Gedichten. Deel 6: 1656-1661
(1896)–Constantijn Huygens–
Auteursrecht onbekend
[pagina 294]
| |
[1661]Op MaersseveenGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.Hebt ghij niewsgierighe gepeisen
Naer heele Buerten van Paleisen,
Hoort, goede Vrienden, spaert uw' tre'en;
Daer isser inde Wereld geen.
5[regelnummer]
Ick liegh, ghij mooghter wel om reisen,
Daer isser inde Wereld een,
(Nu lieg ick niet) tot Maersseveen.
1. Ian.
| |
NochGa naar voetnoot2).Ick vond mij langs de Vecht alleen,
En socht het dorp van Maersseveen:
Hier is 't, seid' een; Ick hiet hem liegen:
Vriend, sprack ick, helpt ons niet bedriegen,
5[regelnummer]
Dit is geen dorp, wij zijn van 'tpad,
Het is een' kleine steene Stadt.
eod.
| |
NochGa naar voetnoot3).Wat lett de Vecht, hoe is haer Stroom
Voor Maersseveen soo luij, soo loom?
Ick meen sy moet haer selfs vergapen,
Soo schoon is Maersseveen geschapen,
5[regelnummer]
Sij will, sij kand'er, en slacht mij,
Niet sonder ongenucht verbij.
eod.
| |
Niew jaerGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+.Ick soeck het hier, ick soeck het daer,
Ick vind niet niews aen 't Niewe jaer,
Dan datmen 't niew heeft willen noemen.
Waer 't niewe tijd met niewe bloemen,
5[regelnummer]
Waer 't niewe Maen, waer 't niewe Sonn,
Die ons het niewe jaer begonn;
'T waer een niew jaer bij mij te achten:
Maer 't Iaer is oud en uijt syn' krachten.
't Gras is in 'tslaep, het Hout is dood,
10[regelnummer]
't Gevogelt stomm, de Boomen bloot,
't Is inden middernacht der daghen,
Die ons, en die wij voor ons jaghen.
| |
[pagina 295]
| |
Waerom is 'tjaer dan niew, en waer?
Is 't mergen soo niet weer niew jaer,
15[regelnummer]
En overmerghen soo, en weder
Met allen wind en alle weder,
En allesins, en alle dagh?
't Iaer is een' Ketingh, die ick magh
Van alle schakelen beginnen.
20[regelnummer]
'T en is geen' slang, naer 'toud versinnen,
Die met den steert light inden mond;
Het is een toe, oneindigh Rond,
Oud bij 'tbeginn, niew op het ende
Daer wederom dat oud belende,
25[regelnummer]
Maer oud en niew, waer yeder will,
Gegrondt alleen op menschen grill.
Dat schaedt niet; moghtmen maer die Menschen
Een beter oud en niew toewenschen,
Toe wenschen, soo dat inder daed
30[regelnummer]
Het niew sat' op den neck van 'tquaed,
En gaev den naem aen niewe jaeren,
Die niew genoemt oock niewe waeren,
Boetveerdigh niew, onsondight oud.
Maer kind'ren zyn, en blijven stout,
35[regelnummer]
Is kind'ren werck, en in Gods kind'ren
Sien ick die kindsheit niet vermindren;
Wij kootten gist'ren, en van daegh
Is 't knick'ren, of een' ander vlaegh;
Ick sie niet een paer niewe schoenen,
40[regelnummer]
Ick sie niet een paer oude boenen,
Al 'tslyck van gist'ren hangter aen,
'K sie niet een witt hemd aengedaen,
Verr van een bruijloft-kleed ter eeren:
Iae laet ick mijn' gedachten keeren
45[regelnummer]
Door eew en eewen lang voorbij,
All die gedachten seggen mij,
Het was als 'tis, ons' Niewe jaeren
Zijn even als haer' oude waeren.
'Ksie, deughd en ondeughd gaen door een
50[regelnummer]
Gevloghten even als voorheen.
De Son en siet niet niews; en onder
Die Sonn en wacht ick na dat wonder,
Dat wonder niet van 'trecht niew jaer,
Maer daer het tyd waer dat ick waer.
| |
[pagina 296]
| |
Aen ioff.w Adr. le ThorGa naar voetnoot1).Is 't Niewejaer, Le Thór? en moet ick 'tdaer voor keuren,
Daer ghij 'tmij tseffens soo doet keuren, en verbiedt?
Waer 't Iaer volkomen niew, daer most wat niews gebeuren,
En 'tis heel averechts dat tuschen ons geschiet.
5[regelnummer]
Ghij zijt van ouds beleeft, en blijft het altyd wesen,
En ick, ondanckbaer ick, in 'tnemen even stout.
Wat Niewe-jaericheit kan yemand daer uijt lesen?
't Iaer heet' soo niew als 'twill; naer onsen stijl is 'toud.
Eij helpt ons aen een niew, in plaets van 'toude leven;
10[regelnummer]
En schaft mij, sonder ijet te schaffen, niewe waer;
Eij, om de niewicheit, maeckt eens een eind van geven,
'T sal mij de niewste zijn en liefste niewe jaer.
5. Ian.
| |
Langlevens kunstGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+.Hoe raeckte Ian tot inde tachtich jaer?
Hy trouwde laet, en wierd vroegh wewenaer.
6. Ian.
| |
MisdaedGa naar voetnoot3).Hoort toe, Misleidde; schoon en schoen
Scheelt meer als Mis doen en misdoen.
8. Ian.
| |
Versoende burenGa naar voetnoot4).Claes had krackeel van over lang
Met Pier syn buerman om een' gang.
