Journaal van 21 october 1688 tot 2 september 1696. Tweede deel

Maert.

1 Saterd.

Was smergens met Boision te voet tot m^r Biby, en kocht daer 36 flessen Palm-wijn. Boision att bij mij.

Naermidd. was tot de H^r van̅ Lier.

Seyde, dat hij bij de 65 jaeren oudt was. Dat hij smergens tot Mylady Landsdowne gesonden hebbende, antwoordt gekregen hadde, dat sij genoeghsaem buyten hoop van beterschap was.

Mevrouw Ferris had mijn vrouw doen nooden, om daer naemidd. te komen thé drincken en̅ spelen met de vrouw van 's Gravemoer en̅ de H^r van Ginckel. Deed mij savonts oock versoecken, maer excuseerde het.

Savonts sneeuwde weder dicht.

2 Sond.

Smerg. niet uyt.

Smerg. Ginckel bij mij, om sijn brief tot het Generaelschap van̅ Cavallerye.

Seyde, dat Mevr. Wilson bij hem geweest was, om hem te seggen dat sij terstont stondt om in̅ gevanckeniss te raecken, en badt om wat geldt, en dat hij haer uyt het geldt, dat de Con. voor̅ Yersche trouppen tot sijn dispositie gelaten had, 10 guinys gegeven had en noch soo veel geven soude.

Savonts was joff. Ide langh bij ons, zijnde weder van resolutie vooreerst uyt Dorps huys niet te vertrecken.

3 Maend.

Smergens was tot Hop, om te spreken van ons embarquement, daerover hij soude spreken met Myl. Nottingham.

Smidd. at Sonnius bij ons. Naermidd. gingh met hem tot Walton, om de dingen van Ryley te sien, die don-

[p. 28]

derdach daeraen daer souden verkocht werden. Daer waeren seer goede onder. Eerst was noch met hem in 't huys daer de H^r van Ginckel logeerde, om een teeckening van Fred. Zucchero te sien van Pauli onthoofding, seer goedt en̅ curieus, op blaeuw papier en̅ gehooght.

Kregen brieven uyt Holl^t. Schreven dat het donderdaeghs een voet dick gesneeuwt hadde.

In de naenacht had een kleyne draeying in 't hooft, die mij wacker maeckte en̅ voor den heelen dagh wat ontstelde, hoewel maer een oogenblick duerde.

Was noch al met die gall in̅ maegh gequelt en̅ met winden en̅ opwerpingen.

4 Dynsd.

Was smergens te Kinsinghton, en̅ de Con. gaff mij 't een en̅ 't ander te doen.

Smidd. att thuys, en̅ reed tegen half vijven daer weder nae toe met mijn vrouw.

Was bij joff. Vijgh, daer mijn vrouw speelde met haer, joff. Judith Germain, joff. Brienne, de vrouw van Basel met haer suster, joff. Romf en eenen van de Capelle, een jongh man.

Sylvius seyde, dat men meende dat Malborough, als 't Parlament soude gescheyden zijn, wel soude mogen in̅ Tour raecken.

Sprack de Con. van̅ schilderijen, die tot de Coningin douariere waeren en sijne collectie stonden te vermeerderen, naer haer vertreck. Hij seyde op 't ende: ick geloof niet dat gaen sal.

Smergens liet joff. Pacqué weten, dat Mylady Landsdowne gestorven was.

5 Woensd.

Smerg. was Boision bij mij, maer hield hem niet ten eten.

Seyde, dat Madame la Perrine, dochter van Monginot, geseght wierd een kindt gehadt te hebben bij sekeren (ni fallor) Moregneau.

Men sprack in dese dagen veel van eene descente, die

[p. 29]

wij souden doen in Vranckrijck, en̅ dat de Officieren (onder andere Ruvigny) met de trouppen all vastgestelt waeren tot die expeditie.

Joff. Hacquart liet mij weten, dat sij op ordre van̅ H^r van Ginckel voor̅ Fiscael en̅ twee Commissarisen ontboden was, om te spreken van een accord tusschen haer en̅ de Ritm^r Sichterman.

Men liep desen dagh om met de Proceedings before the House of Lords between the Duc and the Dutchess of Norfolk, daerin de attestatien al te samen, soo als voor 't Hoogerhuys geproduceert waeren.

6 Dond.

Was savonts in̅ vendue, die tot m^r Walton begon, van konst van̅ overleden schilder Ryly, daer de camen van̅ verkoopingh seer voll was, en waeren daer onder anderen de Lords Devonshire, Dorset, Malborough, Godolphin, den Duc van Sommerset etc. De teeckeningen en printen gongen hoogh, en̅ kocht ick daer desen dagh en̅ de volgende saterdagh voor 13 ℔ 3 shell. en̅ 6 pence.

