Gedichten. Deel 1: 1607-1623

[1623]

Aende h^r. H. Nobel, oudburgemeester van Rotterdam¹⁾⁺.

Vriend Nobel, 'toude jaer sloot ghisteren sijn deuren,
Wat sult ghij niewicheyts in 't niewe sien gebeuren?

'Twenscht allom al om niew, wat pap verdouwen can,

'tKindt om de niewe kolff, 'twijff om een niewen man,

Veel mans om niewe wijffs, veel knechts om niewe heeren,
Veel vrecken om niew gelt, veel gecken om niew' kleeren,

Veel boeren om niew' vrucht, veel hoeren om niew' vreucht,

Veel kalen om niew haer, veel grijse om niewe jeught;

Veel maghere om niew vett, veel arme om niewe neeringh
Veel boose om niewe wett, veel booser om niew' leeringh,

Veel dorstighe om niew nat, veel leckre om niew gerecht,

Veel droeve om niewe vré, veel dolle om niew gevecht,

Maer hebb jck oock een beurt in 'sWerelts werre-wenschen?

1) L., 131.
Hendrik Willemz Nobel was van 1603 1605 Gasthuismeester te Rotterdam, bekleedde later verschillende andere betrekkingen, was in 1618 burgemeester, vervulde in de jaren 1623 tot 1645 dat ambt nog acht keeren en stierf 21 Juni 1649. (Mededeeling van den Heer J.H.W. Unger). Op de Leidsche Bibl. zijn 2 brieven van hem aan Huygens, in 1644 geschreven, die bewijzen. dat heide mannen op zeer vriendschappelijken voet met elkander omgingen.

+ [krit] vs. 9 eerst: Veel graghe om niewe wijn,

[p. 283]

 

Hoort Nobel vriendt, en lacht; jck wensch om niewe menschen:

15

Off wilt ghij claerder zien waer mij het schoen-oor spant,

 

Ick wensch in 'tniewe Jaer om 'toude Engelandt.

 

26. Decemb. 1622.

 

Lond.

 

6. Jan. 1623.

In litem poeticam Grotij et Guietti, super vini atque cerevisiae praestantia, pindari vaticinium¹⁾⁺.

Nescitis quod saxa sciunt, qui sola supremum

Fertis honorandi Carmina vatis opus;

Celsior has animas vulgo discriminat ardor,

Et minus immensum vate Poeta sapit:

Fari facta leue est; infecti praescia virtus

Illa dedit frondem vatibus, illa fidem.

Sufficit indicio quo non sublimior alter

Thebanam docuit Dorica verba Lyram:

Ille, futurarum, trans centum saecula, rerum

Prospiciens oculo vaticinante rotas,

Et fore qui largo cerebrum turbatus Iaccho

Tolleret insanum Gallus ad astra Deum,

Et quibus innocui, quantum Dea mista, liquoris

Sedat inexcultam sobria gutta sitim

Impeteret siccas uinoso scommate gentes,

Nominaque infami ter ueneranda mero:

Cui Batauus (non ille quidem, si caedere, si fas

Pungere, vel pugno vel cariturus acu)

Blandior, assertique recens a Nectaris haustu

Redderet et sapidas et sine felle vices,

Verba lacessitum non accusantia pectus,

Nec sine dente quidem, si sine bile sales,

Ille sacrò madidam decidit carmine litem,

Ille Deo plenus dixit, Ἄριστον ὕδωρ.

Lond. 17^o. Ian. Nocte nuptiali Dedelij²⁾.

1) Ot., I, 25; M.D., 302. Ook in klad; het laatste heeft tot titel: Pindari vaticinium. Op een ander blad, niet door Huygens geschreven, staan de verzen Contra Cereuisiam van Guiet, Pro cereuisia van Grotius en Arbitrium van Thorius. Het gedicht van den beroemden Franschen criticus, Franciscus Guietus (1575-1655) en dat van Grotius zijn te vinden in de Lettres choisies du Sr. de Balzac. Suivant la Copie à Paris, 1648, blz. 339, 340.

+ [krit] Bij vs. 4 is in het klad Hor. Sat. I, 4, vs. 40-44, (neque enim concludere versum Dixeris esse satis; caet.) aangehaald.

2) De datum staat onder het klad. Zonder twijfel speet het H. zeer, dat hij de bruiloft van zijn onden leermeester en vriend niet heeft kunnen bijwonen, waarvoor zijne onders, zusters en broeder den 13den Jan. naar Amsterdam waren gereisd (Dagb., blz. 5). Den 19den Dec. werd Dedel op 34jarigen leeftijd in huwelijk ingeteekend met de 25jarige Isabeau de Vogelaer, een nichtje van Constantyn's moeder (t.a.p.).
Ot., VI, 168; K.b., II, 558. H. stelde deze Voor-maning in de plaats van het volgende stuk, dat hij eerst geschreven had als inleiding voor zijne vertaling:
Men kent mij voor een stout wederspreker van alle Oversettingen; Selfs van de ghene die ick bekenne dat nutticheits halven niet en behooren wedersproken te worden, kan ick mij qualyck beletten te walgen, soo wanneer 't sich gedraegt, dat ick de oorspronckelicke Tale verstae ende mij soo stege Menschen ontmoeten die oock de oversettinge boven 't overgesette derven verheffen. Want dewijl de stoffe de selve blijft, ende midsdijen dat over-prijsen alleen op de aerdicheit van 't uytspreken gevest wordt, meene ick noyt toe te staen dat oyt de Tolck die eigene aengenaemheid, oft beter, die aengename eigenschapp vanden voor-seggers woorden genaken kan; ten zij bij omspraken; die dan menighmael soo ongevoelick vande waerheit aff leiden, datmen noch beter de oprechte rouwicheid uyt staen soude, dan 'tgevaer van bedrieghelicke bywegen. Niettegenstaende soo bitsen vooroordeel, ben ick noch de Mann die mij de oversetting onderwonden hebbe van 'taerdighe Italiaensche werck, daervan hier weinighe proeven achter aen volgen, mogelick als bewijsredenen van 'tgene ick tegen de vertaling staende houde. Seker tot sulcken ende ben ick te vreden die te laten gebruycken, Biddende ondertusschen wie sich het Boeck-beroep oyt bekroont heeft, met mij te bedencken, off, in gevalle van Oversettingen (die wij doch door de all-begeerlickheid deser tijden niet en konnen ontgaen) dese te voren ongebruyckte maniere van doen daer voor niet te houden ware, dat sij in 'tvertalen van Gedichten soo de geesticheid vande uytsprake naertracht, dat sij sich minst vande waerheid af geeft. De Fransche oversettingen buytens dichts die ons van dit Herder-spel ter hand komen, hebben 't soo vermomt, dat sij mij van Guarini wel eer deden oordeelen, als oock geleerde Luyden van Homerus uytspraken, hebbende niet als de Latijnsche oversettinge van sijn Gedichten verstaen, ende daer op ernstelick gevraegt off die gecke Grieck oock bij Menschen van verstand in achting wesen konde. Hoe konden sij min met all dat over ende weder Hunc vero rursum Dea caesijs oculis Minerva. Hanc rursus allocutus est valde prudens Telem.. Pedibus celer Achilles. Dea albas-habens-ulnas Iuno. Hunc vero. Hanc autem. met all die toenamen van Menschen en dingen, die eighen Griecksche segs-woorden, die in haer eerste maecksel soo voll aerdighe defticheits steken? Hoe konde ick min met alle dergelijcke verapingen die noodelick d'een van d'ander Tael lijden moet, ende in dit allersoetste Gedicht soo veel scherper afsteken als het in sijne eighen oorspronghe boven alle soort-gelijcken staet? De gerijmde vertaling, soose ten eenen mijns bedunckens maer vande middelmatighe is, vind' ick ten anderen den eersten Schrijver soo konstich belieghen, dat ick niet laten kan dien Oversetter oft van onwetenheit, oft van onachtsaemheit oft veeltyds van beiden schuldigh te houden. Van dus langher hand most mijn Leser leeren hoe ick tot een' sake vervallen ben die ick in andere soo verworp. In een woord de Rima sciolta, het Rijmeloos ongebonden dicht vande Italianen heeft mij doen hopen, datmen met even soo veel bods ten naesten bij even soo ver reicken soude mogen. En, seide ick, dewijl sich die stercke Pennen die ruymte geven, wat reden dwingt ons tot scherperen dwang? Dus sonder mij doorgaens aen eenigh rijmen te verbinden dan daer ick merckte den Auteur sulx oft ernst geweest te hebben oft onverhoedts ontvallen te zijn, hebbe ick mij elders, namenlick inden Choro, aen all de selve maten en weerslagen verplicht, die hij met soo veel moeytens niet ontworpen en heeft, oft sij en hebbens bijnaer wel soo veel in 'tnaerbootsen gekost, daer ick gaern bekenne de waerheit somtijds vrij wat krachts geleden te hebben, emmers vrij wat vercierings, soo 'tgeen verkleiningh heeten moet. Endelick, dese jongens zijnder af gekomen, met een' goede menighte, maer die wat bet als 'teen vijfde deel van 'tSpel uytmaken. De andere vier hebben van onse kloeckste Ionge letter-luyden door mijn toedoen onder sich laten verdeelen, sullende, acht ick, schier of mergen te vreden zijn haer goud onder mijn koper te laten smelten, ende soo t'samen een Niew werck aenden dagh helpen stellen dat sommige, naer wat gewoontes, aenvaerdelick oordeelen sullen. Te weten, mihi si concedere nolis, Multa poëtarum veniet manus auxilio quae Sit mihi. nam multo plures sumus. (Hor.). Voor eerst is 't reden dat ick eerste hooft-ketter den eersten slagh vande oordeelen uyt stae. Soo verre ben ick van die 'tmijnen voordeel te willen afbedelen, dat ick oock de all te gunstighe Rechters niet versekeren derve van mijn eighen tegenseggen vrij te gaen, op den grond die ik boven aengeroert hebbe. Want, sonder ons te vleijen, zijn de vertalingen van fraeye schriften veel meer als schaduwen van schoone lichamen? en zijn die niet menighmael de ongelijckste, de mismaecktste? 9^o. Mart. 25.

