Oeuvres complètes. Tome VIII. Correspondance 1676-1684

N^o 2202.
Christiaan Huygens à Lamothe.
19 novembre 1679.

La minute et la copie se trouvent à Leiden, coll. Huygens.
La lettre est la réponse au No. 2198.

Clarissime Vir

Conchas e collibus vestris Guidius medicus, vir humanissimus doctissimusque ad me pertulit, et jam ante gratias egissem nisi dubia valetudo rebus omnibus supersedere coegisset. Sane perquam liberaliter desiderio meo satissecisti tum concharum copia ac varietate, tum fodinae tuae accurata et eleganti descriptione, qua lecta regionem istam omnem ante oculos mihi habere visus sum. Recte vero quod et interiora terrae conchiferae perspecta esse voluisti, ubi illud miratus sum, quod tabulam illam seu crustam, semipede crassam, e conchyliis ita contextam scribis, ut nulla arte possit vinci. Videris enim in ipso positu atque ordine artificij quid animadvertisse, nisi de sorma concharum potius ista intelligenda sunt. Porro rem de qua agitur quod attinet, ego quidem non dubito è mare ortas esse divitias hasce; utinam tam certo perspicere possem quo modo istuc pervenerunt. Inter praecipuas causas cur ita existimem hanc habeo quod et eadem est materia testarum quae in marinis conchis cernitur, et forma eadem. Quod quo magis liqueat curabo ab occiduo Galliae littore omnium generum conchas mihi colligi. Nam si

[p. 243]

formae omnes eaedem illic atque apud vos extant (invenio autem quatuordecim inter se diversas in ijs quas misisti) magnum profecto argumentum erit, eandem utrisque patriam esse, eundemque nascendi modum. Marinae autem a pisculis ipsis acdificantur quorum sunt habitacula. Porro ordo ille, quo crustas sibi superpositas animadvertisti, è gleba, lapide, arena, conchylijs compactas, non opus est ut maris alluvioni tribuatur, sed potuit stratum illud e conchylijs constans olim superiorem locum tenuisse, et intumescente maris fundo ex aquis emersisse quemadmodum coram tibi me disseruisse memini. Postea arenam ventus superjecerit quae partim in lapidem conversa sit, quod fieri solere constat; glebam vero quae nunc summum corticem facit e teneriori pulvere et aquis pluvijs postea accrevisse credibile est. Vellem inquireretur (sed tibi tantum negotij imponere vererer) an non ubi arenae conchiferae desinunt, sub terras tamen stratum istud insinuetur continueturque. Quod ni ita est, vix illud quod dixi locum habere poterit ut nempe fundus maris intumuerit, sed necessario ad ingentes antiquissimasque elementorum aquae et terrae subversiones mixtionesque erit recurrendum, nam a diluvio tantas mutationes oriri potuisse non fit credibile. Sed haec materia libro non exiguo argumentum praebere possit, nec plura exequi nunc otium est. Microscopio arenam conchis additam supposui, sed nihil praeter informes lapides refert perinde ac vilissima quaeque. Vale Vir Praestantissime et tarditatem in rescribendo excusatam habe.

Dabam Lutetiae Parisiorum 19 Nov. 1679.

Tibi addictissimus Chr. Hugens Zulichemius.