Nederlandse gedichten 1614-1625. Deel 1. Teksten

[p. 13]

[4.1] Doris
oft
Herder-clachte^(aant.)

'tTweede Jaer is om geloopen,
Tweemael hebt ghij overcropen,

Groote Meter vanden Dach,

Oost en West door Zuijdt en Noorden
Sints ick Doris eerstmael hoorden

Sints ick Doris eerstmael sach.

Noch en hebb' ick't niet vergeten,
Doris can't oick noch wel weten,

Hoe die vruntschap eerst begost

Die mij doen zoo zeer verheughden,
Die mij coste zoo veel vreuchden

Als zij mij nu quelling cost.

'SHaechs gerucht was ick ontweken
Achter ghen' begraesde beken,

Daer zoo menich eijcken plant,

(D'outheijt doet ons sulcx gelooven)
Heeft doen delven, heeft doen clooven

Vrouw' Jacobae eijghen handt.

Eenicheijt was ick gaen soecken
In die doncker-groene hoecken,

(Wat verandert ghij mijn bloet?)

Doris 'tproeffstuck van Naturen,
D'alderlieftste van ons bueren,

Doris quam mij te gemoet.

Cost ick seggen hoe de Mane
Inde blauw-verwelfde bane

And're lichten overmuijt,

Dan zoude ick eerst wel vertellen
Hoe dat Doris haer gesellen

Trotste ende tradt voor uijt.

[p. 14]

 

'Tgoet geselschap dat sij leijden,

 

Dat ick niet en socht te scheijden,

 

Maeckte dat ick stondt van cant,

 

Maer, O! onverwachte tijding!

35

Doris toonde wat verblijding,

 

Ende greep mij bij der handt.

 

 

 

Herder, sprack sij, Waer wilt henen?

 

Cont ghij U geselschap leenen

 

Aen des' Nymphen desen dach?

40

Gheerne, ô ghij 's Haeghgens eere,

 

Zeijd' ick, maer hier isser meere

 

Daer ick 't niet bij halen mach.

 

 

 

Halen? riep sij, ende lachte,

 

Och kindt! wist ghij mijn gedachte

45

Dat en seijdt ghij nemmermeer.

 

Hier ontrent en zijn gheen menschen

 

Diens geselschap ick mach wenschen

 

U en achte ick noch veel meer!

 

 

 

Voorts zoo wil ick u wel sweeren

50

Als een Herderin' met eeren

 

Datter drij zijn in getal

 

Die ick inde werelt achte,

 

Daer ick vruntscap van verwachte,

 

Maer U stell' ick boven al.

 

 

55

Doen was 't mijnen tijdt om spreken,

 

Maer de flesch en can niet leken,

 

Die gevult is totten top,

 

Woorden die mij meest gebraken

 

Conden uijt den mont niet raeken

60

Blijschap stopte mij de crop.

 

 

 

Plompaert, zeijde ick in mijn sinnen

 

Cont ghij nu U selfs niet winnen,

 

Dient hier zoo lang op gedocht?

 

Hoe ick't keerde, hoe ick't wende

65

Daer en quam niet uijt in't ende

 

Dan, Och die't gelooven mocht!

 

 

[p. 15]

 

Hoe gelooven zeijde Doris

 

Meijnt ghij dat mijn hert een Door is

 

Daermen niet dan door en gaet?

70

U hebb' ick al lang voor desen

 

Uijt veel duijzenden gelesen.

 

Dat en is gheen kinderpraet.

 

 

 

Emmers zijt ghij niet te vreden

 

Noch met woorden noch met reden,

75

Ziet hier is het waertste pandt

 

Dat ick oijt op dezer aerde

 

Aen mijn vingeren bewaerde,

 

Dat bewaer ick voor U handt.

 

 

 

'Khoor ghij wilt ons Dorp verlaten

80

En gaen treden ander straten,

 

Daer de wijsheijt wordt geleert.

 

Laet niet binnen weijnich weken

 

Mij te voren aen te spreken,

 

'Tzal U worden dan vereert.

 

 

85

Dat en seght ghij gheenen dooven

 

(Ick beghost haer te gelooven)

 

Sprack ick ende greep haer handt,

 

Ick en zal van hier niet scheijden

 

Zonder van u te verbeijden

90

'Taengenaem beloofde pandt.

 

 

 

Mijnen tijdt was om gecomen

 

En mijn reijse voorgenomen

 

Die mij viel al vrij wat hert,

 

Doris bleeff mij in 'tgedachte

95

Doris was't bij dach bij nachte

 

Doris lach mij steedts in't hert.

 

 

 

'Kgingh haer van beloofte spreken,

 

Herder, zeijd' sij, zoud' ick breken

 

Dat ick eenmael heb' belooft?

100

Comt ick wil U leeren melden

 

Hoe ick wete te vergelden

 

Die mij op mijn woordt gelooft.