[p. 284]

Yet overgesetts.
Voor-maning ¹).

Neemtmen de ruymte in 't Oversetten, soo kan de waerheid niet vrij van geweld gaen: Staetmen scherp op de woorden, soo verdwijnt de

[p. 285]

geest vande uytspraeck. Vinden wij dit waer inden ongebonden Stijl, wat kanmen van vertaelde Dichten hopen, die geene verstandige sullen ontkennen het derdendeel van haere waerde den aerd van schryven schuldigh te zijn? Nochtans, Leser, dese toemaet behoort mede aen van als¹⁾. Gewennt u eens aenden ongewoonen sleur van der Italianen Thooneel-Stijl, ende helpt mij overleggen, off niet, in gevall van vertalinge, dese meest rijmeloose regelen onder meesterlicker handen dan de mijne geraeckt, den minsten afbreuck van aerd ende van waerheid lijden souden. Soo weinigh mogense u mishagen, multa Poetarum veniet manus, auxilio quae Sit mihi, nam multo plures sumus, die de hand aen dese niewe Reyen geslagen hebben, ende schier of naer eens den heelen Herder de Hollandsche huyck om sullen hangen, wanneer eenighe jonge Letter-luyden gedoogen sullen haer Goud onder mijn Koper gesmolten te worden²⁾. Voor eerst was het redelick dat ick eerste Hoofdketter in desen den eersten stoot vande oordeelen uyt stonde. Doch soo verre ben ick van die t'mijnen voordeele te willen afbedelen, dat ick oock de all te gunstige Rechters voor myn eighen tegenspreken niet en derve versekeren, op den grond die ick boven aengewesen hebbe. Want, sonder ons te vleyen, zijn de vertalingen van fraeye Schriften veel meer als schaduwen van schoone lichamen? ende zijn die niet menighmael de ongelijckste, de slimste, de mismaeckste³⁾?

1) Het 6de boek der Ot. en het 4de van K.a., waarin de vertaling werd opgenomen, hebben den titel Van Als. In K.b.is de zin Leser tot Van Als weggelaten.

2) Het plan is niet ten uitvoer gebracht; vermoedelijk waren het de jonge Leidsche vrienden van Huygens, Van der Burgh en Brosterhuysen, die hunne medewerking hadden toegezegd. In K.b.is deze zin uit de Voor-maning weggelaten.

3) In K.b.volgt hier een lang Latijnsch citaat uit Hieronym. Presb. praefat. in Chron. Eusebii, dat noch in het HS. noch in ééne der oudere uitgaven voorkomt.

[p. 286]

Del pastor fido atto primo. Scena seconda¹⁾⁺⁺⁺⁺.
Eerste Bedrijv. Tweede Uytkomst.
Mirtillo. Ergasto.

mirt.

Wrang' Amarill, die selver met het bitter
Van uwen naem leert bitterlick beminnen,
O Amarill veel blancker en veel schooner
Dan 'tschoone blancke Keelkruyd,
Maer doover en voorvluchtiger en feller
Dan self de doove Slangh is;
Misdoen ick v met spreken,
Mijn hert sal swijgend' breken.
Maer ‘thoog’ en 'tlaeghe land sal voor mij schreewen,
Soo sullen dese bosschen,
Die'ck uwen schoonen name
Soo dickmaels leere melden:
In 't weenen der fonteinen,
In 'truysschen vande winden
Zult ghij mijn' treuring vinden,
De deernis en het pijnen
Zal in mijn aensicht spreken,
Ia word' het alle stomm, ten langen laesten
Sal noch myn sterven schelden
En myne dood sal v myn' smerte melden.

erg.

Mirtill, de Minn was oyt een' felle quelling,
Maer meer, hoe meer besloten:
Want vanden toom der woorden
Daer med' een' Minnaers tong wordt ingebonden
Gewint sij kracht en sterckte
En is gevangen feller dan ontbonden.
Ghij hoordt mij dan de oorsaeck van uw' Vlamme
Soo langhe niet te hebben achterhouden,
Die mij de vlamme self niet kondt verberghen.
Hoe menighmael hebb ick gesegt, Mirtill brandt,
Maer hij gaet swijgen, en sijn vier verteert hem.

mirt.

Ick hebb mij selfs misdaen om haer te schoonen,
Beleefd' Ergasto, en ick bleef noch in 't swijgen,
Maer de noodsaklickheid is 't die mij stout maeckt.
'Khoor een gerucht van aller sijden momplen
Dat mij door d' ooren heen tot in het hert slaet,
Van Amaryllis haest aenstaende Bruyloft,

1) In K.a. luidt de titel: Vyt den Trouwen Herder van Battista Guarini.

+ [krit] Bij vs. 4 in marg.: Ligustro.

+ [krit] vs. 4 K.b.: Dan heldere Liguster

+ [krit] vs. 27 K.a.: Ghy koort my d' oorsaeck dan van uw' ontsteken,

+ [krit] vs. 33 Ergasto K.a.: Ergast'

[p. 287]

 

⁺⁺⁺⁺⁺

 

Maer wie dat daer af spreeckt, swijgt all de reste,

 

En ick en derv niet dieper ondersoecken

40

Soo wel om achterdenck van mij te weeren,

 

Als om niet waer te vinden 't gen' ick vreese.

 

'Kweet seer wel, en de Minn bedriegt mij geensins,

 

Dat mij mijn' arm onwaerdicheit niet toe laet

 

Te hopen dat mij oyt tot een'ghen tijde

45

Soo schoonen Nymph, soo lustigh en soo aerdigh,

 

Soo Goddelick van bloed, van geest, van aensicht,

 

Ter echtelicker Trouw verbonden werde.

 

Ick ken seer wel den inhoud van mijn' Sterre:

 

'Kben tot de vlamm gemaeckt en alleen waerdigh

50

Om haer te branden, niet van haer te nutten.

 

Maer is het soo bestelt in 's Hemels voor-raed

 

Dat ick mijn dood, en niet mijn leven minne,

 

'Kwaer' wel ter dood bereidt, soo sij maer wilde,

 

Als oorsaeck van myn' dood, mijn' dood begnaden,

55

En mij bewaerdighde met haer' schoon' oogen,

 

En maer en seide, Sterft, op 't laeste suchten.

 

Ick wilde dat sij mij, eer dat haer bruyloft

 

Een ander gaet voor mij geluckigh maken,

 

Maer eens en hoorde. Nu soo ghij mij lief hebt,

60

Oft met mij deernis hebt, beleefd' Ergasto,

 

Stelt v te werck om mij daer toe te helpen.

 

erg.

 

Dat's een gerechte wensch, en slechte looning

 

Voor een die sterven gaet, maer swaer om krijgen.

 

Sij waerd'er qualijck aen, soo oyt haer Vader

65

Quam' te vernemen dat sij d'oor' geneight hadd

 

Tot eenigh steelsgewijs versoeck, oft dat sij

 

Des voor haer' Schoonvader den Priester vuyl viel'.

 

Daerom is 't moglick dat sij van u voorloopt,

 

En moglick heeft s' v lief en dervt 't niet thoonen:

70

Een' vrouw is wel in hare lusten brooser,

 

Dan wij, maer in 't bedeck van lusten looser.

 

En of 't all waer waer' dat sij v beminde,

 

Wat kond sij anders doen dan voor u vlieden?

 

Hij luystert te vergeefs die niet kan helpen.

75

Hij vluchtt medoogentlick, die met sijn still-staen

 

Een ander quellen souw: en hij doet wijslijck,

 

Die strax laet gaen het ghen' hij niet kan houden.

 

mirt.

 

Of dat waerachtigh waer', of ick 't geloofde,

 

Geluckigh mijn verdriet, en liev' mijn' quelling!

+ [krit] vs. 40 Soo wel Ot.: Niet min

+ [krit] vs. 42 K.a.: Ick weet, en laet my niet van min bedriegen,

+ [krit] vs. 45 lustigh K.b.: geestigh

+ [krit] vs. 58 gaet K.b.: gae

+ [krit] vs. 77 K.b.: Die spoedigh los laet dat

[p. 288]

 

⁺⁺⁺⁺⁺

80

Soo zij den Hemel uw beschutt, Ergasto,

 

Verswijght mij niet wat Herder onder ons is

 

Soo grooten sterren-vriend en soo geluckigh?

 

erg.

 

Hebt ghij gheen' kenniss aen den jonghen Silvio,

 

Montanos eighen zoon, Dianas Priester,

85

Dien Herder huydendaeghs soo rijck, soo ruchtigh?

 

Dien fraeyen jongeling? die is het selver.

 

mirt.

 

Geluckigh jongeling, die uw geluck-lot

 

In soo onrijpen ouderdom soo rijp vindt!

 

'Kbenijd' u 'tuwe niet, maer klaeg' van 't mijne.

 

erg.

90

Ghij mooght hem oock seker niet benijden,

 

Want hij meer deereniss dan nijds verdient heeft.

 

mirt.

 

En waerom deerniss?

 

erg.

 

Want hij haer niet lief heeft.

 

mirt.

 

En leeft hij oock, en heeft hij hert en ooghen?

 

Hoewel soo'kt recht aenschouwe,

95

Haer schiet gheen' vlamm meer over,

 

Voor eenigh ander hert, sints sij op 't mijne

 

Uyt die twee schoone ooghen

 

All 'tvier verademt heeft, en all haer liefde.

 

Maer waerom doch sulck een juweel gegeven

100

Aen die het niet en kent, aen die 't verwaerloost?

 

erg.

 

Om dat den Hemel ons met dat versamlen

 

Arcadias heil belooft. hebt ghij geen' kennis

 

Hoe alle jaren hier aen ons' Goddinne

 

D'ellendighe, de dootelicke schatt-schuld

105

Van eener Nimph onnoosel bloed betaelt wordt?

 

mirt.

