Gedichten. Deel 3: 1636-1644

(1893)–Constantijn Huygens– rechtenstatus


[1641] Biblia M. Dorpiae dono missa Cal. ian. 1641Ga naar voetnoot2). a bon jour bon affaire le premier jour de l'an M. XLI. DC. C.H.à.M.V.D. fit ce plus beau present DV ciel et de la terre. In obitum Othonis bar. de Gent toparchae Didenij Vezaliae victoris ac praefectiGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Didenij Herois temere, Vezalia, ploras Fessa triumphato condier ossa solo. Ante duos et bis quinos ita voverat annos, Hoc si non posset stare, jacere loco. 3. Ian.

[pagina 142]
In eundemGa naar voetnoot1). Res hodie Patrum et nostro nova contigit aevo, Ciuibus ingrata ac hostibus ac socijs. Didenium intra se condi Vezalia, Galli, Brittones, Bataui flent, et inultus Iber. 3. Ian.
In effigiem meam quinque liberorum vultibus cinctamGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Quo genus et formam Constanter, opesque et amoris Imtempestiui spernat ubique faces, Hugenium diuâ privatum Conjuge Patrem Hoc armaverunt Fata satellitio. 3. Ian.
In nuptias Pollucis et LydiaeGa naar voetnoot3). Nobilis et formosa meo sua Lydia ducta Polluci Logice est; ob Genus et Speciem. 4. Ian.
Epithalamium Ennonis Ferens et Ioannae HendersoniaeGa naar voetnoot4). Quam velit una caro communi nomine dici Facta probat primâ nocte Ioanna ferens. Mox, ubi conjugij fasces invaserit, esto Tu quoque, si pacem diligis, Enno, ferens. 6. Ian.
Contra secundas nuptiasGa naar voetnoot5). Uxorem sepeli; procul absis altera: par est Cui par nulla fuit nulla secunda siet. 6. Ian.

[pagina 143]
In divinissimas effigies anus et puellae ab incerta manuGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Si, quis homo post hos homines se condat Apelles, Quaeris, homo. hoc primum dispice, num sit homo. 6. Ian.
In nuptias principum Gulielmi Auriaci et Mariae BritannicaeGa naar voetnoot2). Quanti noster amor, quanti sit amica Britannis Belgica Regali sanguine vincta, vide: Inserimus duplici super aurea Lilia natae Floribus argenteis aurea mala Rosae. 5[regelnummer] Consule nunc oculos; num sit color aemulus isti; Post oculos, nares consule, num sit odor. 7. Ian.
De Tito et MaeviaGa naar voetnoot3). Si quantum postica places antica placeres, Iam mihi basiolo, Maeuia, tacta fores: Sic Titus a tergo praeeuntem punxit: at, inquit Maevia, jam, Tite, da basium ubi placeo. 8. Ian.
In D. Heinsij Suppressam urinamGa naar voetnoot4). Heinsiadae morbo gaudet Salmasius; ut quem Omnia ferre, nihil reddere posse velit. 11. Ian.
In vesicam eidem laxatamGa naar voetnoot5). Heinsiadae morbum flebit Salmasius, ut quem Omnia comperiet reddere, ferre nihil.
Forceps *Ga naar voetnoot6). Me coquus et fabri possint contemnere, si, quam Ferrea sunt hominum corda, sit una manus. 11. Ian.

[pagina 144]
Scopae focariae *. Ut caleas, carbonis eges et cespitis usu: Ut nitide caleas, me magis, hospes, eges. 12. Ian.
Sella quadrupes *. Sessorum fulcire nates mea maxima; quid ni? Maxima nobilium est gloria quadrupedum. 12. Ian.
In principum Auriaci et Auriacae effigies domi meaeGa naar voetnoot1). Si domui non vana Laris tutela; quid isti Cum Iunone Larem semper habere Iovem? 12. Ian.
Solea ferrata *. Ferree Neptuni domitor, si saxeus obstat, Obstantem ferro, Belga, natante doma. 13. Ian.
Eadem et cespes utilis *Ga naar voetnoot2). Vincite, victores Bataui, brumam quoque: vincant Frigora queis tellus ardet, arantur aquae? 15. Ian.
Ephippium *Ga naar voetnoot3). Si, quadrupes generose, potes me ferre, ferendum Sessorem dominum jam quoque, victe, puta. 15. Ian.
Lignum *. Siue focus, siue umbra placet; me stante, vel usto, Bruma tepens, aestas frigida, neutra nocet. 15. Ian.
(Forceps)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. Nulla meis bipedum par est audacia coeptis, Siue pedes hos vis dicere, siue manus. 16. Ian.
Mensa *. Lignea lusori, lectori lanea laudor, Linea eis qui, non esse, nec esse putant. 16. Ian.

[pagina 145]
Lupatum *. Ore reguntur equi: turpe est? hoc turpius, ipsos Rectores bipedes hac quoque parte regi. 16. Ian.
Lumina ferrea camino praefixa *Ga naar voetnoot1). Scutati flammas inter pugnate: puderet Sumere, quae lateres non pudet, arma viros. 16. Ian.
Mensa *Ga naar voetnoot2). Me schola declinat: sed enim quâ fronte, gulosi, Quae vultis pueros posse, nequitis avi? 16. Ian.
Manica de vulpina pelle *. Haec saecli facies, emblemata temporis haec sunt; Vulpinâ rapidas pelle latere manus. 16. Ian.
Fulcra focariaGa naar voetnoot3). Ut quid apricaris sublatâ veste, patenti Crure? duos testes, nuda puella, caue. 16. Ian.
Candela candelabro inserta *Ga naar voetnoot4). Vis animae tardis sociatur vivida membris, Qualis nostra graui in corpore flamma micat. 16. Ian.
Tintinnabulum *. Lingua mihi, lingua est dominae tam tinnula, ut ambas Saepe, puer, mutas, saepe, marite, velis. 16. Ian.
Chirotheca *. Altera, si solem studeant arcere tenelli, Altera, si Borean, haec epidermis erit. 16. Ian.
Aulaea *Ga naar voetnoot5). Sordida splendidulis velatur aranea lanis: Hic tuus, hic Aulae est, Quintiliane, color. 17. Ian.

[pagina 146]
Parietes aulaeis tecti *. Si ruris love nimboso est praeclusa voluptas, Huc, Here; textoris munere sijlva sumus. 17. Ian.
Pellis ursina. Ad Herculem *. Vana leouini est et pondus inutile tergi; Ursinâ poteras pelle domâsse nivem. 17. Ian.
Saccus e pelle ursina fovendis pedibus *. Nulla tibi victae debetur gratia brumae; Quod nequeas sine me reddere, sacce, meum est. 17. Ian.
Idem *Ga naar voetnoot1). Non moror aetherios, quos nemo sentijt (?) ignes: Certior in terris sub pede flamma latet. 17. Ian.
Idem ex pelle lupina *Ga naar voetnoot2). Si vel, sacce, tuae similis sit gratia fratrum, Non male nunc homini sic lupus esset homo. 17. Ian.
Teges fulta plumis anserinis *. Muta mei volucris melior custodia lecti est, Quam Capitolinae garrula rupis erat. 17. Ian.
In praestantissimam picturam I. à CalcarGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Hoc volui, dictus proprio mihi nomine Calcar, Post me cursuris addere calcar equis. 17. Ian.
Ad carumGa naar voetnoot4). Simne bonis avibus Sceuerino in littore pransus Nescio, Care: bonis piscibus esse scio. 18. Ian.
In LenamGa naar voetnoot5). Raptus in errorem quod gutturis alma mephitis Posticae ructus instar erant violae, Mammosae noctu contrectans ubera Lenae Cotta, papillatas credidit esse nates. 18. Ian.