In 'tende maeckten hij goe kenniss
Met Pier syn wijf, en door die schennis
5[regelnummer]
Koeld' hij sijn' wraecksucht tegens Pier
Voor eene Gang met drij of vier.
Doe liet hij sich te vreden stellen,
En wouw syn Buerman niet meer quellen.
Elck magh dat noemen soo 't hem lust,
10[regelnummer]
't Scheel was versoent, of 'twas verkust.
Hofwijck. 8. Ian.
| |
[pagina 297]
| |
Andria. Act. 1. sc. 1Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.
Sim.
Wegh, jyluij, met dat goet, en brenght het me daer binne.
Hoor, Soos, blijf jij by mijn, ick heb wat in men sinne
Dat ickje segge moet.
So.
Geefje die moeijte niet,
'Kverstae ije wuijve wel, eer je me wat gebiedt:
5[regelnummer]
Ye mient, ick moetme soo wat spoeijen, en al 'tgoetje
Bestelle metter vaert.
Si.
Neen, 'tis wat aers; dat moetje
Met stae begrijpe.
So.
Kom; wat zijn 'tvoor kunste weer
Die jij me verghe wilt?
Si.
Ick hoef gien kunste meer
Daer ick now henen wil, as Trouw, en wel te swijge,
10[regelnummer]
Twie kunste die 'ck van jouw altoos heb kenne krijge.
So.
Wel toch, laet hoore dan, wat is van je bevel?
Sim.
Ick heb je van kinds bien ekocht, dat weetje wel,
En altyd reelick en sachtmoedichjes ehandelt.
Ie waertet trouwens waerd, en j' hebt je dienst bewandelt,
15[regelnummer]
Dat moet ick seggen, openhartigh, trouw en braef;
Des heb ickj' oock emaeckt een Vrijman van een slaef.
't Was 't kostelixte loon dat ickje wist te schencke.
So.
'Kheb 't niet vergete, Baes: ick sel 't altyt gedencke.
Si.
'T en is m' oock noch niet leet.
So.
Dat 's me van harte lief.
20[regelnummer]
En ded' ickj' oijt of oyt wat dienst of wat gerief,
Of beurtet sommes noch, dat schat ick boven alle,
Dattet je now en dan wat gunstich heit bevalle,
En soo bedanck ick je: dan 'tmoeytme niettemin,
Dat je me soo, quansuijs, je weldaet in men sin
25[regelnummer]
En op men broodje brengt, als had ickse vergete.
Maer dat 's tot daerentoe. Kom an, laet ick iens wete
Wat je men hebbe wilt.
Si.
Daer mé sel't locke: hoor;
Dit brullofte, voor eerst, al houw jy 'ter licht voor,
Is gien recht brullofte; 'tis maer een deun om 'tjockjes.
So.
30[regelnummer]
Hoe sus?
Si.
nouw sel ick je bij stickjes en by brockjes
De saeck van voren an omstandelick verslaen,
Soo selje dan met ien begrijpen en verstaen
Men seun sen leventje, en 'tslot van mijn' gedachte,
En wat ick gaere sagh dat jijder by betrachte.
35[regelnummer]
Kijck, Soosje, met hij uyt syn' kindse jaertjes quam,
Schickt ick 'et dat hij soo den toom wat ruijmer nam,
En op sen wiecke dreef. Hoe wouwj' oock jonge luyties
Den aert van haer verstant met allerhande buijtjes
Doorgronden, daerse soo, noch onder vaertjes dack,
| |
[pagina 298]
| |
40[regelnummer]
Of in een Avontschool de Roe dwinght en de Plack!
So.
't Is soo.
Sim.
Nouw weetj', hoe meest het jong volck sen gedachten
An 'tien of 'tander hangt, an Honden en an Iachten,
An Paerden en Pickeurs, en soo voort: oock te met
En ander die sen sin op 't Reterijcke set,
45[regelnummer]
Of sulck tuijch. van elcks wat sagh ick dat mijn Cabouter
Sen werckje maecke kost, van gien van al te louter,
Maer middelmatighjes en by de kanten heen;
Dat was te bijster na men sin.
So.
Met groote re'en.
Want kijck, Baes, met verlof van luij die 'tbeter wete,
50[regelnummer]
Me moet'em aen gien kost ter werrelt overete.
Si.
Dus gingh het Knechjen an: van groot Hans en van klein
Verdroegh hy watme wouw; hij voegd' hem in 'tgemein
Na elck sijn' sinlickheit in allerley gelaghe,
Sprack nimment teghe, noijt van al sen leve daghe,
55[regelnummer]
Socht nergens baes te zijn of 'tkattje vande baen.
En, as je 't wel versint, dat 's wijsselick edaen
Voor soo een hockeling, die vrienden soeckt te make,
En sonder haet of nijt an eer en danck te raecke.
So.
Wis isset wijsselick edaen; want huydens daegs,
60[regelnummer]
Spreeckje de waerheit, Baes, van duijsent raeckje slaeghs,
Ten minsten inden haet van die 'twaer segge seer doet:
Maer, wilje swichten, vriend an vrienden, hoeje 'tmeer doet.
Si.
Nouw isset goelickjes drij jaer of soo eleen,
Dat hier en vrouwtje quam van over land en zeen
65[regelnummer]
Ter woon in onse buert: 'tlyckt ofse byder vrinde,
Beroyt en poverties, gien troost en wist te vinde,
Maer moij van backhuijs, en in 'tfleurtje vander tijt.
So.
Ie maeckme bang, jij vreemd, moij prijtje daer je zijt.
Si.