 

'Tzijn niewe tydingen die ick noyt hoorde,

 

Oock ben ick nieweling in des' gewesten,

 

En altijd meest geweest een boss-bewoonder,

 

Gelijck 't de Minn, gelijck mijn' Lot begeert heeft.

110

Maer wat voor sond' is 't toch die dit verdient heeft?

 

Hoe gaert een Godlick hert soo hoogen gramschap?

 

erg.

 

Ick sal u 'theel' verhael van ons' ellenden

 

Dat uyt der eicken schorsch, 'klaet staen de menschen

 

Medoogen en beklagh souw konnen trecken,

115

[Van voren af ten einde toe vertrecken.]

 

In d' oude eewen, als des Tempels sorghe

 

En 'theiligh Priester-ampt den jongen Priesters,

 

Gelijck als nu, noch niet was toegelaten,

 

Quam een e'el herder-knecht, genaemt Aminta,

120

Doe Priester, een' Lucrina te beminnen,

 

Een wonder schoone Nimph en wonder geestigh,

+ [krit] vs. 91 deereniss Ot.: medeleeds K.b.: Want hy veel deernis meer

+ [krit] vs. 106 die ick noyt K.b.: die 'k noyt en

+ [krit] vs. 109 mijn Ot.: 't mijn

+ [krit] vs. 110 toch Ot.: oock

+ [krit] vs. 115 ontbreekt in HS. en Ot.

[p. 289]

 

^+++++++

 

Maer wonder trouweloos, en wonder ijdel.

 

Langh hadd sij aengenaem, oft emmers thoonde't

 

Met haer geveinsde trouweloose wesen

125

De suyvre Minn des Herders haeres Minnaers.

 

Ja voed' hem, armen knecht, met valsche hope

 

Soo lang als hy geen minn-genoot en hadde;

 

Maer niet soo haest (siet doch 'tonstadigh Meissen)

 

Hadd haer een Boeren-herder-jool bekeken,

130

Sij'n weeck voor 'teerst' gesicht, voor 'teerste suchten,

 

En gaff sich heel de niewe Minn ten besten

 

Eer emmer Minne-nyd Amint' in ['t] hert viel.

 

Beklagens waerd' Aminta, die sij zedert

 

Vlod' en verachte, sonder dat de boose

135

Hem emmer hooren meer oft aensien wilde.

 

Of de bloed suchten gingh, en of hij weende

 

Bedenckt dat ghij, die 't Minnen bij de proev' kent.

 

mirt.

 

Oh! dat's de grootste pijn van alle pijnen.

 

erg.

 

Maer doe hij oock met sijn' verloren herte

140

Sijn suchten en sijn klagen hadd verloren

 

Bad hij Diana aen: Diana, seid hij,

 

Hebb ick u oyt met onbevleckter handen,

 

Met een onnoosel hert een vier doen branden,

 

Wreeckt ghij mijn' trouw, mijn trouwe bij de trouwe

145

Van een' schoon' trouweloose Nimph verraden.

 

Diana hoorde nae de smeeck-gebeden

 

Des trouwen Herders haers beminde Priesters:

 

Zoo dat de toorn opblasende 'tmedoogen

 

De vinnicheit ontstack; die haer ded' nemen

150

Haer' straf-gepeesden Boogh, en schielick schieten

 

Onsichtbaerlick' maer doodelicke pijlen

 

In't midden van 't ellendige Arcadien.

 

Daer stierven sonder hulp, en sonder deerniss

 

De Menschen heen van alle soort en ouder,

155

De baet was bateloos, de vlucht ontydigh

 

De konsten sonder nutt; en in 't genesen

 

Viel menighmael de Meester voorden siecken.

 

Daer bleef alleen een' hoop in all' d' ellende

 

Van 's Hemels hulp. soo werdter strax gesonden

160

Om troostelick bescheed aen 'tnaest' Orakel;

 

Daer quam een' antwoord af, goed om begrijpen,

 

Maer schrickelick en doodlick boven maten;

 

Dat Cinthia gestoort was, en alleenlick

+ [krit] vs. 122 in marg.: vana.

+ [krit] vs. 132: gelosia.

+ [krit] vs. 154: sesso.

+ [krit] vs. 128 Meissen K.a.: Meisken

+ [krit] vs. 132 't niet in het HS.

+ [krit] vs. 147 haers Ot.: haer K.b.: haers

+ [krit] vs. 150 straf- K.a.: hard

[p. 290]

 

⁺

 

Te paeyen soude zijn, indien Lucrina,

165

D'ontrouwe Nimph, oft voor haer ijemand anders

 

Van onse volck, en door Amintas handen

 

Aen de Goddinn ten offer werd' gegeven.

 

Lucrina dan, na lang-vergeefsche klachten,

 

Werd, als een droevighe slacht-offer, henen

170

Met groot gevolgh geleidt na 't hooge Autaer:

 

Daer viel sij voorden voet, voet hares Minnaers,

 

Voet die haer soo vergeefs soo lang gevolght hadd;

 

Daer boogh sij bevende de swacke knijen,

 

En wachte maer de dood van sijne wreetheid.

175

Aminta onverzaeght trock 'theiligh swaerd uyt:

 

Van buyten scheen 't aen sijn' ontsteken lippen

 

Hij stack voll wraeck en toorn: Daer mede sprack hij,

 

Tot haer gewendt, en met een veegh versuchten,

 

Lucrina leert uyt uw' ellend' wat Minnaer

180

Ghij hebt gevolght, en wie ghij hebt verlaten,

 

Leer het uyt desen slagh: met dese woorden

 

Treft' hij sich selfs; en berghden in sijn' borste

 

Het heele swaerd, en viel haer in de armen

 

Gelijck als offerhand en Priester t'samen.

185

Op een soo niew' soo schrickelicken schouwspel

 

Versonck de arme Maegd in diepe flauwte,

 

Half dood half levendigh, en qualick seker

 

Off haer de pijn of 't swaerd doorsteken hadde.

 

Maer soo sij eerst stemm en gevoelen weer kreegh

190

Sprack sij al klagende, Trouw' kloeck' Aminta,

 

O al te laet voor mij bekende Minnaer,

 

Die met u dood mij leven doet en sterven,

 

Was uw verlaet mijn' schuld, siet ick betaelse

 

Met eewighlick mijn' Ziel aen d' uw' te voeghen;

195

Soo met dat woord trock sij den selven deghen,

 

Die van het lieve bloed noch lauw en rood was,

 

Uyt 't dood' en al te laet beminde lichaem

 

En priemde 't in haer' borst, en liet sich vallen

 

Recht op Aminta, die noch qualick dood was,

200

En moglick in sijn' Arm den stuyt gevoelde.

 

Sulck was haer' beider end, tot sulcken ende

 

Bracht haer te grooten Minn, te grooten Ontrouw.

 

mirt.

 

Ellendigh Herder-knecht, maer oock geluckigh,

 

Die soo wyd-ruchtighen veld hadd genoten

205

Tot sijner trouwen blijck; en om 'tmedoogen

 

In ijemands hert met sijn' dood te doen leven.

 

Maer wat geviel van d' uytgesieckte Menschen?

+ [krit] vs. 193 Ot.: Verliet ick u met schuld,

[p. 291]

 

⁺⁺⁺

 

Werd' Cynthia gepaeyt, nam 't quaet een ende?

 

erg.

 

Haer toorn verflauwde wel, maer gingh niet over.

210

Want 'tnaeste jaer, schier inde selve maenden

 

Verbitterde den haet met eenen invall

 

Veel ongenadelicker dan te voren;

 

Zoo datmen weer 'tOrakel gingh beraden,

 

En kreegh daer antwoord af veel droeffelicker,

215

Veel wreeder noch dan d' eerste was gegeven.

 

Dat men soo dan, als voorders alle jaren

 

Een' vrouw oft Maegd voor de Goddinn souw slachten,

 

Die vijftien jaren oud, en nemmer boven

 

De twintigh waer', op dat het bloed van eene

220

Den toorn versloegh' die velen toebereidt was.

 

Noch werd' het Vrouw-geslacht een' al te wreede,

 

En soo ghij haren aerd wilt recht bemercken

 

Een' onbetrachtelicke wett gegeven;

 

Een wett in bloed geschreven, dat van doen af

225

Wat vrouw oft Maegd in d' een' manier oft d' ander

 

Der Minnen trouw vervalschten oft bevleckte,

 

Soo niemand voor haer stierf, self tot het sterven

 

Gansch onvergevelick verwesen werde;

 

Soo hoopt dan nu den goeden ouden vader

230

Van onse swar' en grouwelicke plagen

 

In dese Bruyloft-feest het end te vinden;

 

Want weinigh tyds daer aen, 'tOrakel, zijnde

 

Van niews gevraeght wat ende toch den Hemel

 

Van onse swaricheit voorschreven hadde,

235

Voorseide 't recht in dese selve woorden,

 

Ghij sult geen ende sien van uwe qualen

 

Voor dat de Minn twee Hemel-spruyten trouwe,

 

En d' oude schuld van een' ontrouwe vrouwe

 

Een Trouwen Herders trouw sal sien betalen.

240

Nu in Arcadien zijn nu ten daghe

 

Geen rancken meer van Hemelicke wortel,

 

Dan Amarill en Silvio, want d' eene

 

Van Hercules, en d' ander komt van Pan af;

 

En noyt en hadden wij, gelijck daer nu zijn,

245

Door ons' onachtsaemheit, een' Mann en Vrouwe

 

Van d' een en d' ander' tack; daerom Montano

 

Met groote reden wel daer van magh hopen;

 

En hoewel voor als noch op 'tgen' den Hemel

 

Geantwoordt heeft noch niet met all gevolgt is,

250

Soo is doch dit de grond; de rest leght voorders

 

Verborgen in sijn grondeloose diepte,

+ [krit] vs. 239 Een K.a.: Eens

+ [krit] vs. 240 nu ten daghe K.a.: t'onser dagen

+ [krit] vs. 251 sijn Ot.: de

[p. 292]

 

⁺

 

Om eens de vrucht te zijn van dese Bruyloft.

