Momenta desultoria

[p. 30]

cIɔ Iɔc xxxv.

In Incendium quo pars Aulae Hagiensis conflagravit, die Natali
Principis Auriaci XXIX Ian. cIɔ Iɔ c xxxv

AVriaci cunas nullo splendore notari

Non tulit augustâ sorte superba dies;

Et vetuit fortuna nefas, lux addita luci

Fulsit, & ad festas horruit Haga faces.

Quis pretiosa sacrae deploras pabula Vestae?

Ussimus, ut myrrham, thus & aroma, trabes,

Concusas aetate trabes, vicina ruinae

Tigna, diu foedo tabida tecta situ:

Denique quod perdi otuit consumpsimus, ut quod

Poeniteat perdi restituatur opus.

En rursum, fortuna, faves: illustria divi

Omnia natales omina parturiunt.

Casca novis pensare, bonis mala, putria pulchris,

⁺Χάλκεα χρυσείοις, aureum & Auriacum est.

+ Εὖ πεπλόηκα, ὅτι νεναυάγηκα.

Ejusdem incendii Typus.

ELapsa tectis tota vis ferae dudum
Captiva flammae, culminique vicino
Minata stragem, pabulo nives ipsas
Omnemque Brumam sumpsit, ut leves lanae
Floccos alendae caelitùs datos jures:
Crepuere muri, fornices, tholi, tigna,
Proceres, tigilli, transtra, perticae, postes;
Suggrunda cessit, multus aream latè
Constravit imbrex, non suo pavimento:
Oblita munus alterum, alterum cochlis
Implevit, ad scapum perusta; descensum:
Gemuere bis recocta calx, later, testae;
Flevere vitra, lachrimasque nativis
Fudere guttis; non suëta fornaci
‘Caementa mugiere; Prô sacrae rupes,
Paterna saxa, frigidique secessus,

[p. 31]

 

Prô semper Aulae care splendor incertae!’

 

Rubuere lapsi cardines, timor vectes

 

Solvit solutos; pessulo fidem porta,

 

Portae negavit pessulus; serae & claustris

 

Claves negarunt, clavibus serae & claustra:

 

Caryatides suspirio, vale, muto

 

Telamonibus dixere, patriae cladis

 

Faciem, jugique triste schema trans ipsas

 

Visae invicem dolere marmorum crustas:

 

Atlantibus loco focoque summotis

 

Nemo Hercules successit; usta compages

 

Caenaculum omne corruens focum fecit:

 

Confluxit auro, si latere sic posset,

 

Fugitiva plumbi vena; fortius ferrum

 

Trepidavit & sudavit; aeris, argenti

 

Par pallor, & fuga, & latebra: qui coelum

 

Τulit Philippus, malleumque & incudem,

 

Vel torculi, compendio gravi, praelum,

 

Igni Batavo cessit, &, redemptores

 

Sui Philippos certus hîc recusari,

 

Obvolvit invisum caput, liquabundi

 

Quidquid metalli repperit, sibi induxit,

 

Et tutius duxit liquarier in turba,

 

Quàm non perire: Quid Philippus? ipsius

 

Terror Philippi, terror unicus, terror

 

Iustus, perennis, universus, immotus,

 

Terrore justo, incendio (quod averte

 

Favor Deorum) Patriae, orbis incensi

 

Tantùm movendus, Patriae Pater, coeli

 

Proles, stupor mundi, stupere momento.

 

Pallere visus & pavere; sed quali

 

Te, nate divâ, te pavere pallentem

 

Decuit stupore, te penatibus, te, Dîs

 

Trojae ruentis & parente sublato,

 

His tantùm, Iülo & Conjugi: Hanc & hanc fornax,

 

Corinthiâ confusior, suo gemmam

[p. 32]

 

Vovebat aeri: vidimus, videmusque,

 

Videbimusque, donec hunc dies nostri

 

Diem videbunt, donec his cruor venis

 

Inaestuabit, tùm tremore praeclusis,

 

Nec dùm reclusis; vidimus (comae rursùm

 

Horrore surgunt) ambientibus raptum

 

Flammis Iülum, & ambigentibus pressam

 

Fumis Crëusam; vidimus. Tace verò,

 

Adusta fauces Musa, nil supra summum

 

Nefas nefandi est; scilicet, peribamus.