[pagina 147]
Pier bruijgomGa naar voetnoot1). Magre Pier trouwt bolle Bettje. Dat's een vettje! 18. Ian.
Scopae vestiariae *. Quaerenti dudum visa est dubitare Batava, Vestibus an scopis, virgo, carere velit. 19. Ian.
Calceus *. Si male cum pedibus sutori conuenit, arctus In medijs etiam calceus urit aquis. 19. Ian.
Idem *. Disce dolore meo moderatae prouidus esse Cultor amicitiae: strictior urit amor. 19. Ian.
Fascia cruralis byssea *Ga naar voetnoot2). Egregiam libertatem! sub more tyranno In speciosa dari vincula nemo dolet. 19. Ian.
Rosae calceis impositae *Ga naar voetnoot3). Foetenti pede non temere contendo fuisse, Qui primas calceis applicuere rosas. 20. Ian.
Caligae bysseae *. Sit calor, ut color est, quasi nudae serica carnis Pictorem possit fallere mollities. 20. Ian.
Clathra in fenestris *Ga naar voetnoot4). Desine, fur, lacerare domum, spe vanus inani; Ut vitream pellem fregeris, ossa tenent. 20. Ian.
Pileus *Ga naar voetnoot5). Mos monet in momenta caput nudare leuato Tegmine: tempestas horrida stultitia est. 20. Ian.

[pagina 148]
Idem *. Qui sibi adulantem dicunt de more salutem, Corda velim fratres, non aperire caput. 20. Ian.
Idem *Ga naar voetnoot1). Par ratio est occurrenti nudare capillum, Et patulâ intranti demere tecta domo. 20. Ian.
Plumae in pileo *. Non est ridiculus plumae mos; munere nostro Pileus horrendae cassidis instar habet. 20. Ian.
Pileus *. Non dubius fons est nudandi verticis; illud Officij Medicos instituisse puta. 20. Ian.
Ocrea Anglicana *. Mirandum, si tota domi est; ocreata tot annos Procinctae similis terra Britanna stetit. 21. Ian.
Eadem . Maeonides juret non εὐκνήμιδας* Ἀχαιούς Collatos populis esse, Britanne, tuis. 21. Ian.
Zona virginalis *Ga naar voetnoot2). Quae non invitae, geniali nocte, soluta est, Nescio quid, Thaï, sis, torrida zona fuit. 22. Ian.
Cingulum *. Frustra est innocuum vinclis includere ventrem; Ni sua cogamus vincula ferre gulam. 22. Ian.
Saetwerck *Ga naar voetnoot3). Ars haec an furor est telam properare forando Perdere, quam possit longa forare dies? 22. Ian.
Globuli. Knoopen *Ga naar voetnoot4). Quid numeras, nove nupte? globos dirumpe morasque: Rem velit ad globulos nupta redjsse duos. 22. Ian.

[pagina 149]
Saccus in femoralibus *Ga naar voetnoot1). Grandis origo mea est, et ab Hercule: scite venusti, Me Iouis incisum vos docuisse femur. 22. Ian.
Idem *Ga naar voetnoot2). Omni veste placent: peras tantummodo vellet Hospitibus caupo non placuisse suis. 22. Ian.
Vinculum pilei *. Quae nos cumque premat vesano more tyrannis, Non decet haec Batavos vincula ferre meos. 23. Ian.
Collare et tela singulariGa naar voetnoot3). Tandem quis melior mos est hodiernus auito, Quando libri supplet pagina sola vicem. 23. Ian.
Manicae replicatae. Manchettes *Ga naar voetnoot4). Non homini sit homo? parti pars inuida nostri est. Rusticior collo noluit esse manus. 24. Ian.
Calcar *. Discite quem stimulum virtus innata requirat; Si nec Equi justum gloria calcar habet. 24. Ian.
Stapes *Ga naar voetnoot5). Stas, Eques, an pendes? responde: stare sedendo, Sessor, an hoc melius stando sedere vocas? 24. Ian.
Bracca *Ga naar voetnoot6). Inter utrumque femur collecta lacinia talem Fecit, et incauto Bracca reperta fui. 25. Ian.
Equi solea*Ga naar voetnoot7)Ga naar voetnoot+. Ungula ferrata est, ut eques magnete tenaci Elapsum fraeno sistere possit equum? 25. Ian.

[pagina 150]
Thorax fenestratus *. Quam male quo solo vitae pretiosa teguntur Viscera pertusum, crispule Galle, facis! 25. Ian.
Idem *. Qui tremis illustri sectus thorace, videre Saucius e pugnâ, Galle, redire mihi. 25. Ian.
Annulus purus *. Cedit gemma mihi, quantum superatur imago Non breuis, aeterni temporis effigie. 25. Ian.
Calceus more Gallico. À pontlevis *. Qui primo sutor struxisti ponte cothurnum Prime, super crepidam non sapuisse nego. 25. Ian.
Crepida holoserica *. Calceus e pelle est; ego byssea: dixerit ullus, Cedere Bombijcem nobilitate caprae? 25. Ian.
Speelwerck *Ga naar voetnoot1). Floribus ornatur pretiosae fimbria telae: Foeminei textus haec quasi Rhetorica est. 26. Ian.
Lectica. Vehiculum aulicum *. Calceus e soccis, e calceis ocrea creuit; Omnia nunc, ingens ocrea Rheda, tegit. 27. Ian.
Eadem *. Gestaris, non, longa trahis quod syrmata, sed quo Gesteris, mulier, sijrmata longa trahis. 27. Ian.
Eadem *Ga naar voetnoot2). Quod nostro melius mereamur crimine, tempus Innocuum quatuor dilaceramus equis. 27. Ian.
Eadem detecta. Calesche . Pertaesas corij Batauos gestatilis arcae, Cum vacat, et sudum est, en altera quae vehat ἀργούς.* 28. Ian.

[pagina 151]
RusticaGa naar voetnoot1). Candida nata fui, cur vivam fusca, rogatur? Non uno Sol in virgine mense fuit. 28. Ian.
In amicam hyeme retrorsum vectam *Ga naar voetnoot2). Rideor, Astronomi, caleam quod mense Decembri? Sol meus in Cancro Iulia anatropica est. 28. Ian.
Mos aulicus retro vehendi *. Occiput in fronte est: quid mox? expecto deorsum Ut caput, ut sursum dirigat aula pedes. 28. Ian.
Idem *. Ambulat aula retro: tanto prudentior aulâ Restio; retrorsum rem facit, aula nihil. 28. Ian.
Idem *. Res Batavum retro coepit sublapsa referri: Nescio quid pravae sortis in augurio est. 29. Ian.
Rheda iterum *Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Ridiculum est solum solus si visis amicum: Tota domus totas coepit adire domos. 29. Ian.
Sudarium *Ga naar voetnoot4). Ut naso careas, nec sit pituita molesta, Non mage me careas quam cute, pelle, poris. 29. Ian.
Interula *. Quantacumque sient ove vel bombyce superba, Quantula sint hominum corpora, lina sciunt. 29. Ian.
Eadem *. Pectoris ingenui virtus, interprete me, sit Proxima, candori proxima simplicitas. 30. Ian.