 

mirt.

 

O aller ghij ellendigste Mirtillo!

 

Soo menighe bestryders,

255

Soo menigh oorlogs-wapen

 

Op een Hert dat gaet sterven?

 

En was niet, sonder 'tnoodlot,

 

De minn genoegh gewapent t' mijner straffe?

 

erg.

 

De wreede minn, Mirtillo,

260

Wordt wel gevoedt, maer nemmermeer versadight,

 

Met tranen en met pijnen.

 

Komt gaen wij, ick belov v

 

'Ksall all mijn' macht gebruycken

 

Dat u de schoone Nimph van daegh gehoor gev'.

265

Leeft ghij tewijl in ruste,

 

Die suchten en dat klagen

 

Zijn niet, na uw behagen,

 

Verkoelingen des herten,

 

Het zijn veel eer onstuyme Winde-vlagen

270

Die uwen brand met niewe Minne-smerten

 

Ontsteken doen, en terten,

 

En meestendeel op 's minnaers hooft beruyen

 

Uyt wolcken van verdriet veel' tranen-buyen.

Wett, groote wett, in Iupiters voorsinnen
Geschreven, ja geboren,
Diens soete dwang en lieffelick verkrachten
All dat geschapen is met Ziel en sinnen
Vervoert, en doet bekoren
Met 'tghen' het niet en kent, en daer na trachten:
Wett, groote wett, diens machten
Niet dat alleen het ghen' wij met het vlieten
Der uren sien vernieten,
Een' broose schorsch, maer 'tinnerlick bestieren
Van oorsaecks kettingen doen gaen en swieren.
Gaet dese Wereld groot, sien wij se baren
Soo vreemden wonderheden,
Leeft daer een geest die met sijn krachtigh leven
Wat Sonn en Maen beringt en sterre-scharen
Van boven tot beneden
Sijns selven deeligh maeckt, en met doet leven.
Wordt 'tleven ons gegeven

+ [krit] vs. 273 Uyt K.b.: Wat (drukfout).

[p. 293]

 

⁺⁺⁺⁺⁺

 

Genieten 't kruyderen, genieten 't dieren,

20

Siet d' Aerde sich vercieren,

 

Siets' oock somtyds haer' kalen kopp verromplen,

 

All wat des Hemels onverwerrt verwerren

 

Op 'smenschen hoofd doet dalen,

 

Daer van de naem hier onder is gesproten

25

Van blij', van droevighe, van wreede sterren,

 

Daer in ons' levens palen

 

Daer in ons' stervens uer is afgesloten,

 

All dat het hert verdroten,

 

All dat het leven doet gerust van sinne,

30

All dat de Luck-Goddinne

 

Doet, geeft en neemt, na 's Werelds blind gelooven,

 

Is all alleen uyt uwe kracht van boven.

 

Waerachtigh, onvermydelick voorseggen,

 

Indien 't in uw beleit is

35

Dat oyt Arcadien, na soo veel' wonden

 

In vrede-rust herlevende sal leggen,

 

Zoo 'tghen' ons voorgeseit is

 

Door ons' Orakelen beroemde monden

 

Van u is afgesonden,

40

Voeght ghij in uw ongrondelick believen

 

Twee [noodelotsche] lieven,

 

En hebben ons haer' stemmen niet belogen

 

Wie stuyt' er d' uytkomst noch van uw vermogen?

 

Hier leeft een knecht, die aller medelyden,

45

Die aller minnen rouw is,

 

Die vanden Hemel komt en strydt' er tegen

 

Hier sien wij weer een' ander 'thert bestryden

 

Dat hij vergeefs getrouw is,

 

En stooren uwen will met sijn beweghen,

50

En hoe hij minder seghen

 

Hoe minder loon verkrijght voor traen en rouwe

 

Hoe heeter is sijn' trouwe,

 

En die hem is een doodelicke schoonheit

 

Behoort een ander toe die haer te hoon heit.

55

Staen dan dus onder hun des Hemels machten

 

In eewigh wederspannen,

 

En rent het eene lot het ander tegen,

 

Oft willen wij noch eens van onder trachten

 

Den Hemel 't overmannen?

+ [krit] vs. 41 in marg.: fatali.

+ [krit] vs. 53: fatale.

+ [krit] vs. 29 doet K.b.: maeckt

+ [krit] vs. 41 noodelotsche niet in het HS., waar er stippeltjes voor in de plaats staan, doch wel in Ot.

+ [krit] vs. 53 doodelicke K.b.: noodlotlijcke

[p. 294]

 

⁺⁺

60

Heeft noch ons' hoop' niet tooms genoegh gekregen,

 

En treckt sij weer den deghen,

 

En wapent sij van niews niew' Hemel-winnaers

 

Van Minnaers en geen' Minnaers?

 

Is dit ons' macht, en sullen sich twee blinden

65

De Minn en Haet den Stern-dwang onderwinden?

 

Ghij die, van boven lucht, luck, lot en sterren

 

Hoog-machtigh Hemel-drijver

 

Stiert Goddelick ons hert en ons van-binnen,

 

Slaet toch een oogh op dit vertwijfelt werren,

70

Vereent met Vader-ijver

 

Uw Lot met Liefd' en Haet, en 'tvier van Minnen

 

Met koele vluchters Sinnen;

 

Dat soo de blinde weer-will van een ander

 

Ons' oude heil-beloft niet en verander.

75

Wie weet oock? [dat] wij mog'lick

 

Als onvermijdlick vreesen

 

Sal een' verheuging wesen.

 

Hoe weinigh kan ons oogh van d' Aerde raken,

 

Hoe swaerlick kan 'tbestaen voor 't Sonne-blaken!

 

Finis¹⁾.

+ [krit] vs. 69 toch Ot.: doch

+ [krit] vs. 75 dat niet in het HS. Er stond eerst Die, maar het is doorgeschrapt.

1) Onder het HS. staat alleen het jaartal. Tooneel 1, 3, 4 en 5 der 1ste acte (dus ongeveer ⅖ gedeelte) zijn onvertaald gebleven.

Augustin. Dulciloq. 2. c. 15²⁾.

Te diligo, te mi Deus, te diligo,
Qui perculisti cor meum verbo tuo;
Sic terra, sic coelum tuum dictant mihi,
Sic omnis uniuersitas omnes monet,
Quo simus uniuersi inexcusabiles.

2) Het versje is niet gedateerd; het is waarschijnlijk fragment.

Nemo sibi³⁾.

'Tschynt datmen niet en leeft off andre moeten 't weten,
'Tschijnt datmen niet en weet off andre moeten 't eten,
'Tschynt datmen niet en eet off andre moeten 't sien,
'Tschijnt datmen niet en siet men thoone het voorde lien,
Leeft, weet, eet siet men niet door, voor, met, om malcandren,
Daer leven eten, sien en weten hanght van andren?

Hag. Com. Non. (5) April.

3) L., 132. Boven het versje staan de versregels van Martialis (XIII, 1, vs. 1, 2):

Ne toga cordijlis et paenula desit oliuis,

Aut inopem metuat sordida blatta famem.

Onder het versje staan de woorden: Nisi te scire hoc sciat alter. Paullum sepultae distat inertiae celata virtus.

[p. 295]

Susanne un iour¹⁾⁺.

Susanne, un iour je te fis sacrifice
De mon amour; et mon ame nouice
Se promettant de te trouuer propice

Susanne, un jour,

Me nourissoit d'une ombre d'apparence;
Dont, resolu à la perseuerance,
Ie ne m'ostoy le bien de ta presence

Susanne, vn jour.

Ie t'alloy veoir comme un Leandre à nage,
Ie te suiuoy ne plus ne moins qu'un Page,
Loin de tes yeulx, je m'estimoy un aâge

Susanne, vn jour.

Or que le fruict de mes cheres folies
Ne me reuient qu'à veoir que tu m'oublies
Pour un second, et autrepart t'allies

Susanne, un jour:

Ie quitte aussij noz froides entreveuës
Pour me trouuer des chaudes bien-venues
Là où mes nuicts me seront deuenuës

Susanne, un jour.

Va, vis contente; acheue l'entreprinse
De tes desseins; mon Ame mieux apprinse
Ne sera plus comme tu l'as surprinse,

Susanne, un jour.

Si cependant ton aâge te devance;
Ha, que le Ciel de juste recompense
Guerdonnera ta faute et ma constance

Susanne, un jour!

Ha! que soudain mon ardeur offencée
S'appaisera d'un subject de risée,
En te trouuant comme fut caressée

Susanne un jour,

d'amour sollicitée Par deux viellards.

ludibundus. Prid. Cal. Maij (30 April).

1) Ot., I, 56. Behalve het hier afgedrukte HS. zijn er nog twee anderen, één met een klein briefje aan Tesselschade, het andere is een klad.

+ [krit] vs. 16-20 in 2 HSS.: Ie m'ayme aussi à detourner la veuë Ou mieux peut estre elle sera venue; Ainsi ma nuict me sera deuenue, Susanne vn jour.

Myn vyand vreucht, myn hater vrede²⁾.

Die t'uwen ondienst noch sijn Tonge noyt en repte,
Die met gedachten v noch d'uwe noyt belepte,

2) Ot., VI, 87; K.b., I, 444. In 3 HSS. In één HS. en in Ot. luidt de titel: Gedwongen onschuld. Mynen vyand vrede. Verscheidene citaten vóór het HS. zijn niet gedrukt; ik laat ze hier ook weg.

[p. 296]

 

^++++++++

 

Die v voor onbekent tot noch toe aengeschouwt,

 

En daerom alle Deucht onwetens heeft betrouwt,

5

Die sich noyt toe en schreeff den roem van uwe kennis,

 

Veel min de vreese van uw' onverdiende schennis,

 

Groet V met desen Inct, die dicker loopen souw

 

Ontleend' hij niet te hulp de tranen vanden rouw

 

Die uw' misgunsticheyt uyt mijn' onnoosel' ooghen

10

Met golpen heeft geperst, met bobbelen gesoghen.

