Nederlandse gedichten 1614-1625. Deel 2. Apparaat en commentaar

[78] Aende heeren van Asperen, Liere

Commentaar

De vormgeving van gedicht [74] en [77] vond Huygens zo goed dat hij die in Amsterdam op 26 november 1623, de huwelijksdag van Tesselschade, nog eens gebruikte voor een rijmbrief naar vrienden in Den Haag. Hij zegt erin zijn vrienden ‘Van Asperen, Liere, Mansart en Calvart’¹ te missen. Huygens voelde zich ‘onder de lawaaiige drinkende bruiloftsgasten onbehagelijk’ en verlangde naar huis.² De dichter vraagt in de laatste strofe zijn vrienden hem in een ‘Rensche-n iewe Pint’³ te helpen wensen dat de wintertijd snel voorbij zal zijn, zodat het ‘schoone weder’ (r. 114) hem weer zal volgen. Deze strofen beschouw ik als een virtuoos vertoon van vormkracht.

1 ‘Van Asperen’ moet een zoon zijn van Wessel vanden Boetzelaer (zie bij gedicht [35], waarschijnlijk Philip Jacob (ca. 1601-1652, zie Des Tombe 1969, p. 219 vlgg.). ‘Liere’ is waarschijnlijk Frederik van Liere (gestorven in 1659, broer van Willem van Liere, Heer van Oosterwijck (r. 48), (zie Worp Briefwisseling i, p. 6, 114, 152, zie ook gedicht [81]), ‘Mansart’ is Jhr. Louis de Maulde, ‘Calvart’ is mogelijk Jhr. Levyn de Calvart. Liere, Mansart en Calvart behoorden tot de hofhouding van prins Maurits (zie Worp Gedichten ii, p. 41 met een verwijzing naar Leupe 1870. Zie ook Tiethoff-Spliethoff 1989.)

2 Smit 1980, p. 115.

3 Met een ‘hik’ zie onder Overlevering.

Uitgaven

Worp Gedichten ii, p. 40-41.

Literatuur

Smit 1980, p. 115.

Translitteratie

95	Huygens verduidelijkte de scheiding tussen Sitt en en in H-Ot met een verticale streep. [ondertekening en datering] Door slijtage is de datering van het handschrift nauwelijks nog leesbaar.

Overlevering

H	Autograaf Huygens, ka xl^a, 1623, fol. 59-60. Een dubbelblad papier dat alleen aan de voorzijde (fo. 59^r) is beschreven. Afmeting in gevouwen toestand: 325 × 205 mm. De tekst is geschreven in vier maal vier strofen van acht regels.
H-Ot	In H bracht Huygens ten behoeve van de druk in de Otia correcties en varianten aan. H is kopij geweest. Dit blijkt uit signaturen en vingerafdrukken maar ook uit instructies aan de zetter. Naast de woorden Wijck (r. 44) en Rijsen (r. 45) noteerde Huygens: In cursief. Na de regels 43 en 96 gaf Huygens met het woord calvuce aan waar de overgang moest liggen tussen linker- en rechterkolom. Bij de overgang van fol. 157 naar fol. 158 (r. 123-124: Rensche - | n iewe | gaf Huygens in de marge duidelijk aan wat hij wilde: Dese n moet niet capitael zijn, maer gelijck hier een weinig af staen.
	Huygens wilde de hik zichtbaar maken.^4
Ot	Otia 1625, ‘Lib. vi. Van Als’, [T4]^v-V2^r, p. 154-157.

4 Hierop wees mevr. L. Hellinga-Querido. Zie: Hellinga-Tuynman 1971, p. 103-104, n. 23.

[p. 619]

K1	Koren-bloemen 1658, ‘Vierde Boeck, Van Als’, 2k3v-[2k4]^v, p. 262-264 (foutief gepagineerd: 266-268).
K2	Koren-bloemen 1672, ‘Achtste Boeck. Mengelingh’, 3p2^r+v, p. 483-484.

Datering

Huygens schreef dit gedicht te Amsterdam op de bruiloft van Tesselschade: 26 november 1623.