Dit dingetje begon in 'teerste stil te leve,
70[regelnummer]
En suijnichjes en deun: met spinnen en met weve
Verdiend' et moij sen kost in tucht en eerberheit.
Soo dra en heiter niet en Reu op toe eleit,
En noch ien, en noch ien, met redentjes die klincke,
(Ie weet hoe lichtelick de deugt raeckt an het hincke,
75[regelnummer]
In 'tvrouw-volck sonderling, daer gelt vlieght, en hoe licht
De lussjes boven en den arbeit onder light)
Sy slaet het koopje toe, en valt aen 't traffiquere,
En, soo 't dan toegaet, met die fyne jonge Heere
Geraeckt men seun in 'tspul, sij voeren hem in 'tlagh.
80[regelnummer]
Wat duijcker, seid' ick by men selven, hij 's in 'tslagh,
Hij heitet speck al wegh: met as 'tbegon te daghe,
Nam ick heur' jongens waer, en pasten op met vrage,
Kom hier iens, jongetje, wie heiter deuse nacht
| |
[pagina 299]
| |
Met Griet van Overzee (soo hietse) deur ebracht?
So.
85[regelnummer]
'Kverstaet.
Si.
Dan noemdese den iene, dan den andre,
En s' had doe eigentlick drij vrijers met malkandre,
Elck, schick ick, op sen beurt. wel, seid ick, mijn Monseur,
Wat doeter die toe? Hij? hij eet en drinckter veur,
En leit wat toe in 'tlagh die bly was, dat was ick.
90[regelnummer]
En andren dagh weer an: soo past' ick op men stick
Met vrage: maer ick vond dat het men kint niet angingh.
Doe hiel ick me gerust; en daer 'tsoo ande man gingh,
Met vier en vlas by ien, daer, docht ick, is de proef
Van Lievens eerbaerheit soo klaer als ick behoef.
95[regelnummer]
Want die met sulcken slagh van volck is in espanne,
En laet syn jonge hart vermalle, noch vermanne,
'Kversekerje, die heit en waterpassie wegh,
Daer hij syn leve mé ken raken over wegh.
Doe 'ck nou dus vrolick was, daer quamen duysent mensse
100[regelnummer]
En liepe 'thuijs schier plat, om me geluck te wensse
Mit sulcken wijsen seun: iae Rycke Rochelaer
Was een van duijsenden en boo me voor men snaer
Sen ienigh Meissjen an, met puijck van hijlickgoetje.
Wat souder teuge staen? 'twas na men sin, ick doetje,
105[regelnummer]
We sluijte 'thijlick, en dit's nouw de Brulloft-dagh.
So.
Wat staeter teuge dan? as ick 'et wete magh.
Si.
Hoor toe, en letter op. 't en liep niet als te lang aen,
Of weinigh dagen eer dit brullofte sou an gaen,
Valt Grietjebuer te bedd en sterft.
So.
wat dé se wel!
110[regelnummer]
Daer 's en stien van men hart; ick grouwel voor dat vel.
Si.
Daer was't an 'twoele, daer an 't rennen en an 't drave,
En elcke Pol in 'twerck, om 't hartje te begrave,
En mijne quant niet min; ja 'kmerckte sommes mé
Dattem dit rouwe wel en traentje late dé.
115[regelnummer]
'K sagh't gaeren; en ick docht, Ken hij hem soo beweghe
Om een klein kennisje dat hij daer heit ekreghe,
Hoe soud't gaen waer hij van de vrijers as de rest,
Hoe selt gaen as hij mijn iens diene sal voor 'tlest
En helpe me ter aerd! Soo nam ick 'tal voor mercke
120[regelnummer]
Van goe genegentheit tot vriendelicke wercke.
In 't end (om langer niet te praete dan ick hoef)
'Kging self om synent wil en volgde 'tlijck te groef,
En docht noch an gien arg.
So.
Arg? wat arg souder wese?
Sim.
Wacht wat, je seltet sien. Het volck wordt op-elese,
125[regelnummer]
De doo raeckt op te Baer, we trecke na de Kerck;
Iuijst onder 'tvrouw-volck sie 'ck en meissie byde werck
Van troni.
So.
Moijties, hé?
Si.
Ia soo besneen, soo goelick,
Soo zedighjes as gien ter werrelt, dat gevoel ick;
Nouw, soo se droever leeck en moijer was als geen,
| |
[pagina 300]
| |
130[regelnummer]
Soo trad ick soetjes na de Camenieren heen,
En vraegde wie se was? sij zeide, Grietjes suster.
Dat sloeghmen om men hart, en maeckte 't ongeruster
Dan 't van men leve was. Ia, Suster? seid ick, ja!
Hier quam de deernis uijt, en daer dit schreijen na.
So.
135[regelnummer]
Hoe schrick ick, Syme-vaer, waer dat je selt belende.
Si.
'T Lyck gaet vast voorwaert uyt, wij volgen, en, in 'tende,
We raecken inde Kerck, de Kist de kelder in;
Daer was 't an 't suchte, daer an 't huijle, elck na sen sin.
Dit Susje, soo het leeck, en kon her niet bedwinge,
140[regelnummer]
Se wouw van rouw in 'tGraf en miende'r in te springe,
Daer schoot mijn Lecker uijt, soo hij 'tperijckel sagh,
Daer quam de liefd en al het veinsen anden dagh.
Hy was self half in swijm, noch vatt' hijs' en, mijn Soetje,
Mijn Soetje, seid' hij, Kint, wat wilje doen? je moetje
145[regelnummer]
Bedaere, liestentje, verdoet je selve niet.