 

Vriendt (zoo v dese naem het herte niet en breeckt)

 

Waer bouwt ghij 'tseggen op daer soo veel gals in steeckt?

 

Waer op de lasteringh, die ghij mijn' groene Dagen

 

Gelijck een Somer-vier getracht hebt op te jaghen?

15

Heeft v des Werelts gunst op haerder eeren steyl

 

Soo sachten Stoel gestelt, zoo verre boven 'tpeyl

 

Van mijn' onwaerdicheyt, en cont ghij noch de stralen

 

Van uw verheven spijt op mijne hutt doen dalen?

 

En gaet het V noch aen hoe mijne Voet het padt,

20

Het leeghe padt, betreedt dat ghij wel eer betradt?

 

En treckt ghij noch ter hertt wat in mijn' armoed' omgaet

 

Die nae den Geltsack sucht, en nae de weelde crom gaet?

 

Die ick soo weynich gunde (jck gun het niemandt niet)

 

Die wild' ick van mijn oogh het uytterlijck geniet

25

Zoo wel als van mijn hertt het innerlijck besnijden,

 

Mijn kennis en mijn gunst gelijckelijck benijden.

 

Maer seggens siecke sucht vervoert V buyten 'tpadt

 

Van redens middelmaet. Off hebt ghij mis gevatt,

 

En anderen haer schorft mijn lenden overspoghen?

30

Het hooghe hertt voorwaer wordt mij off opgeloghen

 

Off onvoorsichtelijck mismeenens toegedacht:

 

Mijn eyghen onverdienst en machteloose macht

 

Beschuldight mijn gemoet van all te leeghen waerde

 

Om hoogher op te sien dan 'twatervlack der aerde,

35

Om ijemandt smadelijck te hoonen onder mij

 

Die achter velen loop en weynighe voorbij.

 

Maer druyven overdaet, en die malkander volghen

 

Spell, kijven en gevecht, naer datmen vol geswolghen

 

Tong, voet en vingheren beroerende naer gis

40

Het halve herssen-huys gheen meester meer en is,

 

En hebb' ick noyt gevolght: de vuyle Vrouwen kennis

 

Die velen deser eew een onversust gewen is

+ [krit] Bij vs. 30 in marg.: Iehoua, non fuit altus animus meus, neque elati oculi mei. Psal. 131.

+ [krit] vs. 8 klad en Ot.: Hadd' hy de tranen niet te hulpe vanden rouw

+ [krit] vs. 19 mijne K.b.: nu mijn

+ [krit] vs. 21 ghij Ot.: hy

+ [krit] vs. 22 sucht klad en Ot.: hinckt

+ [krit] vs. 30 klad en Ot.: O, emmers 't hooge hertt

+ [krit] vs. 36 achter velen Ot.: velen achter

+ [krit] vs. 38 kijven klad en Ot.: twisten

[p. 297]

 

⁺⁺

 

Een condigh tijdtverdrijff, een openbare vreucht,

 

Hebb' ick afgrijselijck, in 'theetste van mijn jeught,

45

Gevloden en verdoemt; en altijdt ruyme weghen

 

Gepresen voor 'tgesluyp van achterweeghsche steghen;

 

En altijdt overend getreden voor het oogh

 

Der deuchdelijcken hier, des heeren van om hoogh.

 

Dus bij die heylghe handt van midden uyt het perssen

50

Des Werelts drangh geruckt, en stond mij 'tspijtigh knerssen

 

Van menigh nijders tandt niet lichtelijck t'ontgaen.

 

De boose meestendeel en die haer weghen gaen

 

Verdoemen alle die haer toomeloose wetten

 

In 't averechtsche bladt van 'slevens eere setten:

55

'Tis quaet het quaet te doen en prijsen die het schouwt,

 

Gods huys t' ontimmeren en eeren die het bouwt.

 

Dit heeft mij Vijanden berockent daer ick vrinden

 

Te hulpe hebb' gehaeckt, te loon gehoopt te vinden;

 

Hier hebb' ick menichmael 'tverwijten om gehoort

60

Van trots, van eyghensin en menich spitscher woordt.

 

Dan dat V evenwel, dien rijpicheyt van jaren

 

Gestijft heeft en geciert met reden en ervaren,

 

Dat V die blinde stroom ter dwalingh hebb' vervoert

 

En valt mij niet in 'thert: Daer wordt wat meer geroert

65

Dat mijn hooch-herten-draff tot uwent doet betichten;

 

'Tschijnt off ick onverhoeds op 't laeste Sonne-lichten,

 

Op 't grauwen van den dach uw' defticheyt ontmoet

 

Off niet off wat te laet de kruyne van mijn hoet

 

Ter aerden hebb geswiert, en, buyten alle reden,

70

Gedeckt en sprakeloos voorbij v heen getreden.

 

Och, Vriendt, hoe past ghy dit op 'tandere verwijt

 

Van mijn gelasen oogh, daer ghij soo bits in bijt,

 

Daermed' jck ijeder eens geheymen, naer uw schampen

 

Sijn gaen, sijn doen, sijn mondt, sijn letselen, sijn' rampen

75

Door heen te booren tracht, veel minder dan 'tbehoort

 

Te vreden met het gheen een ijeder siet en hoort.

 

Oh! die mij hier beklapt, leent liever uw medooghen

 

En broederlijck beklach: Twee groote flicker ooghen,

 

Die in mijn aengesicht te wachte staen geplant

80

Voldoen haer plichten niet: Een ingesoncken sandt

 

Becommert mij de strael die 'tuytterlijcke blincken

 

Der dinghen van hun ruckt, en met een schielijck wincken

 

Den Sinnen t'huys bestelt; Soo dat jck off van bijts

 

'Tgesicht beklemmen moet, off met een wijle tijdts.

85

Can ijemands reden nu gerechtelijck begrijsen

 

Soo ick somwijl een vriendt gebreke te bewijsen

+ [krit] vs. 65 mijn hooch-herten-draff klad en Ot.: mij van hoovardij

+ [krit] vs. 84 met K.a.: in

[p. 298]

 

⁺⁺⁺⁺⁺⁺

 

'Tghen' ick hem schuldich ben, Soo ick somwijlen oock

 

Met een geleende hulp strael door den dicken roock

 

Die mij allom ontmoet, en om den haet te schouwen,

90

Mijn Oogh verbonden heb mijn handen te betrouwen?

 

Van lesens gulsicheyt en menigh middernacht

 

In 't Boeck en buyten 'tbedd hardneckigh toegebracht,

 

Van menich smallen stipp, van duysent smaller streken

 

Getoghen en besternt, beerv' jck des' gebreken;

95

En draeghse met gedult, dewijl ick seker ben

 

'Tis Godes geesselingh, die ick mij waerdich ken;

 

Hij heeft mijn oogh verlicht, hij salt mij niet bedecken,

 

Can 't eenichsins ter eer van sijne grootheyt strecken:

 

Wordt hij mijn langher sien off oock mijn leven moe,

100

Wat wil ick worstelen? sijn Schepsel hoort hem toe.

 

Maer o ghij, wie ghij zijt, zoo moet ghij noyt gevoelen

 

Hoe hard de slaghen zijn in 'tallerteerst gevoelen,

 

Bespott gheen kreupelen, soo emmermeer sijn voet

 

Hier comt te struyckelen off daer een mistré doet:

105

Benijdt hem noch veel min 't ellendighe besteygren

 

Van een gedwonghen krick daer hem sijn beenen weygren;

 

'Tzijn Gods bestellinghen, en sulcke geckter met,

 

Hem wacht de selve plaegh off argher in syn bedt.

 

Noch schiet ghij feller schicht; En wilt mij heeten vreesen

110

Noyt Vaderlands bewint te sullen deelich wesen,

 

Noyt opden eerentrap verhooght te sullen staen

 

Daer mijn hoochherticheyt schijnt heen te willen gaen.

 

Des ben ick eens met V, wanneer ghij alle menschen

 

Aen V verbonden hadt tot eenen will en wenschen.

115

Maer, lieve, leeft gerust, noch mogelijck in langh

 

Vindt ghij mijn schouders niet in Staten-volghers drangh;

 

Ick kense veel te teer, en 't kopstuck dat sij draghen

 

Te groen, te licht, te holl om Landsorgh op te waghen.

 

Hebb' ick de slechte gift van mijn genegentheyt

120

Mijn Vaderlandt nu eens nu drijmael voorgeleyt

 

'Tis buyten 's huys geweest, en onder 'twijs beleyden

 

Van sulcken als ick wensch noyt van te moghen scheyden:

 

Die hebben met gedult mijn rouwe trouw omhelst,

 

Mijn swacke groenicheyt geboghen als een Elst,

125

En opde baen gestelt daer van ick, met het roeren,

 

Gelijck de Sneewen-kluyt, ervarings schatt vervoeren

 

En Werelts-wetenschap in Hollandt brenghen mocht.

 

Hebb icker in uw oogh soo weynich aff gebrocht

 

Als V soo hopeloos van mij can heeten hopen,

+ [krit] vs. 92 buyten 't klad en Ot.: uyt het

+ [krit] vs. 93 smaller Ot.: smalle

+ [krit] vs. 107 geckter klad en Ot.: spotter

+ [krit] vs. 108 in klad: voor

+ [krit] vs. 113 eens met V klad en Ot.: met v eens

+ [krit] vs. 116 Vindt klad en Ot.: Siet

[p. 299]

 

⁺⁺⁺⁺

130

Bruyckt lijdsaemheyt en wacht; mijn langh en langher loopen

 

Belooft noch beteringh: Dat d' eene mensch bespringht

 

Bekruypt den anderen: De handt die alles dwinght

 

Vertiert verscheydelijck haer affgesonden giften,

 

Stolpts' hier met tobben uyt, verstuyftse daer met siften:

135

Waer d'eenes onverstandt den anderen een pijn

 

Gheen armer schepselen dan die minst beesten zijn.