[pagina 152]
Sudarium iterum *Ga naar voetnoot1). Candida stillanti succurrunt lintea naso; Naturâ melius praecipiente, manus. 31. Ian.
Idem *. Linea quae primo violauit stamina mucco, Non satis emunctae natio naris erat. 31. Ian.
Rheda iterum *Ga naar voetnoot2). Vane furor Podagrae, frustra me compede vincis: Si claudum prohibes ire, sedebo domum. 3 Feb.
Ad Barlaeum simulato charactere epigramma de dactylo edentemGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Lydia? non patior. Scripsisti, Tessela, nequam Concubiam noctem dactylus ille sapit. Nec tamen in viduam calamo lusisse supino Litera, quam simulas, ipsa supina probat. 5[regelnummer] Dactylus in viduâ per somnum lusit, et absens Tessela sub prono vate supina fuit. Iam nimias miserata faces, da Tessela vati, Cuius et in somno est ..... quod digitus. 3. Feb.
Clava Hollandica *. Praevalet Herculeae Batavum discrimine Clava: Illa feras potuit vincere, nostra feros. 3. Feb.
Fides citharae *. Si sua quid valeant bene nôrit viscera, mirum Ni mox harmonice pedere discat ovis. 3. Feb.
Epitaphium StaeckmanniGa naar voetnoot4). Staeckmanni quod humi potuit procumbere, fati Legibus, hic patriâ conditur, Hospes, humo: Quanti, disce, viri; quantum se condere moerens Frisia visceribus inuidet aegra suis, 5[regelnummer] Et gestare velit; gestantem quidquid honorum Arte quis, ingenio vel pietate gerat.
[pagina 153]
Omnibus ille aditis omnes contemsit. acerbo Hunccine tu raptum funere, Friso, doles? Sidera restabant: quid ni properasset, adire 10[regelnummer] Qui nihil hic ultra posset, adire Deum? 9. Feb.
(In pontificios)Ga naar voetnoot1). Papicolis est pro numine Papa: papae! 9. Feb.
In Graswinckelj catilinamGa naar voetnoot2). Quae grauis augusto docte Sallustius aevo Prodidit insanum verba locuta nefas, Doctius Hic, Lector, Româque et ab ore rotundo Hellados ascitis induit eloquijs. 5[regelnummer] Induit Hic; ne quaere quis Hic; vix Carmine tanti, Vix toto nomen clauditur orbe viri. Dic modo, ni manes miseret vexare Latinos, Ut placitum Belgis pro Cicerone loqui, Crispe dabis veniam, quae nunc sunt saecla virique, 10[regelnummer] Post Batauos patriâ primus in historia es. 10. Feb.
In effigiem meam liberis cinctamGa naar voetnoot3). Circulus a centro paribus patet intervallis, Par Patris a centro linea, par et amor. 13. Feb.
In eandemGa naar voetnoot4). Ambiat omnigenûm doctos prudentia rerum, Ἐγκυκλοπαιδία est haec Patris Hugenij. 13. Feb.
Emunctorium lucernae *Ga naar voetnoot5). Qui lucere voles ellychnia, crescere ramos, Sollicitâ multum suesce putare manu. 13. Feb.

[pagina 154]
Circinus *. Sto pedes et gradior: si poplite flexilis essem, Exsecti posses dicere crura viri. 13. Feb.
Idem *. Unumquemque meo metiri se pede rectum est: Unumquemque suo rectius et satius. 13. Feb.
Ligna fabrilia *. Sylva domus Batavum est; ramis ornata fenestra, Arboribus strata est area sectilibus. 13. Feb.
Supercilium camini *. Pallia nos dixit fumosi septa camini, Quem sua circumdant pallia fumus homo. 13. Feb.
Penna *. Plena (quis hoc capiat?) vitâ plumisque volaui; Mortua et implumis vivo voloque magis. 15. Feb.
Eadem *Ga naar voetnoot1). Anseris, eloquio, vivit post funera virtus: Officium rostri plurima penna facit. 15. Feb.
Scalpellum *. Muneris hoc nostri est, totum quod perstrepis orbem Garrula, et elinguis me sine, Penna, fores. 15. Feb.
Theca calamaria *. Si scopus ante oculum est, si tendis Apollinis Arcum, Tensis ingenij viribus, haec pharetra est. 15. Feb.
Atramentum *Ga naar voetnoot2). De bene quaesitis gaudet quod tertius haeres, Saepia mille modis verbificata facit. 16. Feb.
Arena scripturae insparsa *. Quantula vis haec est, quod te, nigra sepia, subdo; Arctoum pelagus mollis arena rego. 18. Feb.

[pagina 155]
Eadem *. O curas hominum! quarum pariendo necesse est Primos interitus puluere praeuenias. 18. Feb.
Follis *. Quis quibus imbutus studijs, a folle monemur Discere: qui ventos ore flat, aure bibit. Noctu inter 19. et 20. Feb. per acutissimos dolores e catarrho in sin. Aur.
Idem *. Follis, ad exemplum Pulmonis ventifer, uno Dissidet; hic aestum temperat, ille facit. ut supra.
Ulna *. Lege coercetur rerum mensura: quid hoc est, Quod vitae morum quisque sit ulna suae? ut supra.
Eadem. In falsariumGa naar voetnoot1). Chaerea diues homo est: ulnarum quippe duarum Amplexu quantum Chaerea clausit, habet. ut supra.
Ventilabrum *. Non est solorum decor aut pudor iste Scijtharum, In Batauis ventum vendit hic, alter emit. ut supra.
Ventilabrum Gallicum ex ebore scissili *. Quo ventos excîmus ebur, fateatur, opinor, E dentiscalpjs Aeolus esse suis. ut supra.
In effigiem infantis beatae Mariae pomum tenentisGa naar voetnoot2). O Mali damnande malo, Iustissime, Malum Eripe foemineâ nunc quoque, Christe, manu. 22. Feb.
Ad Podagricum debitoremGa naar voetnoot3). Solue fidem, frustra est Podagram praetexere: quid si Promissis nequeas stare? sedere potes. 23. Feb.

[pagina 156]
Capilli *Ga naar voetnoot1). Tortus hic in fila est sudor: quid, homuncio, turges, Cuius in excelso est ipsa corona vapor? 1. Mart.
Caput *. Es, quod es, ingenio: ingenij pretiosa supellex Hic latet: inferne vivus es; hac es homo. 1. Mart.
Oculi *Ga naar voetnoot2). Quam bene donasset geminam natura fenestram, Una domo radium si ferat, una domum! 2. Mart.
Nasus *. Pictori noceo: neque enim, sine naribus, esset Cur pictura Rosae cederet aut violae. 2. Mart.
Gena *. Ingenium, genus et genium quae prodere possum, Et soleo, merito sum Gena dicta meo. 7. Mart.
Eadem *. Cur bona mala vocor sedes formosa pudoris? Nempe quod instar habent non mala mala mei. 7. Mart.
Supercilium *Ga naar voetnoot3). Sijlua repellendis praefigitur ardua ventis: Haec aliquid vento saeuius arcet; aquas. 8. Mart.
Palpebrae *. Cum tenui Natura oculos muniuit amictu, Hoc Homini voluit dicere, Fide Deo. 10. Mart.
(Oculi) . O animi specula, o κτίσεως* portenta stupendae, Vos, ego, qui capitis omnia, non capio. 11. Mart.
Cilia *. Quot rigidae stamus lachrimarum in littore setae, Tot sumus in muscas hostica pila, pili. 11. Mart.

[pagina 157]
Labra *. Labra virûm verbosa sient; facundius uno Alloquitur mea me Iulia basiolo. 12. Mart.
Eadem *Ga naar voetnoot1). Imprime suauiolum molli facunda corallo, Caetera per me sis, Iulia, muta licet. 12. Mart.
In I.C. orationem inauguralem et de ratione interpungendi libros XX. incertiGa naar voetnoot2). Qui vester Interpunctionibus decem Implêsse fertur et decem grandes libros, Expunctionum paginâ quos destruas Unâ, nec unâ: lucidum mijsterij 5[regelnummer] Specimen stupendi publicus Rhetor dedit. Concisa Punctis mille, Colis, Commatis, Ut pulvis, ut minutal, est Oratio. Aurite rarae testis eloquentiae, Barlaee, quid testaris? ista publice 10[regelnummer] Pronunciauit Rhetor, an singultijt? Et, si resurgat forte fabulator hoc Aesopus aevo; nonne perculsus, putas, Miretur inter bestias Piscem loqui? 14. Mart.
Lingua *Ga naar voetnoot3). Nil opus est montes dirimant aut flumina fines: Optima Terrarum lingua Geographica est. 15. Mart.