Sij (en soo merckten ick, het was wel meer eschiet)
Sy is hem schreyende om lijf en hals gaen legge,
Soo vryties as 'twel diend'.
So.
Oh Baes, wat meughje segge!
Si.
Denckt dat iens. Ick van daer, wel grimmigh en ontstelt.
150[regelnummer]
Noch, dochtmen evenwel, en wasser niet bestelt
Daer ick om kijve moght. Wel, vaertje, sou hij segge,
Waer heb ick in misdaen? Sij wouw in 'tgraf gaen legge,
Dat heb ick haer belet, en deur mijn leeftse noch.
Me dunckt het redelick esproke waer.
So.
Iae 't toch.
155[regelnummer]
Want houj' hem straffens waerd die ien sen doot wil keere,
Die scha of schennis doet, wat wouw je die dan leere?
Si.
Daer had ick Rochelaer van 's anderdaegs aen boort;
Die schreewde dat het schier de buert langs wierd ehoort,
Hy had en boevestick van Symens Kint vernomen,
160[regelnummer]
Die had dat diertie voor sijn echte wijf enome,
Dat vreemdelingetje. Daer tege zeid ick, neen,
Hij jae, met groot geweld. Soo scheide we van een,
Hij wouw sen Meisjen an myn knechje niet bestede.
So.
Wat leerdeje je Seun?
Si.
Noch vond ick al gien rede
165[regelnummer]
Van kijven op de knecht.
So.
Niet, seker?
Si.
neen ick wis.
Kost hij niet segge, wel, hoe, vaertie, je tast mis,
De pale van dit werck heb jy me vooreschreve,
De tyt is voorde deur dat ick sel moete leve
Nae heel en ander hooft as 'tmijne: laetme toch
170[regelnummer]
Mijn eige sinnetje soo lang wat volge noch.
So.
Wel, selder dan noijt tijt van kijve zijn?
Si.
Iae 't trouwe,
Mit as ick maer iens voel dat hij soeckt niet te trouwe,
| |
[pagina 301]
| |
Ter liefde van dat dier, soo sel 't an 'tkijve gaen.
Die schimp moet ick hem eerst te deghe doen verstaen.
175[regelnummer]
Soo soeck ick inder daet de rechte kans van kijve,
Komt hij te weigere dat hij sen vaer siet drijve.
En daerom heb ick al dit jock-mael an estelt.
En dan syn schelmsche Dou, dieme soo leit en quelt,
Sijn' streke sel ick soo met iene mé ondecke,
180[regelnummer]
En doens' hem spille nouw se nergens toe en strecke.
Ick weet toch dat die fielt syn vinnigste geweer
Sel trachte tegens mijn te wette, niet soo seer
Om Lieve dienst te doen as om mijn wat te plaghe.
So.
Waerom toch?
Si.
Vraeghje dat? qua sinne, boose vlaghe.
185[regelnummer]
Maer krijgh ick iens en lucht van niewe fielterij,
Ick sel hem bij men ziel. maer laetew'et daerbij.
Nouw, Soosje, mick ereijs: 'kneem Lieven al te vreen waer,
Dan blijfter Rochelaer; as die niet overstreen waer,
Soo souw 'tspul hapere. Ick hoop het sel wel tiere.
190[regelnummer]
Iij moet de brulloft slechs met een wijs backhuijs viere,
En make Douw wat bang, en letten op men Seun,
En waer heur wijsheit heen wil.
So.
Ick begrijp den deun,
En sel 't wel klare, Baes, laet ons maer binne stappe.
Si.
Gaet voor, ick volghje. 'k vrees, die knecht selmen ontsnappe,
195[regelnummer]
En wille niet an 'twijf. Ick merckte 't wel an Douw,
De Brulloft was sijn schrick. Kijck, juijst, daer komt hij now.
Hofwyck 9. Ian.
| |
SlapenGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.Soo dickmael als ick liggen gae
Van waer ick niet weer op en stae
Voor datter vier en wel drij uren
Aen overdampte sotte curen
5[regelnummer]
Van droomen zijn te loor gegaen;
Soo spreeck ick dus mijn selven aen:
(Ten minsten hoor ick 'tmij te seggen)
'T is waer, daer gae ick weer verleggen
En spillen sulcken langen deel
10[regelnummer]
Van 's Levens halvervoetsche deel:
Moght ick, of kond' ick het verwaken,
Wat soud ick maken en niet maken;
Wat sou mijn lichaem, op de been,
Mijn' Reden haer sien wel beste'en,
| |
[pagina 302]
| |
15[regelnummer]
Wat soud ick rijpe vruchten geven
Van soo lang uytgereckten leven!
Maer, als dat deel verslapen is,
Soo denck ick, Gisteren was 't mis;
Wat magh ick Gods beschick verklagen,
20[regelnummer]
Om 't ruijm gespill van enge dagen
Aen 'tleeghe, luije tijdverdrijf
Ten luste van dit logge lijf.
Ten minsten is het, sonder kenniss,
Soo lang geaemtooght sonder schenniss,
25[regelnummer]
Ten minsten soo veel levenstyd
Onnoosel en onsondigh quijt.
Wat souder boosheit konnen beuren,
Soo die drij sorgelicke deuren
Van Ooren, Oogen, Tong en Mond,
30[regelnummer]
Niet ijeder eene voor haer' sond
Eens nu en dan gesloten bleven:
Wel wierdt het vonniss eens gegeven,
'T is beter leegh zyn als Niet doen.
Elck steeck' syn' voet in desen schoen;
35[regelnummer]
Gheen, yemand bet, geen yemand nader;
Hij past ons even alle gader;
Mijn Buermans voet soo wel als mijn'.
