Oeuvres complètes. Tome XVII. L'horloge à pendule 1656-1666
(1932)–Christiaan Huygens– Auteursrecht onbekend
[pagina 451]
| |
Appendice II
| |
[pagina 452]
| |
Ut fiat diameter parelijGa naar voetnoot1) graduum 45 [Fig 32 et 33]Ga naar voetnoot2) qualis plerunque observatur, debet gutta vel cylindrus medius opacus diametrum dimidiam habere circiter ejus quae circumambientis aquei cylindri. minorem tamen prout sol altior fueritGa naar voetnoot3). [Fig. 32.]
[Fig. 33.]
Exterior superficies granorum pellucida glacie constat cum tamen in centro nivis nonnihil reperiatur. Cartesius Meteor. pag. 262Ga naar voetnoot4). Columnae, crystallinae quasi, ex glacie. pag. 270Ga naar voetnoot4) initio satis crassae. quas et perpendiculari situ deferri ait. eadem proportio calor[is] in sphaerulis et cylindris glaciei, aequè magnum corpus opacum respectu ambientis pellucidi efficitGa naar voetnoot5): unde soles in circulo etiam minori existuntGa naar voetnoot6).
1658. 6 Febr. Quinque soles visi Varsaui ....Ga naar voetnoot7) et pridie tres soles cum annulo visi ab Eicberg Wismariae. unde apparet materiam ad haec aptam in nubibus hoc tempore volitasse, cylindrulos nimirumGa naar voetnoot8). | |
[pagina 453]
| |
[Fig. 34.]
convenit observatio RomanaGa naar voetnoot9) cum Varsaviensi positu solium, et iride minori, quae etiam utrobique abrupta. K et N [Fig. 34] soles quales etiam Leidae observati anno 1653. ubi alter quoque caudam habebatGa naar voetnoot10). annulus KLM prope N et Kex refractione et reflexioneGa naar voetnoot11), at versus L, M et inter haec duo ex reflexione cylindrorum tantum, unde hic debilior, totus vero albus. Cardanus hunc annulum vel partem ejus vidit terrae plano parallelam. Et 3 tantum solesGa naar voetnoot12). arcus LM debebit esse 82 gr. circuli albiGa naar voetnoot13). fortius lumen a cylindrulis per refractionem quam à sphaerulis, quia in illis tota linea splendet, in his vero quasi punctum tantum. Ergo non mirum quod a cylindrulis fiunt soles in N et KGa naar voetnoot14). | |
[pagina 454]
| |
latitudo annuli KLM eadem quae solisGa naar voetnoot1). Et soles L, M soli vero aequales fient et satis rotundi, at minus lucidi quam N et K. K caudam non habuit quia nubes cylindrorum non ulterius multo protendebatur nam et K debilius splendebat quam N. disparente parte annuli versus N etiam sol hic deficiebat, unde apparet eandem causam utrumque producere.
Frequentius duo tantum soles K et N apparent, quia raro nubes ex cylindrulis tam late extensa est ut trans verticale punctum exhibere possit soles M et L. Possent adhuc duo sed perquam tenues percipi inter MN et LK. per refractionem qualis in iride exteriori quae vulgo apparetGa naar voetnoot2). Nam duo quidem L et M generantur ex refractione cylindrorum, cujusmodi refractio in guttis aquae Iridem ordinariam producitGa naar voetnoot3).
Cartesius non dat causam cur annulus magnus per solem verum transeat. Absurdum etiam quod tamdiu eodem loco annulus manere debeat in nubibus volans et cum sole descendere. Quodque ex solida glacie factus, pondere non decidit. Vide tamen ut hoc excuset cap. 5 infra. Soles non dissolverentur eo quo sunt loco, sed paulisper transferrentur. Certe annulus avolare cerneretur. Soles qui ex reflexione, non viderentur rotundi sed valde in longum extensiGa naar voetnoot4). non verisimile duobus continuis diebus talem annulum diversis in locis generari nam 6 Febr. 1658 Wismariae tres soles erant. sequenti verò die soles quinque VarsaviaeGa naar voetnoot5); an idem igitur transvolavit. Mirum etiam qui tam perfectè circuli formam nubes à ventis acciperetGa naar voetnoot4). Tum hoc casu factum dicit ut duo soles laterales essent in intersectione circulorum. atqui hoc saepius jam observatum quod duo hi in minori circulo siti sint, et ego causam reddoGa naar voetnoot6). Cur cylindruli non aliquando toti pellucidi adeoque soles B et C interminati versus A?Ga naar voetnoot7) Quia ut toti fiant pellucidi, debuissent toti liquescere prius. Sic autem in globulos seu guttas rotundas conuersi fuissentGa naar voetnoot8). | |
[pagina 455]
| |
Cylindros perpendiculariter ferri Cartesius ait, et sane vix aliter quam hoc situ generari queuntGa naar voetnoot9). Pseudosoles oblongi et inaequales, notat KecheliusGa naar voetnoot10). Item quod sol B cum arcu rubicundo versus solem A. quadrat hypothesi. coelo sereno inquit. An circulus minor quando soles tres apparent vel quinque fit etiam ex cylindrorum refractione sed eorum quorum ordo à vento turbatusGa naar voetnoot11) est, ita ut non amplius perpendiculari situ ferantur. Hinc enim jam sphaerulis et cylindris simul nihil opus erit, et ratio manifesta cur pseudosoles duo, in circuli minoris circumferentia positi sint. Sphaerulas vero causam halonis sine solibus dicemus, vel etiam cylindros promiscuo situ?Ga naar voetnoot12). [Fig. 35.]
Occasionem mihi quaerendi de pareliorum causis dedit phaenomenon VarsavienseGa naar voetnoot13). fecitque ut quod saepe antea quaesiveram de halonum causa denuo investigarem. Cylindrorum figura necesse est ut sit hujusmodi quia versus bases non potest non liquefieri glacies, aeque ac per totam longitudinem. Hinc jam halo simulGa naar voetnoot14) existet.
Solares irides quinque imo sex ordine continuo parallelas aliquando vidit Snellius de Comete anni 1618. p. 33Ga naar voetnoot15).
fortasse primo totae sphaerulae aqua constant, ac introrsus nucleus ex glacie concrescit radiorum crebritate impediente quo minus reliqua etiam congelenturGa naar voetnoot16). si paulo calidior aer esset totae liquidae manerent; si vero frigidior paulo totae gela- | |
[pagina 456]
| |
rentur. hoc tamen in cylindris non potest habere locum. quia toti liquidi subsistere nequeunt.
Interior circulus in Observatione VarsauienseGa naar voetnoot13) diametrum circiter dimidiam habet exteriorem.
CylindriGa naar voetnoot1) cur perpendiculariter ferantur? an quod vapores qui e terra surgunt ipsosque suspensos tenent hoc pacto minus impediuntur. |
|