 

 

[p. 16]

 

Ziet dit rincxken heeft gheen ende

 

Hoe men't keere, hoe men't wende;

105

D'eewicheijt moet oick zoo zijn,

 

Nu besweer' ick u bij dezen,

 

Laet u trouwe eewich wesen,

 

Dit is 't teecken vande mijn.

 

 

 

Waer daer langer tijdt te noemen

110

Mochten sich de menschen roemen,

 

Zeijd ick, over d'eewicheijt,

 

Langher tijdt wilde ick begheeren

 

Om U van nu aff te sweeren,

 

Doris, mijn getrouwicheijt.

 

 

115

Verder conden wij niet spreken,

 

Tijdt begonde mij t'ontbreken,

 

'Tlaetste woordt was, Goeden Nacht,

 

Vaert wel liefste Herderinne,

 

Vaert wel Herder dien ick minne

120

Meerder dan ghij oijt en dacht.

 

 

 

'Tscheijden viel mij seer beswaerlijck,

 

Maer al was ick ongevaerlijck

 

Een paer halve Jaren wech,

 

Brieven die met ons' gedachten

125

Onse herten overbrachten

 

Vlogen dag'lijckx over wech.

 

 

 

Lieffelijcke, zoete tijden,

 

Eerlijck aengenaem verblijden,

 

Was daer oijt wel uw's gelijck?

130

Als ick sagh die brieven comen,

 

Docht ick, Is een Paus van Romen

 

Is een koninck wel zoo rijck.

 

 

 

Ghij die al u beste Jaren

 

Hebt gewentelt inde baren

135

Van 'tonstadigh Minnen-meer,

 

Ghij die Clippen, Sanden, Winden

 

Hebbet leeren ondervinden

 

Onder uwen blinden Heer.

 

 

[p. 17]

 

Comt, noch moet ick u wat leeren

140

Om u conste te vermeeren,

 

'Tzal U costen schad' noch schandt,

 

'Tis genuchte sijns gelijcken

 

Schip-breuck aen te mogen kijcken

 

Mette voeten op het landt.

 

 

145

Mijn geluck was op het hooge

 

En mijn schaepkens op het drooge

 

Zoo ick beter niet en docht,

 

D'alderaengenaemste woorden

 

Die ick van mijn leven hoorden

150

Hadden mij zoo verr' gebrocht.

 

 

 

Mijne Jonck-heijt onervaren,

 

Mijne domme jonge jaren

 

Conden mij niet doen verstaen,

 

Dat de vreuchden van dit leven

155

Op het hoochste sijn verheven

 

Als sij naest ten valle staen,

 

 

 

Nu, daer quamen niet meer brieven,

 

Om een ander te believen

 

Doris schreeff mij niet een woordt.

160

D'oorsaeck mocht ick niet eens weten

 

'Twaren voor mij al secreten

 

Maer ick had'se haest gehoort.

 

 

 

Hoe en zoude ick niet hooren

 

Dat een ijeg'lijck quam ter ooren,

165

Dat noch all de werelt siet?

 

Doris herte was ontsteken

 

{ Binnen zess oft seven weken, }

 

{ Hoord ick langs de velden spreken, }

 

Doris was haer eijgen niet.

 

 

[p. 18]

 

Niet haer eijgen? ginck ick dencken,

170

Zoud' dat wel ons vruntschap crencken?

 

Is't { hierom } alt'samen doot?

 

Is't { hiermet } alt'samen doot?

 

Jaet: een mensch heeft maer een herte.

 

Neen't: (dus stilde ick mijn smerte)

 

De beloften zijn te groot.

 

 

175

Maer ick leerde haest, dat woorden

 

En beloften zijn gheen coorden

 

Daermen Vrouwen mede bindt.

 

'Khad' mijn bedd' gemaeckt te sachte.

 

Dus zoo droomt men heel den nachte,

180

'Smerghens vindtmen niet dan wint.

 

 

 

Nu ick wil gheen oude wonden

 

Op een nieuwe gaen doorgronden,

 

Clachten brengen geen gemack,

 

'tSchreijen can geen tranen stelpen

185

'tSpreken can mij oick niet helpen

 

Woorden vullen gheenen sack

 

 

 

Doris die ick acht en eere

 

Meer dan al des werelts eere,

 

Doris die ick achten zal,

190

Zoo lang' sHemels rondt zal dueren

 

Zoo lang' vier en twintich uren

 

Zullen houden haer getal.

 

 

 

Hebt ghij emmers goet gevonden

 

Langer niet te zijn gebonden

195

Dan tot dat ghij beter vondt

 

Gheerne stell' ick mij te vreden,

 

Uwen wil is al mijn reden

 

Mijn orakel uwen mondt.

 

 

[p. 19]

 

Laet mij een genucht behouwen

200

Als ick u zal gaen aenschouwen

 

Aen een ander handt gepaert,

 

Dat ick dan mach overleggen

 

Wat ick eertijdts was; en seggen,

 

Och! is dat den Vrouwen aert?

Finis.

constante[r]

Londini. Prid. Non.

Quintil. mdcxiix

AEger