Logo DBNL
Nederlandse gedichten 1614-1625. Deel 1. Teksten (2001)

Nederlandse gedichten 1614-1625. Deel 1. Teksten

(2001)–Constantijn Huygens–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[36] Batava tempe. dat is. 't Voor-Hout van 'SGravenhage.(aant.)

 
{ Phoebus heeft sijn radt gestooten }
 
{ TSonnen radt beghint te stooten }
 
Teghen 'tNoorder-Creeften-heck,
 
En die cromme crauwel-pooten
 
{ Voeren hem naer Leewens neck: }
 
{{ Grijpen } naer den Leewen-neck: }
 
{{ Drijven't } naer den Leewen-neck: }
 
{{ Rucken't } naer den Leewen-neck: }
5
Daer met gaen de daeghjens crimpen
 
Die men langher hoopt als heijt,
 
Heij! { wat's al } des Werelts glimpen
 
Heij! { wat is } des Werelts glimpen
 
Min als tegenwoordicheijt?
 
 
 
Daer met ijdelen u' scha'uwen
10
Haeghsch-Voorhoutsche-Joffrou-rack,
 
Daer met gaet u groente grauwen,
 
Munnick-tuijntgien, blader-dack;
 
Daer met naeckt u jaerigh sterven,
 
Linde-toppen, weeldigh hout,
15
En dat nootelijck verderven
 
Als ghij weder groenen soudt.
 
 
 
Sterven? neen: noch sult ghij leven,
 
'Tzij de Somer blaeckt off swicht,
 
'Tleven zal u niet begeven
20
Isser leven in mijn Dicht.
 
Coude mach ons oogh berooven
 
Van u soete lommer-looff,
 
Maer ons oore te verdooven
 
Sluijt ick buijten tijden-rooff.
 
 
25
Als u tacken sullen duijcken
 
Onder't vlockigh Winter-meel,
 
En u bladerloose struijcken
 
Proncken met de bloote steel,
 
Dan sal noch u bloessem bloeijen
30
(Lustich, Vrijsters een en acht,
 
Helpt mijn stramme rijm aen 'tvloeijen)
 
In des Hagenaers gedacht.
 
 
 
Dan sal noch een grijse dutter
 
Mette scheenen voor de vlam,
35
Mette tanden inde butter,
 
Inden beulingh, inde ham,
 
Inde nieuwe-jaersche weggen,
 
T'mijnder eeren spreken, Maer,
 
Maer hoe kent die Vrijer seggen,
40
{ 'Tgaet } al offet Seumer waer!
40
{ 'Tluijdt } al offet Seumer waer!
 
 
 
Vreemdelinghen die de bochten
 
Van 'tgebultte werelt-padt
 
Onder allerhande lochten,
 
Over 'tdrooghe, door het natt,
45
Hebt begaen, berolt, bevaren,
 
Hebt uw ijver-vier gekoelt
 
Tot { beneden } in de baren
 
Tot { hier onder } in de baren
 
Daer de Son haer paerden spoelt.
 
 
 
Comt, laet u gedachten deijsen
50
Daer { u } lichaem eertijdts was,
50
Daer { het } lichaem eertijdts was,
 
Laet u sinnen over-reijsen
 
Al des ronde bodems plas,
 
Niet en haeck ick meer te hooren,
 
Dan soo schoonen Tempes naem,
55
Comt u erghens een te voren,
 
Die mijn Linde-lij beschaem.
 
 
 
Dunckt u dat het zij te vinden
 
Inde groote Papen-stadt,+
 
Daer de Vagheviers-gesinden
60
Van een mensch een heijlich vat,
 
Van een Visscher, knecht der knechten,
 
Maecken haren ziel-tyran,
 
Die de keijseren bevechten
 
En op Croonen treden can?
 
 
65
Neen, Och armen! woeste muren,
 
Schaduw' van u' oude glans,
 
Eertijts hooft van u' geburen
 
Nu nauw bloeme van haer crans;
 
Gaet u schoonheijt elders paren,
70
T'mijnent gelt sij weijnich meer,
 
Al u' luijster sijn u' jaren,
 
En u' schimmel al u eer.
 
 
 
Is het moghelijck, te soecken
 
In het prachtighe moras,+
75
Daer Antenor quam besoecken
 
Wat het ballingh-leven was?
 
Neen bedompte water-dallen,
 
Marmer-kaden, weeldrigh slijck,
 
Kvind in allen niet met allen
80
Dat mijn linde-laen gelijck.
 
 
 
Sal ick dan te rugghe rijen
 
Naer de Fransche Scepter-Stadt,+
 
Naer de trotsche Pannerijen+
 
En zoo menich spitze padt,
85
Eertijdts moedich opde schreden,
 
Grooten henric, van u voet,
 
Eer hem Clotho dede treden
 
Daer het al in treden moet?
 
 
 
Sal ick't weder Noordwaert wenden
90
Naer het witte Brittenlandt,+
 
En mijn overdenckingh zenden
 
Naer de rijcke Teemse-strandt,
 
Zal ick daer, als opgetoghen,
 
Staen aenschouwen 'tlanghe rack
95
Vande vier en veerthien boghen
 
Met haer felle water-smack?
 
