Gedichten. Deel 7: 1661-1671
(1897)–Constantijn Huygens–
Auteursrecht onbekend[1671](Annas vonnis)Ga naar voetnoot1).Een paer ouw' Boeven dat Susann' had ondernomen
Wierd wel te recht gestraft, meent Anna, soo men leest:
Maer, seght sij, soo 't een jong paer boeven waer geweest,
De saeck en waer voor 't Recht haer leven niet gekomen.
Ib. 4. Ian.
| |
(Straet-gerucht)Ga naar voetnoot2).Drij Vrouwen maken een volle merckt.
'T is waer, seght Herman, en wel gemerckt:
Maer bij drij vrouwen doet eens de mijn',
Het sal een' loutere Kermis zijn.
Lond. 4. Ian.
| |
Galg-schriftGa naar voetnoot3).Een seer voorsichtigh Man ten einde van syn leven
Heeft hier den geest gegeven.
Hij wouw niet na de Galgh door een' bekende straet
Die na 'tschavot toe gaet:
5[regelnummer]
Hij vreesde voor een' schuld van onbetaelde kleeren,
Diem' hem daer eischen moght, en doen hem arresteren.
Ib. 5. Ian.
| |
(Voorsichtigheit)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+.Dirck schrickt niet voorde Galgh: hij vreest maer dat syn' krop,
Die kittelachtigh is, door 'troeren vande Strop
Aen 'tlacchen raken [moght]; en soo is al sijn schricken,
Hij moght in 'tlacchen sticken.
eod.
| |
Grafschrift van een' hovenierGa naar voetnoot5).Hier light een Snoeyer dood, die van een' hoogen tack
Gevallen met syn' Bijl den hals in stucken brack:
| |
[pagina 314]
| |
Siet wat een' zegening, dat in den val op 'tletste
Syn' Bijl hem niet en quetste.
eod.
| |
(Goed bericht)Ga naar voetnoot1).Ghy hebt een soet Verstand, seim' een bekende Vrouw,
Die 'thaere niet gemein is.
Ick wist niet hoe sij 't gaf noch hoe ick 't nemen sou.
Met sprack sij 'twaere woord, en gaf mij desen douw,
5[regelnummer]
Verstaet hoe ick het meen, soet heeten wy dat klein is.
eod.
| |
(Minste kost)Ga naar voetnoot2).Teun brocht twee hoornen toe tot Kapstock van sijn' hoed.
Wat lightgh' en quist ons goed,
Sei Neel, sijn soete wijf, een van d'onviese vrouwen;
Hoor, Bock, ghij hadt uw' Hoed maer op uw hoofd te houwen.
Ib. 7. Ian.
| |
(Jock voor jock)Ga naar voetnoot3).Heer Oom, uw Kap die brandt, riep eener tot een Pater:
(De Kap hong overboord en flodderden in 't nat)
Het schaedt niet, sei de Paep, die 't jock wel had gevatt,
Ick wist wel datse brand' en hangser om in 'twater.
eod.
| |
(Neels voorsichtigheit)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+.Een Geck kreeg Boogh en Pijl en lieper mé in 'trond,
Om all' de Koeckoecken te schieten die hij vond.
Ian, sei Neel, siet wat toe en komt den Geck niet tegen.
Wat meent ghij, Wijf, sei Ian; is mij daer aen gelegen?
5[regelnummer]
Neen, sei sij, maer een Geck verstaet sich op geen' Boogh,
Ick vrees of by geval een pijl naer u toe vloogh.
Lond. 7. Ian.
| |
[pagina 315]
| |
(Klaers bescheid)Ga naar voetnoot1).Men hiet mijn' Boer een Toovenaer.
Hij vraegd' een wijs Man, Is dat waer?
Neen, sei die Man; maer, wilt ghij 't weten,
Een Koeckoeck moght ghij beter heeten:
5[regelnummer]
Een Koeckoeck, riep sijn lichte Claer;
Die dat soo seker af kan meten,
Voorseker dat 's een Toovenaer.
Lond. 8. Ian.
| |
(Hoofd-vleesch)Ga naar voetnoot2).'k Most van een' steilen Bergh, en wouw geen peerd vertrouwen,
Maer mijn twee voeten wel. Mijn Mé-maet socht te schouwen
Het slyten van een niew paer Schoenen op dat pad,
Het eenigh enckele paer schoenen dat hij hadt.
