de krib-penningen, die aen het dorp van overlangh waeren vergunt, wilden laten trecken. Seyde, dat wij daerover souden spreken, gelijck mijn vr. met mijn broers presenteerde te doen.

Naermidd. was tot nicht de Willem, daer Mevrouw van Elst met haer twee oudste ongetrouwde dochters vondt.

Smergens was Giublot bij mijn broer en mij; had een glaese brandtspiegel van sijn maecksel, omtrent een voet groot en seer fraey gepolijst.

Bekeef Tien scherpel. over 't ghene men mij geseght had van sijn droncken drincken en los leven te Leyden; Keyser mij geseght hebbende, dat hij tot Rivet geweest zijnde en̅ daer discoursen van van der Stael gevallen, hij geseght hadde dat van der Stael een schelm was, en̅ dat den anderen (Rivet) die discoursen hebbende tegengesproken, hij hem gevordert had om buyten de deur te komen

[p. 54]

etc., maer dat den anderen niet droncken zijnde, gelijck hij was, het gedeclineert hadde. Hij ontkende dat, willende seggen dat Rivet hem eerst geroepen hadde; maer was niet waer. Als ick hem pousseerde, begon hij elcke reys te krijten, en̅ dan mij vergiffenis te bidden en beterschap te beloven.

Verbood hem sonder Keyser uyt te gaen.

Was hierover al dese dagen wat melancholicq.

9 Vrijd.

Was bij de Con., die mij verloff gaf om eerst sondags te gaen.

Broer Christiaen at bij ons.

Was tot Pieter, de coetsmaker, naer mijn cales sien, die noch niet gedaen was.

Sprack op 't Hoff met Schuylenburg en Pesters, om tsamen naer Breda te gaen.

N. Gras was bij mij.

10 Saterd.

Smergens besigh met packen.

Savonts ten 5 ueren gingh met Pesters, Schuylenburg en̅ van der Esch in een binnen-jachtje naer Rotterdam, daer wij t'allen geluck het jacht van Cap. Brouwer noch vonden, om naer de Moerdijck te vaeren.

Gingen savonts eten in 't Schildt van Vranckr., daer m^r How, de groome, en m^r Chapelain mede waeren, en̅ dese namen het jacht, dat ick voor mij door een bode, vooruyt gesonden, doen hueren hadde.

Tien quam tegen de kermis weder in̅ Haegh, en vermaende ick hem noch.

Was seer quaedt weder van hagel, een weynich sneeuw en̅ regen, als wij door Rotterdam gingen.

Gingen in Brouwers jacht slapen.

11 Sond.

Zeylden ten 9 ueren met het getijde, en̅ quamen over vieren aen̅ Moerdijck, konnende om reden van het getijde en̅ de windt niet naer de Laghe Swaluwe komen, van waer wij de beste wegh naer Breda souden gehadt hebben.

[p. 55]

Kregen daer een koetskar, die sekere luyden voor Schuylenburgh bestelt hadden, en quamen door een seer boose wegh, over ter Heyde, ten ½ 9 te Breda.

Gingen terstondt naer 't Hoff, daer mij de Con. aensprack, en daer gegeten hebbende, gingh ick logeren tot Buerstede, die in̅ Prince Cardinael al eenighe reyse hadde laten vragen.

La Fontaine bij de Con. deur staende, wees mij een Engelsch meisje, die seyde onder m^r Watson's protectie te wesen. Was wel gekleedt en sat op een banck tusschen de Gardes du Corps. Hij seyde, dat er dickwils van dat volck, onder pretext van sollicitatie, aen 't Hoff quam, en dat er onlanghs een joff. in̅ rouw, met een meidt (joff. Schrasser) geweest was op 't Loo, en men seyde, dat sij daer met eenige mans in een camer van een herberg of logement geslapen hadde.

De Prins van Vaudemont wierd verwacht, en̅ de poorten open gehouden, maer quam niet.

12 Maend.

Naermidd. waeren de Burgem^r Snelle en̅ de jonghe Buerstede bij mij.

De Con. liet mij van haer haelen, en̅ gaf mij te doen.

Wierd een ordre gesonden aen̅ L^t Adm^l Schepers, om schepen te versorgen voor 3 Regimenten te voet, sullende naer Engel^t gaen, en was daer noch al eenigh gesegh ofte de Con. selve noch wat daer soude mogen naer toe gaen.