[pagina 158]
In pollicem statuae ducis Albani. Ad hoofdiumGa naar voetnoot1). Da veniam tua si parce cimelia laudo, Queis, Hoofdi, ratio detrahit ipsa fidem. Aeneus Albani pollex nequit esse Tyranni; Debuit ex illa ferreus esse manu. 16. Mart.
(Lingua) *). Fide cui quis cumque voles: mihi caussa timendi est, Qua sapiunt homines, fallere; verba dare. 17. Mart.
Eadem *. Quaeritur unde siem carnis versatile frustum? Quot cerebrum format somnia, formo plicas. 17. Mart.
Collum *. Qui dubitat collum vitae cur copula dicar, Permittat nodum soluere carnifici. 18. Mart.
Humeri *. Corporis efficiunt humeri tabulata supremi: Quid caput? impositae nil nisi turris apex. 23. Mart.
Cubitus *. Ni lectum bene pransus amas, dormire sedendo est: Qui cubitum non vult ire, eat in cubitum. 24. Mart.
Brachia *. Hasce viden' chelas, mea lux? non extat amati Corporis, aut flammae certior ulna meae. 24. Mart.
Palma et pugnus *. Mollia sunt palmae, prae pugno, verbera: refert, Rhetorice num quis vapulet, an logice. 25. Mart.
Brachia iterum *. Brachia tensa crucem faciunt cum corpore tenso: Discite, nata cruces corpora nata Cruci. 28. Mart.

[pagina 159]
Carpus *. Ut collo caruisse caput, vel poplite crura, Sic poterat carpum non habuisse manus. 29. Mart.
Au Portugal revoltéGa naar voetnoot1). Courage, Portugaiz; paracheuez le cours Qu'enseigne la raison contre les Tirannies: Embrassez la leçon, l'exemple et le secours Des Estats genereux des Prouinces honies. 30. Mart.
Manus *. Si, capere, ingenij est; quidni super omnia membra es, Omnia cum capias, ingeniosa manus. 1. Apr.
Digiti *. Nil opus est famulis; servos natura cuique Nascenti totidem contulit ac digitos. 2. Apr.
Ungues *. Pruritum si debellas, impune recides Quae Deus extremis artubus arma dedit. 3. Apr.
Vola *. Omnis homo est mendax: ego me reperisse putabo Veracem, si cui forte pilosa vola est. 3. Apr.
(Ingratitudo)Ga naar voetnoot2). Seruire gratis est nefas et ingratis. 5. Apr.
In GelliamGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Quam bene conjugij sit onus latura probauit Quae modo deprensa est Gellia ἐπ᾽ αὐτο-ϕόρῳ. 6. Apr.
Epitaphium Iuliae, nullo splendore sepultaeGa naar voetnoot4). Iulia pulchra foris, intus pulcherrima, putri Pressa situ, jacet hic: pulchrae pulchrique dolete. O furor, o scelus, o atrox injuria fati, Tantillum pulchri tantum servare sepulchri! 23. Apr.

[pagina 160]
Epitaphium Lydiae, splendide sepultaeGa naar voetnoot1). Lydia foeda foris, intus foedissima, solo Pulchra situ, jacet hic: pulchrae pulchrique dolete. O pudor, o scelus, o excors insania saecli, Tantillum pulchri tantum seruare sepulchri! 25. Apr.
In aquas odoriferas a legato Lusitaniae dono mihi datasGa naar voetnoot2). Fundit odoratas Batauis Lusitania lijmphas; Et capimus lepidi muneris indicium. Scilicet hoc liquide voluit salseque monere Dulcibus, ut salsis auxiliemur aquis. 25. Apr.
Epitaphium Iacobi Geinij fGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+. Aufer, viator, nobili pedem busto; Hic Artis, hic modestiae penu calcas, Hic Geinium: qui quid valeret in vivis Nescîsse mortem mirer? ipse nesciuit. 5[regelnummer] Sin pene sciuit ipse, noluit sciri. Fortasse posteri scient. Sciant porro Vel nesciant, tam scire Geinius curat, Quam qui, sciens quod credidit, quod hic scimus Nescire nos scit, et scientias, artes, 10[regelnummer] Et omne quo tumemus inscij, fumum, Et hoc putamen, corpus, et nucem cassam. Infer viator labili pedem busto; Non artis aut modestiae penu porro, Non Geinium: fefellimus: Nihil calcas. In Castr. ad Gennep. 24. Iuny.
A Ian. Ce squelette vestu d'une toile cirée, Ce fagottage d'os, ceste vache efflanquée, Ce rattelier, ce bast, ce busque sans tetons, Que le diable fuiroit de baiser à tastons, 5[regelnummer] Est ce ta femme Ian? et à si belle Amie Dis tu pas les matins, Dieu te garde Momie? Offelen. 29. Iunij.