 
 
Sal ick't eijntelijcke strijcken+
 
Schelde-diepten An u Werff
 
Die ick allen vergelijcken
100
Jae voor allen { stellen } derff;
100
Jae voor allen { prijsen } derff;
 
Off en soudt ghij't niet verdragen+
 
Averechte Masten-woudt
 
Wonderweelde van ons' daghen
 
{ Slijck } vol steenen, sack vol goudt?
 
{ Veen } vol steenen, sack vol goudt?
 
 
105
{ Wel, } ick lov' u al te samen,
105
{ Jae, } ick lov' u al te samen,
 
Swijghe wat een ijeder feijlt,
 
Roem' u' eere, vier' u' namen:
 
Maer waerom zoo verr' geseijlt?
 
Moet ick wederom vervallen
110
Op mijn eerst bedorven smaeck,
 
Noch en vind' ick niet in allen
 
Dat mijn Lindelaen genaeck.
 
 
 
Linde-laen mijn zoet versinnen
 
Waer ontginn' ick uwen prijs,
115
Aen u schorsse taeij om spinnen,
 
Aen u stam, u bladt, u rijs?
 
Schorssen, stammen, rijsen, bladren.
 
IJeder eijschte sijn verhael,
 
{ Een wil ick } uijt allen gadren
 
{ Laet mij een } uijt allen gadren
120
{ Dat gehoort u } altemael.
120
{ Als u eijghen } altemael.
 
 
 
Sal de Vinder niet bekennen
 
Vande tweede Blixem-slach;
 
Die Vulcaen van uijt sijn dennen,
 
Maer benijdende, besach;
125
Dat sijn gheele solffer-cruijmen
 
Dat sijn snelle flicker-Sout
 
Selden Loodt off Yser ruijmen+
 
Sonder u vercoolde hout?
 
 
 
Sal de Cruijden-kieser seggen
130
Dat hij oijt op rauwe wond
 
Soeter Balsamen te leggen+
 
Dan u' bladren-caewsel vond;
 
Sal hij { 'tjaer-getij } verwinnen
 
Sal hij { 'tmaen-getij } verwinnen
 
Vande sware struijckel-sucht,+
135
En gereeder baten vinnen
 
Dan de geesten van u vrucht?
 
 
 
Sulcke tacken, sulcke blaren
 
Sulcker stammen, zoo gelaen
 
Vind ick twee mael twintich paren
140
Over eene lenghde staen;
 
Knoopt nu all' u Marmer-boôghen
 
Roomen, in een reghel-rij,
 
Noch en zal ick niet gedooghen
 
Dat het sulcken rije zij.
 
 
145
Laet ick dan mijn ooghe weijden
 
Over d'een' off d'ander kant,
 
'Kvinder altijdt-groene weijden
 
Met { gebouwen } omgeplant;
 
Met { gestichten } omgeplant;
 
IJemandt sal mij connen toonen
150
Off meer huijsen off meer houts,
 
Maer waer sachmen oijt bewoonen
 
Zoo veel Stadts in zoo veel wouts?
 
 
 
Schoone spitsche ghevel-toppen,
 
Die uw flickerende Leij,
155
Die uw weder-wijse knoppen
 
Als een jonge-juffer-reij
 
Neffens eene siet staen glimpen,
 
Laet mij groeten in u roij
 
(Tegen 'tboose laster-schimpen)
160
'Topper-puijck van all u moij.
 
 
 
Welcom dan herstelde stijlen,
 
En wel eer misbruijckte vloer,
 
Tot het knarssen vande Vijlen
 
Oppet grove blixem-roer,
165
Oppden felste menschen-moorder,
 
D'aller snelste slingher-slang,
 
Beenen-maeijer, mueren-boorder,
 
Donder-doover, Duijvel-sang.
 
 
 
Welcom vrijgesproken muren
170
Vande swarte slavernij,
 
Even langhe moet ghij duren
 
Als de werelt werelt zij,
 
Lancksaem moet' u wedervaren
 
'Tslijtigh knaghen vanden tijdt,
175
Langhe blijven u Pilaeren
 
Vrede-stammen, ketters-nijdt.
 
 
 
Langhe moeten in u dondren
 
Wetten woorden waerheijt eer,
 
Straff, genade, werck en wondren
180
Vanden Eenen aller Heer,
 
Langhe moeten u begheven
 
Schande, scheuringh, hoon en spijt,
 
Langhe moet ghij staen en leven,
 
Langhe wesen dat ghij zijt.
 
 
185
Maer mijn Peerdt ontloopt sijn toomen,
 
'Tis te langh op straet gepraet,
 
Daer zoo dichten huijs van Boomen,
 
Daer zoo zoeten weijde staet.
 
Nu wel aen, gevlochten spruijten
190
Eer mij weer mijn handt ontvaer',
 
Laet ons uwen roem ontsluijten
 
En besluijten met het jaer.
 
 
 
Wat en comt mij niet te voren
 
In't herdencken van de tijdt,+
195
Die ghij even als herboren
 
In u kindtsche jaren zijt;
 
Inde drijmael dertich daghen
 
Als des hemels kandelaer
 
Over 't Bockgien wordt gedraghen
200
Naer den Stier en 't kinder-paer;
 
 
 
Als de Locht beghint te lauwen,
 
D'aerde opent schreeff bij schreeff,
 
'Tweeldrigh Vee beghint te kauwen
 
Daer { de Rijder } onlancx dreeff?
 