Sprack de vrijer van joff. Gras, die niet veel mine hadde.

Savonts, soo aen 't Hoff quam, quam de Prins van Vaudemont daer oock aen.

13 Dynsd.

Smergens praete Buerstede met mij en̅ dronck choccolate. Smiddachs att met hem, sijn dochter de Clerck, haer tweede dochter, Feron, die ick medebracht, en̅ de jonghe Buerstede.

De Con. liet mij van̅ tafel haelen, en schreef aen̅ Admirael van Zeel^t om haer schepen uyt te haesten.

De Con. gingh op de reyger-jacht.

[p. 56]

Bidloo seyde mij van een brief voor hem te schrijven op ordre van̅ Con., om hem in Holl^t te doen qualificeren Intendent van̅ hospitalen in 't veldt; maer als de brief te teeckenen bracht, seyde de Con., dat den inhoudt al mondeling geseght hadde.

14 Woensd.

Smergens was Feron naer mijn vragen, maer ick had ymant anders bij mij. Hij eyschte een kopje choccolate aen Pieter.

De Wilde seyde mij, dat de Con. aen Cor. Cats gelast hadde, de actes van sijn Regiment bij Blatwait te doen maecken, en̅ dat soo mede sullende voortgaen over de andere Regimenten in Engelsche paye zijnde, sal ick daerdoor het vierde part van mijn militaire depesches verliesen.

Hoorde smergens dat mijn schip en̅ goedt in het dorp Ter Heye aengekomen was, en̅ gaf last om het naer Breda te laten komen.

De jonghe Buerstede was bij mij, om over stalling van mijne peerden te spreken.

Was bij de Con., die mij van̅ tafel tot Buerstede, die sijn taert gaf van sijn 80^ste jaer, deed haelen, en liet mij schrijven aen̅ Raedt van State, die daer naer noch most veranderen, en schreef daernae een brief aen̅ L^t Admirael Schepers, uyt de naem van de Con., omdat Blatwait, die het belast was, hem met duytsch te schrijven niet behelpen konde.

Was aengaende de transport-schepen voor̅ 3 Regimenten, uyt Hollandt naer Engelandt, die over en weer loopen, en̅ de sorgh voor mijn peerden, daer geen plaets voor konde krijghen als alleenl. voor 3, tot de Commandeur Beaumont, maeckte mij chagrin en̅ mijn hooft warm.

15 Dond.

Kort naer de middagh quamen mijn peerden aen, maer mijn bruyn Engelsch peerd, volvoetigh zijnde, en̅ qual. beslagen geweest zijnde door̅ beesticheit van Henrick, die d'eysers, die voor 't selve expres hadde laten maecken, niet hadde medegenomen, was heel kreupel.

[p. 57]

Sond se alle (uytgenomen 3, die tot Beaumont plaetste) naer den Haegh, met een recommandatie aen neef Bax, om se terecht te helpen.

Savonts was tot Beaumont en̅ dronck thé met sijn vrouw Caetje Becker, en̅ haer suster Justina, die seer groot geworden vondt.

16 Vrijd.

Smergens was neef Bax, de Rentm^r van Steenbergen, bij mij; sprack over mijn peerden in de Haegh.

De Wilde smerg. liet mij een brief van Brienne te Londen sien, daer onder anderen in seght, dat de questien tusschen de Coningin en̅ Princes van Denemarcken noch al duerden en̅ hooger liepen; de Coningin aen alle haere domestiquen verboden hebbende, geen correspondentie met die van̅ Princes te houden.

Seght oock gehoort te hebben dat Myl. Malborough in̅ Tour geset was, maer met geen vaste sekerheit; dat sijn vrouw seer sieck geweest was, maer weder beter was.