 

Soo doch in 'tlanghe lest mijn opgeploeghde jaren

 

Noch pluckens-waerde Vrucht, noch bloessemblom en baren,

 

Noch sal ick eene deucht betrachten aller macht

140

Noyt meer mijn zenuwen te verghen dan haer cracht,

 

En eyghen baets gewin veel liever sien versincken

 

Dan Land en luyden eer naer mijnen dienst te hincken.

 

Gewin ick oock 'tgerucht van nut off aengenaem

 

En 't allerliefste loff van Waerde Burghers naem,

145

Dewijl 't der kinderen ter Scholen eerste leer is

 

Dat weldoens eyghen loon, alleen, en all de Eer is,

 

Wat reden can mij noch doen spenen van de hoop

 

Die allen eygen is, een kroone voorden loop?

 

Een Spade toebetrouwt om binnen Hollands hecken

150

Een struyck te wortelen, een ongewas te trecken?

 

Die mij ter Werelt heeft gevoordert en geteelt

 

Heeft aende selve Ploegh sijn Vingheren vereelt,

 

En menich hagelstoot, en menigh middach-commer

 

Beslapen buyten dack, bearbeyt buyten lommer:

155

Waer dit het vreemst gevall daer Hollandt oyt aff sprack

 

Van een goetaerdich Boom een sijns gelijcken tack?

 

Verdien ick oock mijn loon, en wordt het mij onthouden,

 

Ontloopen off ontnijdt; noch sal 't mij niet berouwen

 

Mijn manne-jaren cracht, mijn kindertijdt, mijn jeught

160

Te hebben affgerent in d' oorlogh vande deucht:

 

Die 't ende van sijn reys, verbijstert in het ghissen,

 

Ten ende van sijn reys verdrietich comt te missen,

 

Heeft emmers bij de wech de reysens-vreucht gehadt,

 

En, loopt de rest te niet, het onderwegh' is wat:

165

(Oh! dien met dat bespreck uw' burighe landouwen

 

Verschimmelt Roomens puyn gebeuren mocht t' aenschouwen,

 

En vanden valschen Baes van heyl'ge Pieters School

 

Noyt Croon, noyt Cruck te sien, noyt Vischersring, noyt Sool!)

 

Mij salmen mede soo vergist sien en te vreden,

170

Verstooten en getroost: Noyt spijtighe gebeden,

 

Noyt wrake-vloecken doen op 's Vaderlands bestier

 

Daer ick misdeelt in ben: Noyt een suer ooghe schier

+ [krit] vs. 31 d'eene mensch K.a.: een mensch hier

+ [krit] vs. 132 den anderen K.a.: een ander daer

+ [krit] vs. 134 Stolpts' klad en Ot.: Gietse

+ [krit] vs. 167 valschen Baes van K.a.: Meester-knecht en

[p. 300]

 

⁺⁺⁺⁺⁺⁺

 

Besteden op den rugg van die ick sal bekennen

 

Voor kruyschers van mijn wegh, voor stuyters van mijn rennen.

175

Neen, selver niet op V, die mij, dus jongh gedreyght

 

Een hert ontsloten hebt wangunstich toegeneyght.

 

Neemt tot versekeringh van mijn's gemoets bedaertheyt

 

Des' onberoerde Pen, die uwen naem gespaert heyt,

 

En willens overslaen 'tghen' ijemandt min geterght

180

(Daelt in uw selfs en swicht) beswaerlijck hadd geberght.

 

Een deuchdelijcke wraeck sult ghij alleen besueren,

 

Mijn lijff mijn leven mij te moeten soo sien stueren,

 

Dat uw beschuldighen van Zijn en Schijn berooft

 

Den quaden werd' verdacht, den goeden noijt gelooft.

 

10^o. May. Hag.¹⁾.

+ [krit] Bij vs. 175 in marg.: Qui nullum quamuis malum laedit, gauisurus etiam si resipiscat, satis opinor Christiane diligit omnes. Erasm. Dial. de Amicitia.

+ [krit] vs. 179: Tu autem quis es qui iudicas proximum tuum? Iac. 4. 12.

+ [krit] vs. 182: Plato, cum quidam ei retulisset esse nonnullos, qui ipsum conuitijs et maledictis insectarentur: At ego, inquit, ita mores componam, ut illis fides non habeatur. Anton. Serm. de Contumelia.

+ [krit] vs. 176 wangunstich klad en Ot.: misgunstich

+ [krit] vs. 179 overslaen K.a.: overslaet 'tghen' klad en Ot.: dat

+ [krit] vs. 184 klad en Ot.: By ijeder een verdacht, bij niemandt werd gelooft.

1) Onder het vers staan de woorden: Ad calumnias tacendum non est, non ut contradicendo nos ulciscamur; sed ne mendacio inoffensum progressum permittamus. Basil. ep. 65
De datum staat onder het klad.

Sur un brasselet d'ambre blanc de mad.^le Anne vander Noot²⁾.

Ambre blanc, rougis tu pas
De te veoir couurir le bras
Qui nous faict la neige noire?
Sa froideur le dit d'Ivoire,
Sa douceur le dict de laict;
Froid et dur et doux qu'il est,
Il n'est coeur ni corps ni roche
Qu'il n'attire, qu'il n'accroche;
Et te flatte ta vertu
Eschauffée, d'un festu?

16^o. Maij. Hag.

2) Ot., I, 60. In 3 HSS. en dan nog in: Voor de eenparicheyt der dichten ende van de voetmaet (vgl. Hooft's Brieven, I, 433. Het HS. is op de Leidsche Bibl.). De datum staat onder het klad.
Anna van Noot, dochter van Karel, Heer van Hoogwoude en Aartswoude (zie blz. 60), werd in Maart 1627 te Middelburg in huwelijk ingeteekend (Trouwboek Waalsche Kerk) met Willem van Nassau, Admiraal van Holland en Westfriesland, één der natuurlijke zoons van Prins Maurits, die nog in den zomer van hetzelfde jaar bij het beleg van Grol sneuvelde. Den 1sten Nov. 1631 (vgl. J.G. Frederiks in De Nederl. Spectator, 1880, blz. 376) hertrouwde zij met Philip Jacob van den Boetzelaar, Heer van Asperen († 1652). Zij kreeg zeven kinderen en stierf vóór haar man, die hertrouwde met een nichtje van haar (vgl. Beekman, Beschr. van Asperen, blz. 259).

[p. 301]

Grill¹⁾⁺⁺.

Eccho, leden-loose Gheest,
Dien soo menigh Minnaer vreest,
Om de waerheyt niet te hooren
Die hem 'thert breeckt door sijn' ooren,
Kreet ghij niet om Thisbes doodt
En haer' lieven Min-genoodt? Noot.
Herde hoer, cont ghij verachten
Zoo medoogentlijcke klachten? 'K lachten.
Kont ghij lachen, spijtigh vell,
Om een ander mans gequell? Wel.
Die de Min veracht die slaetse,
Quelling vindt allom haer plaetse. Laet se.
Was dan Pyrams sterven soet
In sijn' Thisbes arm en bloedt? Armen bloet!
Daer met comt v, can ick hooren,
Weder d' oude Min te vooren. Min te voren.
Doe Narcis v handt ontwoey,
Hoe was doen uw hert te moey? Oeij!
Waer, waerom, wat henen quam hij,
Welcke wegh van sterven nam hij? Amij!
Doet v nu de smalte weer
Van sijn schoon gestalte seer? Al te seer.
Emmers uyt syn hard medooghen
Quam somtijdts een soen gevloghen; Loghen.
Wild' hij nemmer naeder treên,
Quamt ghij nemmermeer aen een? Neen.
Wasser dan in bosch en velden
Altydt een die hem verselden? Selden.
Soo gebeurde'r, als ick segg,
Altemet wat bijde wegh. Wech.
Altydt leyt de waerheyt achter,
Of de vleyerij versachter. Sachter.
Was syn hert soo dick verloodt,
Quam hij nemmer ongenoodt? Noot.
Isser van hem niet gebleven
Soo veel als hij was in 't leven? Even.
Vergelijckt ghij dan een' knecht
Bij een' bloem in 'tveldt gerecht? Recht.
Wat is dan de schoonheydts waerde

1) Ot., VI, 139; K.b., I, 465. In K.a. luidt de titel: Bos-dicht. In het HS. zijn blijkbaar vóór het afdrukken in de Ot. enkele veranderingen gemaakt.

+ [krit] vs. 9 spijtigh later: vinnigh als in Ot.

+ [krit] vs. 30 byde eerst: vande

[p. 302]

 

⁺

40

Die den Hemel noyt en paerde? Aerde.

 

En wat wint hij diese vindt,

 

En wat vindt hij diese wint? Wint.

 

Sietme'r veel' naer Blommen loopen

 

En nae windt en aerde hopen? Hoopen.

45

Waert ghij niet van 'tselve soch

 

Droncken doe; of sijt ghij 't noch? Och.

 

Hoe ontwaeckt ghij dus vroech 'smerghens

 

Of verwacht ghij ijet van erghens? Nerghens

 

Of bemint ghij onverspiedt

50

'Teerste dat ghij hoort of siet? Yet.

 

Of de Satirs nu eens quamen

 

En v in haer' koten namen? Amen.

 

Sult ghij eewich 'tminne-liedt

 

Singhen, en verlaten niet? Laet en niet.

55

Soudt ghij'r voor uw daeghs geneeren

 

Meer dan 't half dozyn begheeren? Gheeren.

 

Houdt; ghij eyghen schande bell,

 

Condt ghij swijghen all waer wel. Vaer well.

 

Raptim et ludibundus. 16^o. Maij. Hagae.

+ [krit] vs. 40 later: Off s' al schoonheyt als in Ot.

[Want yeder uer een eew is]

Want yeder uer een eew is
Die 's minnaers hert in wachten doet verteeren
Naer d'ingebeelde vreucht van sijn begheeren¹⁾.

1) Het fragment staat op hetzelfde blad als Grill.

