Momenta desultoria

[p. 349]

cIɔ lɔc xʟvɪ.

Ad Tessalam, de Barlaeo Monitum.

TEssala, tot monitis toties de fraude Poëtae,

Nunc quoque de insidiis certior esto novis.

Ille tuos montes, & quae quasi penè Gigantum

AEmula, non unâ robora rupe locas,

Ille tuos laudat Fontes, ille antra deabus

Commoda, & hac propter non odiosa Diis?

Crede mihi, quod in ancipiti gladiator arena,

Quod nudo liber vertice Falco facit,

Aut Aquila, aut serpens Epidaurius, omnis ab illa

Gente, licet probitas emicet ore, facit.

Non feriunt quo collimant; quod lumine laevo,

Non est semper idem, crede, quod ungue petunt.

Ille tuas, Rhetor, latebras sacrosque recessus

Praedicat, aut lucos ille, Poëta, tuos?

Tessala diffide; est viduae, est soli quod in aurem

Inspiremus, & hoc pondus in augurio est:

Non it eò nequam quò se vult ire videri:

Hoc agit? hoc ergo non agit. Hoc agitur:

Si dubitas, en quantus ego, quem respuis, auctor,

Quàm potior monitis cautio nulla meis.

Ut meliùs furem nemo quàm fure revelet,

Optimus agricolae censor ut agricola est;

(Me quoque Pastores vatem dixisse memento)

Haec ego de fucis ipse Poëta loquor.

In I. Smithij Noviomagum.

DE luce lucem mutuare nemini
Proclive non est: Hoc agunt qui nil agunt,
Nisi id quod actum est, proferunt nihil, nisi

[p. 350]

 

Quod protulere doctiores aut avi,

 

Aut fortè patres. Smithius non sic meus,

 

Non sic: Avorum nemo quod, nemo patrum

 

Pervidit, hic pervidit, & meos docet

 

Princeps Batavos, oppidi sedem sui,

 

Et illud olim illustre seminarium

 

Virtutis, illud nunc & armorum penu,

 

Quod maluit no nesse quàm jugum pati

 

Ferox Batavûm ductor, Insulae suis

 

Adhuc Batavae deligens forti fugâ

 

Princeps recessum. Disce, Lector, Smithio

 

Docente, si Batavus es, quò cesseris,

 

Et unde, cum sinistra fluminis fuit

 

Sinistra ripa, dexteras invasimus

 

Dextrè paludes: disce nec fumos puta

 

Gerrasve vendi; testibus testaceis

 

Efossa fimo veritas fumos fugat,

 

Nummi loquuntur, frusta, lampades, styli;

 

Elingue marmor asseret, cum Smithio,

 

Hìc esse saltus, hìc Rhodum. Mirare nunc,

 

Lector, docentem Smithium quod nescias,

 

Nisi de tenebris Smithio accensâ face,

 

Prodente Patriae situm Patriae situ.

In speculam Noviomagi editissimo murorum angulo
superstructam.

HOs tumulos pede non trepido, quàmcumq; dolenti,

Claudius afflictos inter adivit avos:

Hìc stetit, hìc frendens Aquilas, hìc lumine torvo

Moenia Romanas vidit adire manus:

Hìc potior de se visa est victoria victo,

Prudenti Patriae consuluisse fugâ:

Hìc flammas in tecta ferox arasque focosque

Partitus, steriles hostibus exuvias

Obtulit, atrum, immane nihil, vestigia rerum,

Quas nisi novisset perdere, perdiderat.

[p. 351]

 

Quàm facies hodie rerum diversa refulges,

 

Quam ripae Dominos nos utriusque facis!

 

Immineant Aquilae; facimus quod fregimus, urbem

 

Destructam propriis ignibus extruimus.

 

Si quis ab hoc, hospes, caligas culmine, plus quàm

 

Viderunt Batavos disce videre meos.

 

Ante pedes olim Vahalis fuit? additur ecce

 

Rhenus, & ante oculos, Isala, Mosa propè est.

 

Surgimus, atque eadem est urbis quae collis imago;

 

Prosperitas illi quod novus huic dat apex.

 

Quaeris adhuc cur impositum sibi Pelion Ossa

 

Sentiat & summâ celsior Arce micet?

 

Res humilis mons est; Speculam superaddimus, ut se

 

Despicier nobis maxima quaeque sciant.

In Regij fundamenta Physices.

PArticulis, ais, hìc iterùm puerascimus? ô tu,

Quisquis es in senio qui fugis esse puer,

Hoc mundi senio, his annis puerilibus, omnis

Cum puer à tergo it mundus Aristoteli,

Edoctus mundi partes & si qua proinde

Subdivisa novis partibus esse solet,

Crede tuas, Lector, partes, ne in partibus erres,

Has benè, non partim, discere particulas.

In effigiem Henrici Brunonis.

QUi versum in versus hominem vis pingere ,frustra

Ni versum nôris pangere, pingis homo.

Non est lineolis Brunonis reddere vultum:

Pingendus totidem versibus ille fuit.

