Momenta desultoria

[p. 89]

Constantini Hvgenii
Epigrammatum
Lib. II.

cIɔ Iɔ c xxxɪv.

In R. Honerdi Nummos Historicos Conf. Belgii,
perpetuo Epigrammate illustratos.

REs patrię, fragili dudum commissa metallo,

Vive meâ semper, dixit Honerdus, ope:

Non patior mundi miracula, te Libertas

Belgica, dum nequeant saecula, posse mori.

Dixit, & aeternae mandat monumenta papyro;

Cui si componas aera, papyrus erant.

Quae tanto, quae non debetur, Patria, Civi

Gratia? obaerata es nomine tota novo.

Tota pari speres immenso solvier aere?

Tota parem statuâ reddere posse vicem?

Aurea, si struitur, prae quam tibi struxit Honerdus

Privato prudens aere, papyrus erit.

In eosdem.

PArùm perennis aeneâ perennanti
Visa est tabellâ Belgii & Batavorum
Res ad stuporem gesta saeculi & Coeli:
AEternitati proximam dedit formam
Prudens Avorum cura, proximam Ptrum.
Hinc circularem Calculi ferunt frontem,

[p. 90]

 

Hinc orbe clauso, nesciunt sui finem,

 

Et, si velint perire, penè non possint.

 

At sic perennem Belgii aut Batavorum

 

Rem non putavit, qui perennibus post se

 

Chartis Honerdus vivet, ORbis, & post te.

 

Perennitatem publicam suâ fulcit

 

AEternitate; dat superstites Orbi

 

Nummos aheno, dat superstites aevo,

 

Sibi coaevos. Disce, qui stupes, Lector,

 

AEternitate praeviâ Poëtarum

 

Durare quid plus posse quàm quod aeternum est.

In eosdem.

⁺CArmine non duro nuper qui fregit Honerdus

Marmora, se superat cum docet aera loqui.

+ In Mose Nomoclaste, Tragoediae.

In eosdem, ad Honerdum.

TOllere postremum docet argentaria nummum,

Sublatumque novo multiplicare gradu.

Grande decus vatum, sic te ptaeeunte nomisma

Discimus humanae sortis obire vicem.

Singula quo jacuere loco, valuere putanti

Singula, quo nunc sunt, singula myriades.

Ad eundem, ut Mosem Nomoclasten, Tragoediam, edat.

Post invidendae ter periculum famae,
Honerde, factum, prosperèque ter factum,
Post & Cothurni & Comici salis laudem,
Post Calculum omnis calculi gravem plausu,
Post omnis omnes aleae bonos, grandes,
Dextrosque jactus, post adoream semper.
Ubique partam, serio atque festivo;
Prodi cothurno serius novo, prodi
Post tot triumphos maximo, tui victor.
Orchestra pridem friget, & pedem poscit,

[p. 91]

 

Quo quassa quondam Cordubae dicam scripsit,

 

Boetimque, quod Batava debuit, vicit.

 

Quod fonte labra proluis caballino

 

Longùm diùque? qui Poëta prodîsti

 

Jam non repentè (nam repentè nec dives,

 

Nec sit Poëta vir bonus) sed incessu

 

Gravi, molesto, quique euntis in clivum est,

 

Recto, decenti, quique euntis è clivo est,

 

Virtutis omnem semitam perivisti.

 

Quid in bicipiti somniare Parnasso

 

Juvat hoc diù, hoc interdiù? Viden' planis

 

Plebs sparsa campis ut vagemur, ut siccae

 

Sperata fauces dîa dona suspirent?

 

Descende tandem, Honerde, quid moras nectis?

 

Descende sacro monte cum Nomoclaste.

In ejusdem Thamaram, Tragoediam.

COnreus Ammoni mereor quod amando meremur:

Si culpa est Thamaram deperiisse, mea est.

Nec fugio poenam: sed enim se injuria Virgo

Vindicat; huic Frater vim facit, illa mihi.

Illa mihi, illecebrâ nimiùm lenonis Honerdi:

Hoc decus hoc Veneres dante puella capit;

Et capit, & rapit, & rapimur promiscui amantes,

Praedaque tot Venerum turba marita sumus.

Barlaeo, ad ipsius epistolam de Aliqvid,
missis aliquot Epigrammatis.