Voor Bax was neef v. Amelisweerdt bij mij, de Con. gesproken hebbende om Gn̅al Major te werden, daertoe hem hoop gegeven hadde. Seyde, een brief gehadt te hebben van sijn vrouws broeder, Gideon Heuft, in duystere termen, maer daeruyt hij meende, dat hij in 't sin hadde met de weduwe van van Bergen, gewesen Commandeur van Breda, nichte van̅ H^r van Dijckveldt, te trouwen, om boven de langhe Heuft, sijn neef, te prevaleren in̅ sollicitatie van̅ vacante plaets in 't l^e lidt. Dat Hagedoorn hem eens geseght hadde, of hij soo lasche soude wesen, dat die vrouw soude trouwen? Dat hij in̅ Protocollen van̅ Graeff eens soude gaen sien, daerin sullende vinden dat sij twee kinderen bij de H^r van Dijckveldt gehadt hadde. Seyde oock dat de Cor. Lannoy, onlanghs overleden, met de vrouw van Oudegein seer gefopt hadde, dat mij niet voorstondt gehoort te hebben.

Op 't Hoff seyde men mij, dat de Con. omtrent Teteringhe 3 Engelsche Regimenten gesien hebbende, die soo

[p. 58]

slecht gemonteert gevonden hadde, dat heel chagrin daerover geweest was, en̅ Ginckel seyde mij, dat expres geschreven had, om die quade peerden niet te laten betalen, indien 't noch tijdt was. Hebbende hem geseght 't ghene dat de Wilde mij dese merghen geseght hadde, seyde hij, jae het is daer geweldigh verwardt.

Gastigny seyde aen tafel, dat de Con. v. Vrankrije desen dagh of mergen te Monts soude wesen, en̅ dat hij geseght hadde: qu'à moins que le bon Dieu ne voulust l'empescher, il estoit impossible que le Roy d'Angleterre (Jacques) ne fust restably.

De Con. naemidd. gingh op de reyger-jacht.

17 Saterd.

Vertrock smergens met mijn cales naer Antwerpen, en̅ att smidd. te Westwesel. Daer quam in mijn camer de kleyne Graef van Nassau, die met mijn in mijn cales gingh tot Āntwerpen toe, daer gingen logeren tot Laboureur. Myl. Scarborough quam daer mede, en̅ waeren wij, zijnde met ons 8 of 9, seer slecht getracteert in wijn en̅ spijs, daer Scárborough een geweldigh geraes over maeckte.

Was savonts in een choccolaty huys tegenover Laboureur en̅ dronck een copje, en kocht 2 ℔ en twee flesjes met cherry-brandy.

18 Sond.

Reed smergens omtrent 8 ueren van Antwerpen naer Duffel, maer daer komende, vonden dat de Con. al over twee ueren van daer vertrocken was naer Brussel. Vondt voor 't huys te Duffel Baersenburg staen, die om geselschap mede nam. Omtront 2 ueren van Antwerpen, wees een man, te voet gaende, aen Henrick een wegh dwars door 't land, als korter zijnde naer Duffelen, maer vonden die seer quaedt en waeren langer onderwegen als anders geweest souden hebben.

Te Brussel komende, reden naer het Coren-huys, daer men seyde de Con. soude logeren, en̅ daer hij met de Cheurvorst van Beijeren in conferentie was, maer hadde eerst in̅ 4 Emers plaets besproken, en̅ seyde dat er geen

[p. 59]

ordre voor logementen was aen 't Hoff; reed daer weder nae toe en̅ att en̅ sliep daer 's nachts. De twee Engelsche Predicanten waeren daer mede.

19 Maend.

Smergens quam de Gruyter met sijn vrouw, soo noch te bedde lagh, in mijn camer, en̅ gaf haer Choccolate. Ten elf ueren reed buyten de Vlaemsche poort, omtrent een half uertje van de stadt, daer een huys leght genaemt de Koeckelbergh, doen verhuert aen een herbergier, en daer was grote nering, de weerd seggende, dat wel 40 of 50 vaten biers op eenen dagh somtijts vertierde. Hier logeerde de Con., en had ick mijn camer in een capelletje, daer men geen vier stoken konde.

De Con. att smidd. noch tot de Prins van Vaudemont.

20 Dynsd.

Smergens, voor den eten, quam de Con. met een deel volx omgaende om het huys te sien in mijn camer oock, en̅ de deur open stootende, riep: Suylekom; ick sijn stem niet kennende en̅ ergens mede besigh wesende antwoorde: Hey? en doen omkijckende sagh de Con. die lachte, en seyde: ‘Je bent hier wel in dit capelletje.’ Ick seijde: ‘Jae, Sire! maer men kan daer geen vier stoken.’

Was daernae bij de Con., die eenighe dingen teeckende.

