Oeuvres complètes. Tome XVIII. L'horloge à pendule 1666-1695
(1934)–Christiaan Huygens– Auteursrecht onbekend
[pagina 388]
| |
Appendice
| |
[pagina 389]
| |
1670. 9 Jan. AB [Fig. 124]Ga naar voetnoot2) curva genita circumvolutione figurae AOC super recta CD, describente nempe puncto A in circumferentia figurae AOC sumto. Dico, si ducatur CA, a puncto contactus figurae et lineae CD, ad punctum curvae A ubi tunc invenitur punctum describens, ipsam CA occurrere curvae ad angulos rectos, sive circumferentiam MAHGa naar voetnoot3) descriptam centro C radio CA tangere curvam in puncto A. Ducatur enim CB primum ad punctum curvae altius quam A. Et fuerit positus figurae in BED cum punctum describens esset in B. contactus in D. Et punctum curvae quod antea erat in C, hic jam sublatum sit in E, et jungantur EB, EC. tangatque figuram in E recta KH. Quia ergo recta CD aequalis est curvae ED, eâdem vero curvâ major utraque simul EH, HD, Erit EH major quam CH; unde angulus ECH major quam CEH. Et proinde ECL minor quam CEK, atqui addendo angulo KEB, qui aequalis LCA ad KEC fit angulus CEB. Et auferendo ab ECL angulum LCB, fit ECB. Ergo angulus CEB major angulo ECB. Itaque in ∆o CEB latus CB majus erit quam EB. Atqui EB aequale patet esse CA, cum sit hoc ipsum una cum figura transpositum. Ergo CB etiam major quam CA, hoc est quam CF. Unde punctum B erit extra circumferentiam MAF. Sit rursus punctum N in curva inferius sumtum puncto A. cumque punctum describens esset in N ponatur situs figurae fuisse in VLN, punctumque contactus L, punctum vero quod tangebat primam in C, sit jam sublatum in V, et jungantur CN, NV, VC, VL. Eritque VN aequalis CA, imo ipsa erit CA in VN translata. Jam quia recta LC aequatur curvae LV, ac proinde major est recta LV, erit in ∆o CLV angulus LVC major quam LCV. Unde addito insuper angulo LVN ad LVC, fiet simul totus NVC major utique quam LCV ac proinde omnino major angulo NCV qui pars est LCV. Ergo in ∆o CVN latus CN majus erit latere VN, cui aequalis CA. Quare et CN major quam CA, hoc est quam CM. unde apparet punctum N cadere extra circulum MAF qui proinde tanget curvam in puncto A.
Haec demonstratio convenit partibus curvarum infra regulam descendentibus, quae curvae generantur a puncto extra figuram revolutam sumto. EH [Fig. 125]Ga naar voetnoot4) tangens in E. DH + HE majores quam curva DE, hoc est quam recta DC. Ergo HE major quam HC. Ergo angulus HCE major quam HEC. Atqui | |
[pagina 390]
| |
ad HCE addito HCB fit angulus ECB. Et ab HEC auferendo HEB, qui aequalis DCA, fit angulus CEB. Ergo ECB major quam CEB. Unde in ∆lo ECB latus EB majus quam CB. Sed ipsi EB aequalis est CA sive CF. Ergo et CF major quam CB. Ergo punctum circumferentiae F est extra curvam AB.
Sit jam revoluta figura [Fig. 126] in partem L ita ut recta CA translata in VN jam magis inclinetur ad regulam CQ. Sitque contactus in L, et punctum quod erat in C sublatum in V. et jungantur LV, VC, CN. Ergo quia CL aequalis curvae VL, erit eadem CL major recta VL, Unde in ∆ CVL, angulus LVC major LCV. ac proinde CVP minor VCQ. Sed addendo ad VCQ angulum QCN, fit angulus VCN. Et auferendo ab CVP angulum PVN, fit angulus CVN. Ergo in ∆o CVN, latus VN majus erit quam CN. Est autem ipsi VN aequalis CA, sive CM. Ergo et CM major quam CN. Ideoque punctum circumferentiae M radio CA descriptae est extra curvam AN. | |
[pagina 391]
| |
[Fig. 127.]
| |
[pagina 392]
| |
§ 2Ga naar voetnoot2). Si NE ∞ d [Fig. 128] sit radius circumferentiae EF quae super plano volvitur motu reciproco, Et EA ∞ b distantia ponderis A, plano affixi, à puncto E. Erit , longitudo penduli isochroni oscillationibus ponderis A ita agitati, sive CA erit radius circumferentiae maximae curvam AL, in qua pondus A fertur, intus tangentis.
Potest EF curva esse ejus figurae ut pondus A versetur in cava cycloideGa naar voetnoot3), ac tunc oscillationes fient isochronaeGa naar voetnoot4). saltem mechanicè satis prope inveniri poterit.
Fila seu fasciolae planae sint MEG, HEO. altera affixa in M et G, altera in H et O. his retinebitur solidum volutatum. ut sit portatile. | |
[pagina 393]
| |
[Fig. 128.]
[Fig. 129.]
| |
[pagina 394]
| |
[Fig. 130.]
§ 3Ga naar voetnoot5). ALM [Fig. 129] Cycloides cujus axis SA. AE ∞ ½ AS, sed et major minorve potest accipi. EH perpend. AE. LG, MH cycloidi ad angulos rectos. EF ∞ EG. AF ∞ LG; ita invenitur punctum F. Rursus FK ∞ GH. AK ∞ MH. &c. curva EFK revoluta in plano EH faciet ut punctum A versetur in Cycloide ALM, semisecundorum. Pondus ergo in A affixum, si cetera gravitate careant faciet hoc modo oscillationes isochronas.
Ceste figure [Fig. 130] en roulant sur un plan fait que le point A decrit une Cycloide creuse de demisecondes. |
|