GRande Aliquid, Barlaee, tuae vox consona voci,

Consona, sublimi, quo quatis astra, metro,

Vastum Aliquid, COeli capiens convexa character,

Omnis ubique loci fertile schema rei,

Te, te Aliquem, decuit, te grandiloquum, te celsum,

Te producentem nil nisi grande aliquid.

[p. 92]

 

Nos, humili terram pede qui vix tundimus, & vix

 

Repimus, & tantùm, quod sumus, aure sumus,

 

Quaerimus exiguam, quâ possint nostra referri,

 

Voculam. & inventa est: Ecce τὶ, non aliquid.

Ensis Hispanus amico dono datus.

PVgnanti Batavo quisquis me cincte praeibis,

Arcanae quod ames artis acumen habe:

Durior Hispani quàm, quâ sum, dextera fabri,

Durior Hispano sanguine tinctus ero.

Ad Annam Mariam à Schurman,
Vnionem.
ut minùs lateat.

QVò te Nympha, cui tam custodita, quoùsque

Subtrahis, & multâ laude sepulta lates?

Celatae virtutis onus fit inertia, fit nox,

Fit gravis, aeternae noctis imago, sopor.

Prodi, parca Venus, partuque Batava matino

De tot virtutum nascere, diva, mari.

Sol in Virgine plus satis est, in Sole rogamus

Virgo sit, accendas orta fugesque diem.

Schurmannae rescriptum.
Ad occultum Apollinis cujusdam ad lucem me provocantis
oraculum, responsio.

MAgnum Musa virum sonat, utque ego sim quoque vates

Ingenium Constans da mihi Phoebe tuum.

Ast quo jure meum poscit clarescere nomen,

Cum pro me caussam qui latet Autor agat?

[p. 93]

Ad ipsam.

Sol in Virgine, non latui; nec vana tegendi

Nominis obscuro carmine cura fuit.

Sed radiis admora tuis scintilla perivi.

Non videt Eoum quae tegit Astra jubar.

Surge adeò, quantusque sies oriturus, oborti

Casum deliquii, non satis orte, roga:

Surge, quod optavi, quod votis omnibus opto,

Surge, die noctem pelle dieque diem.

Ad Barleaum, cum superiore Epigrammate.

ME nova non bigamum tentat, Barlaee, voluptas.

Ignoscis? rem cum Virgine nunc habeo.

Da veniam, est quod ames, non indignere; coïtur

Eminùs, & foetum reddit uterque parens.

Barlaei.

NOn equidem invideo, mi Constantine, quod ista

Illustri rem cum Virgine nunc habeas.

Ipse ego, nullius quanquam violator amoris,

Hac ipsa rem cum Virgine quondam habui.

Ecce, tuus te pravenit Barlaeus amando,

Et mea tot retro msesibus Anna fuit.

Serus amas. serò nimium tibi poscitur Anna.

Pravertit stimulos nostra libido tuos.

Hanc tetigi, hanc pupugi: sed non ut Phyllida Mopsus,

Iupiter Asterien, Cynthius Antiopam.

Et tetigi tamen, & pupugi, sed carmine bladno:

Inque vicem blando carmine me pupugit.

Succuba nemo fuit, nemo fuit incubus. insons

Virginitas, insons flamma, thorusque fuit.

Ergo sumus gemini, verum sine crimine, moechi.

At mea laus hac hest: me coiisse priùs.

[p. 94]

Ad Barlaeum.

MOeche prior, nisi quadruplici tot basia versu

Ostentes, dubiam vix tueare fidem:

Usque adeò amplexus, intacti signa pudoris,

Experior ctudâ in Virgine difficiles.

Denique nîl agimus, nisi adhuc succurris, amantes.

Quid, Barlaee, satin' seriùs ista mones?

Poscis ab indomito producat corpore Solem,

Quod Chymicus nequit, à Vate caco-chymico?

In Effigiem Schurmannae αὐτόχειρον, ἀχειρον
& ipsius versibus inscriptam.

DE facie gratum est: sed enim, bis quinta Dearum,

Cur magis illustri parte stupenda lates?

PIngere se incertam nequiit, quae, mobilis usque

Et nova, non cessat se superare manus.

Nec lateo quâ parte tamen, si coeperis esse

Lector, ubi inspector desinis esse mei.

Mente, manu vultum retuli; plus litera pinxit;

Scripta refert mentem litera, picta manum.

In eandem.

HActenus una fuit; furto datur altera Phoenix.