Daer { het schuijtgien } onlancx dreeff?
205
'Ksie u bolle botgiens bersten,
 
'Ksie se baren elk haer bladt,
 
Als een Vruchtgie dat haer persten
 
Doe't in 'smoeders lichaem satt.
 
 
 
'Ksie die onlancx doove struijcken
210
En soo menich schralen tack,
 
In een oogenblick ontluijcken,
 
Weijnich min als onder dack:
 
Onbegrijpelijck vermoghen
 
(Spreeck ick dan den hemel aen)
215
Hoe veel meer besien de ooghen
 
Dan de herssenen verstaen!
 
 
 
Maar oick dalen mijn gepeijnsen
 
Somtijdts uijt de locht in 'tslijck;
 
(Wie can heel den mensch ontveijnsen
220
Dat hij nerghens uijt en kijck!)
 
Nieuwe spruijtgiens van der aerde,
 
Hebb' ick menichmael geseijt,
 
Hoe veel hoogher is u waerde
 
In u jonghe weijnicheijt.
 
 
225
Waerder altijdt sulcken dierte
 
Inde haeghsche Vrijer-schaer,+
 
En 'tgeraeghe broeck-gedierte
 
Niet soo dicht gesaeijt en waer,
 
O! wat soudter op een woelen
230
Om zoo menich Vrijer gaen,
 
Die sijn waerde nu moet voelen
 
In de menichte vergaen!
 
 
 
Somtijdts hebb' ick weer gaen singhen
 
Als ick't niewe looff besach,
235
Eij! hoe soet sijn swerelts dinghen
 
Opten eersten nieuwen dach!
 
Maer o soetste schaduw-vreuchden
 
Hoe vervalt ghij in 'tverslijt,
 
Hoe can alle nieuw ontjeuchden
240
Met het grijsen vande tijdt!
 
 
 
Hebben niet de jonge jaren
 
Die ick vanden hemel houw,
 
Menich haestich paer sien paren
 
Met een 's anderdaeghs-berouw?
245
Waer uijt mocht de worttel spruijten
 
Die het misgenoeghen gaff?
 
T'vonnis can sijn selven uijtten;
 
T'jonghe, lieve, nieuw was aff.
 
 
 
Jonghe, lieve, nieuwe blaertgiens
250
Schepseltgiens van eenen nacht
 
All' u aertgiens, all' u haertgiens,
 
Zijn ons nu in eer en acht;
 
Maer hoe dichter ghij u tacken
 
Met u breeder groente vult,
255
Hoe u eere meer sal sacken,
 
Hoe ghij minder gelden zult.
 
 
 
Dan de reden sal mij leijden
 
Teghen stroom van 'swerelts-waen
 
En u waerde doen verbreijden
260
Beijd' in't groeijen en 'tvergaen.+
 
Siet den Hemel is aen 'tbranden,
 
En sijn lichter op het hoogst,
 
Spout de Landt-man inde handen
 
'Tis op hope van den Oogst.
 
 
265
Drijmael drij en seven uren
 
Sien wij Titan opde jacht
 
Qualijck seven can hij duren
 
Tot het nutten vande nacht.
 
Minnen-ijver doet hem loopen
270
Naer de Vrijster die hij ziet,+
 
(Blinde Minnaer! staeckt u hopen
 
'Tis het Lauwer-meijsken niet,)+
 
 
 
Wie wil nu het bedde ruijmen,
 
En het clamme peuluw-sweet,
275
Wie wil met mij uijt de pluijmen
 
Daer ick hem te leijden weet?
 
Op mijn { Buren op mijn } Vrinden,
 
Op mijn { Haghenaers mijn } Vrinden,
 
Dit's te langhen Somer-nacht,
 
Beter buijten inde Linden
280
Nae den dagheraedt gewacht.
 
 
 
Hier is alle 't dier ontslapen,+
 
Hier is 't Crekeltgien aen 'tgaen,
 
Hier begint de Spreew te gapen,
 
Hier is 'tQuackeltgien aen 'tslaen,
285
Hier de Nachtegael aen't neuren,
 
Hier de Distelvinck in swangh,+
 
Hier de Tortelduijff aen't treuren,
 
Hier de lijster aen de sangh.
 
 
 
Hier is kauw en craeij aen 'treppen,
290
Hier de Reijger inde lucht,
 
Hier den Oijevaer aen 'tcleppen
 
Hier de Zwaluw inde vlucht.
 
Hier de Coeckoeck aen het stuijten
 
Over 's anders ongeval,
295
Isser niemant die sijn fluijten
 
Leeren moet off leeren sal?
 
 
 
Can u 'tOore niet betrecken,
 
Ghunt het ooghe sijn vermaeck;
 
Siet de Dach-bodinn' haer recken
300
Recht al schoot sij uijt de vaeck;
 
Cost haer grijse boel verjonghen,
 
'Kwedd' hij hadse noch te bedt,
 
Daer s'hem nu is langh ontspronghen,
 
Cap en tuijtt en all gesett.
 
 
305
Cap en tuijtt als gulde stralen,
 
Ooghe-lichten als robijn,
 
Wangh en lippen als coralen,
 
Is haer dagelijcksche schijn.
 
Vrijers, all' u jonghe leven
310
Op het schoonste schoon verhitt,
 
Comt en helpt het vonnis geven,
 
Isser schoonder schoon als dit?
 