Maer eerst, wat dingh is, ledigh zijn?
'T is slapen, of soo tyd besteden,
40[regelnummer]
Als sliepen alle broose leden.
Schoon sich de heele reden hing
Aen d'allerslechtste seutering,
Mits dat geseuter sonder sonden
Voor God en Menschen werdt gevonden,
45[regelnummer]
En streckt het God noch Mensch tot goed,
Ten minsten geen te kort en doet.
Met, Niet doen, is 'tsoo niet gelegen:
Niet doen, en zijn tot quaed genegen,
Zijn Broers en Susteren gelijck.
50[regelnummer]
Begeertmen dat ick 'tvonniss strijck?
Dat noemde d'oude wijsheit, niet doen,
Dat ziel of lichaem kan te niet doen.
10. Ian.
| |
Koele gods-dienstGa naar voetnoot1).All' heet wil opwaert: waerder vier,
Ons hert waer hoogh en verr van hier.
12. Ian.
| |
[pagina 303]
| |
(Aen sommigh vrouw-volck)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+.Al soudt ghij mij bepruijlen,
Moy' Meissies van 'tVoorhout,
Ick sie veel verckens muijlen
Met ringen van fyn Goud.
12. Ian.
| |
Ad WesterbaniumGa naar voetnoot2).Exiguum ad festum si non piget ire comestum,
Honshollerdici cras conueniemus amici;
Huc ego lignatum cum venero, tu mercatum,
Postridie villâ tecum prandebimus illâ
5[regelnummer]
Quam tibi pro strena mediâ legauit arenâ
Quae de dilecto rapta est Brantuicia lecto.
Si placet oblatum, famulo, quem mitto rogatum,
Quod referat manda dextrâ mihi semper amandâ
Ian. Constanter.
| |
Aende bedruckte moeder van ioff.w Anna Margareta Kien. 1661Ga naar voetnoot3).Gods toren is in brand, en 'tgeldt de Noorder Landen
En 'tZuyden gaet niet vrij; jae Oost en Westerstranden
Vermengen haer geschreij met Nederlands geween,
Het klaeght'er all om 't seerst van Winden en van Zeen;
5[regelnummer]
't Geberghte braeckt meer nats dan machtige Rivieren
Haer' bedden binnen boords zijn machtigh te vertieren:
De Rhijn en kent sich niet, syn' oevers zijn vermist,
De Stiermann op de Wael, verbystert en vergist,
En siet geen onderscheit van Wael en Maes te maken,
10[regelnummer]
Hij slaet syn gaerde schier op willigen en daecken:
De Zee, die swelgen sou all wat van boven neer
Naer haeren boesem rolt, stelt all haer sout te weer,
En druijster tegen aen, en weigert, met haer' Bergen
Den dronck bescheit te doen die d'andere haer vergen.
15[regelnummer]
Is niet de Toren heet die tot in 't water brandt?
Dit lydt ghy, droeve Vrouw, met heel uw vaderlandt;
| |
[pagina 304]
| |
Maer heel uw Vaderlandt sien ick wat met u lijden,
Dat ghij van binnen lijdt, en and're van ter zijden,
Daer gaet een silter vloet van tranen door uw huijs,
20[regelnummer]
Soo swaer als uw verlies, soo bitter als uw kruijs:
't Komt op geen' kanten aen; 'tgaet boven brugg en vlonder:
'Tgebeurt u als Gods Mann, uw' bedde-spond gaet onder.
Wat souder tegen staen, waer 's 'tijsere gemoed,
Dat, soo gemartelt, niet en dede soo ghij doet?
25[regelnummer]
Een' Bloem is u ontruckt, in 'tbeste van haer groeyen,
De waerdigste gelijck die noch in Holland bloeijen;
Een' Peerel is uw' hand ontfutselt, een Kleinood
Ontstolen midden uijt den Moederlicken Schoot:
De Dood is als een Wolf uw' Stalling ingedrongen,
30[regelnummer]
En met het liefste Lamm van 'tjonge Vee ontsprongen:
Ghij hebt soo soeten Sonn sien dalen met den dagh,
Als Haeghsche Sonn in lang den Haegh' verschijnen sagh;
En 'tisser duijster, sints dat vriendelick paer lichten
Ter aerden is gegaen. Waer voeren mij mijn' Dichten?
35[regelnummer]
'k Wouw seggen, sints haer glans ten hemel is gebracht,
Ten Hemel, droeve Weew, ten Hemel, daers' u wacht.
Mishaegt u dat verhuijs; kont gh' in u herte vinden
't Benijden van die gunst aen uwer beste vrinden,
Uytnemenste vrindinn; Kont ghij soo Moeder zijn,
40[regelnummer]
Dat ghijse weder wenscht in d'afgeleden pijn,
Om weer uw troeteling in desen poel te wesen?
Vreest God; sij heeft het u soo tuchtigh aengepresen:
Looft God; sij heeft het u soo troostelick geleert,
Soo mannelick de Dood haer' prickelen verheert,
45[regelnummer]
Dat soo ghij 't niet en kost, naer soo getrouwe lessen,
En soo s' u schreijen sagh, haer' Oogen wierden flessen,
En drenckten weer uw huijs met noch een' stercker vloed
Dan die u (lijdt dit woord) Gods wrake tergen doet.
Dit is geen ongevoel; ick preeck voll mededoogen:
50[regelnummer]
Soo nu uw' oogen staen, soo stonden eens mijn' oogen.