Publica privatum gratia crimen habet.

Quàm bene non rpodit, quae se, fugiendo, fatetur

Dextera Phoenicem surripuisse sibi!

In eandem.

Anna, fatebor enim, poteras plus picta placere,

Formaque non sculpti gratior aeris erat:

Sed magè sculpta places. Aiunt vaenire puellam,

Picta cui multo mala colore nitet.

[p. 95]

 

Quae, tantùm virtutis amans, ignorat Amantem,

 

Cui specie, si fas, non placuisse, placet,

 

Quae paucis non dura viris si nupserit, unis

 

Ingeniis uno nupserit ingenio,

 

Quae, mens tota, velit sola se mente videri,

 

Membra supervacui ponderis instar habet.

 

Psilothro niteat, cretam ferat oblita? scalpi

 

Debuit, & scalpi debuit ungue suo.

In Pateram Dionysio Vossio destinatam,
donum posthumum.

Hoc auro quoties cineri Dionysia dîo

Solvitis, affuso solvite plena mero.

Si desint latices, supplebunt caetera Musae,

Orbis, & orbatus caetera flendo Pater.

Epitaphium Vetulae, uxoris viri non senis.

Non ego, non sterilis juvenem grandaeva maritum

Fallo, sed ingratè nil peperisse feror.

Spem tibi, spem peperi moriens, quae conjugis exsors

Relliquiis inhias multa puella meis.

In Staecemanni Asinum ad Lyram.

MIratus quod muta loqui Lyra cogis Asellum,

Quodque Lyram mutus cogis, aselle, loqui,

Hunc miror magìs, hunc tacito rumore disertum,

Qui calamô linguam scriptor utrique dedit.

Ad avarum, lusciosum, exophtalmum.

ESuriunt oculi, qui caecutire videntur,

Dum, tibi quae non das, his alimenta negas.

Et mirum est si te fugio, quem tendine laxo

Perraesum domini lumen utrumque fugit?

[p. 96]

Cautio.

QVi me vexârit, non est quod carmina longa

Horreat, in Syrtese incidet & brevia.

In turpium Impp. nummos.

AMbigis unde habeam Regina pecunia nomen,

Qui Regum titulos hìc legis & pecudum?

In nummum Iul. Caesaris.

POstera de quovis formetur turba metallo;

Caesaris effigiem nil nisi ferra ferant.

In effigiem Alexandri M. equo currente vecti.

CRedimus historiae tandem, & tibi; quà patet Orbis,

Sic festinanti non satis unus erat.

Ad Barlaei Epistolam elegantiss. ambiguitatis.

IVppiter, Amphitruo, neuter, vel uterq; Menaechm',

Quem tu cumque jubes esse, nec esse jubes:

Qui, quod ais, nec ais, vis, non vis, asseris, & non

⁺Asseris, aedificat, Sexte, nec aedificat,

Te rogat, & non te, dicas, nec dicere cures,

Miserit haec, an non miserit Hugenius.

Misit, ais? non misit, ais? nego, non nego: tantùm

Hoc nego, quod nunc est, posse nec esse;

Tuum

C.H.

+ qu. Sex. Empir.

Ad C. Mylium, de receptu exercituum, nostri ad Bredam,
Hispani ad Mosa-trajectum perperam à Poeta quodam
fuga dicto.

UNde bonus, Myli, malè dormitavit Homerus,

Unde, quod hìc gestum non fuit ille refert?

Trajecti, Bredae, quod Iber, quod victor Iberi

Fecerunt, figa sit? non fuit umbra fugae.

Fato, consiliis lentè concessit uterque.

Mentior; hunc vatem fugit uterque Ducum.

[p. 97]

In eundem receptui canentem.

IN populum conjecta fuga est: ignosco Poëtae

Censor; habet speciemm, nec fugientis habet:

Aufugit, & credi fugit aufugisse: quid ad me?

Dum fuga confessi sit fuga facta fugae.

In Ponticum.

INsaniebat Ponticus poëtaster,
Aut Versibus vacabat usquè se dignis.
Confundit has hodiè vices, nec alternis
Nugatur; unà insanit & facit Versus.

Ad Candidum.

QVid me quanta rogas vini praestantia, quid me⁺

Quanta cibi? Non sum, Candide, vir sapiens.

+ Facundi leporis sapiens sectabitur armos. Horat.