 
 
Comt en helpt mij opwaerts kijcken
 
Langs der Linde-toppen goudt,
315
Daer sij 'tnat gaet over strijcken,
 
Dat haer Broeder strackx ontdouwt,
 
Hij als Bruijdegom behanghen
 
Met cieraten overhoop,+
 
Hij als Prince vol verlanghen
320
Nae de voor-eer vande loop.
 
 
 
Op gesellen nae de Linden,
 
Op mijn' mackers, op mijn' mans,
 
Die hem reedtst { bij mij } zal vinden
 
Die hem reedtst { te veld' } zal vinden
 
Spaer ick noch een buijtecans.
325
Laet ons' oochgiens zoo wat weijden,
 
Moghelijck waer { op de } straet
 
Moghelijck waer { bij de } straet
 
Deur off Venster, off van beijden,
 
Hier off ghinder, open gaet.
 
 
 
Sulck een Venster mochter clappen,
330
Sulck een Deurtgie mocht het zijn,
 
(Sonder ijemandt te besnappen)
 
'Twaer een tweede Sonneschijn.
 
(Hemel laet u niet mishaghen
 
Voert ghij schooner lichten twee,
335
Dieder duijsent met hun draghen,
 
Hier beneden isser mé.)
 
 
 
Sulck een Venster mochter luijcken,
 
Sulck een deurtgie gapen weer,
 
'Twaer wel voor een baeck te bruijcken
340
In het clippigh Minnen-meer;
 
Costelijcker minnen-balsem
 
Quamper nummermeer in 'tlicht,+
 
Dan getempert met den alssem+
 
Van een nuchteren gesicht.
 
 
345
'Smerghens raecktmen aende waerheijt,+
 
Wat het Meijsgien voor gestel,+
 
Wat voor haer, en off sij haer heijt,
 
Wat voor verw, voor vleesch, voor vel;
 
Smerghens eer de lippen kleven,+
350
Eer de plaester staet te pronck,
 
Eer de poeijer-doosen gheven
 
Dat den Hemel noijt en schonck.
 
 
 
Eer de lobben, eer den bouwen,
 
Eer de craghen, eer de cant,
355
Eer de wiecken, eer de mouwen,
 
Eer de ketingh, eer de want,
 
Eer de boorden, eer de banden,
 
Eer de reepen, eer den rock
 
Eer de moffel, eer de randen
360
Eer de vlechten, eer de lock.
 
 
 
Eer de tippen, eer de knoppen,
 
Eer de steenen, eer de veer,
 
Eer de wronghen, eer de doppen
 
{ Eer de slinger eer de keer }
 
{ Eer de peerel, eer de Speer }
365
Eer de tuijten, eer de quicken,
 
Eer de crullen, eer den bras,
 
Eer de { micken, } eer de stricken
 
Eer de { linten, } eer de stricken
 
Gheven datter noijt en was.
 
 
 
Ghinder salder een staen geewen,
370
Dit heen staetter een en niest,
 
Beijd' behanghen als de Leeuwen
 
Die men voor de schoonste kiest.
 
Beijd' bedott, bedoeckt, befommelt,
 
Beijd' de mutsen over 'toogh,
375
Beijd besweet, begroeijt, begrommelt,
 
{ Beijde. } zedigh. niet te hoogh.
 
{ Beij maer } zedigh. niet te hoogh.
 
 
 
Siet mijn Vrijers, siet mijn quanten,
 
Siet mijn hersse-loose maets,
 
{ Dese zijn de lieve Santen }
 
{ Dit zijn menichmael de Danten }
380
Die u costen zoo veel praets;
 
Zoo veel pronckens, zoo veel cierens,
 
Zoo veel vleijens, zoo veel doens,
 
Zoo veel eerens, zoo veel vierens,
 
Zoo veel strijckens, zoo veel schoens.
 
 
385
Oh! wat rijsen mij de haren
 
In't bedencken vanden dach,
 
Alsser twee te bedt vergaren,
 
Daer noijt hij de zij en sach:
 
Daer een slechtaert is bevanghen
390
Mette veren voor de huijt,
 
Mette verwen voor de wanghen,
 
Mette kleeren voor de bruijdt.
 
 
 
Hola Meijsgiens, sonder jocken,
 
Noode bouw ick op't geval.
395
Deckt men zoo veel met de rocken
 
Beter buijten Hollandt mal,
 
Inde warme Zuijder landen
 
Gaet het vrijen wel zoo vast,
 
Op een anders oogh en handen,
400
Op een anders trouwen tast.
 
 
 
Maer de vroegh-tijdt is verloopen,
 
Naer ick't aen mijn praten peijl,+
 
En de Sonne schier vercroopen
 
Opde cant van't Zuijder-steijl.
405
Daer beghint de straet te leghen
 
Van haer morgestonts gewoel,
 
Daer ontvolckeren de weghen,
 
Daer is alle man in 'tcoel.
 
 
 
Mij en sult ghij niet verjaghen,
410
Felle straelder van om hoogh,
 
Snelle meter van ons' daghen,
 
Jaren-passer, rondt om oogh,
 
Dampen-trecker, Somer-brengher,
 
Dach-verlengher, Vruchten-baet,
415
Beesten-bijter, Vel-versengher,
 
Blondt-bederver, Joffer-haet.
 
