Oeuvres complètes. Tome XVI. Percussion
(1929)–Christiaan Huygens– Auteursrecht onbekend
[pagina 434]
| |
VGa naar voetnoot1).
| |
[pagina 435]
| |
acquisiverit quantam haberet pondus simplicis penduli longitudinis AD peracto arcu simili MD. Quod itaque punctum D ut inveniatur, sit AC ∞ d, AB ∞ e; quantitas ponderis C vocetur c; quantitas ponderis B vocetur b. ductisqué FH, LG et MK perpendicularibus in AC, vocetur altitudo HC, h. Quaesita vero longitudo AD sit x. Quum igitur sit AC ad CH ut AD ad DK, itemque ut AB ad BG, erit DK ∞ hx/d, BG ∞ he/d. Jam quia punctum D eam celeritatem acquirit quam haberet pondus penduli simplicis AD post descensum per arcum MD, hoc est eam, qua id pondus ad eandem unde venerat altitudinem per arcum DO ascensurum esset, hoc est ad altitudinem DK ∞ hx/d, cumque celeritas puncti D ad celeritatem ponderis C sit sicut AD ad AC hoc est sicut x ad d. sicut autem quadratum celeritatis puncti D ad quadr. celeritatis ponderis C, ita altitudo ad quam ascenditur celeritate puncti D, hoc est altitudo DK ∞ hx/d ad altitudinem ad quam ascenderet pondus C si post descensum per arcum EC a pendulo composito liberum evaderet. Si igitur fiat ut xx ad dd ita hx/d ad aliud, nempe dh/x, hoc designabit altitudinem ad quam ascenderet pondus C. Eadem ratione altitudo ad quam ascenderet pondus b invenitur ∞ e2h/dx. ductis autem utrisque altitudinibus hisce in sua pondera, summa productorum, quae erit , aequalis sit oportet summae productorum ex altitudine HC in pondus C, et ex altitudine BG in pondus b, quae est , quia nimirum posterior summa aequatur producto ex descensu centri gravitatis communis ponderum C et B in ipsa pondera, prior vero producto ex ascensu centri gravitatis dictorum ponderum in eadem pondera, quae producta aequalia inter se esse necesse est, cum ascensus centri communis gravitatis aequalis sit descensui suo. Itaque | |
[pagina 436]
| |
In qua aequatione deleto ubique h et reliquis ut opus est transpositis fit
Oportet itaque singulas gravitates ducere in longitudines à quibus affixae sunt; et ut summa horum productorum ad producta singula, ita facere singulas longitudines, respective ad alias; hae enim simul additae constituent distantiam inter A et punctum DGa naar voetnoot1). Quod si vero quaeratur in dicto pendulo composito punctum D quod descensu penduli ex AE in AC, ita ut EC sit pars tantum arcus descendentis, velocitatem[Fig. 21.]
eam acquirat quam pondus penduli simplicis longitudinis AD acquireret peracto arcu simili: notatis rursus altitudinibus arcuum EC, MD, NB, quae sint CH, DK, BG, quaeque eandem et hic inter se ratiónem servant quam longitudines CA, DA, BA: Eodem quo prius ratiocinio, literis eadem denotantibus, invenietur longitudo AD eadem quae et ante reperta fuit, nempe . Quum igitur punctum D in pendulo ABC ita ut supra repertum, quolibet loco arcus per quemtransit, ea velocitate feratur qua ponduspendulisimplicis longitudine AD, perspicuum est pendulum hujus longitudinis eodem tempore cum pendulo composito ABC semioscillationem persicere per arcum similem. Unde et per arcum ascendentem eadem celeritate feretur. ut ex prop...Ga naar voetnoot2) manifestum. Adeoque pendulo composito isochronon erit. Atque hoc de quibuslibet pendulis compositis | |
[pagina 437]
| |
eadem ratione verum est. unde et vice versa constat, pendulum simplex quod composito isochronon est, si aequali angulo cum pendulo composito removeatur a perpendiculari, atque inde cadere permittatur, semper plumbum penduli simplicis peractis ijsdem angulis cum composito, eam celeritatem habere quam punctum in composito quod longitudine penduli simplicis distat a suspensione. | |
Virgae ponderanti sive lineae rectae gravitate praeditae, alteroque capite suspensae, pendulum simplex isochronon reperireGa naar voetnoot3).[Fig. 22.]
Sit virga ponderans AB [Fig. 22] suspensa in A, cui isochronon quaeratur pendulum simplex RS. Sit AB ∞ a. divisaque intelligatur virgae longitudio in partes aequales BK, KL, LM &c. quarum singulae vocentur e. sintque centra gravitatis dictarum partium O, P, Q &c; itaque aequaliter quoque sese excedent | |
[pagina 438]
| |
lineae AO, AP, AQ &c. quae dicantur, b, c, d, &c. Penduli vero simplicis quaesiti longitudo RS sit x; quod cum isochronon debeat esse virgae AB, eodem igitur tempore peragent arcus similes, quos quadranti integro aequales ponamus, ita ut virga AB cadat ex AC in AB, posito angulo BAC recto. Eritque celeritas puncti O ubi virga venerit in AB ad celeritatem ponderis penduli S similiter per quadrantem moti, sicut longitudo OA, sive b, ad x. similiterque celeritas puncti P ad celeritatem ponderis penduli S ut AP, sive c, ad x, atque ita porro. Sicut autem
[Fig. 22.]
quadratum xx ad quadratum AO hoc est bb, ita erit altitudo ad quam ascendet pondus S ad altitudinem qua ascendere poterit pars virgae BK si libera atque a virga reliqua separata fieri intelligatur postquam cum ipsa venit ex AC in AB. Atqui pondus S ascendit ad eandem unde venit altitudinem quae est SR ∞ x. Ergo quia ut xx ad bb ita x ad bb/x, erit bb/x altitudo dicta ad quam pars virgae BK uti diximus ascenderet. Simili ratione altitudo ad quam ascenderet pars KL invenitur ∞ cc/x, et altitudo ad quam ascenderet pars LM eodem modo fit dd/x. et sic de caeteris. ductis porro singulis hisce altitudinibus in partes virgae aequales e, quarum centra gravitatis sunt O, P, Q, fit summa productorum quae quidem summa aequalis esse debet producto ex distantia centri gravitatis virgae à puncto suspensionis quae est ½ a in ipsam virgam a, quia ita centrum gravitatis | |
[pagina 439]
| |
partium omnium e, sursum motarum postquam a virga liberae sunt, tantundem ascendisse reperietur atque centrum gravitatis virgae, hoc est partium earundem omnium, descendit, quod necessario fieri debere ostensum est supra prop...Ga naar voetnoot1). Est itaque
ductisque omnibus in x, fit Ga naar voetnoot2). Sit jam BD aequalis AB cui insistat ad angulos rectos, et sit AN aequalis distantiae centri gravitatis trianguli ABD ab recta AC, hoc est, sit AN ∞ ⅔ aGa naar voetnoot3). |
|