Mijn jeugd

[p. 140]

Verantwoording

Bij de vertaling is uitgegaan van de Latijnse tekst, die door J.A. Worp werd uitgegeven in de Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap, 18, 1897, p.1-122. Bij vergelijking met het handschrift blijkt Worps transcriptie een aantal onnauwkeurigheden te bevatten, maar deze raken slechts zeer zelden de inhoud. Daar Waar dat wel het geval is, is de lezing van het handschrift gevolgd en in de aantekeningen vermeld.

Van Huygens' tekst bestaat sinds 1946 een zeer betrouwbare vertaling van de hand van A.H. Kan, vervaardigd volgens het principe ‘Zoo woordelijk als mogelijk, zoo letterlijk als noodig is’ (De jeugd van Constantijn Huygens door hemzelf beschreven, 2e druk, Rotterdam 1971, p.125). Door de nauwe aansluiting bij het buitengewoon ingewikkelde Latijn van Huygens laat de vertaling zich als zelfstandige tekst niet altijd even gemakkelijk lezen. Daarom heb ik gehoor gegeven aan de uitnodiging van de redactie van de Griffioen-reeks om een nieuwe vertaling te maken, die het principe van Kan als het ware omkeert en zo min mogelijk concessies doet aan het Latijn, indien dat ten koste van het Nederlands zou gaan. De nadruk is gelegd op de zelfstandige leesbaarheid van de Nederlandse tekst, ook al zal deze als een vertaling uit het Latijn herkenbaar blijven.

Bij de vertaling was de helpende hand van enige collega's en vrienden onontbeerlijk. Ik ben hun allen zeer erkentelijk voor hun vaak spontaan aangeboden hulp. Zonder de anderen tekort te willen doen, vermeld ik enkelen van hen hier met name. Bij een aantal specifieke problemen in de tekst mocht ik een beroep doen op de kunsthistorici drs. R.E.O. Ekkart ('s-Gravenhage) en dr. S. Segal (Amsterdam) en de wetenschapshistoricus dr. S. Engelsman (Leiden). De neerlandica Greet Kettenis (Leiden) voorzag mijn voorlopige Nederlandse versie van vele nuttige kanttekeningen.

[p. 141]

De latinist prof. dr. P.H. Schrijvers (Leiden) was bereid mijn conceptvertaling geheel met het Latijnse origineel te controleren. Dit werk resulteerde in een zeer omvangrijke oogst aan suggesties voor een meer adequate of een leesbaarder Nederlandse weergave van het Latijnse origineel. Ik hoop dat de verwerking der suggesties zijn goedkeuring zal wegdragen, ook in de zeldzame gevallen waarin ik deze niet zonder meer heb overgenomen.

Onmisbare steun van de meest uiteenlopende aard bij alle fasen en alle onderdelen van het werk kwam van de zijde van mijn vrouw.

Ter toelichting van de vertaling nog het volgende:

-	ik heb gemeend de tekst van Huygens, die in het handschrift van het begin tot het einde ononderbroken doorloopt, toegankelijker te kunnen maken door hem in kleinere segmenten te verdelen en deze van afzonderlijke tussentitels te voorzien; binnen de segmenten zijn ook meer alinea's aangebracht dan het Latijnse origineel bevat;
-	geciteerde teksten, in het handschrift van Huygens soms herkenbaar gemaakt door een ruimer en groter schrift, zijn tussen aanhalingstekens geplaatst; dat geldt ook voor verborgen citaten, voor zover als zodanig herkend;
-	door Huygens vermelde boektitels zijn cursief gedrukt;
-	de overige cursiveringen geven aan, dat Huygens zich voor een of meer woorden van het Grieks in plaats van het Latijn bediend heeft;
-	ronde haken stammen soms van Huygens, soms van de vertaler;
-	een hoge^o achter een woord geeft aan dat daaromtrent iets naders wordt gezegd in de aantekeningen;
-	de aantekeningen zijn opzettelijk in aantal en omvang beperkt gehouden;
-	om de aantekeningen te ontlasten, is de toelichting op de

[p. 142]

talrijke door Huygens genoemde personen in de vorm van een rudimentaire biografische kwalificatie niet in de aantekeningen opgenomen, maar verplaatst naar het hierna volgende register van door Huygens genoemde personen.