Momenta desultoria

cIɔ Iɔc xxxɪv.

In I. Smithii Ecclesiastae Neomagensis penum antiquariam
instructissimam.

DEfuncti cinis Imperii, grandaeva suppellex,

Parva peregrino relliqua Roma solo;

Frusta Deûm, putres genii, fumose Penatum

Horror & ararum sic quoq; sancte lapis;

Crinibus in nodum tortis, fera signa, Ciscambri,

Quae deriserunt qui timuere Patres;

Fibula decepti toties jam fabula vulgi;

Annule que mfracto gemma nitore decet;

Arma virûm, phaelerae, magè nunc deflebilis urnae

Testa frequens, lacerae lampades, ossa, styli;

Vestigata diù pedis uncia, trita fritillo

Tessera, pertuso debilis aere lebes;

Gutte, triens, phialae, Setini cara lagenae

Vitra, Saguntino pocula ficta luto;

Ridiculi periamma Dei, bene nupta sigillo

Clavis, inassueti cymbala fissa soni;

[p. 28]

 

Numme situ praestans, vili venerande metallo,

 

Quem senium, rarâ sorte, virere facit;

 

Cara strues carie, regina pecunia certè,

 

Quae Regum titulos reddis & hos pecudum.

 

Vobis, thesauri, sumos & inania rerum,

 

Et maris & terrae viscera posthabeo.

 

Nec satior visis tamen; en quicumque voracem

 

Creditis aspectu pascier, esurio.

 

Nec moveor tactis; nihili est rubiginis horror,

 

Sollicitâ nihili testa voluta manu.

 

Ardet ab amplexu totius avara metalli

 

Mens magìs antiquae noctis inire specum,

 

In saecli penetrare sinus, in viscera veri

 

Ire juvat, te, te, Roma, priore frui.

 

Quis Genii genius, quae dîs reverentia, quae dos

 

Propria, quae llapidi victima, thura, merum;

 

Cur aurita siet rusi persona Batavi,

 

Quâ quondam, quâ nunc parte Sicamber aret;

 

Quâ lacerarit acu, qualem, cui fibula vestem

 

Vinxerit, unde sagum strinxerit, unde togam;

 

Annulus in dextra quando, quâ fulserit, in quâ

 

Fulmine non nocui sanguinis arma virûm;

 

Quà phaleras gestârit equus; quas flebilis urna

 

Relliquias trunco carmine muta notet;

 

Lampas ad humanos quae non descenderit usus,

 

Cui magìs in cultu, cui minùs apta Deûm;

 

Vixerit aeternae tantùm se pasta lucernae

 

Flammula, an invisae larva sit illa rei;

 

Osseus argenteô num cesserit, hic aurato

 

Ipso vertendus sub Cicerone stylus;

 

Rettuleritne parùm cui se praeberet arandam

 

Nacta cedro dignam cera beata manum;

 

Vnde sat inventi constet pedis uncia, de quo

 

Non dubiam faciat marmor sumpta fidem;

 

Quâ se parte cubi damnosa canicula, quâ se

 

Felici dexter senio prodiderit;

[p. 29]

 

Aretina quid antestent quibus inter amicos

 

Lautus erat Tuscis Porsena fictilibus;

 

Qui calices, qui non vili de pulvete nati,

 

Quod Surrentinae leve toreuma rotae;

 

Vnde sit, exanguem Lemures timuisse Pripaum,

 

Quem, puto, nec vivum tota Suburra timet;

 

Quae promi fuerit, quae durae densa novercae,

 

Quae non morosi pandula clavis heri;

 

AEra Celenaeos lugentia matris amores

 

Quanta Corinthiaci praeda sonora juvet;

 

Quis nummo pretium Consul, quotus arroget annus,

 

Quid sibi serratus, biga, quadriga velit;

 

Quis solidum, quâ parte, crepet, cui lamina fucum

 

Fecerit, aut ferrum in viscera condiderit;

 

Quì referat rerum dominos, quì fronte Quiritem

 

Praeferat hesterno sordidus ille situ,

 

Quo spiret non falsus Otho, quot curta Tribunos

 

Puncta, quotum Imperium caeca litura probet,

 

Cur magis hunc illo firmet consulta senatus

 

Gratia, an argenti pluris, an aeris honos:

 

An pretium utrivis duplicarit miles inauri,

 

An proba missilium pondera, forma, valor.

 

Singula nosse juvat, juvat omnia: & omnia jam, jam

 

Singula perspiciens, omnia percipio.

 

Erudit incautum prisci facundia SmithI,

 

Ambiguoque piam praestat ubique facem,

 

Invisi Romae SmithI, quem Roma superstes

 

Si videat, civem non neget esse suum.

 

Nunc age, qu irerum tot ad haec portenta supebas,

 

Omnibus hoc unum rarius hospes habe:

 

Largitur Dominus quod non habet, integra mecum

 

Aufero quae lacera hìc aut mutilata vides:

 

Exeo non satur, & satur exeo: roma nequivit

 

Auro, quam pepulit Smithius ore famem.