[pagina 161]
[Pene virum virgo, genialia gaudia pene] Pene virum virgo, genialia gaudia peneGa naar voetnoot1), Pene puerperij Lesbia sensit onus. Ole, quid effracta de virginitate laboras? Si quid pene fuit, pene fuisse puta. 5[regelnummer] Pene quod est, non est: experta sit infinitos; Pene f .... tuo pene futura tua est. 4. Iuly. Offelen.
In obsidionem arcis GennepaeGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+. Concussa crebro tecta, muri, fulmine Sidunt ruuntque et incidunt sensim sibi, Ut Arce quâ potitus es potirier Et exhibere mox quod expugnaueris, 5[regelnummer] Subire quam superare durius siet, Et invenire Gennepam, quam vincere. Invicte Poliorceta, quid porro furis? Cum veneris, cum viceris, vix videris. 7. Iulij. Offelen.
Epitaphium Michaelis MiereveldijGa naar voetnoot3). Aemathiae memor aut Thrasijmeni littoris, horre Quisquis es, et Patriae cladibus illachrijma. Parca virum vitas Pictoris morte peremit, Arte perempturus quot fuit ille neces. 5[regelnummer] Aemylium Cannasque puta: Mireveldius istic Non una Batavûm cum legione jacet. 8. Iuly.
In effigiem meam a decrepito Mireveldio pictamGa naar voetnoot4). O miranda senis Mireveldj dextera, vitam Vivida quae toties, nunc moribunda dedit!
In mortem proregis hiberniaeGa naar voetnoot5). Straffordo patriâ Heroi virtute subacto Perdendum Patria pro meliore caput
[pagina 162]
Barbara Proregi (quam non pro Rege!) securis Amputat. Hoc homines ferre Deosque nefas, 5[regelnummer] Hoc Mariam, hoc Carolum! nunquam pro plebe maligna, Pro populo nondum debuit ille mori. 10. Iul. Offelen.
(In eandem)Ga naar voetnoot1). Straffordus omni laude celsior, fero Plebis furori dedicans dium caput, Constantiâ Catone, vel Paeti manu, Vel sub Nerone Stoïco dignâ sene, 5[regelnummer] Omnique Stoa, patriae dolor et stupor, Ut inuidendo clausit exitu diem, Mortem decoro fecit aggressu leuem; Scelerisque plectens poenitentiâ reus Flentem popellum, visus est judex reo 10[regelnummer] Mortis popello tradere, ut flendi vicem; Non hanc leuis compendij sortem ratus Iniquitate temporum Deo dari. O dignus innocentiâ viri vigor, O sub securi nobilis securitas! 13. Iul. Offelen.
Ad academiam Oxoniensem, cum epithalamia nobilissimorum iuvenum in nuptias principum Guilielmi Auriaci et Mariae Britannicae transmisissetGa naar voetnoot2). Oxonij colles, quos inter Apollinis olim Festivâ juuenes mouimus arma manu, Arma nec exciti, nec tentatricibus armis, Nec Batavam vestrâ sollicitante lijram; 5[regelnummer] Accipite hos hodie cum floribus ἀντασπασμούς, Quos superi vestris implicuere Rosis. Ni foret immensi vis invidiosa profundi, Ni foret obstantis vasta vorago freti, Quâ male dividimur, quâ prospectare dirempti 10[regelnummer] Non ferimur siccas, littora vestra, nives, Non ferimur quae junxit hijmen sociare Batauis Pectora gentili candidiora nive;
[pagina 163]
Ga naar voetnoot+ Iret in amplexus plebs non ingloria vatum, Iret in officium carminis os et amor. 15[regelnummer] Nunc aliquis de faece virûm qui castra sequuntur Martia, Phoebaeae transfuga militiae, Occupo Belgarum partes implere loquentum. Turba salutantum est una, nec una, manus; Fessa manus, manus Auriaci confecta labore 20[regelnummer] Imperij, soli non sibi nata manus, Sic quoque non nulli προτελεῖς affando poetas Eminus Auriaco prompta ministerio. Testor enim, testor, Iuuenes ad maxima nati, Grandia facundis carmina texta modis, 25[regelnummer] Carmina, qua patet, ingenti vernacula mundo, Omnibus aptatum gentibus omne melos, Auriaco placuisse Patri, placuisse marito Nobile contractae pignus amicitiae: Nec satis ille Patrem, nec se satis iste maritum 30[regelnummer] Credidit aut animi vota peracta sui, Oxonij fontes, nisi vestro rite sacrata Tam bona tam sacro murmure sacra forent. Est aliquid, populi voces et vota tulisse, Est aliquid nulli displicuisse bono, 35[regelnummer] Gaudia turbatis vultu retulisse Britannis, Discussisse Iovis nubila Sole breui; Est aliquid procerum plausus vel nobilis Aulae Moribus ingenuis conciliatus amor; Terrenis placuisse Deis, placuisse Deabus, 40[regelnummer] Mille puellarum basia, mille virûm Blanditias, mille amplexus, longo ordine χαῖρε Perpetuum plenis elicuisse vijs. Prima maritorum primo libasse cubili Gaudia, et, unius ni leuis interulae 45[regelnummer] Tutrici praetexta manu cautela fuisset, Plena maritalis gaudia parta thori: Plus est, Oxonij colles, plaudente Senatu Hesperidum fausto nunc Helicone frui, Propitysque Deûm quibus est sapientia curae 50[regelnummer] Numinibus fati culmen adjsse sui. Fluxa fides populi, fluxa est versatilis aulae Gratia, et incertae fulgur utrumque spei, Quod patriae non fortuito delecta Iuuentus Consilijs librae ponderat axe suae, 55[regelnummer] Collatisque rei priscae praestantibus ad rem Exemplis, animis, et ratione probat,
[pagina 164]
Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+ Hoc juuat, hoc solidis alte radicibus actis Credimus aeterni foederis auspicium. Scilicet his animis Princeps utriusque Iuuentae, 60[regelnummer] Hac Batavae mistâ fidet utrimque manu, Quasque triumphator vires acquiret eundo Fulciet Auriacae juncta Britanna cohors: Cum simulatus hijmen, spretique injuria Regis Ultio cognatae posteritatis erunt. 65[regelnummer] Hostica germanae turbabunt aequora Classes; Vulturis huius erit praeda, vel huius Iber. Ibimus, et Boetin Tamesis Rhenique Mosaeque Subdere cogemus colla superba jugo, Et male possessis Domino concedere jussum 70[regelnummer] Rapta Palatino reddere regna Duci. Denique et a paucis pacem, quam pernegat Orbi Efferus, inflexo poscere saepe genu. Oxonij colles, tanto nos omine rerum Fata ligant, tantis jungimur auspicijs. 75[regelnummer] Iungimur? an vanâ lactamur imagine ficti Foederis, et magnae futilis umbra rei est? Futilis umbra rei est, nisi qui modo foedera junxit Ipsa individuus pectora jungat amor, Iungat hijmen, spe major hijmen, re magnus, et omni 80[regelnummer] Parte rei, et nullâ claudus ab interulâ. En erit illa dies quâ complexanda Batauis Descendet Patriâ puppe Britanna Venus! Quâ Zephijri strident, coeli convexa boabunt, Et maris et terrae turba, Maria venit! 85[regelnummer] Oxonij ciues, si sunt rata foedera, si, quem Ore probauistis, mente probatur hijmen; Si placet unius moeror frendentis Iberi, Si Batavo-Britonum gaudia juncta placent, Exaudite preces Generi, Socerique, Socrusque: 90[regelnummer] Optatam cunctis accelerate diem. Flectite non durum Sponsae Socerique Socrusque Facundis linguae flexibus ingenium. Omnia speramus, (quid non speremus amantes Patronis Bataui collibus Oxonijs?) 95[regelnummer] Omnia speramus, modo tot, sacra nomina, Vates Potterus totidem Rhetoras esse velit. In Castris Offelae. 8^o. Augusti.

[pagina 165]
In mortem pulcherrimae matronae Annae Killigrew sub ponte Londinensi submersae. 16. iuly 1641Ga naar voetnoot1). Impia vis Annam vili clausura sepulchro est: Non potuit condi nobiliore loco. Grandia praestanti respondent marmora formae; Bis deno moriens fornice tecta fuit. Offelen 10. Aug.
(In eandem)Ga naar voetnoot2). Qui videt Herculeo stridentem gurgite Solem, Mane reuicturum novit abjsse jubar. Heu! Britones, instat vestri nox ultima mundi, Sol subijt vestras non rediturus aquas. 20. Aug.
(In eandem)Ga naar voetnoot3). Quid Tamisi Lachesique damus, quod ab aequore nostri Invida commisit plurima Nympha nefas? Divinâ divam facie et virtutibus Annam Ascivere suis Numina Numen aquis. 22. Aug.
IocusGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+. Non sceleris, Neptune, tui est, de sospite turba Vnica lethales Anna quod hausit aquas: Quâ placuit grauitate (leves impune natarunt) Virtutumque suo pondere mersa jacet. 22. Aug.
Aen haer schilderij, in myn besittGa naar voetnoot5). Nu leeft, mijn' Oly-verw, nu duert voor langhe jaeren: Uw schoon oorspronckelick dryft in de silte baren, Verdreven door de dood, vertroetelt en vermoort, En door haer' koude hand in Water-verw gesmoort. 22. Aug.

[pagina 166]
ΚενοτάϕιονGa naar voetnoot1). Parce supervacuo manes affligere fletu, Quorum nec latet hic umbra, nec ossa jacent. Vilis erat Divae tellus, in flumine moesto, In Terrae lachrimis Anna sepulta fuit. 23. Aug.
In (arcis Gennepae) munitionem demoliendo institutam, ad militesGa naar voetnoot2). Hoc agedum, si forte capis, vindicta Deorum, Hoc me, perdendi turba perita, doce; Quomodo quam nisi delendo non cepimus, Arcem Servandae ratio proxima destruere est? 24. Aug. Offelen.
(Somnium)Ga naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+. Qui cogitando somnio, Et somniando cogito, Vel cogitans, vel somnians; Implexa cogitatio est, 5[regelnummer] Et intricatum somnium, Seu somnians, seu cogitans, An somniando cogitem, An cogitando somniem. Offelen. 2. Sept.
(In mortem Annae Killigrew)Ga naar voetnoot4). Vanus, ut extinctâ, dolor, et praeposterus, Annâ est: Si, quamvis abijt, non obijsse potest. Credimus extinctam Venerem, si forte per aestum Ludere gestiuit quo fuit orta salo? 2. Sept.
(In eandem)Ga naar voetnoot5). Causa fuit cur contemptis pulcherrima terris Anna sub illustri Ponte subiuit aquas: Egressura mali victrix ludibria saecli Nempe triumphali fornice vecta fuit. 3. Sept.