[Muyden, ick kom]

Muyden, ick kom²⁾⁺⁺⁺, hertgunt mij de gunst die 'ck langhe geleden

Van uw' beleefden Heer, van uw' Heerinne genoot.

Had ick van harten verhardt hun weldaet konnen vergeten,

Hadd' ick, als sonder verdienst, sonder gevoelen geweest,

Ghij soudt buyten de vrees en uw meester buyten 't gevaer sijn,

Beij vande selve ongenucht, beyde van 'tselve verdriet,

2) K.b., I, 491. De tekst is genomen naar het HS. van Huygens' Weder-antwoord teghen des Hen P.C. Hoofts Aenmerekingen op mijn Wederlegh (vgl. Hooft's Brieven, I, 443), dat van Juli 1623 gedateerd is. Het stuk bevindt zich in de Leidsche Bibl., Cat. Geel, no. 947. Het klad, dat bij de HSS. der Korenbloemen is, heeft alleen het jaartal. In het zoo even genoemde Weder-antwoord (t.a.p., blz. 446) zegt H., dat hij deze regels ‘onlanx tusschen Haerlem ende Amsterdam’ heeft gedicht; uit het vers zelf blijkt, dat hij toen van plan was tevens een bezoek bij Hooft af te leggen. Uit het volgende gedicht Op een' mis-luckte Muydsche Reyse enz., vs. 27, vlgg., ziet men, dat hij 12 weken na zijn terugkeer uit Engeland (13 Febr.) naar Muiden toog. Het vers is dus in het midden van Mei geschreven.

+ [krit] vs. 2 beleefden klad en K.b.: aerdighen

+ [krit] vs. 3 van harten klad en K.b.: in 't herte

+ [krit] vs. 5 meester K b: Heerschapp

[p. 303]

 

⁺⁺

 

Bey vande sorgh, en beij vande pijn, en bey vande quelling,

 

Bey vande moeyt die V bey met mijn genaken genaeckt.

 

Maer hun onthael was te soet; en, moet ick 't nauwste bekennen,

10

'Kwaer met de toespijs alleen sonder hun spijse verleydt.

+ [krit] vs. 10 met klad en K.b.: bij

+ hun K.b.: haer

Op een' mis-luckte Muydsche reyse, vermits het afwesen des heeren drossarts Hooft¹⁾⁺.

Muyder Slot, onthoofde Romp,
Zedert V de glimp ontglomp,
Zedert ghij de stercke stralen
Westelijck saecht van V dalen
Van het Sonne-lijcke Hooft
Dat de sterckste Sterren dooft;
Stomme Steen, bedaeghde muren,
Hebt ghij vande suijcker-uren,
Vande halve honich-nacht
Noch een schemerigh gedacht,
Die ick, minste vanhet gilde,
Binnen uw' bepalingh spilde,
Doe het Sonn-rad om sijn ass
Drijmael buijtlens t' achter was;
Delft in uw' bedolven boghen
Dese weijnigh' adem-toghen
Die mijn half-gebelght gemoet
Onder V betrouwen moet:
En soo ras ghij weer 't gereutel
Sult vernemen vanden Sleutel
Daer uw' Vrij en Veijligheijt
Onder is te pand geleijt,
Seght hem die hem in 'tbewint heeft
Dat hij bet en bet bemint leeft
Vande waerdelooste Vrundt
Die bij emmer heeft begunt;
Dat die zess en zoo veel weken
Heeft gehongert nae sijn spreecken,
Sints hij, deser zijde 't Natt,
Hollands oever jongst betradt;
Dat hy dien geswollen ijver
Docht te losen in een' Vijver
Van genietens volle vreucht,

1) Ot., VI, 114; K.b., I, 455. De titel luidde oorspronkelijk in het HS.: Seght hem goeden Avond van mijnent wegen.

+ [krit] vs. 32 losen Ot.: lossen

[p. 304]

 

⁺

 

Naer hem d' Amstelandsche jeught

35

Met het moeijelycke melcken

 

Van haer opgedrongen kelcken

 

Moed gepijnight, moed gequelt,

 

Vrij en vredich had gestelt:

 

Dat hij onder dat vertrouwen,

40

Sonder achterdencks berouwen,

 

Van het honck geweken is

 

Daer hij eerst gebleecken is,

 

Daer hij, boven 't aengeboren

 

Blinde Vaderlandts bekooren,

45

En dat kinderlijck gewoon,

 

Aller schoonheyt schoonste schoon,

 

Aller Hagen soetst behagen,

 

Aller wagens dichtsten Wagen,

 

Aller Lanen liefste Laen

50

Waerdeloos heeft laten staen;

 

Gragher nae de ziele-spijsen

 

Van sijn tuchtich onderwijsen

 

Dan becommert metten toij

 

Van het onnutt Haeghsche moij.

55

Doe hij nu sijn' pijl sach staken

 

Eer hij doel-wit kon genaken,

 

Doe hij nu sijn afscheijt las

 

Eer hij half ten ancker was,

 

Datmen hem sijn ooren-lellen

60

Op sijn' schouders heeft sien vellen,

 

Even als de Droomer placht

 

Die sijn slaperigh gedacht

 

Met de swarte nacht-pinceelen

 

Heeft Paleijsen, heeft Juweelen,

65

Heeft een onvertelbaer Geld

 

Opgeschildert, opgetelt;

 

Tot hij endelijck, de knoopen

 

Van sijn mijmering ontkroopen

 

Door de venster van sijn oogh,

70

Vindt sich van dat blijde hoogh

 

Inde droeffelijckste dallen

 

Van vergiste vreucht gevallen,

 

Ongeluckigh des alleen

 

Dat hij korts geluckigh scheen.

75

Grauw gebouw, vereewde Wallen,

 

Soo en moet ghij nemmer vallen,

 

Soo en moet ghij nemmer sien

+ [krit] vs. 36 opgedrongen K.a.: opgedroncken

[p. 305]

 

⁺

 

Die Oragnen tegendien',

 

Kluijstert dese klamme klachten

80

Tot ghij wederom uw' Nachten

 

Daghen sult geworden sien;

 

Mogelijcken kon 'tgeschien

 

Dat sij onder uijt uw' kelder

 

Donderlijck, soo holl als helder,

85

Voor het voorhooft mochten slaen

 

Dat vw Hooft-Heer heeft gelaen;

 

Mog'lijck off s' uyt sijn bewegen

 

Yet medoogentlijcks verkreghen,

 

Mog'lijck off s' hem seggen dêen,

90

Onverdiende blauwe scheen

 

'Kben onschuldich aen vw' buijlen;

 

En dat huijlen en dat pruijlen,

 

En dat hagelijck beclach,

 

Zal ick noch een' witter dach

95

Met een heuchelijck onthalen,

 

Achterstell en all, betalen.

 

Hag. Iunio¹⁾.

+ [krit] vs. 82 Ot.: Mogelick of 'tkon'

1) Het klad van het gedicht, dat niet tot mijne beschikking was, heeft den titel: Misluckte Muydsche reyse vermits het afwesen van den Drost, den datum 23 Junii, en onder het vers de woorden: seght hem goeden avond van mynentwegen. (Vgl. Autographes du cabinet de feu M.J.Z. Mazel. La Haye W.P. van Stockum et fils. 1887, no. 587).

Dankhebt voor den goeden avont vanden H.C. Huigens gewenscht in myn afwesen van Mujden²⁾.

Wegh ghij, die voor beuselingen
Houdt het wonderlijcke singen,

En geen' dichten toevertrouwt

Dat zij ooren maecken 't woudt,

Ooren maecken harde klippen.
Vaeck hoord' jck (dat 's meer) de lippen

Van geboomt en steilen steen

Kallen nae, gerijmde reén.

Menssen woorden hoord' jck vaecken
Bauwen nae van layen daecken;

Kalck oock en gebacken klaj

Soo langtongt sijn als de laj.

2) Afgedrukt naar Gedichten van P. Cz. Hooft, uitg. door P. Leendertz Wz., I, blz. 203. In Ot, VI, 118 en K.b., I, 456, opgenomen met den titel: Sijn' Antwoord.

[p. 306]

 

Bergh en daelen staedigh souwen

 

Snaetren, konden zij onthouwen

15

Hun' gehoorde les zoo fraey

 

Als een spreeuw oft papegaej.

 

Hij die 't moeye mal soo kluftigh

 

Loofde, vondt der soo vernuftigh,

 

Dat s' hun' les onthielden lang

20

Drie maetslaeghen van een zang.

 

Vasthart meen jck. 'Twas ten tijde

 

Als hij golf zijn' brujdt ontvrijde,

 

En het huwlijck maekte klaer,

 

Tussen Oceaen en haer.

25

Trouwe, zijne reeden snerpen;

 

Soo weet hij 't hun in te scherpen.

 

'Tkomt niet staegh bij leerlings geest.

 

Dickwijls is de meester 't meest.

 

Maer wie daght dat hij sijn klaeghen

30

Soud' doen heughen veertien daeghen

 

Aen die groote groove romp

 

Dien der meenigh schouwt voor plomp:

 

Aen dien staepel ruw van moppen

 

Dien de baeren d' ooren stoppen,

35

Baeren van het Zujder zout,

 

Dat daer op sijn spijt wtspouwt?

 

Meer nochtans als t' halver weghe

 

Van 't onsighbaer bos geleghe'

 

Met sijn toppen averecht,

40

Hoord jck roepen over Vecht.

 

Heftelijcken voer het weenen

 

En het steenen van de steenen,

 

Tegen windt en tegen stroom

 

Mij te moet aen Diemer zoom.

45

Daer verhaelden zij van Vasthart

 

Woortjes soeter als de bastart

 

Soeter als de nieuwe most

 

Dien de Duitsch te Dordrecht lost.

 

Daer verhaelden zij zijn deunen,

50

En sijn kermen en sijn kreunen

 

Met een' opgesteken klóck,

 

Hallef errenst oft heel jóck,

 

Om dat eer sijn jaght de schóóten

 

Streeck, het sagh sijn' steeven stóóten,

55

En moest vaeren over stuir,

 

Groetende van ver den muir,

 

Daer de Velser ongedulden

 

Hollands overheer onthulden:

[p. 307]

 

End' hoe dese bijstre ramp

60

Overmits mijn afzijn quamp.