 
 
Wolcken-drijver, Nacht-verjagher,
 
Maen-verrasser, Sterren-dieff,+
 
Schaduw-splijter, fackel-dragher,
420
Dieff beclapper, Bril-gerieff,
 
Linnen-bleijcker, Tuijten-croller,
 
Al-bekijcker, Nummer-blindt
 
{ Al bereijcker, } Hemel-roller
 
{ Stoff-beroerder, } Hemel-roller
 
Morghe-wecker, Reijser-vrindt.
 
 
425
Laet u vlammen elders blaecken
 
Over 'tonbeboomde vlack,
 
Mij en sullen sij niet raecken
 
Door 'tgesloten Linden-dack.
 
Hier beroep ick 'tbitste bijten
430
Van u meer als dollen Hondt;
 
Maer hij zou sijn tanden slijten
 
Eer hij mij te vatten vondt.
 
 
 
Jae vergadert all de dompen
 
Daer het vochtigh Veen aff sweet,
435
Laetse tsamen neder plompen
 
In een dichte droppel-speet,
 
Noch en ben ick niet verleghen,
 
Noch en schrick ick niet voor 'tnatt,
 
Coel in hitte, droogh in reghen
440
Sitmen onder 't Linden-bladt.
 
 
 
Wat en hadd' ick niet te spreken
 
Vande soete Zephijr-sucht
 
Die door 't loome looff comt breken
 
Met een ruijsschende gerucht,
445
Met een flauwe Somer-soelte?
 
Ah! wat hebb' ick dick geseijt!
 
{ Is't Voorhout } een groene coelte,
 
{ Sit ick in } een groene coelte,
 
Off een coele groenicheijt?
 
 
 
Coele Cloris, { wreede } Marmer,
 
Coele Cloris, { steghe } Marmer,
450
(Hoord' ick onlancx hier ontrent
 
Suchten een door-schoten karmer
 
In sijn weelderigh ellendt)
 
Coele Cloris, al mijn hopen,
 
Die mij mijn getrouwicheijt,
455
Zoo veel hoogher doet bekoopen
 
Als sij boven d'uwe leijdt.
 
 
 
Heeft u 'tsweeterighe banghen
 
Vande doffe Somer-brandt,
 
Nu zoo dickmael doen verlanghen
460
Naer den dichten Linden-pandt,
 
Hebt ghij sijn gewenschte lommer
 
Nu zoo menichmael gebruijckt,
 
En de laffe Middach-commer
 
{ Nu } zoo menichmael ont-duijckt;
 
{ Hier } zoo menichmael ont-duijckt;
 
 
465
Sonder emmermeer te weghen
 
In u over-aerts verstandt,
 
Hoe hem 'tharte-pack moet weghen
 
Die gestadelijcken brandt;
 
Die de stralen niet moet draghen
470
{ Van een } Sonne verr' om hoogh,
470
{ Eener } Sonne verr' om hoogh,
 
Maer van bijdts de flicker-slaghen
 
Van u een en ander oogh?
 
 
 
Een en ander oogh, de tortsen
 
Van mijn blindt-gehockte jeught,
475
Vonck en voetsel van mijn cortsen,
 
Mijn verschricken en mijn vreught,
 
Ooghen die mij doet beswijcken
 
Onder 't hitsigh strael-fenijn,
 
Sult ghij Cloris noijt doen kijcken
480
Hoe ick smeltende verdwijn?
 
 
 
Sal sij nummermeer ontdecken
 
Door u gittighe crystal,
 
Dat mij eenen sucht can trecken
 
Uijt het bitter ongeval
485
Van mijn altijdt versche wonden?
 
Cloris brandt al watse siet,
 
(Ondoorgrondelijcke gronden!)
 
Dat sij brandt en siet sij niet.
 
 
 
'Tliep hoe langs hoe meer op 'tmallen
490
Met den bloet sijn { kindertael, }
490
Met den bloet sijn { minne-tael, }
 
Dan den avondt is aen 'tvallen,
 
'Twaer te langhen naeverhael;
 
Vrijers wilt ghij dieper delven
 
Daer ick willens blijve stom,
495
Daeldt een ijeder in u selven,
 
Dat, en ergher gaeter om.
 
 
 
Dauw en doncker zijn aen 'tsacken,+
 
Sonn' en hoenderen te koij,
 
Alle { huijsen, } alle tacken,
 
Alle { gevels, } alle tacken,
500
Alle meisgiens even moij,
 
Alle caeckgiens even bloosigh,
 
Alle ooghiens even gauw,
 
Alle lippgiens even roosigh,
 
Alle mondtgiens even nauw.
 
 
505
Achter nu verkeerde wijsers,
 
Die de waerheijt lede-breeckt,
 
Hart-gehoofde loghen-prijsers
 
Die voor reden noijt en weeckt.
 
Die soo werckelijcke stralen
510
Als de keerssen vande nacht
 
Over heel den mensch doen dalen
 
Al gevoelende veracht.
 
 
 
Comt de Minnemoer niet blincken
 
Even als de Dach verspaeijt,+
515
Even als de Wielen sincken
 
Daer de Sonne-karr' op draeijt?
 
Sijn oick niet de avondtstonden
 
Altijdt soeter als het licht
 
Altijdt handigher bevonden
520
Tot de vrije Vrijer-plicht?
 