Wandelde naerm. wat met Baersenburg.

21 Woensd.

Naermidd. was Mevr. de Gruyter bij mij, over haer brief v. recommand^ie aen̅ Cheurvorst komende spreken.

De Wilde thoonde mij een brief van̅ oude joff. Spoor, hem schrijvende dat Jacob, palfrenier van de Wilde, den 17. deser tegen den avondt komende gaen over het Pleyn, hij mijn Tien daer had vinden staen met een bloote degen in sijn handt tegen een ander jongh Heer, en̅ dat hij heel droncken was, seggende tegens den anderen: ‘Honsfot, treckt je deghen of dat gaet er deur;’ dat den anderen niet droncken scheen, en̅ seyde: ‘Van avondt niet, mergen sal ick aen je huys komen, ick en will nu mijn degen niet trecken,’ en̅ dat soo heenliep, en dat Tien, hem

[p. 60]

willende naeloopen, viel met sijn aensicht in 't sandt, en dat dat vol snuyf-taback was. Dat Jacob hem willende helpen seyde hij: ‘Ick raedje van mijn lijff te blijven, en̅ dat je voortgaet.’ Dat soo Jan, de coetsier, oock voer, die evenwel bij hem bleef, en̅ dat Jacob thuys quam. Dit maeckte mij seer chagrin en̅ ontstelde mij ten hoochsten. Was al even koudt.

22 Dond.

Schreef aen mijn vrouw principalijck over dat werck van Tien, oock aen hem self en̅ aen Keyser, aen wien genoeghsaem te kennen gaff, dat ick hem soude afschaffen. Tien haelde lustigh over, en dreygde hem genoeghsaem vast te setten, soo hij continueerde.

Sprack de Canonick Lammergelle, soon van̅ vrouw van Eysden en broer van̅ vrouw van Oost, die hij seyde mij hadde doen groeten.

Was al even koudt met helder weder.

De Con. was naermiddach uyt langs de linie, meende op den tour te Brussel te rijden, maer wierd te laet.

Liet mijn goedt, dat noch in 't schip was, naer Koeckelenberg brengen, en liet omsien naer noch een palfrenier en̅ de twee nieuwe ruynen voor̅ calesch proeven.

Savonts gaff de Con. mij de volg. brief, om daeruyt aen Schonenberg te schrijven.

Extrait d'une lettre du S^r le Begue du 13^e May 1692, escrite d'Inspruck a M^r le Pr. de Vaudemont.

‘Je diray a V.A., que le pere la Cloche, Gn̅al des Dominicains, ayant obtenu permission du Roy Catholique d'aller visiter les couvents d'Espagne et cela a la recommandation du Duc de Medina, Ambassadeur a Rome, je suis adverty du Prince de Lichtenstein, qu'il fait ses adieux, et qu'il ne tardera pas a partir. Ce qui m'oblige a dire a V.A. qu'il est Francois et fils de feu M^r de la Cloche, Procureur du Roy à Chalons; que c'est un des

[p. 61]

plus beaux esprits et plus intriguants qui soyent en France, le bras droit à Rome des Cardinaux d'Estrée et de Fourbin. C'est luy qui a eu assez d'adresse et de credit pour faire donner les Bulles aux Evesques de France, et on craint qu'il ne soit chargé de Commissions pour se servir du credit de leurs Peres en Espagne soit pour detacher l'Espagne du party, soit pour la faire consentir a la Paix particuliere de l'Italie, dans laquelle lon soupçonne l'Ambassadeur d'Espagne d'entrer, et que c'est dans cette veue qu'il a procuré le passep^t à ce General.

Tout cecy m'est escrit dans le dernier decret¹⁾ par le Pr. de Lichtenstein, qui en avertit l'Empereur, mais comme la chose presse et qu'avant qu'on ait escrit de Vienne en Espagne, ce bon Pere y sera arrivé, on me mande d'en avertir V.A., qui trouvera moyen, soit par le Roy d'Angleterre, soit par autre voye, d'empescher la visite de ce General, qui ne peut produire aucun bon effet dans l'Estat ou sont les Espagnols; au contraire en peut produire de tres-meschants. Et on m'a envoyé une estaffette expres pour cela, afin d'agir le plus promptement qu'il se pourra, soit à Madrit, soit ailleurs, pour rompre ce dessein. Apres cela Monseigneur je diray en peu a V.A. que les Francois ayant berné le Pape, il semble que sa Sainteté reprenne les sentiments des plus sages Cardinaux, mais sa timidité fait doubter de sa fermeté.