[pagina 167]
(In eandem)Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+. Naufrage Pons, Arcus homicidae, jacta maligno Omine in infausto flumine laeva strues. Quid primus mihi cumque dolor dictârit acerbi, Annae fata tui criminis esse nego. 5[regelnummer] Quin Tethy ignosco. Quid, summo gurgite nantem Si rapuit? falsa est: credidit esse rosam. 11. Sept. In 'tGoesche diep in anchoris, cum exercitu.
Op de dood van vrouw Anna Killigrew verdroncken onder de brugge van Londen den 16. iul. 1641Ga naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+. Haer Hert was enckel Stael in Eer en Trouw gekloncken, Haer' Tuijten enckel Goud, maer die 't Goud over-bloncken, Haer' Lippen hoogh Corael, elck Oogh een Diamant In kassen van Yvoor op 't silvre Lijf geplant. 5[regelnummer] Goud, Silver, Diamant, Yvoor, Stael en Coralen, All Aerde, trock ter Aerd, en socht om 't seerst te dalen. De Ziel, die 't all alleen vlugg houden kost en vlot, Verhongert naer het Brood des Hemels, gingh tot God, En luste niet te drincken: 10[regelnummer] Hoe sou de romp niet sincken? Nu leeft Sij rompeloos; maer Gods gerechticheid Is Borghe voor het pack van ziel en romp bewesen; En 'thoofd is opwaert aen, God is tot God geresen, Om ziel en romp tot een en bey ter eewigheid 15[regelnummer] Het steile pad te wijsen: Hoe sou de romp niet rijsen? Assenedae 20. Sept.
Voor een boeck aen ioff. Anna Roemers vereertGa naar voetnoot3). De schrijver van dit Boeck, beschrijver van dit blad, Bad Roemers oudste kind syn' Leserin te wesen: En, soo sij 't schrappen will met een' doorgaende kladd, Bekent hij voor de hand het vonnis wel gewesen. 5[regelnummer] Syn voornaem is een C. syn toenaem is een H. Syn bijnaem, Eewigh vriend van Anna en Tesselscha. 8. Novemb.