Varianten

		[titel]
	H	Aende Heeren | Van Asperen, Liere, Mansart ende Caluart.
	Ot	Aen de Heeren | Van Asperen, Liere, Mansart ende Caluart.
	K2	Aen de Heeren | Van asperen, liere, mansart ende caluart.

1

H

Lieue lieven,

2

H

Die, door 'tlieuen

3

H

En 'tbelieuen

4	H	Vande		Ieught,
	H-Ot	[	]	Ieughd,

8	H	Van uw'		deught;
	H-Ot	[	]	deughd;

10	H	Vrolick Mans		hart;
	Ot	[	]	hart,

12	H	En een		Helt
	H-Ot	[	]	Held

16	H	Uijt het		velt;
	H-Ot	[	]	veld;
	Ot	[			]
	K1	[			]

[p. 620]

22	H	Alle		viere
	H-Ot	Waerde		[	]
	Ot	[	]	viere,

24	H	Minn,	en		eer'.
	Ot	Minn',	[	]	eer':

33-35	Ha.	Wech gedragen
		Met een wagen
		Uijt den Haeg en
	b	Deser Dagen
		Wech gedragen
		Uijt den Haeg en

35	Ot	Wt	den Haeg en
	K1	Uyt	[	]

38	H	Die 't		vercieren
	K2	[	]	verçieren

41	H	Verr'		verscheijden
	H-Ot	[	]	verscheiden
	K1	Ver		[	]

42	H	Vande		Weijden
	H-Ot	[	]	Weiden

43	H	Die ons		leijdden
	H-Ot	[	]	leidden

44	H	Na de		Wijck
	H-Ot	[	]	Wijck
	K1	[	]	Wijck,

45	H	Daer de		Rijsen
	H-Ot	[	]	Rijsen

48	H	Oosterwijck,
	H-Ot	oosterwijck,

49	H	Menigh'		reijsen
	H-Ot	[	]	reisen

50	H	Gae ick		peijsen
	H-Ot	[	]	peisen

51

H

Onder 'treisen,

52

H

Soeten <h>>Haeg,

54	H	Lieue		Landen
	Ot	[	]	Landen,

[p. 621]

59

H

V te vinden

60	H	Haeck ick		meest,
	K1	[	]	meest;

65

H

Als 'tgeuoelen

68	Ha	Vande		vreught,
	b	[	]	vreughd,

69	H	'Kwaer' <uw>v	allen
	Ot	'kWaer uw	[	]
	K1	[		]

72	Ha	Deser		jeught;
	b	[	]	jeughd;
	K1	[	]	jeughd.

78

H

'Touerwinnen

80	Ha	No*o*t		gelooft;
	b	Noijt		[	]
	H-Ot	[	]	gelooft.
	Ot	[	]	gelooft:

82	H	Door		'tvermogen
	K2	[	]	't vemogen*

87

H

Dat de <gl>>dwasen

89

H

Gae ick leuen

90

H

Stadigh, euen,

91	H	Still, en		euen
	K2	[	]	even,

97

H

Ia, 'tbenouwen

102	Ha	gaen		bestelen
	b	[	]	veruelen,

108	H	Uijt	het kruijs
	Ot	Wt	[	]
	K1	Uyt	[	]

112	H	Van mijn'		t'huijs;
	Ot	[	]	thuys;
	K1	[	]	t'huys;

118	H	Stadigh	kraken
	H-Ot	Stadich	[	]

120

H

Welgeuall.

[p. 622]

124	H	n iewe	Pint,
	K2	nieuwe	[	]

128	H	Van		Uw'		Vrindt
	H-Ot	[			]	Vrind
	Ot	[	]	Vw'		Vrind
	K1	[	]	uw	vrind.
	K2	[	]	uw'	[		]
		[ondertekening en datering]
	H	C.H. [De initialen in cursief, dooreen gestrengeld.] | Constanter. Amstelodami, 26.^a | [die Novembris qae nuptialis Tesselschadae] [1623]
	H-Ot	C.H. | Amstelod. 1623.
	Ot	C.H. | mdcxxiii.
	K1	[ontbreekt]