De Hongrie l'on escrit que les 400 hommes des troupes d'Orsowa arrestent touts les batteaux des ennemys, et qu'on croid que leur armée n'arrivera que tard en campagne.’

De Coning savonts scheen chagrin te wesen, sprack niet dewijl ick de brieven toedeed, en sach suer als hem de dingen om te teeckenen presenteerde. Teeckende evenwel eenighe brieven.

1) lees: secret.

[p. 62]

Doe gaen eten soude, deed mij twee brieven aen Schonenberg in Spaegne schrijven, de eene in̅ sin van̅ voorgaende Fransche brief, d'andere om de remises uyt Spaegne nae de Nederlanden te verhaesten. Als dre bracht, was al te bedde, en̅ deed seggen door Keppel, dat se sanderen daeghs soude teeckenen. - Hierdoor had geen tijdt om savonts te eten. -

De Con. wilde een brief voor de Gruyter niet teeckenen, die lang bij mij was met Hoefnagel, en mij schier in slaep praeteden.

23 Vrijd.

Smergens was Athlone bij mij om een brief te schrijven. Nae hem Dijckvelt, om mij brieven te seggen, voor de Con. moetende geschreven werden.

Savonts was l'Estang bij mij, en ick korts daernae bij de Con., die last gaf om voor hem een creance te schrijven aen̅ Veldmaerschalck Flemming, met versoeck sich naē Con. sentimenten te reguleren, te meer omdat het desseyn soude wesen voor de glorie van de Keurvorst sijne trouppen.

Was noch eens bij de Con., die doen oock sprack van de tapijten, in sijn camer hangende, van Marot geteeck^t, en̅ seer fraey van werck en couleur, hebbende gekost 22 gl. d'elle.

Savonts wiert oock ordre aen̅ Brigadier Fagel gesonden, om met sijn bijhebbende Regimenten van Brugge te komen naer ons leger, uytgesondert dat van Essen, dat daer soude blijven tot nader ordre. Wierd seer gehoetelt met Top, in mijn camer komende schrijven etc.

Smergens was de Resid^t Hulft noch bij mij.

24 Saterd.

Smergens was Mevr. de Gruyter bij mij, lamenterende over haer saeck en versoeckende de recomm^ie van̅ Con. aen Beyeren. Daernae de Bar. vander Noot, schoonsoon van̅ vrouw van Asperen, om verlof te hebben van mede te mogen te veldt gaen, seggende onder anderen, dat sijn meeninghe niet en was altijt L^t Cor. te blijven;

[p. 63]

dat hij nochthans seer veel moeyte gehadt had om te worden.

Kreeg een brief van mijn vrouw van̅ 22^en, waerin niet en thoont geweten te hebben van dat Tien den 17^en op het Plein gedaen hadde, droncken zijnde.

Savonts was bij de Con., die teeckende, onder anderen de brief van recommandatie voor de Gruyter aen̅ Keurvorst, die te voren geweygert hadde.

25 Sond.

Schreef aen mijn vrouw om een nieuw slot tot alle deuren, om in 't leger te besigen.

Naermiddagh reed in̅ stadt tegen den avondt, en̅ was tot de Gruyter, daer niemant thuys was. Daernae tot Hoefnagel, mede uyt zijnde.

De Gruyter was nae den eten bij mij geweest, en gaf hem wat seck te drincken.

26 Maend.

De Graef van Hoorn sondt mij een brief aen̅ Princesse de Hornes, geschreven van eenen Sessens, van̅ 26^en Mey, seggende dat Namen door de Con. van Vranckrijck geblocqueert was, en̅ dat den Hertogh van Luxemburg te Giblours soude blijven.

Dijckvelt quam smergens op mijn camer met de Envoyés van Brandenburg, Danckelman, Smettau en van Diest, sprekende met haer over sekere capitulatien, raeckende de Brandenburghsche trouppen, daer ick geen kennis van en hadde, en dat somtijts in seer fiere termen, daervan de duyvel en sacrementen onder quam, op het propoost van sijne integriteit in sijn spreken en beloven.