Summa rei est, toto dignos Brunone colores

Ut semel absolvas, pinge Poëmatium.

In ejusdem effigiem plumbo delineatam.

MIramur mutam effigiem quam vivere dicas?

Brunonis gestum versificantis habet.

[p. 352]

 

Tu tamen errasti, pictor: monochromate totum

 

Versificatorem reddere, desipere est.

 

Verte stilum; pro quo versus vomit ille calore

 

Pingendus vultu versicolore fuit.

In Alberti Dureri picturam chalcographicam.

THesaurum, spectator, habes, quem dicere fas est

Aureum, ut abjecto ducat ab aere genus.

Dureri divina manus quidcumque sub ullo

Sydere, Naturâ luxuriante, viget,

AEternum facit aere suo. Stupet ipsa superstes

Ad recreatoris vim recreata sui,

Duritiemque datam fluxis quam vel Jovis ira

Non possit, vel edax non abolere dies.

Nos verò magè miramur, nil durius esse

Durero, quo nil mollius astra vident.

Vive, vir excellens, quando dedoctus obire

Quantus hic est Orbis totus in aere tuo est.

In ejusdem Xylographicen.

AENea Dureri duram monumenta senectam

Ferre, parum, dices fortè, stuporis habet

Mome, sed è ligno tabulas quâ dixeris arte

Vitalis nullo posse perire situ?

Audio & adstipulor: non haec ex aere pereni,

E ligno vitae lamina secta fuit.

In effigiem mulieris Scoticae, quae 9. liberos uno partu ediderat, Dureri αὐτόγραφον, quod penes me est.

PRolis ter ternae rarâ compage parentem

Rarior Alberti penna semel peperit.

Pace meâ novies Mater non, viva, fuisses,

Pace meâ decies, faemina picta, fores.

Piger.

VUlt piger & non vult: nec gaudet velle, nec audet

Nolle: movet, jacet: it, non it; & hic & ibi est.

[p. 353]

Pax Monasteriensis.

PLenipotens collecta diu facundia tandem

Implevit gravidam plena Monasterium.

Aurea Pax, ajunt, Coelo revocabitur alto:

Pacificae cedent arma nefanda togae.

Credimus? an fatuos insomnia, quod fit, amantes

Luditis, & vanae lactat imago spei?

Plène mendacem socio se plenipotenter

Quisque probat, falli & fallere plenipotens.

Planè nemo loqui satagit: quin plana loquenti

Cui liceat planum dicere nullus adest.

Interea plène potatur; plenipotenter

Mergitur auratis aurea diva scyphis.

Desperare, rogo, liceat de Pace, potenti

Fraude, patente dolo plena Monasterium.

Aurea Pax res Concilii, quid? plenipotentis?

Plenè potantis? planipotentis erat.

In A. Vinnii ad Institutiones D. Iustiniani Notas
perpetuas.

AFfer ad haec frontem explicitam, rugisq; benignis

Scriptorem ingenuum, candide Lector, adi.

Si crambe bis cocta datur, bis cocta palatum

Afficiet, lepido tota novella coquo.

Hìc, ubi tot videas perituris perdita chartis

Nomina, Perpetuas praestitit ille Notas.

Dictârunt proavi, nunquam satis optima dici

Quae quiscumque satis discere nemo potest.

Sit Caesar pro Sole: tamen sub nube latenti

Phaebo Luna, faci fax adhibenda fuit.

Vinnius hanc tibi, tiro, operam, si dicere verum

Nil vetat, hanc navat vel, veterane, tibi,

Vel vobis, Terrae Domini, collectaque Regum

Nomina pacificâ, Plenipotente manu.

[p. 354]

 

Quin, Caesar Germane, tibi. Mandata, quod audis,

 

Non intellecti Caesaris esse puta.

 

Si dubias olim licuit praetexere leges,

 

Desiit ambiguis sensibus esse locus.

 

Frustra nos tardae Synodi facundia vexat,

 

Pagina Vinniadae tota Monasterium est.

 

Invenies parvo Pacis momenta libello:

 

Longa tribus verbis corruet ira Ducum.

 

Praecipit heic Alium non laedere. Te tibi testem

 

Sume, sit arbitrii propria causa tui.

 

Eloquere, an culpae reus, an sis criminis expers:

 

Si reus, en quâ te, lege lavande, alves.

 

Postulat hoc unum Caesar, cum Caesare Reges,

 

Patria cum lachrimis, Redde cuique suum.

Ad Patres Iesuitas, pro Patre Daniele Segero,
Pictore celeberrimo.

NOn satis adstipulor vobis, ignoscite Patres,

Per quos Segero non datur esse Patri.

Ille Pater nobis non est, qui gignere nescit,

Omnibus indignus nomine Patris ἄπαις.

Quid verò, Segerus ἄπαις? qui pene paterno,

Coelibe, viventes gignit ubique Rosas?

Qui, quod naturae matri non contigit, ipsis

AEternis tantùm non dat olere Rosis?