[pagina 168]
Aende sneewGa naar voetnoot1). Droogh water, koele woll, witt roet, gehackte veeren, Weest welkom boven op mijn besten hoed en kleeren, Ick sie niet hoemen u met reden haten sou, Die ons van boven brenght de Warmte met de kou. 17. Dec.	voetnoot2) Maria Charlotte van Dorp was eene dochter van Frederik van Dorp en zijne tweede vrouw Adriana van Trello, en eene halfzuster van Dorothea. Den 23sten Maart 1659 is zij ongehuwd overleden (vgl. Dagb., 62). voetnoot3) M.D., 156. Zie over Otto van Gent dl. II, 146. Den 28sten Dec. 1640 berichtte Elisabeth van Wachtendonck, weduwe van den Baron van Gent, den dood van haren man aan H. (Er zijn eenige brieven van haar aan H. op de Leidsche Bibl.). voetnoot+ [krit] vs. 3 ita M.D.: sic voetnoot1) M.D., 156. voetnoot2) M.D., 156. In 1640 werd H. met zijne 5 kinderen geschilderd. De schilderij, 6 borstbeelden in medaillons, vroeger aan Van Dyck, thans aan Hanneman toegeschreven, bevindt zich in het Mauritshuis. Eene fraaie reproductie er van versiert de Oeuvres complètes de Christiaan Huygens, dl. I. voetnoot+ [krit] vs. 3 diuâ M.D.: diâ voetnoot3) M.D., 155. voetnoot4) Den 6den Jan. werd in den Haag in huwelijk ingeteekend ‘Joncheer Enno van Ferens mette WelEdele Jouffrouwe Jeanne Henderson’. (Mededeeling van den Heer A.J. Servaas van Royen). De kolonel Ferens vervulde in 1633 eene zending naar Oxenstiern, werd in 1644 bevelhebber van Sas van Gent en onderscheidde zich in den veldtocht van 1645. (Mém. de Fréd. Henri, 164, 344, 361). Zijne bruid was misschien eene dochter van kolonel Henderson, een Schot, die in 1622 bij Bergen was gesneuveld (t.a.p., blz. 11). voetnoot5) M.D., 147, met den titel: Aliud. voetnoot1) M.D., 155. In 2 HSS., het ééne met den titel: In mirabilem picturam duarum mulierum, creditam N. à Calcar. Jan van Calcker - N. in den titel is zeker eene afkorting voor: Nobilissimi - werd in 1499 in het land van Cleef geboren en stierf in 1546 te Napels. In het plaatsje Calcker is een beroemd stuk van hem, het sterfbed van Maria. voetnoot+ [krit] vs. 2 Quaeris, M.D.: Quaerit voetnoot2) M.D., 156. In 2 HSS. Den 12den Mei 1641 huwde de 15jarige Willem II de 6jarige Mary Stuart, dochter van Karel I. Den 1sten Jan. waren Wolferd van Brederode, François van Aerssen en de Heer van Heenvliet naar Engeland gereisd, om het huwelijksaanzoek over te brengen. voetnoot3) M.D., 156. voetnoot4) In 2 HSS. voetnoot5) In 2 HSS. De datum is afgescheurd, maar het versje staat op hetzelfde blad als het vorige. voetnoot6) De thans volgende, van het teeken * voorziene, versjes behooren tot de serie Varia supellex (M.D., 267-277). Zij komen alle ook in een klad voor, waar zij gedateerd zijn. voetnoot1) M.D., 155. voetnoot2) In M.D. is de titel: Eadem. voetnoot3) In 1 HS. voetnoot4) In 3 HSS. In het HS. is de titel: Eadem. voetnoot+ [krit] vs. 2 pedes 1 HS.: manus - manus hetz. HS.: pedes voetnoot1) In 1 HS. voetnoot2) In M.D. is de titel: Eadem. voetnoot3) In 1 HS. Dit versje is niet gedrukt. voetnoot4) In 1 HS. is de titel: Lucerna caet. voetnoot5) In 1 HS. is de titel: Tapetes. voetnoot1) vs. 1 nemo sentijt M.D.: nulli sensimus voetnoot2) In 1 HS. voetnoot3) M.D., 153. In 2 HSS. Zie op 6 Januari. voetnoot+ [krit] vs. 1 Hoc M.D.: Sic voetnoot4) M.D., 155. Ook in klad. voetnoot5) Ook in klad. voetnoot1) Het versje staat tusschen twee gedichtjes van 8 en van 20 Dec. 1642, maar heeft duidelijk den datum: 18 Jan. 1641. Misschien heeft H. het in Dec. 1642 van een ander blad overgeschreven. voetnoot2) In M.D. is in den titel het woord: byssea, weggelaten. voetnoot3) In M.D. is de titel: Rosae, calceorum vincula. voetnoot4) vs. 2 tenent M.D.: vetant voetnoot5) vs. 1 monet 1 HS.: jubet voetnoot1) In 1 HS. voetnoot2) vs. 2 Thaï 1 HS.: Lupa voetnoot3) In 1 HS. In M.D. is de titel: Tela muliebris arte perforata. voetnoot4) In 3 HSS., 2 met den titel: Globuli vestiarij. Dit versje is niet in M.D. opgenomen. voetnoot1) vs. 1, et ab Hercule: M.D.:. dubitatis? voetnoot2) In 1 HS. voetnoot3) In M.D. is de titel: Collare simplex. voetnoot4) 1 HS. heeft in den titel in plaats van Manchettes: Poignetten. voetnoot5) vs. 2 responde: 1 HS.: neutrum. sed voetnoot6) vs. 1 collecta lacinia talem M.D.: collecto syrmate talis - vs. 2 Fecit M.D.: Extiti voetnoot7) In 1 HS. voetnoot+ [krit] vs. 1 ut M.D.: quid? voetnoot1) In M.D. is de titel: Dentati telae limbi. voetnoot2) In 1 HS. is de titel: Lectica quatuor equis tracta. voetnoot1) M.D., 154. In 2 HSS. voetnoot2) In M.D. is de titel: Idem, nl. Mos aulicus retro vehendi. voetnoot3) In M.D. is de titel: Eadem, nl. Lectica detecta. voetnoot+ [krit] In marg.: Tota domus rhedâ componitur unâ. Iuuen. voetnoot4) In M.D. is de titel: Muccinium. voetnoot1) In M.D. is de titel: Idem, nl. Muccinium. voetnoot2) In 1 HS. In M.D. is de titel: Eadem, nl. Lectica detecta. voetnoot3) Bij vs. 8 in marg.: Mart. 6. 23. voetnoot+ [krit] vs. 5 lusit eerst: scripsit - vs. 8 de stippeltjes staan in het HS. voetnoot4) M.D., 155, waar in den titel ook de voornaam Gulielmi staat. Zie over Willem Staeckmans dl. II, 287: voetnoot1) M.D., 154. In het HS. heeft het versje geen titel. voetnoot2) M.D., 154. Het werk van Graswinckel, waarin H.'s lofdicht zeker is opgenomen, kwam mij niet ter hand. Dirck Graswinckel werd den 19den Sept. 1614 op 13jarigen leeftijd te Leiden als student ingeschreven. In 1647 werd hij fiskaal van het Hof van Holland, later ook griffier der Staten-Generaal en secretaris der afgevaardigden voor den vrede van Munster. In 1653 werd hij griffier der Chambre-mipartie te Mechelen, waar hij den 12den Oct. 1666 overleed. Hij heeft verscheidene juridische en letterkundige werken geschreven. Graswinckel was met H. zeer bevriend. (Er zijn 4 brieven van H. aan hem bij de Epist. Lat. en 11 van hem aan H. op de Leidsche Bibliotheek). voetnoot3) M.D., 157, met den titel: In eandem. In 2 HSS. Zie op 3 Januari. voetnoot4) M.D., 157. In 2 HSS. voetnoot5) De nu volgende, met * geteekende, versjes behooren weder tot de serie Varia supellex. voetnoot1) vs. 2 plurima M.D.: garrula voetnoot2) In 3 HSS. voetnoot1) In M.D. luidt de titel: Eadem. In furem. voetnoot2) M.D., 153, met den titel: In effigiem infantis Domini, et Mariae Matris caet. voetnoot3) M.D., 153. voetnoot1) De nu volgende versjes, die van het teeken * zijn voorzien, behooren tot de serie Homo. H. schreef er verscheidene in Maart en April en zette in 1643 de serie voort. Die van 1641 zijn te vinden in M.D., 259-263. voetnoot2) Bij vs. 1 in marg.: Matt. 7.3. voetnoot3) Bij vs. 2 in M.D. in marg.: Sudorem. voetnoot1) vs. 1 molli - corallo M.D.: tepidis - corallIs voetnoot2) In 3 HSS., één daarvan is het klad met den datum en den titel: In Cabeliauj orationem inauguralem et de Ratione interpungendi Libros XX. In het 3de HS. is aan den titel toegevoegd: Ad Barlaeum. Ioannes Cabeljau was tot professor in de rechten benoemd aan het Amsterdamsche Athenaeum. Den 2den Jan. 1641 hield hij zijne inaugureele oratie; den 30sten Jan. 1645 kreeg hij zijn ontslag, omdat er niemand meer op zijne colleges kwam (vgl. D.J. van Lennep, Illustr. Amstelod. Athen. Memorabilia, 127, sqq.). Cabeljau had in zijne intreerede gesproken de praeparamentis juris. Maar hij had vroeger eenigen naam gemaakt door het uitgeven van een paar bundels brieven en schijnt ook over interpunctie te hebben geschreven. Toen Gronovius hem in den Haag voor het eerst ontmoet had, schreef hij aan Nicolaus Heinsius (brief van 27 Febr. 1638 in Burman's Sylloge, III, 46): ‘Cogitare facile potes, quibus de rebus sermo fuerit nobis, nempe de interpunctionibus et epistolis scribendis’. voetnoot3) Bij vs. 2 in marg.: Sermo. voetnoot1) M.D., 154, met den titel: In aeneum pollicem Statuae Albani, ad P. Hoofdium possessorem. In 1571 had Alva in het kasteel van Antwerpen een metalen standbeeld van zich zelf doen plaatsen. Requesens liet het in 1574 wegnemen en, toen in Augustus 1577 het kasteel gesloopt werd, vond men het beeld en verbrijzelde het. De duim kwam later in het bezit van Hooft (Brieven, IV, 13) en werd door hem (Gedichten, uitg. Leendertz, I, 350) en door Vondel (uitg. Unger, 1641-1642, blz. 6) bezongen. voetnoot1) In Dec. 1640 waren de Portugeezen in opstand gekomen tegen Spanje en hadden den Hertog van Braganza tot koning uitgeroepen. voetnoot2) M.D., 154. In het HS. heeft de versregel geen titel. voetnoot3) M.D., 154. voetnoot+ [krit] Bij vs. 2 in marg.: Accus, ad τὸ αὐτόϕωρον per ω. voetnoot4) M.D., 153. voetnoot1) M.D., 153. voetnoot2) M.D., 153. Den 9den April werd de gezant van Portugal, Tristan de Mendoza Furtado, met alle plechtigheid in den Haag ontvangen (Aitzema, V, 198). Hij vertrok weer in het najaar. Aitzema noemt hem ‘een groot opsnyder’ (t.a. p., 320). voetnoot3) M.D., 159. Een HS. van het gedicht bevond zich in de collectie Slagregen (N^o 498), die in Dec. 1891 door de firma Fred. Muller onder den hamer werd gebracht. Zie over Jacob de Gheyn Jr. dl. II, 245. Hij werd in Utrecht begraven; Barlaeus maakte een Latijnsch distichon op zijn graf (Hooft's Brieven, IV, 304). voetnoot+ [krit] Bij vs. 8 in marg.: 1. Cor. 13.12.13. voetnoot+ [krit] vs. 4 ipse 1 HS.: Mortem - vs. 13 penu porro 1 HS.: penum calcas voetnoot1) vs. 6 De stippeltjes staan in het HS. voetnoot2) M.D., 160. Den 9den Juni had de Prins het beleg voor Gennep geslagen; den 27sten Juli gaf de stad zich over. voetnoot+ [krit] vs. 7 Poliorceta M.D.: Frederice voetnoot3) M.D., 159, waar aan den titel nog is toegevoegd: Pictoris praestantissimi. Michiel Janszen Miereveld, die in 1567 te Delft was geboren, stierf daar, volgens de Beschryving der stadt Delft, Boitet, blz. 779, den 27sten Juli 1641. Misschien schreef H. bij vergissing Juli in plaats van Augustus. voetnoot4) M.D., 159, met den titel: In effigiem meam ab eodem jam decrepito paulo ante obitum pictam. Het versje is niet gedateerd, maar staat op hetzelfde blad als het vorige. Dit portret van H. schijnt niet bekend te zijn. voetnoot5) Den 22sten Mei was de graaf van Strafford, onderkoning van Ierland, te Londen onthoofd. voetnoot1) M.D., 157. In het HS. heeft het vers geen titel. Zie op 3 Dec. 1644. voetnoot2) M.D., 51, waar aan den titel nog is toegevoegd: E Castris ad Gennepam. De 15jarige Willem van Oranje huwde den 12den Mei Maria Stuart, de oudste dochter van Karel I. De Prinses was 11 jaar. (Zie de beschrijving der huwelijksplechtigheid in de Mém. de Fréd. Henri, 279, 280). De Prins, die in April naar Engeland was vertrokken, keerde in Juni terug; zijne vrouw volgde hem in 1642. De Oxfordsche dichters bezongen natuurlijk het huwelijk en H., die zich de vriendschap herinnerde daar vroeger genoten (zie dl. I, 262), beantwoordde die huwelijksverzen. voetnoot+ [krit] vs. 49 Propitysque M.D.: Propensisque voetnoot+ [krit] Bij vs. 61 in marg.: Princ. Gulielmi in vexillo Symb. sub Sole oriente. In M.D. is daaraan nog toegevoegd: a me inscriptum. - vs. 96: Academiae Pro-Cancellar. voetnoot+ [krit] Christopher Potter (1591-1646), een bekend godgeleerde, was in 1640 benoemd tot vice-kanselier van Queens College te Oxford. voetnoot+ [krit] vs. 92 Facundis M.D.: Foecundis voetnoot1) M.D., 157. Anna Killigrew, de vrouw van Sir Robert, die aan het Engelsche Hof was verbonden, had haar huis in Londen tot een vereenigingspunt gemaakt van belangwekkende menschen. Gedurende zijn verblijf in Engeland in 1622 had H. de talrijke familie - Sir Robert had 12 kinderen - leeren kennen, in het gastvrije huis veel vriendschap genoten en er vooral vele bekende musici ontmoet (zie Sermones, II, vs. 150, sqq., en Jorissen, Const. Huyg., 118). H. is ook later met de familie in betrekking gebleven (zie Dietsche Warande, 1892, blz. 339). voetnoot2) M.D., 158. In het HS. en in M.D. heeft het versje geen titel. voetnoot3) M.D., 158. Zonder titel in het HS. en in M.D. voetnoot4) M.D., 158. voetnoot+ [krit] vs. 2 hausit M.D.: haurit voetnoot5) K.b., II, 156. In 2 HSS.; één daarvan is bij de Lat. gedichten; het heeft tot titel: Aen haer Schildery, die ick besitte. voetnoot1) M.D., 158, waar het versje geen afzonderlijken titel heeft. voetnoot2) M.D., 160. Nadat Gennep was ingenomen, bleef het leger nog een tijd lang bij het stadje, ‘pour en reparer les ruines et la mettre en estat de deffence’. (Mém. de Fréd. Henri, 295). voetnoot3) M.D., 152. In het HS. heeft het versje geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 5 intricatum M.D.: impeditum voetnoot4) M.D., 158. In het HS. en in M.D. heeft het versje geen titel. voetnoot5) M.D., 159. Zonder afzonderlijken titel in het HS. en in M.D. voetnoot1) M.D., 159. In het HS. en in M.D. heeft het versje geen titel. voetnoot+ [krit] vs. 5 Tethy M.D.: Thetidi voetnoot2) K.b., II, 156. voetnoot+ [krit] Bij vs. 16 in marg.: 1. Cor. 15.12. voetnoot+ [krit] vs. 8 niet in K.a. - K.b.: Rees op tot haren God, voetnoot3) K.b., II, 156. In K.a.: Voor een Boeck aen Ioffrou Anna Roemers. Waarschijnlijk schreef H het versje in een exemplaar van zijn werk Gebrvyck of Ongebrvyck van 't Orgel inde Kercken der Vereenighde Nederlanden, dat in 1641 te Leiden het licht zag. voetnoot1) K.b., II, 156.