 

Vasthart weet ghij met uw stemmen

 

Soo te streelen, soo te kemmen

 

Eenen steenhoop wild en woest

 

Tot zij 't hebben overnoest

65

Met uw klaghjes wt te schildren?

 

Weet ghij met uw zang t' ontwildren

 

Steen dien staegh met hun geroes

 

Watr' en windt den kop maeckt kroes?

 

Lichtlijck soudt ghij dan den zinnen

70

Van de Zujder Meereminnen

 

Leggen 't vier soo nae, met mój

 

Zingen, dat 's al 't was van 't Góy,

 

Opdeén, om uw' woordtjes bujten

 

Het bekoorbaer oor te slujten:

75

Als die drogh vol kattequaets

 

Eertijds leefde met sijn' maets.

 

Ick verleckert op uw vlejen

 

Voel de vreese voor verleyen

 

Staen in mijnen boesem stil.

80

Uwe keel heb al haer' wil.

 

Maer is 't reén dat ick sal moeten

 

Tegens uwe belghsught boeten

 

Breucken, die des Noodlots raedt,

 

Oft het reukloos Luck begaet?

85

'Kwas verseilt aen Circes haeven

 

Die met haer vergifte gaeven

 

Bej bedaeghtheidt ende jeughdt

 

Wentelt in een verkensvreughdt.

 

Tuisschen, teemen, slempen, slaepen

90

Is het oorlogh daer. Dat waepen

 

Ick en leerde t' geener tijdt

 

Voeren. En in sulcken strijdt

 

Had jck noyt oft hart oft handen.

 

Bet mijn' ooren watertanden

95

Nae de leckernij van een

 

Kort ontbijten uwer reên,

 

Als nae, wat men op kan zetten

 

In een brujloft, in bancketten

 

Brujlofts staerten, die zoo wel

100

Meenigh' mesten wt sijn vel.

 

Maer wat is 't? des Werelds winden

 

Zijn in geenen sack te binden.

 

Beter, somtijts loopen aen,

 

Daer zij drijven, als vergaen.

[p. 308]

105

Waert ghij mij in tijds verscheenen

 

Vaste star, jck had daer heenen

 

Daer ghij lejde, loop gewent.

 

En is 't dat jck hier ontrent

 

U een rejs magh sien geresen,

110

Dan sal 't die goed' avont wesen

 

Daer uw sang van heeft gerept.

 

Ondertussen veel' danck hebt¹⁾.

1) In de uitgaven van Huygens staat onder het vers: ‘Omnibus idem. Op 't H. te Mujden. CIƆIƆCXXIII.’

Mijn' wederantwoord²⁾.

Jae, danck hebt, beleefde Moppen,
Die mij uw' bepuijnde kropp, en
Niettemin bespraeckt gesteent
Soo gewillich hebt geleent,
Trouwer tuijghen van mijn' weening
Trouwer Tolcken van mijn' meening
Dan het klapperachtich riedt
Dat den Coninck Esel hiet.

Maer vergeeft mij, klare klinckaert,

Mijn vertrouwen op uw klinck-aerdt
Was geen toegedochte klanck,
Maer een toegedichte sanck;
Recht gelijck de minnaers pleghen
Inde wilderniss verleghen
Om een oogh, en om een oor,
Om een tuijgende gehoor,
Struijcken, ongezielde lijven,
Ziel en adem in te lijven,
Om de Wanhoop van de minn
Ÿet te scheppen van versinn.

Sie ick nu mijn enckel jocken

In een dubbel ernst betrocken,
Sie jck leven 't ghen' ick docht,
Amij! off het leven mocht,
Soo wel eer de Griecksche Luijten
Van den marmer-hacker fluijtten
Die de Vrijster van sijn sné
'Tleven in soogh met sijn' bé?
Welkom dan, en welkom, klinckers
Welkom luijster-leepe linckers,
Welkom welbelesen tras,

2) Ot., VI, 122; K.b., I, 458. De titel luidde in het HS. oorspronkelijk: Op des Heeren P.C. Hoofts Danck-hebt, Voor mijn Goeden Avond.

[p. 309]

 

Welkom rijcke letter-kas;

 

'Kwill van nu aff niet meer daghen

 

Die uw' daghen moet doen daghen

35

Met het styghen van sijn Son

 

Die ick onlanx ondervon;

 

'Khouw mij ruijm en voll te vreden

 

Metten romp der holle steden

 

Die de schaduw van uw' heer

40

Somtydts met haer volheijt eer'.

 

Hebben u mijn' krancke knepen

 

'Tleven uijt de borst genepen,

 

Bauwt ghij door den flauwen galm

 

Van mijn' klachten, over 't kalm

45

Vande vlacke Zuijder-Ebbe

 

Die jck maer besien en hebbe

 

Doe jck van te voren las

 

Dat mijn' reijs verloren was,

 

Wat en kan ick niet begrijpen

50

Van het krachtighe beknijpen

 

Van sijn' dagelijcksche stemm,

 

Hoe haer krakende gehemm

 

Door uw' laghen heen moet booren;

 

Wat ghij tonghen, wat ghij ooren,

55

Wat ghij rammlens in 't gebeent

 

Van hem leert en van hem leent;

 

Wat hij uw' vermurwde schoncken

 

Leer en leersaemheijts geschoncken,

 

Wat hij letters monde-voll

60

Heeft vergooten in uw holl!

 

'Kweet het, kalck, jck weet het, steenen,

 

Dat ghij leent dat kont ghij leenen,

 

En soo veel ghij berght en draeght

 

Veijlen die 't v verght en vraeght;

63

'Ksal 't v vraghen, 'ksalt v verghen,

 

'Ksal uw' weerklanck komen terghen,

 

Ksal als in een' Bijenfuijck

 

Komen smodd'ren in het puijck

 

Vande Goijsche honich-raden,

70

'Ksalder mijn' begeert' in baden,

 

En mijn snacken in verslaen,

 

Sonder seggen op het gaen

 

Dan, danck hebt, beleefde moppen

 

Die mij uw' bepuijnde kropp en

75

Niettemin bespraeckt gesteent

 

Soo gewillich hebt geleent.

 

Hag. Iulio.

[p. 310]

[Dexel vande vuyle pott]

Dexel vande vuyle pott¹⁾⁺
Daer het sweet, het quijl, het snott,
Daer de puysten en de roven
'Smerghens, 'savonds, 'snachts in stoven,
Die uw' klammen onder-rock
Met een saterdaeghsche sock,
Met een plaester aende wiecken,
Met een slaepmuts uyt het Siecken,
Met een opgekropte kam
T'samen op te koken nam,
Onder drooghe paddepooten
In een vette vilt gestooten,
Had de Hell oyt overleght
Tooverachtigher gerecht!

Evenwel, beleefde lapp,
Die ons 'truym-gerimpelt slapp,
(Schaemt v, meucke Mispel-schellen,
'Kspreeck van wack en weecker vellen)
Die ons d'uytgeweeckte huyt
Uytter oog' en hertten sluyt;
Waerom syt ghij niet gestadich
Om-end'-om gelijck genadich?
Stelt ghij d'oogen voorden dach
Die hij liever niet en sach?
Kweet het, alle keucken-poelen
Moetmen door een goot-gat spoelen
Daer het seep-sopp henen treck,
Dese heefter twee gebreck.

Noch en baette 'tpaer niet veel
Sonder sinckputt aende keel,
Daer de neus en oogen-adren
Pisselinghen in vergadren:
Schoots-vell daer het vette best
Vanden aff-vall in vernest,
Seever-slabb die 'tsiltigh rollen
In haer holte sie verstollen.
Sinck-putt, schoots-vell, seever-slabb,
'Ksagh noch van uw' dicke drabb
Menigh klam gerecht te stichten,
Maer de walghe doet mij swichten

1) L., 145.

+ [krit] vs. 15 Evenwel eerst: Lieve luyf,

[p. 311]

 

⁺⁺

 

Sprack mijn maegh eer honger-leegh

 

Dan ick 't uyt mijn longer kreegh.

 

 

 

Kittelt ijemand wetens-lust

 

Wie 't mijn tanden heeft gelust

45

Sulcken knabbel-kneep te leenen,

 

Wiens beklaghelijcke scheenen

 

Soo te schrobben tegen 'tschrapp

 

Van mijn blinde Masker-klapp:

 

'Kwenschte sulcke vuyle vuylen

50

Liever binnens lipps te schuijlen

 

Maer vervolght ghij mij te deun

 

Op het, Wie, van desen deun,

 

Luystert gierighe bevraghers,

 

Luystert schimp en schande-jaghers,

55

Hoofden van te veel beschicks,

 

'Tis een Q. en 'tis een X.

 

Hag. ult^o. (31) Iul.

+ [krit] vs. 41 eer eerst: wel

+ [krit] vs. 42 Dan eerst: eer

[Opper-korst van 't soet geback]

Opper-korst van 't soet geback¹⁾⁺⁺
Daer den Hemel all in stack
Daer hij van in duysend deelen
Mild geheeten heeft in velen:
Die uw' garen onder-rock
Met een grauwen Amber brock
Met het pit-sopp uyt de doosen
Van de Morghestondsche Roosen,
Met het ziel-verheffend natt
Van 't oraegnen bloesembladt,
Inde somer strael te drooghen
Onderling had op doen looghen,
Paste Iupiter oyt want
Die hij lieffelijcker vant?

1) L. 147. Het versje is niet gedateerd, maar staat aan de ommezijde van het blad, waarop het vorige vers is geschreven. Zonder twijfel was H. van plan om een tegenhanger te geven van het vorige gedicht, maar het is bij dit fragment gebleven.

+ [krit] vs. 5 garen eerst: klaren

+ [krit] vs. 12 looghen of hooghen Het woord is onduidelijk geschreven.