 

Cum derepentè vis amica, vis major

 

Ardentis Hagae confluentium pleno

 

Succurrit aestu: candidas nives inter,

 

Candore tosto, candidus pedem civis

 

Tulit manumque; torribus bis ambustis,

 

Prunâ & pruinâ, itum in gelu est, itum in flammas,

 

Itum in ruinas, peste, vel manu factas,

 

Pesti opprimendae; quàque ve lgelu fixus

 

Defecit humor, vel superba profusas

 

Hinc Vesta lymphas devoravit, hinc sprevit,

 

Hinc advocatis ivit aucta Vulturnis,

 

Successit in penuriam, gelu, flammis

 

Invictus & vento, latex, virûm sudor.

 

Vt inusitatâ dii deos manu servant!

 

Quem frigus auxit, vicit ardor ardorem.

Ad Barlaeum cum hoc Scazonte.

OMitte si quid ore vel manu prodis,
Tulli Batave, Maro Batave, victuris
Perenne cedris: ampliùs calescendum est
Quàm quo calescis, vel Poeta vel Rhetor,
Foco perenni: patriae focos, aras
Patriae, calentes igne non suo, Vestâ
Vili, profanâ lucidas, repraesento.
Epos molestum, triste carmen, incessu

[p. 33]

 

Claudum pedestri, verba cruda, suspirant

 

Plagae recentes: veritatis ornatum

 

Praestabit ustulata Veritas; fucum

 

Fumi, ciniss, fuligo: quaere fragrantes

 

Vbicumque flores; hic labantium exsuccas

 

Necto corollas, quodque jam scies lector,

 

Titione Pimplam, pallidasque Pirenes

 

Turbo scatebras, ne quid exeat puri,

 

Sed, faece potus infimâ, luto scribam.

 

Sic Fata nempe, sic jubetis infensi

 

Bataviae, incensi dii: ecce parendum,

 

Barlaee, Coelo; incendii color carbo est:

 

Dignum lapillo candido diem, dignos

 

Stacte, rosisque, aromatisque natales

 

Carbone foedô, non libens, tamen foedo.

 

Absolve scenam censor, adde quas Fatum

 

Nolit lituras; pone, pone funesto

 

Carbone nigrum Theta, Theta funestum

 

Chartis nefandis, Carmini ruinoso:

 

Placet perire, quem nec esse, nec scribi

 

Decuit, nigrum diem, nigerrimâ nocte.

De secundi Incendii causis, nondùm satis perspectis.

MIrantur quibus orta sient incendia causis,

Auriacos iterùm quae subiere toros.

Nullus ego: quis enim laceras cum patre Gradivo

Vulcani dudùm nescit amicitias?

Insanire fabrum dubites, castissima quamvis

Hìc cubet & Marti juncta marita Venus?

De iisdem.

Graeculus incendI librans examine causas,

Nugae, ait; in causis proxima, καῦσις erat.

[p. 34]

De Principe Gulielmo in nivem prolapso, dum ex
eodem incendio eriperetur.

NOn cecidit puer Auriacus, quod nescia veri

Fama, vel, ut solita est, sponte sinistra tulit.

Indivisibili vis est notissima centro,

Quâ, quod ait vulgus labier, attrahitur.

Hic fuit, & melior magnes, quo constat Iülum

In patrio raptum procubuisse solo.

Oscula servato properans dare, traxit euntem

Candida in amplexus terra Batava suos,

Muneraque, ut flores nequiit, contraria flammis,

Ambusto medicas obtulit uda nives.