Doe led' ick dat ghij lydt; was 'tniet een eenigh Kind
Dat mij te lyden gaf, de Vader die wel mint
Heeft niet als eenighe. gelijck ick met u worstel,
Soo worsteld' ick met mij, met even harden borstel
55[regelnummer]
Doorschrobden ick mijn hert, als daer ick 't uw mé boen.
Ded' ick 't maer half te deegh, ick gunn u 't beter doen.
Verwint mijn' swacke deughd, verbluft 'er en vermant 'er,
Ded' ick te vrouwelijck, doet ghij 'tsoo veel
Constanter.
8. Feb.
| |
[pagina 305]
| |
GrafschriftGa naar voetnoot1).Eens Ann', eens Margariet light in dit eene Graf:
Wat deedmense te kort doem' haer twee namen gaf!
Sy wasser hondert waerd, en die van all' de deughden,
Die oijt in een goed Kind goed' Ouderen verheugden,
5[regelnummer]
Betaemden haeren doop. Soo ghij die deughden wist,
En hoe volmaeckte le'en sij waeren ingekist,
Ghij deedt uw' schreijen by de droeve Moeders tranen,
En Broeders teeren rouw: maer hoorden ghij vermanen
Hoe soet, hoe Christelijck, hoe vrolyck sulcken ziel
10[regelnummer]
Uijt sulcken lichaem scheid', hoe mannelijck sij viel,
En in het vallen rees, en haeckte naer het schoonste,
Naer 't saligh eewighe, Gods onbegrepen woonsté,
En wist ghij hoese tot die arme Moeder sprack,
En Broeders herten sterckt' als 'thaere lagh en brack,
15[regelnummer]
Ghij strafte 'tsuchten in die Moeder en die erven,
En all' die sulcken Kind niet geern soo sagen sterven.
10. Feb.
| |
Op den geboort-dagh van een' ioffrouwGa naar voetnoot2).Vier Cruijssen teeckent ghij, en hebter vier beleeft.
Seght den Gekruijsten danck, dies' u heeft laten leven,
En wenscht ghij om wat meer dan Hij gegeven heeft
'K Wensch Hijd'er u noch vier bij d'eerste vier will' geven.
5[regelnummer]
Maer, sien ick achter om, 'khebb in die eerste vier
Storm-winden Cruijsweegs door uw Huijs en Hert sien ruijssen:
Des wensch ick, met een schrick van diergelyck getier,
God ghev' u Cruijs by Cruijs, maer niet meer sulcke Cruijssen.
17. Feb.
| |
Van als het besteGa naar voetnoot3).God schiep, en keurde goed all wat hij had geschapen:
Maer 'tbeste schepsel quam sich selven te vergapen
Aen een van dusenden alleen verboden Fruijt;
Twee gasten saeten wel, en aetender sich uijt;
5[regelnummer]
Soo brack het boose door, en bracht de gall in 'tgoede;
Soo zijn wij Bastaerden van ouden echten bloede,
En die noch meent den Mensch te vinden soo hij was,
Soeckt Sap-groen in dorr hout, en Vlammen onder d'Ass:
| |
[pagina 306]
| |
Daer 's Groen in, maer soo bleeck, en Vier, maer soo gedoken,
10[regelnummer]
En Licht, maer soo bedwelmt, en Macht, maer soo gebroken,
Dat all ons poogen swicht, en all ons witt is grauw,
En all ons treden hinckt, en all ons warm is lauw,
All ons, en in ons all'. Laet niemant sich vermeten
Van meer dan over schiet; ons weten is half weten,
En, sien wij door een oogh, jae door een' dunne schell,
En volck voor Boomen aen, 'tis all genadigh wel.
Wij sitten, onder een, voll zeeren en gebreken;
Die met de minste sitt, heeft van geluck te spreken.
Ontmoet ick dan een Mensch, als alle Menschen zijn,
20[regelnummer]
Gebreckelick gebroedt van Moeders lust en pijn,
Ick wacht geen' Engel in syn' menschlickheit te vinden:
Magh hij voor scheel bestaen in 't Vaderlandt der blinden,
'k Sie hem eerbiedigh aen, jae nauwlyck sonder nijd
Sien ick hem, boven mij, soo verre van verwijt.
25[regelnummer]
Vind ick 'er pleckiger en schorfter, als de meesten,
Mij dunckt, ick moet op 'tminst soo wijs zijn als de Beesten,
En keuren, als een' Koe, goed groen Gras uijt quaed Kruijd,
En haelen mij dat in, en houden mij dit uijt:
En, is 't vol onkruijds in de Tuijntjens van die zielen,
30[regelnummer]
Ick laet dat onkruijd staen, en neem geen moeijt van knielen,
Als om de Blommekens te kippen uijt den drang.
Vriendinn', ontfangt de less in 'tgoede, die 'ck u lang:
Daer steeckt een voordeel in, dat ghij mij danck sult weten
Soo lang ghij mij geheugt: weest op d'ondeughd gebeten
35[regelnummer]
Soo vinnigh als ghij mooght; dat staet den vromen toe:
Maer, lieve, weest soo wijs, en maeckt uw ziel niet moe
Met ondeughd onder uijt wat Deughds te liggen soecken.
Ontmoett ghij goed en quaed, in Menschen, of in Boecken,
(Dat doode Menschen zijn die spreken door haer Graf)
40[regelnummer]
Denckt aen 'tgemeene lot, en d'algemeene straf,
Daer door wij een voor een dus masteluijnigh wierden:
Denckt, dit gebeurt soo wel den derden als den vierden;
De wortel voedt den Stamm, en dese Tack en Blaen:
Soo is het oud vergif van onder op gegaen:
45[regelnummer]
Dus ben ick, dus is hij, dus zijn wij all' in 'thondert.