Talia qui patrat Patriae Patribusque, videtur

Ille mihi patratissimus esse Pater.

Ad eosdem, in Crucem auream Dan. Segers ab Auriaco
Principe dono missam.

DIscite, seu sociis libeat seu fratribus esse,

A Romae quondam Fratribus & sociis,

Quos vano batavos dictatis crimine christi

Tollere nolle crucem, tollere nolle Crucem.

Nec potuit verò Crux de graviore metallo,

Nec potuit Patri de meliore dari.

[p. 355]

 

Si gravior Christi est (hoc ipso dicimus auro)

 

Aurea, vitalis, sana, salutifera est.

 

Tolle Crucem secure Pater de pondere; nunquam

 

Ulla simul gravis ac aurea massa fuit.

In eandem Crucem.

INanis Arbor, quâ pependit in Coelum
Rediens Jësus, i Patres salutatum
Quasi Jesuïtas, qui redire de Coelo,
Verbus Jësum quinque cum libet credunt.
Dic esse te munuseulum Patris verè
Jësuitae, nempe Nassavii Patris;
Qui considentem à dextera Patris in Coelo
Jësum adorat, Judicemque de Coelo
Pravis probisque prospicit reversurum.
Si fortè quaerunt, unde qui Cruci fixus
Moriens pependit non adornat hoc aurum,
Dic quinque verbis noluisse de Coelo
Redire, clamantem Venite me versum,
Et quattuor Surrexit, adde, non est hic.

In eandem.

COnfundunt elementa vices: Crux lignea tristi

Mole Patrum miserè languida membra premit:

Aurea, quam Patres vel Marte vel Arte sequuntur,

Patribus, aut fallor, non solet esse gravis.

Ad eximium Epigrammaticum.

NEmo negat, Maevi, scribis planè atque rotundè,

Et quàcumque stilum vertis acumen habet.

Hoc tamen, hoc, salvis Naturae legibus, unum

Nescio, quì pungant plana, rotunda secent.

In obitum I. Polyandri.

EXuit ad vitae metam quas exul & infans

Kerchovius Metis induit exuvias.

[p. 356]

 

Fortunâ nolente senem vox extera fecit,

 

Eripuit sceleri barbara lingua virum,

 

Quantum Leida virum! quantum non obvia quaeq;

 

Sidera nec temerè saecula quaeque dabunt:

 

Quem dederis Romae civem, cui patrius ipse

 

Sermo Palaestinae sancta loquela fuit;

 

Quem veteres Gandae subduxissetis Athenae,

 

Celta putat, novit Belga fuisse suum;

 

Qui populi Pastor duplici sermone, scholarum

 

Multiplici, assiduus Rector utrique fuit;

 

Omnibus omnia; facundâ Pietate modestus,

 

Docta, prudenti simplicitate pius.

 

Mutliviro tribuere suum fata aspera nomen:

 

Hic πολλοὶ ἄνδρες, hic Polyander erat.

Ad Frid. Spanhemium cum Epicedium à me posceret
in mortem I. Polyandri.

FAcunde Rhetor, saeculi Chrysostome
Balbutientis, cujus ore mel merum,
Mel eruditum, manna praesentaneum
Stillare, quid stillare? totis imbribus,
Torrente toto gurgitare qui vident,
Videre vix credunt sibi, qui non vident,
Negant videri posse; per fidem tuam,
Post illud eloquentiae fulmen tuae,
Post illud eloquentiae fulmen magis,
Quid impotentiae fidem tentas meae?
Appello, si nos audiunt, manus sacros
Kerckhovianos: Umbra, quae caelestibus
Immixta dudum futilem nescis humum,
Et illud omne terreum quod vivimus,
Quod instar umbrae est, saeculo si quà vacas,
Decide litem: Quaero quid spanhemium
Corvis poëtis aut poëtriis putes
Fecisse picis relliquum, post aureas
Locutiones lachrimasque argenteas,

[p. 357]

 

Et aere sempiterno epos perennius?

 

Agnosco latam coelitùs sententiam:

 

Respondet umbra semper aequi judicis,

 

Catonis umbra caelico-censorii;

 

Si flere cum Spanhemio probum & pium,

 

Tacere post Spanhemium scitè loqui est.

Ad màgnum, olim, Poëtam.

TEmpus erat quo te fassi sumus esse Poëtam,

Et merito fassos novimus esse tuo.

Postquam cum senio languescit vena, fatiscit

Gratia, quae paris, ex tempore nata mones.

Nil opus est scribas, quae nunc, ex tempore scribi,

Ex illo sese tempore scripta probant.

Ad Aulum serò poenitentem.

ULtima praeteritae impendis suspiria vitae;

Serius hoc? certè seriùs, Aule, facis.

Ad Posthumum.

POsthume, vis gravis adscitâ gravitate videri,

Futilis est, quia non utilis, ille labor.

Omnibus à puero fecit natura molestum:

non est quod simules, Posthume, vis gravis es.