 
 
Menich sletgien ongehavent,
 
Menigh onbesneden Sloor
 
Sal bekennen dat den avendt
 
Decksel is van alle goor,
525
Datse met die slimme ghevel,
 
Met dat muffe snot-verlaet,
 
Met die spitsche sneppe-snevel
 
'Savondts op haer schoonste staet.
 
 
 
Maer om lack bij lack te stellen,
530
Menigh calver-jonghe maet
 
Menich knechgien soud' ick tellen
 
Dat den avondt niet en haet;
 
Dat de duijsterheijt doet breken
 
Door het bloode schaem-verschiet,
535
Dat den doncker meer doet spreken
 
Dan het licht hem dencken liet.
 
 
 
Ô! de malle mijmerijen
 
Die een minnen-alver stort,
 
Moeten veel geladder glijen
540
Daer hij niet gesien en wordt;
 
Maer oick in een jonghe schroomer
 
Heeft het reden en bediet,
 
Emmers is hij altijdt vromer
 
Die sijn Vijandt niet en ziet.
 
 
545
Hier uijt groeijt het jeughdigh krielen
 
Naer de Linden-duijsterheijt,
 
Hier uijt { joocken al } de hielen
 
Hier uijt { kittelen } de hielen
 
Met als 'tclockgie neghen seijt.
 
Hier uijt is het niet te houwen
550
Al wat op het vrijen { staet, }
550
Al wat op het vrijen { gaet, }
 
Hier uijt moeten broeck en bouwen
 
Met de Vleermuijs opde straet.
 
 
 
Linde-blaedtgiens luijster-vincken
 
Van zoo menigh apen-clucht,
555
Van zoo menigh traen-verdrincken,
 
Van zoo menigh' sotte sucht,
 
Helpt mij tuijghen wat een karmen,
 
Wat een stommelend gelaet,
 
Wat een blindelingh om-armen
560
Onder u niet om en gaet.
 
 
 
Trijntgie, seijdt daer somtijdts eenen,
 
Bij { mijn } eer, ick hebb' { u } lieff,
 
Bij { men } eer, ick hebb' { je } lieff,
 
Vande cruijn aff tot de teenen
 
Staen ick onder { u } belieff
 
Staen ick onder { jou' } belieff
 
 
565
Laet { mij } draven, doet { mij } lopen,
 
Laet { me } draven, doet { me } lopen,
 
Heet { mij vlieghen } als { een ball, }
 
Heet { me stappen } als { en tell, }
 
Doet { mij } schencken, heet { mij } coopen,
 
Doet { me } schencken, heet { me } coopen,
 
Siet wat ick { u } weijghren { sal. }
 
Siet wat ick { je } weijghren { sel. }
 
 
 
Dirckgien (hoor ick weer een ander)
570
Sel't dan nummer wese, kint?
 
Smackje staech een oogh op Sander,
 
En mijn woordgies inde windt?
 
Staet sijn mutsgie zoo veul trotser
 
Zoo veul vlugger as het mijn,
575
Hangt mijn rockje zoo veul schotser
 
Soo veul loomer as het sijn?
 
 
 
Weer een ander van ter sijen.
 
Nou men Troosgie stoor je niet;
 
Liever as ick Griet sou vrijen,
580
Liever as ick jou verliet;
 
Lach ick levendigh bedolven
 
Daer ick jegenwoordigh tree,
 
Liever inde groene golven
 
Vande Schevelingher zee.
 
 
585
Weer een ander: Wel Agnietgie,
 
Wel mijn hartgie, wel mijn longh,
 
Hoe beviel je 'tleste liedtgie
 
Dat ick ghister avendt songh.
 
Heer wat stond ick nat bedropen
590
Voor je deurtgien in dat weer!
 
Daer jij dichgies laet ecropen
 
Inde lodderlijcke veer.
 
 
 
Noch een ander op een banckgie:
 
Wel eseijt mijn soete moer,
595
Jouwenthalven ick bedanckje,
 
Maer hoe is't met vaer en moer?
 
Wat! se mochte zoo langh grollen,
 
'Ksou ons raeje met ons tween
 
Op een waghentie t'ontrollen
600
Al dit moeijelicke Neen.
 
 
 
Weer een ander aen een boompgie.
 
Dats nou al men moertgies goet,
 
Maer dan hebb' ick noch een Oompgie,
 
O wat ist een rijcken bloet!
605
Met sen bogaert, met sen weuning,
 
Met sen Coren met sen ooft,
 
Claer, je Vrijer is en keuningh,
 
Al dit hanght hem over 'thooft.
 
 
 
Noch een ander van 'tgebroetsel
610
Dat off Pen off Deghen voert,
 
Mijn soulas mijn { ader-voetsel, }
 
Mijn soulas mijn { vreuchden-voetsel, }
 
Ah! quitteert u.e. la Court.
 
Sult ghij eewich absenteren?
 
('Kschatt de meijt naer Leijden voer)
615
Wilt mijn flames obligeren
 
 
 
Met een expedit retour.
 
En noch een van sulcke veeren:
 
Wel bizearre van humeur,
 
Sult ghij mij sans fin traineren
620
Met idéen van faveur?
 
Neen revesche, neen volage,
 
Dus en macht niet langher zijn,
 
Mespriseert ghij mijn servage
 
Aussi fayje ton desdain.
 