5[regelnummer]
Ick sei, 'k heb eenen hals die desen kop moet dragen.
Hebt ghij uw' schoenen lief, dien denck ick niet te wagen.
eod.
| |
(Groot verschil)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+.Dirck, seid' ick, biecht eens op, wat is sij, boos, uw' Griet?
Hy seide, niet altoos, ick nam 't voor, altoos niet.
eod.
| |
(Van Teun)Ga naar voetnoot4).Teun sagh sijn' grammen Waerd een' Kan den trap af goijen,
En Teun nam Schotelen, Tailloor en Kandelaer
En Soutvat en Servet, en wierp het'er al naer.
Wat denckt ghij, riep de waerd, soo met mijn goed te schoijen?
5[regelnummer]
Ick meenden u geen' scha,
Sei Teun; 'kwierp u maer na,
En docht dat ghij mij soo stilswijgens woudt doen weten
Dat uw believen was beneden te gaen eten.
eod.
| |
Gemeen maegschapGa naar voetnoot5).Pier Swijn most na de Galg, en hadse geern ontgaen,
En sprack beleefdelick den Opperschouteth aen,
Heer, seid' hij, ghij heet Ham, en ick soo goed als Vercke;
Soo ben ick van uw bloed; gaet daer wat na te wercke.
5[regelnummer]
Dat maeghschap, sei de Schouth, en treck ick mij niet aen:
Eerst moet ghij hangen, en dan sult ghij mij bestaen.
eod.
| |
[pagina 316]
| |
(By 't woord)Ga naar voetnoot1).Mijn Schouth sprack tot een' Guijt om veel ondeugds gevangen,
Schelm, soo ghij niet en hangt wil ick voor u wel hangen.
Ei lieve, sei de Fielt, doet mij dat woord gestand
En, of 't soo vallen moght, blijft toch wat byder hand.
eod.
| |
(Gebroken tael)Ga naar voetnoot2).Dat is een groote schelm, sprack onse Schouth van Piet,
Die in de boeijen sat. Neen, Heerschap, seid hij, niet
Soo grooten schelm als ghij (hier hoesten hij met eenen,
En snoot en spouwden eens) mij lichtelick mooght meenen.
eod.
| |
(Broer Herman)Ga naar voetnoot3).De Deken van het Choor liet aen Broer Herman weten,
Die lang had stil geseten,
Hy sou sijn' mond op doen en singen oock sijn best
Soo wel als al de rest.
5[regelnummer]
Ei, sei Broer Herman, groet den Deken mijnent wegen,
En, heb ick wat geswegen,
Versekert hem, ick ben
Soo vrolick als ick een' van all' de lollaers ken.
eod.
| |
Dircks eerbaerheitGa naar voetnoot4).Neel stierf; en op haer laest bestond haer Dirck te vragen,
Wie hij best trouwen sou, als sij waer uytgedragen.
Wel, sei s', is 't sulcken haest, soo trouwt de Duijvels Moer.
Neen, sprack hij, dat waer schand en bloedschand, Duijvels voer;
5[regelnummer]
Soo sonder ommesien de Moeder te gaen trouwen,
Na 'k met haer Dochter-lief soo lang huijs heb gehouwen.
eod.
| |
Suijnige ThomasGa naar voetnoot5).Als Tom de Kop af most, besocht hem sijn Barbier,
En bood hem 'tscheermes aen, om nettiens uijt te komen,
Als 'top een sterven ging: Neen, seid' hij, blijft van hier;
De Coning heeft met mij een pleitjen ondernomen,
5[regelnummer]
Wie mijn hoofd hebben sal: eer dat is afgedaen,
Hang ick'er uyt mijn' Bors geen onkosten meer aen.
eod.
| |
[pagina 317]
| |
CromwelGa naar voetnoot1).Hoe siet het hoofd soo suer dat hier staet op den Toren?
Als 't Olivier ontviel was hij niet wel geschoren.
eod.
| |
Morus wijfGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+.Nel kreeg een' sotten Soon: dat 's wel, sei Vader Tom,
Die niet moe dochters was, Hier bad't ghij dickmaels om.
Een jonghen was uw wensch: als of ghy 'thadt bedongen,
Hier hebt gh' een' Iongen nu, en voor altoos een' jongen.
eod.
| |
(Aen Pier)Ga naar voetnoot3).Pier, springt ghij twintich Voet?
Ick wouder noch wel ses meer springen dan ghij doet.
Maer, letter op, ick wou wel,
Scheelt machtigh van, Ick sou wel.
eod.
| |
Tryns biechtGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+.Trijn biechten onder meest haer' sonden, dat s' in 't Hoij
Geraeckt was onverhoeds with a fine English Boij.
En wat gebeurde daer? sei heeroom; biecht ter degen:
Ghij zijt een oude geck, sei Trijn, soo gh' ernstich vraegt,
5[regelnummer]
Als of ghij 'tniet en wist, wat dat een jonghe Maegd
Met een moij Knechtje doet, te saem in 'tHoij gelegen.
eod.
| |
(Wiskonst)Ga naar voetnoot5).Men lachte met een' Boer aen eenen voet gespoort.
Hij loegh de lacchers uijt, en seide, wil 't paerd voort,
Met d'een zij van sijn Lijf, dat eene spoor kan redden,
Ghij sult haest d'ander zij sien volgen, wie wil wedden?
eod.
| |
(Tweederhande post)Ga naar voetnoot6)Ga naar voetnoot+.Frans sat op een stijf Paerd, dat t'enden adem was.
Een Poste-looper riep, wijck en maeck ruijmbaen, ras.
| |
[pagina 318]
| |
Wat? staej' en sieje niet hoe dat ick met de Post rij?
Wel, sieje niet, sei Frans, hoe dat ick op een' Post rij?
eod.
| |
(Ruyter-raed)Ga naar voetnoot1).Wil 'tlamme Paerd niet voort, en wiltgh'er raed toe weten,
Riep mij een spreewer toe op sijn gemack geseten,
Bindt wat Hoijs aen een' spar, en voert die lans voor uijt,
Het hongerighe Beest sal volgen, sei de guijt.
Lond. 9. Ian.
| |
Goed gecken berichtGa naar voetnoot2).Drij dart'le Ioffertiens beriepen Ian de Geck,
Hij soud' haer een voor een vermanen haer gebreck:
Neen, Kind'ren, seid' hij; weet dat Iantje niet gewent is
Gerucht te maken van wat al de Stadt bekent is.
eod.
| |
(De verkrachte)Ga naar voetnoot3).Soo zyt ghy dan verkracht, seid' een vernuftigh Schepen,
Op sulcke pleiterij van over lang geslepen.
't Moet u meer van dien schelm geschiedt zijn, naer ick hoor:
Ia, sei de malle Iut, wel twintich mael te voor.
eod.
| |
(Griets versuym)Ga naar voetnoot4).Wie daer? riep Griet in 'tbedd: ick ben 't, sprack de Coetsier,
En meenden u in 'tbed wat niews te gaen vertellen:
Maer denckend' aen 'tgroot Mes dat ghij te werck woudt stellen
Verander ick van sin, en sluijp weer sacht van hier.
5[regelnummer]
Wat ben ick oock een Beest! sei Griet, ick magh 't wel seggen,
Die juijst het groote Mes bene'en heb laten leggen.
10. Ian.
| |
(Moer Annas gissingh)Ga naar voetnoot5).Moer, Moer, riep Annas kind, 'ksie Koeckoeck komen loopen.
(Soo hiet de vaders hond, die met hem was in 'tland)
Ei, seis', is Koeckoeck daer, soo mogen wij wel hopen
Dat vaertje thuijs sal zijn, of emmers by der hand.
eod.
| |
(Klaes bockenbaerd)Ga naar voetnoot6).Claes heeft veel langer Baerd als ijemand sagh in langen:
Daer seid' een laccher op, Ick bender af verschrickt;
| |
[pagina 319]
| |
't Schijnt dat de Vent een Paerd moet hebben ingeslickt,
En dat hem noch de Staert ter kelen uijt blijft hangen.
eod.
| |
(Moeder-lesse)Ga naar voetnoot1).Trijn is een' maend getrouwt, en geeft alreeds haer Man
De Koeckoeck tot een Van.
De Moer bekijftser om, en seght, Ghij malle vercken,
Derft ghij 'them laten mercken,
5[regelnummer]
En zyt ghij pas een' Vrouw geworden in sijn bed?
Ick heb wel anders op mijn Kaeckelen gelet:
'Kben met uw Vaer getrouwt nu inde dertigh jaeren,
En heb hem noch soo veel niet derven openbaren.
eod.
| |
(Hooge lof)Ga naar voetnoot2).Mijn Backers Soon verschoont sijn Vaer
En seght met veel beleeftheit,
De lastering en is niet waer,
Het is soo vromen Man als oyt by Brood geleeft heit.
eod.
| |
(Val om val)Ga naar voetnoot3).Claes decker viel van 't hoogste dack,
En 'twas sijn hals niet die hij brack,
Maer van sijn' armen Buerman.
Daer sagh de Soon wat suer van,
5[regelnummer]
En quam'er over aen 'tgepleit.
De decker sprack met goed bescheit,
Heer Schouth, wat valt'er veel te seggen?
'k Wil geeren op de plaets gaen leggen,
Daer ick sijn vaer (God hebb' de ziel)
10[regelnummer]
Gansch niet moetwilligh overviel.
Wil hij mij daer doot komen vallen,
Ick stel het in sijn welgevallen,
Al wouw hij, tot mijn ongemack,
Van noch twee mael soo hoogen dack.
eod.
| |
(Eige sorgh)Ga naar voetnoot4).Hoe komt ghij soo gevoedt, soo door-speckt, soo door-dick,
En 't Paerd dat ghij berydt soo Been-dor en soo mager?
Hiel ick mijn' Buerman voor: Syn' antwoord was, Hoort, vrager,
Mijn Knecht sorght voor mijn Paerd, en voor mijn selven ick.
Lond. 1/11. Ian.
| |
[pagina 320]
| |
(Goed bericht)Ga naar voetnoot1).Dirck, seid' ick, die uw Paerd een tell heeft leeren gaen
Was wel een' groote Beest en heeft het niet verstaen.
('t Paerd draefde hoogh en hard) Of 'tqualick gaet of wel gaet,
Sei Dirck, die saeck gaet mij, en niemand anders aen;
5[regelnummer]
Maer 'tis een groote Beest, die seght het Paerd een tell gaet.
eod.
| |
BiechtGa naar voetnoot2).'KHeb sotticheit en beestigheit,
Dat 's, velerhande menschlickheit,
Gepleeght, als alle menschen plegen,
Maer een ding biecht ick op ter degen,
5[regelnummer]
'k En heb noijt Sot geweest noch Beest,
Dat 's, droncken heb ick noijt geweest.
eod.
| |
(Ware logens)Ga naar voetnoot3).'k Heb 't onlangs eerst verstaen wat Henrick over gaet,
Met altyd lof en eer van Claes te liggen spreken,
Die van hem niet en seght als allerhande quaed.
Wij spelen, seght hij, bei met averechtse streken:
5[regelnummer]
Ick noem hem deugdelick, hij heet mij vol gebreken.
Die liedjens zijn gelijck, al schelen sij van Stem;
Want, even als hij mij beliegt, beliegh ick hem.
2/12. Ian.
| |
Een doode in 'tgrafGa naar voetnoot4).Hier legg ick, en hier blyv ick leggen,
En doeder goed noch doeder quaed,
En slaep noch waeck, en magh wel seggen,
Ick weet niet wat mij over gaet.
eod.
| |
(Droncke reden)Ga naar voetnoot5).Ian weert hem in sijn volle wapen,
En wil geen water in sijn wijn:
Want, seght hij, als dat soo most zijn,
God had het in de Druijf geschapen.
Ib. 13. Ian.
| |
(Wis waerseggen)Ga naar voetnoot6).Wat dunckt u, sal 't van daegh goed weer zijn?
Vraegd' ick mijn' naestgelegen Boer:
| |
[pagina 321]
| |
'k Sal 't u wel seggen, sprack de loer,
Indien wij t'avond hier eens weer zijn.
eod.
| |
(Misrekeningh)Ga naar voetnoot1).Acht mael was Pieters Wijf gevallen in de Kraem,
En telden mij 'tgebroed een yeder bij sijn' naem:
Acht Kind'ren, sei 'ck, de last van dat gesin moet groot zijn:
Neen, sei se, 'khebber acht met seven dieder dood zijn.
eod.
| |
(Redelicke onbeleeftheit)Ga naar voetnoot2).Mijn Regen-mantel? Ian; soud ick daer soo van scheiden?
Den eisch is ongerijmt: want lett eens; een van beiden,
Of ghij behoeft hem niet, soo 'tschoon weer is na noen;
Of, soo 't wil regenen, heb ick hem self van doen.
eod.
| |
(Gelegen paer)Ga naar voetnoot3).Een Roover van verstand ('k wil hopen dat het waer is)
Vatt' eerst een Iesuït, daer naer een Devotaris
Van 'tEngelsch Puriteins, en plunderdese bei,
En woeldes' aen een' Boom dicht mond aen mond, en sei,
5[regelnummer]
Voldoet uw' lusten daer, mijn' hooghgeleerde Heeren,
Nu hebt ghij plaets en tyd om fraeij te disputeren.
eod.
| |
(Houwelick)Ga naar voetnoot4).De Vrome lieden trouwen,
De Wijse niet, seght Bouwen;
Dat weet ick van berouwen,
Dat noijt en sal verouwen,
5[regelnummer]
Tot dat mijn wijf sal kouwen,
En ick haer lijck be-rouwen.
Ib. 14. Ian.
| |
(Kinder-waerheit)Ga naar voetnoot5).Ick vond mijn' Buerman gram op drij onnoos'le kind'ren,
Daer van hij staegh 'tgetal sagh meerd'ren meer als mindren;
't Gespuijs stond na sijn hoofd en gaepten al den dagh,
Tot dat hij vraegd' in 'tlaest, wat of 'er wesen magh,
5[regelnummer]
Daer dit gedrocht na kijckt? Ghij moet u niet vertoornen,
Sprack d'oudste vanden hoop, men seght daer staen twee hoornen
En groeyen uyt uw hoofd en wij en siender geen';
Ei, licht den hoed eens op en thoonter ons maer een'.
Ib. 14. Ian.
| |
[pagina 322]
| |
(Goed bericht)Ga naar voetnoot1).Hoor, Wijfje, seid' een Man niet al te veer van hier,
'tVolck seght, dat all' de Mans rondom in ons quartier
Klaer' horenbeesten zijn, een eenigh uijt genomen;
Wien soudt ghij oordeelen dat voordeel toe te komen?
5[regelnummer]
Laet sien eens, sei de prij, een ongehorent Man?
Ick weet niet, bij mijn ziel, wie dat dat wesen kan.
eod.
| |
(Over-proef)Ga naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+.'k Gaf een' gesonden Vriend een niew stuck Parmesaen
Te proeven met een Mes: dat nam hij geeren aen,
En sat, en bad een' poos met suchten en met sténen,
Als ydel Kerckvolck plagh, die 'theel doen en half meenen.
5[regelnummer]
Dewijl hij besigh bleef met d'oogen inden Hoed
Berghd' ick mijn' Parmesaen, en sei, daer 's Stolwijcks goed,
Gaet daer uw' gangen in; want, na ick merck aen 'tlesen,
Dat proeven sal met u een' goede Maeltijd wesen.
eod.
| |
(Vrouwen-roem)Ga naar voetnoot3).Siet wat een onderscheid, sei m' een vernuftigh Man,
Daer is geen' ondeugd of wij hebbender wat van;
Wij hoerejagen en wij tuijschen en wij teeren,
Wij drincken ons versuft, wij vloecken en wij sweeren,
5[regelnummer]
En wat en doen wij niet? De Vrouwtjens (soet geslacht)
En werdt gerechtelick niet meer te last gebracht
Als twee artijckeltjens, by 'tvies Volck vande Kercken,
Qua' woorden en qua' wercken.
eod.
| |
(Neel verongeluckt)Ga naar voetnoot4).Het blixemde met Neel in 'tvallen van haer paerd;
En 'tblancke vel, sei Dirck, was sijn besien wel waerd.
Staen u die Billen aen, sei Neel, hoe is 't gekomen
Dat ghij'r niet met een' soen hebt afscheid van genomen?