En vindt ghij dan in 't Boeck een blad dat u verwondert,
Een ander dat u sticht, een derde dat vermaeckt,
Veel' andere daeraen, daervan u geen en smaeckt,
En vindt ghij in een' mensch een regentje van gaven,
| |
[pagina 307]
| |
50[regelnummer]
En blommekens van Deughd, maer hier en daer begraven
In Ondeughds onkruijd; Eij, roert aen dat onkruijd niet;
Daer Kruijd of Bloemen zijn, wat lust u Queeck of Riet?
Die Bloemen en dat Kruijd zyn uwer aendacht waerdigh,
Die and're ruijcht geenssins. Vind ick een Huijs voor aerdigh,
55[regelnummer]
En achter niet onboent, in 'tmidden lijdelijck;
Daer is geen twijffel aen, als 't ons en ons gelijck,
Het heeft syn' vuyltiens, syn' verborgene riolen,
Sijn on-Civetsch geheim, syn' Amberloose holen;
Maer wat light ons daeraen? Sal ick de quade lucht
60[regelnummer]
Gaen gaeren bij de goed' en breken de genucht
Die mij de goede gaf, en anderen beschamen
Om mij wat leeds te doen? Verwisselt maer de namen,
En denckt of 'tons gebeurd': hoe vriendlick soud't ons zijn,
In 'tvoordoen onser deughd, een ijeder vande sijn',
65[regelnummer]
Quam ijemand de lantern van Spijt of Nyt t'ontsteken
En socht de holen door van uw' of mijn' gebreken,
En rucktes' aenden dagh. Hoe nam 't een' schoone vrouw,
Als ick haer' leemten wist, en wat sy decken wouw
Ondeckte voor myn' oogh, of maer voor mijn' gedachten?
70[regelnummer]
En of sij 't lyden wild', hoe soud ick mij verkrachten
Met willigh' ongenucht, en mengen Eeck en Gall
In 't lieve Suycker-soet van 'teerste welgevall?
Gewisselick, vriendinn, 'tis averechtsen yever
Sich selfs te pijnigen; en, hebt ghij u niet liever,
75[regelnummer]
Mijn slot is, dat de mensch syn' welvaerd weinigh mint,
Die wel te vre'en kan zijn en maeckt sich ongesint,
En wie volmaecktheit soeckt voor dat hij uyt den tyd is,
Dat die genoegen, vred' en rust, tot dan toe, quijt is.
24. Feb.
| |
A une dame, en luij renvoijant l'imitation de Christ de Kempis, traduite par I. des MaretsGa naar voetnoot1).Un prisonnier que ie deliure
S'en retourne en sa liberté.
Ay-ie trop retenu ce liure?
Vous le diriez sans verité:
5[regelnummer]
Et j'apprehende sur mon ame,
Qu'en me sondant par le menu,
| |
[pagina 308]
| |
Vous me reprocherez, Madame,
De l'auoir trop peu retenu.
25. Feb.
| |
Aen Ian vos, op syn' traenen over de dood vande princesse roijale, mij toegeeigentGa naar voetnoot1).Uw Traenen-werck, Ian Vos, en is maer half te prijsen:
Dit hebb ick u te wijsen;
Doet eene vleck daer uijt, en die soo groot als ick,
De rest is loffelick.
27. Feb.
| |
Aenden h.r van Puttershoeck op syn geboortemael. 1661Ga naar voetnoot2).Ga naar voetnoot+.Ses Cruijssen en een half, Thien Sessjes met een' Vijf!
Wel, Heer van Pietershoeck, en hebt ghij noch geen Wijf?
Ey lieve, maeckt het kort: die schoone silver' haeren
Vermaenen u, met mij, in aller spoed te paeren.
5[regelnummer]
Maer wilt ghij soo veel doen, en trecken naer uw graf,
Eer ick in 'tmijne raeck, en in dat saligh sterven
Mij, neffens anderen, een Tonnetje doen erven,
Soo speel ick nichje, neefje, en raed' het u platt af.
2. Mart.
| |
[pagina 309]
| |
Aen ioff.w Maupas, die mij te gast noodende versocht een Rympjen op het 65.e verjaeren van den h.e van Puttershoeck te maken. 4.en mart. 1661Ga naar voetnoot1).Hoe seghje dat, wat laetje weten?
Sou 'ck moeten dichten voor mijn eten?
Mijn soete Ioffertje Maupas,
'T en komt niet alle daegh te pas
5[regelnummer]
Al wat een' vrouw een man kan vergen.
Doch wewenaers zyn licht te tergen
En als ick immers dichten sou,
Kom, liever dese dagh,
Maer op geen Pietershoeck; op jou.
| |
Ad P. Humaldam legatum ad regem HispaniaeGa naar voetnoot2).Ergone post septem Terrae miracula, structor
Octaui, vel te teste, Philippus erat?
Esto, vir excellens; nee enim quod idoneus autor
Asseris ambiguam fas sit habere fidem.
5[regelnummer]
At si quis Batauis pleno candore fauentes
Viderit et raptae Belgidos immemores,
Si quis item persoluentes, vel in aere, Philippos
Auriaco dudum debita jure meo,
Plus erit octauo nobis quod Iberia jactet,
10[regelnummer]
Ille puta nonum viderit, hic decimum.
10. Mart.
| |
Op het boucquet, daerin vier cruijssenGa naar voetnoot3).Let op mijn Sinnebeeldjen vrij:
Ghij derft vier Cruijssen noemen:
Ben ick niet zediger als ghij?