Betaelde naermiddagh alle min knechts af.

Savonts, als aen tafel soude gaen, deed mij de Con. brieven schrijven, een aen̅ R. Pensionaris, om Noortwijck sijn reys nae 't leger te doen verhaesten en̅ hem te doen komen met het geldt, d'andere aen̅ Raedt van Staten, om haer Gedeput^de te velde te senden.

Savonts quam neef Hoefnagel noch bij mij adieu segghen, en̅ reed met hem noch een weynigh in̅ stadt.

[p. 64]

Den vijf en twintighsten deed de Con. door mij schrijven aen̅ Raedsheer Fred. Rooseboom, dat hem over importante dingen te spreken hadde, en̅ dat daerom ten eerste soude overkomen.

Mevr. de Gruyter was smerg. bij mij, en gaf haer de recomm^ie aen Beyeren.

27 Dynsd.

Was smergens op ten ½ vijven.

Bekeef Pieter weder daerover, dat hij het tweede paer leersen, dat ick hadde, voor hem had genomen.

Marcheerden (ick in mijn cales) van̅ Koeckelen-bergh naer het huys van̅ Conte de Taxis bij Dighem, daer weder logeerde in het camertje boven, daer verleden jaer in geweest was.

Smidd. seyde Blatwait, dat de Con. geseght hadde dat ick de oudtste Generael van 't Leger was, en̅ van mijn jaren gepraet had; dat ick nooyt geen cales hadde willen hebben, als nu.

28 Woensd.

Reed smergens in̅ cales omtren 7 ueren van 't huys voorz. naer het Clooster van Bethlehem, daer logeerde in de vuyle camer, daer 't voorleden jaer in geweest was. Reed met de coetsen van̅ Coning, die seer langsaem avanceerden, gelijck oock het geheele leger, doordien het seer warm weder was en seer weynigh water te krijgen onder wegen, zijnde al de beecken vuyl en̅ modderich geworden door de marche. Quam in 't clooster eerst smiddachs ten 2 ueren, soo als de Con. aen tafel gegaen was, en was daer boven de sijne maer eene van 7 of 8 tailloiren, doordien de bagagie noch niet aengekomen was.

Naermidd. quam ......¹⁾ van 't verleden jaer. Hij wilde mij te gast nooden tegen sanderen daegs, in het Collegie du Faucon, maer excuseerde het.

Savonts passeerde voorbij een tafel, daer m^r Chaplaine,

1) Niet ingevuld.

[p. 65]

Baersenburg en vier of 5 andere saten; seyde Baersenburg, of mijn ooren niet getuyt hadden, omdat de Con. mij aen tafel voor gehadt hadde, sprekende van mijn jaren, en̅ weder van̅ cales, daer ick om lachte, maer interieurement etc.

Kreegh een brief van mijn vrouw van̅ 25^en, over de historie van Tien, die sij mij verswegen hadde op sijne belofte van beternis. Had haer geseght, dat met eenen de Vicq in een wijnkelder geweest was, en bijnae geen wijn gedroncken hadde, maer van̅ lucht van̅ kelder bevangen was geweest, dat voor praetjes hield. Schreef noch dat seer was ontstelt geweest, als hem met een groote quetsuer op sijn neus van̅ val sagh thuys komen, en dat er acht dagen als sieck van geweest was. In̅ p.d. seght sij, dat soo Tien en̅ Keyser van Leyden aenquamen, en seer slecht stonden en̅ keken op het lesen van mijn brieven, daerop sij seght dat mij souden antwoorden.

Dese brief maeckte mij weder op nieuw chagrin.

29 Dond.

Smergens was Preswitz bij mij, vertelde mij veel van̅ maistress, die hij in Engel^t hadde, en̅ die hem seer constant bleef. Meende haer naer̅ campagne te trouwen. Vertelde dat 4 a 5 dagen geleden, als hij van̅ Bosch gingh, een Fransman, genaemt de Grandval, daer in gebracht was, die de soon van̅ H^r van Leefdael hadde doen attraperen, de Fransman hem hebbende willen corrumperen, om met hulp van volck, die hij hem soude bestellen, de Con. in̅ Veluw op jacht zijnde, met all die bij hem soude hebben, ter neder te schieten. Dat Leefdael dit aen̅ Pr. v. Nassau Zarbruck aengebracht hebbende, hij hem medegegeven hadde de Majoor Pijper en̅ de Stalmeester van̅ Graef van Portland. Dat Pijper; semblant maeckende van aen̅ Fransman een peerd, dat crepel geworden was, te willen verkoopen, hem met hulp aengevat hadde en̅ gesaiseert, en̅ hij terstondt bekent hadde, dat hij in 't sin gehadt hadde, willende het, als een eerlijck dessein tegens sijn vijand geformeert, defenderen.