7 Vrijd.

Was smerg. te Kinsinghton en naermidd. oock, maer de Con. konde niet spreken, teeckenende hij niet, en wesende den ganschen avondt in een councill.

Liet hem een order tot een schip voor mij door Kien presenteren om te teeckenen, maer hij wilde niet, seggende dat het noch tijdts genoegh was, en̅ dat hij de naem van̅ Capⁿ most weten, die ick vergeten hadde en̅ in blanco gelaten hadde.

8 Saterd.

Was voormidd. weder te Kinsinghton, om die voorz. order, maer was noch niet geteeck^t, en gingh de Con. en̅ Con^nne omtrent 12 ueren naer Hamptoncourt.

Sagh een peerdt van Brienne, om te koopen, maer was wat te kleyn.

Savonts was in̅ vendue tot Walton, daer de Hert. van Sommerset en Myl. Devonshire weder waeren.

9 Sond.

Was niet uyt als tot Hop, die een dicke koon

[p. 30]

hadde van een defluxie, om hem te spreken van̅ preparatien tot de reyse.

10 Maend.

Smergens was nae Kinsinghton, gehaelt zijnde. De Con. vroegh, wanneer soude vertrecken en hoe. Seyde, overmorgen, en dat met het schip van Douwe Harkes soude gaen, dat hij mij socht af te raden, als te veer uyt de weegh gaende. Seyde, dat aen Myl. Dorset soude spreken, dat die mij wel een van̅ kleyne fregatten soude doen hebben, en eyndelijck dat, soo van die geen krijghen konde, met Douwe Harkes nae Tessel mocht gaen; maer scheen dat niet geern te hebben.

Reed naer Londen bij Mylord voorz., maer was niet thuys en quam mij tegen. Soo reed naer m^r Kooling, sijn factotum, die in sijn office in̅ Mews vond, en̅ die mij een order gaff om te konnen gaen op 't fregat the Sally-Rose, leggende bij the Buoy at the Nord, met veel beleeftheit, en willende geen geldt hebben.

Gingh van hem tot Hop, die mij seer raede in 't schip van Douwe Harkes te gaen, en sond ick mijn order aen Kooling wederom.

11 Dynsd.

Was naermidd. te Kinsinghton, en vraegde mij de Con. hoe soude gaen, en als hem seyde met Douwe Harkes, wilde mij half uytlachen dat die omwegh nam, en seyde, dat soo de wint wat noordelijck liep, ick licht 5 a 6 dagen later als hij soude komen.

Savonts over negenen thuys komende, vondt nicht Vernatti en̅ nicht Becker daer, de leste seer complimenteux zijnde, en̅ meende mijn vrouw dat sij op de Haegh klopte, om haer ons huys te doen presenteren, als in̅ Haegh soude komen.

12 Woensd.

Ginghen ten half 10 (ick en mijn vrouw) in een barge, gehuert voor 2 ℔, ons goedt met Pieter hebbende laten vooruyt gaen in twee pair of oars (de waterman ons die gevende in plaets van eene groote boot) aen 't schip van Douwe Harkes, zijnde Commandeur op

[p. 31]

de fregat de Brack. Dit schip ley in the Hope, wat verbij Gravesand, en waeren wij daer alleen op. Arriveerden daer ten half drien.

Smergens was d^r Berenclauw noch bij mij met een deel, meestepart ondeugende teeckeningen, die mij geern soude aengeplackt hebben. Oock heen en weder. Ende Mevrouw van der Albe. Oock de H^r Hop, die met ons in sijn barge vertrock. Oock was de H^r van̅ Lier noch bij mij.

13 Dond.

Smergens ten half 6 maeckten zeil en liepen uyt de Hope, de windt West-zuyd-west, maer de koelte slap. Quamen verbij de rivier Chattam. Sach Pieter, mijn knecht, taback roocken voor op het schip.

14 Vrijd.

Smergens was de windt omgeloopen en̅ contrarie, soo dat resolveerde van terugghe te loopen en̅ te anckeren, om verder van de drooghtens te wesen. Maer in̅ mergen noch liep de windt weder om, en̅ avanceerden wij dien dagh tot het eynde van̅ rivier.

15 Saterd.

Liepen met de voorwindt in zee, en sagen de Con. uyt Harwich uytloopen met groot geluydt van canon. Was seer sacht weder en ick niet qualijck.

In de volgende voor-nacht naderden het landt, soodat de Command^r niet hazarderen dorst voort te avanceren, maer liet het drijven.

16 Sond.

Liepen voort en̅ landeden omtrent 1 ueren aen den Helder, met een karr uyt het schip gehaelt en̅ aen landt geset werdende.

Logeerden in een herbergh, daer het seer net was, genaemt het Wapen van Haerlem. Daer was een brave en gaeuwe meidt van een dochter. Sliepen hier snachts. Was boos weder; sneeuwende, hagelende en regende met windt.