 
625
Dese zijn de soete vruchten
 
Vande vrije vrijdoms vreucht,
 
Dese zijn de puijck-genuchten
 
Van een ongebonden jeught.
 
Al dit wonderlijck vertellen
630
Volgh ick met een vroolick oor,
 
En wie souder derven stellen
 
'Tselver seggen voor 'tgehoor?
 
 
 
O! Daer gaen ick vleughel-spreijen
 
Als een henne-loosen haen,
635
Lachen in een anders schreijen,
 
{ Swemmen } in een anders traen.
 
{ Baden } in een anders traen.
 
Niet dat ick mij soeck te blijden
 
In mijn evenbroers verdriet,
 
Maer noch vindt hij vreucht in 'tlijden
640
Die het sonder lijden siet.
 
 
 
Hooger, hooger mijn Gedichte,
 
Wt de laeghten op't gebercht,
 
Ghinder crijgh ick in't gesichte
 
Dat u all u crachten verght;
645
Ghinder is een wolck aen 'tdrijven
 
Van een overwolckigh Volck,
 
Maer wie sal u volck beschrijven
 
Volle volckerijcke Wolck?
 
 
 
Pronckt op 'tschoonste, Linde-toppen
650
Reckt zoo verr u groente reckt,
 
Zoo veel zoo-veel-waerde coppen
 
Hebt ghij nemmermeer bedeckt.
 
Sien ick niet voor henen stappen
 
Bhemer-eijghen-Vorst u voet,
655
Die noch Arenden betrappen,
 
Noch vertrappen sal en moet?
 
 
 
Sien ick niet u handt geleijden
 
'Twaerde Britten-landts Juweel,
 
Dat de Hope noch heet beijden
660
Naer een dubbel Scepter-deel?
 
Door-en-door gesifte Zielen,
 
Die, in weijnigh jaren-tall,
 
Teenen hebt gesien en hielen
 
Van het slibberigh Ghevall,
 
 
665
Moete noch de spruijt herbloeijen
 
Van uw' vroech-besnoeijt gebiedt,
 
Zoo ghij't Linden-looff hergroeijen
 
Naer sijn jarigh snoeijen ziet;
 
Weere noch des hemels zeghen
670
Zwaerder onweer van uw bloedt,
 
Zoo hij van u, zon en reghen
 
Onder dese bladers doet.
 
 
 
Maer, ô trouwe Leewen-hoeders,
 
Spaengiens uijtterste gevaer,
675
Oud' en jongher Nassau-broeders,
 
Onverwinnelijcke paer;
 
O twee vande wonderheden
 
Die de Werelt in haer siet,
 
Geeft mij toe een vrije reden,
680
Dese gangh en past u niet.
 
 
 
Soecken wij u dan t'ontrecken
 
'T nutten van dit Somer-padt?
 
Neen: maer wenschen u te decken
 
Onder een verdiender bladt.
685
Emmers waer u niet te thoonen
 
Halve Hollandts ijver schier,
 
Waer all ijeder tack een croon, en
 
IJeder Linden een Laurier.
 
 
 
U alleen ontbonden Schapen,
690
Joffer-volghers, Haeghsche jeught,
 
Minne-kinders, u te rapen
 
U vermaen' ick dese vreught.
 
Vatt de daghen bij haer veeren,
 
In haer bloeijen, op haer puijck,
695
Eer der noch vier vijftien keeren
 
Naeckt haer droevigh ongebruijck.+
 
 
 
Dan sal dack en tack staen schreijen
 
Met een vochten herffsten-traen
 
Dan zal stoff in slijck vercleijen
700
Dan sal dauw in mist vergaen.
 
Dan sal ijeder blaedtgien spreken
 
Dat het Lindenrijs ontswaeijt,
 
Meijskens leert den hoochmoet breken
 
Alle schoon-int-oogh verwaeijt;
 
 
705
Waer is 'tgroen dat noijt en dordden
 
Onder 'tnijpen vanden tijdt?
 
Zoo ick ben staet ghij te wordden,
 
Onlancx was ick dat ghij zijt:
 
Hier in zijn wij t'ongelijcken,
710
Dat ick hadde, wacht ick weer,
 
Maer uw luijster-schoon gaet wijcken
 
Buijten hoop' van wederkeer.
 
 
 
Schoonheijt, plaester van gebreken,
 
Oogh-verleijdster, schaduw-schim,
715
Wordt ghij boomen vergeleken
 
Oordeelt niet het oordeel slim,
 
Soo mach uwe glans beswijcken
 
Met der jaren Winter-keer
 
Lindetacken te verlijcken
720
Waer u t'onverdienden eer.
 
 
 
Laet eens ouderdom begroeven
 
Dat geladde velle-velt,
 
Dat gheen spieghel laet behoeven
 
Die sijn rimpels gheren telt;
725
Laet eens drij verbleven stijlen
 
Vanden eertijds tanden-trap,
 
'Tbleecke lippen-hol doen quijlen
 
Op de kinderlijcke pap.
 
 
 
Waer op zult ghij schae-verhalen,
730
Naer zoo grondeloosen val,
 
Waer is't naer soo diepen dalen
 
Dat u aengenamen zal?
 
Zijn't de silver-haere vlechten
 
Daer ghij eijntelijck op swilt?
735
Neen, zij zullen u verslechten
 
Daer ghij noch op stuijten wilt.
 