5[regelnummer]
Want lichtelick, fijn Heer,
En siet ghij se noijt meer.
eod.
| |
(Jan vaderloos)Ga naar voetnoot5).Ians Vader light in 'tgraf, en Ian steeckt inden rouw,
Dat 's meer als redelijck; maer, als 'twel wesen sou,
| |
[pagina 323]
| |
Syn Paerd most oock in 'tswart: neen, seght hij, dat 's geen reden,
De Vader van mijn Paerd is noch niet overleden.
eod.
| |
(Biecht en aflaet)Ga naar voetnoot1).Claes biechte droeffelick, hy had een' vette Ham,
Die hem van Lingen af ontrent half Vasten quam,
Als een' verbooden spijs los in 't Secreet gesmeten.
De Paep sei, Gh' hadtse self noch beter op gegeten.
5[regelnummer]
Heer, soo verstond ick 'toock; want (seid' hij) dat ghij 't weet,
Eerst at ickse schoon op, doe smeet icks' in 'tsecreet.
eod.
| |
(Laet raed)Ga naar voetnoot2).Ghij brandt uw' Sporen, Heer, riep een soet Kaeckelaer,
Ick weet niet wie, noch waer,
Aen een koud reisigher die wat te deun aen 'tvier stond.
Ghij meent mijn' laersen, sei die 'twarmen wat te dier stond;
5[regelnummer]
Neen, Heerschap, sei de quant,
Die zijn alree verbrandt.
eod.
| |
(Dircks voorsorgh)Ga naar voetnoot3).
Een yeder een zij kennelijck,
Begostm' een' Schepen-brief te dichten,
Daer me Dirck meende geld te lichten,
Te lossen na sijn Vaders lijck.
5[regelnummer]
Houdt, riep hij, dat luijdt schrickelijck;
Want, quaem 't een yeder een te weten,
Hoe sou mijn Vaer mij welkom heeten!
eod.
| |
(Trijns ontlagh)Ga naar voetnoot4).Ontkent niet, sei de Schouth, ick weet het, u aengaende,
Trijn, dat gh' een Hoerhuijs houdt, en ick sal 'thouden staende.
Danck hebt, mijn Heer, sei Trijn; ick kan 'tniet staende houwen.
Wat sultgh' een goed werck doen, magh ick uw woord betrouwen!
eod.
| |
Andriesens troostGa naar voetnoot5).Een boos Wijf, seght Andries, is een' heilsame plaeg,
En sticht een heel gesin:
Sy brengt Berouwen in,
En doet een aende Hel gedencken alle daegh.
eod.
| |
[pagina 324]
| |
Officie voor een molenaerGa naar voetnoot1).Hoor, Molenaer, riep Claes (en 'tscheelde daer niet veel)
Woudt gh' een Schouts Dienaer wesen,
Ghij soudt u wel doen vreesen;
Uw' Kraegh grijpt alle daegh een' hang-dief by de Keel.
eod.
| |
Aen eenen dichterGa naar voetnoot2).Ghij reedt, seght gh', op een paerd dat lam was, als uw' Herssen'
Gelaghen van die Verssen
Beëedight het niet licht,
Ick merck 't wel aen uw Dicht.
eod.
| |
WaerseggersGa naar voetnoot3).Siet hoe verr Abraham de reden weet te recken;
De grootste logenaers zijn d'oudst' en wijste lien,
Want, soo het spreeckwoord seght, en veeltyds werdt gesien,
De waerheit werdt geseght door Kinderen en Gecken.
eod.
| |
Aen een poeetGa naar voetnoot4).Poëten hieten eens waerseggers en Propheten.
Wilt ghij de reden weten,
Dirck Dichter? (met verlof, kom ick u wat te naer)
De Gecken seggen waer.
eod.
| |
(Duystere waerheit)Ga naar voetnoot5)Ga naar voetnoot+.Piet ging uijt sijn' Geboort syns levens luck doen lesen.
De Sterre-leser sei, hoe dat uw vader hiet,
Moet mij voor alle ding bekent zijn. Wacht, sei Piet;
'k Gae vragen aen mijn' Moer hoe dat sijn naem moght wesen.
eod.
|
|