17 Maend.

Reden van̅ Helder en̅ aten des middaghs te Petten. In de camer, daer wij waeren, lagen twee lootsen, en sliepen op een van de bedden; gaven ons eyeren, in vissich water gekoockt, en̅ deden ons dier betalen.

[p. 32]

Quamen savonts met twee wagens te Alckmaer, en logeerden in 't huys van Gemack.

Was seer quaedt weder, met hagel en sneeuw, en overall leyden noch groote hoopen van sneeuw, die onlanghs gevallen was; op sommighe plaetsen soo hoogh als kleyne huysen.

Onse bagagie gingh smergens van 't oorloghschip in een kaegh naer Amsterdam, en van daer met de marcktschuyt naer̅ Haegh.

18 Dynsd.

Reden van Alckmaer ten 8 ueren, en̅ aten ten 10^en in de Wijck, in een huys, seer gestoffeert met slechte schilderijen. Quamen te Haerlem en gingen met afgehuerde schuyten naer Leyden.

Spraecken daer mijn soon en neef van S^t Annelandt, en quamen voorts met een afgehuerde schuyt in̅ Haegh, daer mijn koets vonden, aen̅ schuyten op ons wachtende.

19 Woensd.

Was savonts bij de Con., die vriendelijck was, maer evenwel met veel luy van mij gerailleert had dat soo verr omgegaen was, in̅ plaets van̅ rechte wech. Ick seyde, dat gehoort hadde dat de Con. mij uytgelachen hadde over dat werck. Hij seyde al lachende: wel jae. Vraeghde daernae pertinent de particulariteiten van de reys, daernae, hoe mijn soon gevonden had, hoe hij leerde, en hoe laugh ick hem op de Academie soude laten.

Gaf mij daernae te doen.

Smergens was br. van S^t Annel^t bij mij. Smiddachs att broer Christiaen bij mij en bleef tot half seven. Bergesteyn sag mijn nieuwe teeckeningen.

20 Dond.

Savonts was op 't Hoff, maer de Con. teeckende maer een dingh.

Had veel geloops. Tet de Willem was tot onsent met suster.

Van de tijdt af dat ick in Engel^t scheep gingh, had ick aen mijn rechter voet, daer een oignon heb, een kleyn accesje van de jicht, mij snachts aengekomen, maer was

[p. 33]

evenwel soo veel niet, dat men het konde mercken in mijn gaen.

21 Vrijd.

Joff. van Haucourt en Mevr. Runnickhuysen waeren bij mijn vrouw, die ongereedt zijnde, most ick se onderhouden.

De Con. peerden, die men seyde dat voorgaende maendagh al gescheept waeren, quamen noch niet te voorschijn.

Naermidd. was Berghesteyn bij mij; seyde, deser daghe een soet joffroutje op sijn camer gehadt te hebben.

Smergens was S^t Annel^t bij mij, en sagh mijn nieuwe teeckeningen van Londen.

Savonts was op 't Hoff, maer niet binnen. Mijn soon quam van Leyden.

22 Saterd.

Smergens was besigh met dese dingen te schrijven en̅ mij wat te redderen.

Naermidd. was de H^r van̅ Ouden-Aller bij mij; seyde, een groote val gedaen te hebben. Voor hem was Keyser bij mij en seyde, mij te moeten waerschouwen, dat mijn soon begon smaeck in̅ wijn te krijgen, en als hem vraeghde of het veel was, seyde, dat verscheide maelen aen hem gesien had dat het wegh hadde; dat de promotiemaelen en̅ diergelijcke occasien daer veel aenleydinge toe gaven.

23 Sond.

Was tot Tet de Willem (desen dagh of de voorgaende), en in 't salet komende, vondt daer de Willem met sijn vrouw sitten, en̅ sagen malkanderen blaeuw aen, niet te min in 't leste malkander wat aensprekende. Ick bleef nae haer, maer sprack met Tet van geen questie.

Smergens was met mijn nieuwe teeckeningen noch besigh.

Savonts was op 't Hoff, maer niet binnen.

24 Maend.

Smergens was suster van Nieuwerkerck bij ons; vertelde van Reinier sijne debauches en̅ extravagantien; maer door ander volck wierdt die conversatie geinterrumpeert.

Seyde, dat hij een huys tegen Mey gehuert hadde, en̅ met een hoer op 't Speuy, die in porceleinen handelde,

[p. 34]

wilde trouwen, en̅ dat die van (hem) eenighe maenden swaer was, hoewel de doctoren versekerden dat hij, naerdat de pocken gehadt hadde, niet in staet was om kinderen te konnen maecken.

Was op het Hoff savonts.

25 Dynsd.

Was savonts op 't Hoff.

26 Woensd.

Was met papiere-konst noch al besigh, om die in te schicken bij mijn oude dingen.

Savonts was op 't Hoff, maer niet binnen.

27 Dond.

Noch al besigh met alle mijne papiere-konst naer malkander en op ordre in te schicken en̅ boecken.

Smerg. was de Raetsheer Vossius bij mij, zijnde in proces met de Curateurs van̅ Academie, over het leveren of niet leveren van sijn ooms Bibliotheeck, daerin Gronovius van Leyden sijn groote partije en̅ vijandt was.

De Con. att te Sorghvliet.

Joff. Brandon was bij mij, versoeckende van̅ Con. betalingh van over de 2400 ℔ sterl., voor haer part in penn̅ aen Con. Charles II geleent geweest zijnde.

De vrouw van Oudegeyn mij alle dese dagen geplaeght hebbende, quam afscheidt nemen.

28 Vrijd.

Was smergens bij de Con., gevende mij te doen. S^t Annel^t was bij mij smergens.

De Con. att bij Rooseboom.

Konde aen 't Hoff niet hooren ofte daer apparentie was dat de Con. voor̅ veldttocht weder in̅ Haegh soude komen.

's Gravemoer uyt de camer komende seyde, dat de Con. hem goede hoop gegeven hadde tot sijne admissie in̅ Ridderschap, maer geseght hadde, dat daer nu geen tijdt was om dat werck te konnen afdoen.

Naermidd. was Bergesteyn bij mij, en sagen mijn boeck van Breugel noch eens over.

29 Saterd.

Snachts te voren sliep niet veel, mijn vrouw tot twee ueren over en weder in en uyt de camer gaende en̅ met packen besigh zijnde.

[p. 35]

Reed met een berline wegh ten half negenen. Pleisterde en̅ att te Lis in̅ Swaen, en quam met het vallen van̅ doncker te Amsterdam in 't Heere-Logement, daer nu weerdt was, en̅ naer Schut gekomen, eenen .......¹⁾, eertijts, als hij trompetter was in̅ Con. jonghe tijdt, Jantje genoemt.

1) Niet ingevuld.

30 Sond.

Reedt wegh van Amsterdam ¼ over achten. Att in een nieuwe herberg, zedert 4 jaer gebouwt, buyten Naerden, daer een langhe meydt en̅ een langhe dochter waeren. Seyden, dat van Amsterdam tot aen die herbergh 4 ueren weeghs was.

Ten 2 ueren vertrock en quam ten 6 ueren te Amersfoort. Logeerde in 't Posthuys in̅ Vergulde Swaen, en̅ sliep in de achtercamer, daer een schilderije hanght van een goedt gedaen van een jongh meisje, in een armstoel sittende, fraey maer op sijn burgers gekleedt, met 2 roosen in haer eene handt, ende staet daerbij dat sij a^o 1588 17 jaer oudt was, en uyt de versen, mede daerbij staende, sach men, dat doen gestorven was. Was van̅ vrouw in 't huys haer maegschap geweest; scheen van Swart-Jan of een meester van die tijdt te wesen.

Op de wegh sprack Ferreris, met de postwagen van Amersfoort komende, en gaende naer Amsterdam.

Te Amersfoord thoonde mij de vrouw een gedruckt briefje van een mirakel, dat te Munster soude geschiedt zijn, van een groot paleys, dat op de marckt schielijck neergeset was en twee daghen gestaen hadde, omtrent den 24 of 25 deser maendt. Dat een gecondemneerde daer wesende ingegaen, een portier aen̅ deur had gevonden, die hem ingelaten hadde, en̅ dat hij in een apartement een groote menichte Heeren gesien had; in een ander vele vrouwen, en in 't 3^e veel dootkisten, op yder vijff stuyvers leggende, en̅ was hem geseght, dat sulx be-

[p. 36]

duyde dat daer sulcken sterfte soude komen, dat het schepel coorn maer 5 st. soude gelden. Dat dat paleys daer twee dagen blijven staen was.

De Con. was daeghs te voren naermidd. ten 4 ueren te Amersfoort gepass^t.

Was continuelijck los en regenachtig weer.

31 Maend.

Reed ten half 9 van Amersfoort, en̅ att in̅ Nieuwe Herberg, buyten Voorthuysen, en quam te 6 ueren op 't Loo.

De Con. was tot smidd. op̅ hartejacht geweest en vongh het.

Was op de Con. coucher, die mij vraegde naer mijn reys, en̅ raillerende seyde, dat ick journées de commissaire dede. Spaen en Slangenburgh waeren daerbij. De Con. seyde mij (maer had het all gehoort) dat Blaswait alle sijne peerden, silverwerck, bagagie, 4 clercken etc. van een Duynkercker caper genomen en opgebracht waeren.