 
 
Maer laet maendt en jaer verouwen
 
Laet verdorren al dat groeijt
 
Laet het lochten-vack vercouwen
740
Laet vercorsten al dat vloeijt
 
Noch al pleijt ick voor mijn linden
 
En haer winter grauwe rijs,
 
Zonder oijt ververwt te vinden
 
Schoonder groen in schoonder grijs.
 
 
745
Lust en hoop van sien en leeren
 
Hebben mij wel eer geruckt
 
Daermen boven alle leeren+
 
Naer de hooghste hoochten buckt,
 
Daer den onervaeren Reijser
750
Berghen siet en wolcken zeijt,
 
Daer u, Roomen, van uw Keijser,
 
'sWerelts maecksel selver scheijdt.
 
 
 
'Khebb die eewich-witte steijlen
 
Beijd' bekeken en beschrijdt,
755
(Feijl ick, liefde help mij deijlen
 
Onwaerachticheijts verwijtt)
 
Maer besneewde linde-cruijnen
 
Noch verwacht ick te verstaen
 
Waer in die bevrosen duijnen
760
Boven uwe waerde staen.
 
Spitsen zij haer hemel-hoochte
 
Op u neder-dalicheijt,
 
Duijstert weer haer altijdt-droochte
 
Met u nemmer-schralicheijt:
765
'tSchoon van't Alle staet in 't schelen
 
Nerghens woont het heel in een,
 
Die het maeckte wilde 't deelen
 
Veel in allen, all in gheen.
 
Wat gewenschter erve-looten
770
Heeft sijn handt u toe-gesomt,
 
Halff-gepresen Linde-pooten
 
Als men t'eijnde prijsens comt,
 
'Tzij ick op 'sjaers kinder-daghen
 
'Tzij ick op sijn Jeughetcracht,
775
'Tzij ick op sijn vochte vlaghen
 
'Tzij ick op sijn sterven acht!
 
Ô die eewich buijten commer
 
Van ontijdelijck verlett
 
Onder 'tspelen van uw' lommer
780
{ Uijt } te leven waer gesett!
780
{ Aff } te leven waer gesett!
 
O die eewich als gevanghen
 
Binnen dese palen laegh!
 
Wat veranderlijck verlanghen
 
Voerden hem uijt uwen Haegh?
 
 
785
Maar, ô wieghe van mijn leven,
 
Voedster, minn', en baecker-moer,
 
Wildt mij, Vaderlandt, vergheven
 
Wensch ick buijten 't reden-snoer,
 
Noch en legh ick zoo begraven
790
In mijn' lecker' lusten niet,
 
Ick en wistse wel t'ontdraven
 
Daer't mij uw { begheerte } riedt.
 
Daer't mij uw { begheeren } riedt.
 
 
 
Emmers dat ick adem-suijghe
 
Dat ick vocht en voetsel treck,
795
Dat ick tongh en leden buijghe,
 
Dat ick lijff en leven streck,
 
Emmers hoort u 't halff bedinghen
 
Deser gaven vruchten toe,
 
Emmers hebt ghij halff te dwinghen
800
Wat ick ben, en can, en doe.
 
 
 
Isser dan off doen, off cunnen
 
Off bedencken binnen mij,
 
Houd' ick van des Hemels gunnen
 
Dat u gunste waerdich zij,
805
Heet mij uijt uw' boesem scheijen,
 
{ Met een woordtgie, } met een wenck,
 
{ Heet mij vluchten } met een wenck,
 
Moet' ick strack in Sout verkeijen,
 
Daer ick maer te rugge denck.
 
 
 
Hebb' ick eens de krijtte stranden
810
Westewaert voor u beseijlt,
 
Hebb' ick eens der Zuijder-landen
 
Steijlste spitsen affgepeijlt,
 
Noch die handt om eer te winnen,
 
Noch die voet om verder gaen,
815
Noch dat hertte, noch die sinnen
 
Bieden u haer plichten aen.
 
 
 
'Twaer te wijvelijcken sorgher
 
Die niet alle werelts-grondt,
 
Aller menschen medeborgher
820
Vaderlandts-gelijck en vondt,
 
Die niet even achten conde
 
Off hem Zuijd of Noord besach,
 
Off hem 't bedde-gaen beSonnde
 
Off het rijsen vanden dach.
 
 
825
Is doch 't Vaderlandt te minnen
 
Boven al dat min-verleijdt,
 
Stijght dan Hemelwaert mijn zinnen
 
Daer uw Vader-erve leijt,
 
Ziele streckt uw traghe vlercken
830
Daer ghij hergesonden zijt,
 
Leert op't sonder-ende mercken
 
Eer uw eijndelijck verslijtt.
 
 
 
Leert het stoff u stoff bevelen,
 
Leert ontstrammen eer ghij loopt,
835
Leert u van u selven stelen,
 
Leert genaecken dat ghij hoopt;
 
Maar oock, Heer, om { uwer } eeren
 
Maar oock, Heer, om { dijner } eeren
 
Eewich Een, en eenich Goedt,
 
Leert haer uijt { uw } Leere leeren
 
Leert haer uijt { dijn } Leere leeren
840
Wat zij leeren leeren moet.

Constanter, 17.o 9bris. 1621.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums