Oeuvres complètes. Tome V. Correspondance 1664-1665

[p. 516]

N^o 1489.
R. Paget à Christiaan Huygens.
29 octobre 1665.

La lettre se trouve à Leiden, coll. Huygens.
Elle est la reponse au No. 1484. Chr. Huygens y répondit par le No. 1500.

S.P. Nobilissime atque amicissime Domine Hugeni,

recentibus atque arctioribus vinculis, ob amicitiae officia denuo praestita, tibi memet devinctum tenes. Ut devinctiorem habeas, en rursus adsum novas tibi molestias creaturus. Quandoquidem duo jam habeo horologia, Amstelodamense unum, quod & in usum domesticum notae impulsu horas indicat, Londinense alterum, minutili istius generis, quod saccarium (pocket-watch) vocant nostrates; sed utrumque, partibus quibusdam longo usu detritum: statui ad eorem motum varium atque inconstantem moderandum, tertium mihi comparare, Hagiense nimirum, & quidem novissimae atque accurratissimae inventionis Hugenianae; quod & insuper Astronomicis observationibus, ac pulsus arteriosi vicibus numerandis inserviat; ut et hac ratione in corpusculi proprii statu vario dijudicando, ad valetudinis curam quandantenus conducat. In hoc negotio te proxenetam requirere neutiquam auderem, nisi scirem neminem melius mihi posse indicare quale automaton dictis usibus maxime conveniat, simulque confiderem te non illubenter significaturum, quatenus id tibi constat, quo minimo pretio id opifex tuus vel soleat vel possit aut velit vendere. Cogitabam potissimum de eo genere quod elateri motus principium debet, partem quod commodius in pulpito meo librario ob oculos poni atque aliò transferri queat, partim quod à quodam intellexissem tale genus consilio vestro ad locorum longitudines observandas adhiberi. Accedebat etiam quod Hevelium viderem Horologium ambulatorium (hodoeporicum vocant alii) in observationibus suis accuratissimis usurpare. Miror in iis¹⁾ quas anno 1662 edidit, nullam occurrere horologii vestri mentionem: forsan in Cometographia²⁾, cujus partem priorem³⁾ amicis communicatam audio, ejus se compotem factum ejusdemque usu adjutum profitebitur. Nunc quum constet horologia vestra optima pondere appenso moueri, concludendum videtur, alterum illud genus elatericum (si ita loqui liceat) non esse ejusdem ἀϰριβείας & perfectionis capax; alioquin enim ejus usum praeferendum putassem, quod navium in mari agitationibus minus obnoxium videretur. Quare siquidem exactissimum, adeoque

1) Voir ‘Mercurius in Sole Visus’, l'ouvrage décrit dans la Lettre N^o. 872, note 5.

2) Voir l'ouvrage décrit dans la Lettre N^o. 1407, note 4^c.

3) Voir ‘Prodromus Cometicus’, décrit dans la Lettre N^o. 1407, note 4^a.

[p. 517]

catenatae vestrae inventionis, automaton maximè desiderem, consultius mihi videtur, nisi aliud suaseris, ut unum ex istis emam quae apud Severinum⁴⁾ ad usus nauticos confecta prostant; praesertim quum intelligam ea capsae non admodum longae ita includi, ut & in musaeo ad usum quotidianum appendi, atque aliorsum, verbi gratia in speculam observatoriam, citra motus proprii detrimentum, haud difficulter removeri possint. Aestimantur ea ut audio, 120 florenis: sed sperem aliquanto minori pretio mihi unum comparari posse. Caeterùm rem totam arbitrio tuo lubens committo. Quod metuebam incommodum in levi objectione de tabula aequationis ad loca Solis accommodandâ, quantum nunc video, non altius assurgit quam ad 10 vel 11 secunda, debita diei intercalari in anno bissextili: qualis differentia in Astronomorum optimorum, nedum nautarum, observationibus haud aestimanda judicatur. Iter vestrum Gallicanum, à Rege munificentissimo indictum, proculdubio honorificum futurum; quo nomine votis propensis id tibi gratulamur, Deumque rogamus ut te modis omnibus salvum ducat reducatque. Verùm metuimus ne hac occasione quae in Horologio-mechanicis, ac Dioptricis, propediem lucem aspectura sperabamus, moram patiantur diuturniorem. In Dioptricis tuis aliquando nos docebis, quid possint telescopia ex quatuor aut quinque vitris composita, qualia video ab Hevelio & Gallis Italisque subinde laudari, supra eo quae ex unico lentium pari consistunt. Dominus Colvius mecum de meliore nota tibi rursus commendari avet. Vale. Ut prolixitatem hanc, negotiis gravioribus implexo importunam, aequi bonique consulas obnixè rogat

Generosissime Domine Hugeni, Tibi multis nominibus obstrictissimus Rob. Pagetius.

Dordrechti Octobris 29. 1665.

Den WelEdelen, seer vermaerden Hoogh-geleerden Heer, Myn Heer Christiaen Huygens van Zulichem in S' Graven-Haghe.

III

4) Severijn Oosterwijk.