Ick soeckse te verbloemen.
13. Mart.
| |
[pagina 310]
| |
Op de selveGa naar voetnoot1).Vier Cruijssen in uw schilt? God gunn'er u noch twee na,
En noch twee, so ghij 'twenscht. maer denckt eens aen den schat
Die ghij alreeds besit, soo ghy 't te deghe vatt,
Het machtigh Amsterdam is maer soo rijck op een na.
14. Mart.
| |
[Romanus hic Ciuis jacet]Romanus hic Ciuis jacetGa naar voetnoot2)
De gente si non Iulia
At ipse Iulius tamen.
Et ipse Caesar Iulius:
5[regelnummer]
Si Caesar unquam, et Iulius
Et Pacis et Belli arbiter
Et Galliae oppressor fuit.
Ultraj.ti 19. Mart.
| |
[Cy gist le faux fameux Romain]Cy gist le faux fameux RomainGa naar voetnoot3)
Qui nous menoit la bride en main,
Et chargeoit dessus ses espaules
Les soins et les thresors des Rois,
5[regelnummer]
Qui fut pour la seconde fois
Qu'un Jules triompha des Gaules.
Inter Cuylemb. et Buren. 20. Mart.
| |
A (une dame) avec un de Kempis de GodeauGa naar voetnoot4).Si l'Imitation que vous m'auiez prestée
Est tousiours esgarée,
C'est de necessité qu'il faut faire vertu.
Pour veoir de vostre Auteur la perte reparée,
5[regelnummer]
N'imitez que le mien, vous n'aurez rien perdu.
26. Mart.
| |
[pagina 311]
| |
Haec, ais, haec saecli Sideris umbra tui est?
5[regelnummer]
Tun' similem praestes, aetas cui nulla secundam
Edidit, et non est ulla datura parem?
12. Apr.
| |
Aen mijn heer Constantijn Huijgens heere van Zuijlichem Zeelhem etc.Ga naar voetnoot1).
Wat sal jck voor mij uijt u keurich versien keuren
Aen my de laestemael gesonden op Nieu'-Jaer.
Yets niews te schaffen dat en mach mij niet gebeuren,
Vergeeft' my Zuylichem, 'k schaf u weer oude waer.
5[regelnummer]
Uwe bescheijdentheijt doet my vrypostich wesen,
'K wierd anders looft het vry jnt schaffen niet soo stout:
Uijt uwe gunst, Myn Heer, kunt gij myn fauten lesen,
Waert geen verbetering so lang g'u gunstich hout.
Eij, neemt dit bloempjen, niet om 't niew maer oude leven,
10[regelnummer]
'K weet, dat de tijt en 't hoff ons verscher bloemen biet.
Die soo een bloem ons geeft, heeft maer een bloem gegeven,
En die haer schijnsel geeft, wat geeft die, seg eens: niet?
Amsterdam 16 Junj. Adriana le Thor.
| |
Halven danck aen ioff. Adriane le Thor voor een present van blommen in miniature van de GheinGa naar voetnoot2).De Bloemen die gij schenckt en sullen noijt verleppen;
Noch Uwe Vriendschap oock: soo duijd ick 't Sinnen-beelt.
Duijd ick 't naer uwen sin, soo derv ick niet eens reppen
Hoe uw' miltdadigheit mijn schamend hert verveelt.
5[regelnummer]
Doch, schenckende le Thor, denckt aenden draet van 'tleven:
Hij kan lang mede gaen, al is hij dun en fijn;
Blijft ghij, soo lang ghij leeft, aen 'tschencken en aen 'tgeven,
Soo sal de teering licht de neerings meester zijn.
Of maeckt uw' Rekening, of laet icks' overleggen:
10[regelnummer]
Neemt dat de flauwte quam daer niemant af geneest,
Wat soude vriend en maegh van u of mij niet seggen,
Als ghij niet meer en hadt te geven als den Geest?
Eij, saeyt mij geen krackeel met wettigh' erfgenamen;
| |
[pagina 312]
| |
Gunt mij wat min gewins met soo veel meerder rust:
15[regelnummer]
Ick schrick alree voor 'tvolck, en denck vast, of sy quamen,
Wat had ick meer suer-siens te wachten dan mij lust!
Een woord voor dusenden; ick bied u geen verliesen,
Maer voordeel voorde hand; verstaet mij wel, en siet
Hoe seer ick voor u sorgh. valt het u swaer te kiesen
20[regelnummer]
Of halven danck voor wat, of dobbelen voor niet?
Haghe. 27. Iun.
| |
In 'tstamboeck van ioff.w Catharina QuestiersGa naar voetnoot1).Daer 'tsoo vol Roosen staet en was ick niet te noemen.
En daerom spaer ick hier
Uw kostelick papier.
Wie dat daer tegen spreeck', ghy mooght het niet verdoemen,
5[regelnummer]
Gedenckt u niet, Questier?
Mijn Land en werpt niet op als ijdel' Korenbloemen.
Hoe schickte sulcken stof,
Dat buijten onkruijd heet, in 'tbinnenst van den Hof?
Hag. 11. Iul.
| |
ComedienGa naar voetnoot2).Ick haet het Camerspel soo verr het haetbaer is,
Soo verr het sondigh is is 't haetbaer, dat 's gewis,
En sondigh is 't soo verr als 't sonde kan verwecken:
Maer doet dat sondigh af, in 't lachen en in 'tgecken
5[regelnummer]
Met het onsondighe vindt sich de sonde niet:
De wijse geckt en lacht met alles wat hij siet.
|
|