Vorige Volgende

[1641]

Biblia M. Dorpiae dono missa Cal. ian. 1641Ga naar voetnoot2). a bon jour bon affaire le premier jour de l'an M. XLI. DC. C.H.à.M.V.D. fit ce plus beau present DV ciel et de la terre.

In obitum Othonis bar. de Gent toparchae Didenij Vezaliae victoris ac praefectiGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+.

In eundemGa naar voetnoot1).

In effigiem meam quinque liberorum vultibus cinctamGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+.

In nuptias Pollucis et LydiaeGa naar voetnoot3).

Epithalamium Ennonis Ferens et Ioannae HendersoniaeGa naar voetnoot4).

Contra secundas nuptiasGa naar voetnoot5).

In divinissimas effigies anus et puellae ab incerta manuGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

In nuptias principum Gulielmi Auriaci et Mariae BritannicaeGa naar voetnoot2).

De Tito et MaeviaGa naar voetnoot3).

In D. Heinsij Suppressam urinamGa naar voetnoot4).

In vesicam eidem laxatamGa naar voetnoot5).

Forceps *Ga naar voetnoot6).

Scopae focariae *.

Sella quadrupes *.

In principum Auriaci et Auriacae effigies domi meaeGa naar voetnoot1).

Solea ferrata *.

Eadem et cespes utilis *Ga naar voetnoot2).

Ephippium *Ga naar voetnoot3).

Lignum *.

(Forceps)Ga naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+.

Mensa *.

Lupatum *.

Lumina ferrea camino praefixa *Ga naar voetnoot1).

Mensa *Ga naar voetnoot2).

Manica de vulpina pelle *.

Fulcra focariaGa naar voetnoot3).

Candela candelabro inserta *Ga naar voetnoot4).

Tintinnabulum *.

Chirotheca *.

Aulaea *Ga naar voetnoot5).

Parietes aulaeis tecti *.

Pellis ursina. Ad Herculem *.

Saccus e pelle ursina fovendis pedibus *.

Idem *Ga naar voetnoot1).

Idem ex pelle lupina *Ga naar voetnoot2).

Teges fulta plumis anserinis *.

In praestantissimam picturam I. à CalcarGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+.

Ad carumGa naar voetnoot4).

In LenamGa naar voetnoot5).

Pier bruijgomGa naar voetnoot1).

Scopae vestiariae *.

Calceus *.

Idem *.

Fascia cruralis byssea *Ga naar voetnoot2).

Rosae calceis impositae *Ga naar voetnoot3).

Caligae bysseae *.

Clathra in fenestris *Ga naar voetnoot4).

Pileus *Ga naar voetnoot5).

Idem *.

Idem *Ga naar voetnoot1).

Plumae in pileo *.

Pileus *.

Ocrea Anglicana *.

Eadem *.

Zona virginalis *Ga naar voetnoot2).

Cingulum *.

Saetwerck *Ga naar voetnoot3).

Globuli. Knoopen *Ga naar voetnoot4).

Saccus in femoralibus *Ga naar voetnoot1).

Idem *Ga naar voetnoot2).

Vinculum pilei *.

Collare et tela singulariGa naar voetnoot3).

Manicae replicatae. Manchettes *Ga naar voetnoot4).

Calcar *.

Stapes *Ga naar voetnoot5).

Bracca *Ga naar voetnoot6).

Equi solea*Ga naar voetnoot7)Ga naar voetnoot+.

Thorax fenestratus *.

Idem *.

Annulus purus *.

Calceus more Gallico. À pontlevis *.

Crepida holoserica *.

Speelwerck *Ga naar voetnoot1).

Lectica. Vehiculum aulicum *.

Eadem *.

Eadem *Ga naar voetnoot2).

Eadem detecta. Calesche *.

RusticaGa naar voetnoot1).

Biblia M. Dorpiae dono missa Cal. ian. 1641Ga naar voetnoot2).
a bon jour bon affaire
le premier jour de l'an M. XLI. DC.
C.H.à.M.V.D.
fit ce plus beau present DV ciel
et de la terre.