[p. 66]

Daernae quam de Graef van Hoorn bij mij, beter zijnde van een schrickelijck boort, dat gehadt hadde. Vertelde hem dit.

Seyde dat gehoort hadde, dat de twee vloten malkanderen in 't gesicht hadden bij Spithead. Dat de Coningin in Engel^t 2 a 3 reysen geweest hadde om de Princen te sien, en̅ dat die haer een van̅ reysen hadde doen seggen, dat de voordeur toe was, dat sij van achteren most inkomen, de Prins de sleutels hebbende medegenomen.

Ick las met hem de Holl^e Courante van̅ 24^en Mey, daer in stondt van het verraedt, dat er te Londen geweest was, en̅ daerover de Lords Malborrough en̅ Huntington in̅ Tour saten over correspondentie, met de vijandt gehouden, en dat naer andere (onder die Myl. Litchfield) gesocht wierd.

Dese mergen voelde weder eenighe jicht aen mijn slincker voet, maer niet dat mij belette te gaen.

Grammare seyde mij, dat eenen Marquis de la Bare Bride-mouche sijn jonghe van hem gedebaucheert hadde.

30 Vrijd.

Smergens was Baersenburg bij mij en̅ seyde, van̅ Con. in̅ camer gehoort te hebben, dat de Franschen eergisteren Namen hadden beginnen te attacqueren. Dat men des anderen daeghs marcheren soude ende dat men de meeste bagagie soude te Leuven laeten.

Sprack daernae eenen Frotté de Lignieres; seyde, in Vranckrijck Ecclesiasticq geweest te zijn, en̅ twee broers in Franschen dienst te hebben, de een Coronel. Dat arm was en geen tente hadde.

Naermiddagh een weynigh met 's Gravemoer wandelende, seyde mij, dat wij den volgenden dagh noch niet souden marcheren, noch veel dingen manquerende en̅ ongereedt zijnde. Dat hij meende dat wij alreets te verr geavanceert waeren, omdat noch niet naer̅ vijandt konnende gaen, wij de fouragie omtrent en̅ voor ons leger alle souden consumeren, daer wij, noch wat hebbende te rugh gebleven,

[p. 67]

veel souden konnen hebben uyt de magazijnen, in̅ welcke alles, wat daer in blijft, volgens contract sal wesen voor̅ provediteurs.

De Con. savonts thuys komende seyde, dat men met de eerste brieven apparentel. hooren soude, dat de vloten in malkanders gesicht souden zijn.

31 Saterd.

Smergens was d^r Wickart, de Engelsche Chaplaine, bij mij, om te spreken van̅ voorsz. Frotté de Lignieres; seyde, dat hij nooyt niet gedient had, maer een Paep geweest was onder 't district van Meaux, en tegen den Bisschop van Meaux geschreven had. Seyde: ‘I beliefe he is a little crack'd.’

Snachts voor desen dach had het seer sterck gewaeyt, en̅ geregent. Was weder heel koel weder.

Weck seyde, dat de Con. geseght hadde dat de bagagie wilde wech hebben (op marsch naer̅ vijandt), al soude hij self op een ton eten.

Rooseboom quam bij mij smerg. met Bidloo, die der veel beter gesint uytsagh als te voren, en aten met ons.

Gastigny seyde kort naē middach, dat hij geloofde de marsch noch wel tot dynsdach soude uytgestelt worden.

De Gij, Stalmeester van̅ Pr. v. Vaudemont, was bij mij over pasp^ten tot chevaux de remonte.

Bidloo seyde, dat Pyper als de Grandval te Eyndhoven had gevangen gekregen, hij hem bekendt had, dat hem 3 millioenen recompense belooft waeren, als de Con. konde ombrengen. Dat hij daerover eerst Barbesieux gesproken hadde.