Gedichten. Deel 1: 1607-1623

[p. 197]

[1621]

Sonnet aen heere Constantin Huygens¹⁾.

Men voede' Achilles op, met mergh wt Leeuweschoncken.

Dies siedende' oorlooghsucht reed door syn leden rap.

Van rusten wierdt hy mat; van woelen, frisch: en schrap

Stondt hy veel liever, dan hy stack jn lust versoncken.

Maer Huyghens inborst, die, voor sogh, heeft opgedroncken

Der edler konsten claer en sinnesujvrend sap,

Vlamt op het eerlijck fraey: Waer nae syn vryerschap,

Wt allen ijver rent, geprickt met heilghe voncken.

Dies lujstren nu sijn lujt, syn stem, syn streelend dicht,

Nae wetten van die geest op alles afgericht.

Nae dese, schickt haer 'tpuijck synre wtgeleesen zeeden.

Doch dit's maer voorspel. T'hans, de welvaerdt van syn Landt

En vrijgevochten volck, aenstellen wil haer trant,

Op maetslagh eenes ziels soo vol van rijm en reden.

P.C. Hooft. Omnibus idem.

1) Ot., VI, 96; K.b., I, 471; Gedichten van P. Cz. Hooft, uitgeg. door P. Leendertz Wz., I, 181. De tekst is hier genomen naar een afschrift van Huygens op het Amsterdamsch Archief. Onder de HSS. op de Bibl. der Kon. Acad. is een ander afschrift; bet staat op hetzelfde blad als al de volgende verzen, die met dit gedicht in verband staan. In laatstgenoemd afschrift was de titel eerst: Sonnet Vanden Drossaert van 't huijs te Muijden P.C. Hooft aen Constantinus Huijgens; daarna: De Heere Drossart Hooft, Van mij, wat ook in de Ot. de titel is; K.a., I, 256, heeft: Klinck-dicht Van den Drost Hooft.
In Hooft's Gedichten staat onder het vers: ‘Jan. 1621’ en ‘Omnibus idem.’ Op het eerstgenoemd afschrift teekende Huygens aan: ‘Rectum 5^o. id (9) Ian. 1621.’

Aen heere P.C. Hooft²⁾⁺⁺.

Ick byden Helt gestelt, die wt de Leeuweschoncken

Den oorloghijver soogh, en 'tleeuwelycke rap,

Die Troyen holpe' in d'asch, en stelden Hector schrap?

Zoo diep en legg' ick niet in eyghen-waen versoncken,

Zoo veel en hebb' jck niet uyt Lethe opgedroncken,

Dat jck 's mij weerdigh kenn', al paert het streelend' sap

Van vwe hoofsche pen 'tonnoosel vrijerschap

Van een rondt Batavier, bij d'edel' Griecksche voncken.

Wat can hy weerdigh zyn die op stem noch op Dicht

Ervaren, noch op luyt mach heeten afgericht,

Veel minder op het puyck van wtgeleesen zeden?

2) Ot., VI, 96; K.b., I, 471. De tekst is genomen naar een HS. op het Amst. Archief. In het HS. van Huygens op de Bibl. der Kon. Acad. (zie boven) luidde de titel eerst: Sonnet tot antwoordt van C. Huijgens; Ot.: Mijne Antwoordt; K.a., I, 256: Antwoord.

+ [krit] vs. 6 streelend' 1 HS. en Ot.: vloeijend'

+ [krit] vs. 7 onnoosel 1 HS. en Ot.: onwetend

[p. 198]

 

Dies vinde' ick jn v Dicht (Puyckdichter van ons landt)

 

Const, jonst, geneghentheyt, maet, rijm en reghel-trant,

 

(Vergeeft mij 'tredelyck ontkennen) maer gheen reden.

 

5^o. id. (9) Ian.

Weder-antwoord van den selven¹⁾⁺⁺.

Niet bij maer boven selfs Achillis groove schoncken

En domme-crachtich hert, stel ick uw geesten rap

Dien niet opcomen kan, off flucx en staense schrap,

Die noijt int welsant vande sufferij versoncken.

Granaedsche wol had noijt het gloeijroot bet gedroncken

Daer 't voeder verwer is, aen groene Cruijdensap

Als kennis heeft gegrijst u groene vrijerschap

Waer aen men wert gewoon soo goddelijcke voncken.

Maer looft Musaeus om sijn ziele sleepend' dicht

Amphions vinghers tuck ter luijten affgericht,

Off Orpheus sangh, die 't wilt inscherpte tamme zeden,

'Tjs ijdelhoofts bestaen. gewaecht door ijeder landt,

Van 't geest verleyden, steens voeghsaemheijt, bomentrant,

Het mijn oock yver is, beken ick, en geen reden.

(11 Jan.)

1) Ot., VI, 97; K b., I, 472; Hooft's Gedichten, I, 182. De tekst is genomen naar het afschrift van Huygens (Bibl. der Kon. Acad.). De titel luidde daar eerst: Sonnet. Wederom antwoord van P.C. Hooft aen C. Huijgens; Ot. als boven; in Hooft's Gedichten: Sonnet tot antwoordtschut, aende selve. Het vers beeft daar den datum 11 Jan. 1621.

+ [krit] vs. 6 is Hooft's Ged.: was

+ [krit] vs. 8 gewoon K.a.: gewaer

Sonnet tot afscheyt, staende opde reyse naer Engelandt, aen heere P.C. Hooft²⁾⁺.

Danck hebbe 't Leeuwen merch, en grove' Achilles schoncken

Die mijn vercleumde handt van kramp styff maeckten rap,

En stelden teghen 'tHooft der hoofden hooftstuck schrap,

Daer sy te voren lach jn schimmelschae versoncken.

Och hadd' jck eenen drop op Helicon gedroncken

Van dat daer boven heet het Caballynsche sap,

En onder 'tgroene hout van 'tvochtich Vryerschap

Een blaeckend' vier gestoockt jn plaets van dese voncken!

Wat hadd' jck langh myn stem, myn danckbaerhertich dicht
Myn snaren opden toon van v loff aff gericht!

2) Ot., VI, 97; K.b., I, 472. De tekst is genomen naar een afzonderlijk HS. van het gedicht. In 1 HS. (zie blz. 197, Noot 1) was de titel eerst als boven, daarna: Mijn besluyt aenden selven tot affscheijt, staende om te vertrecken naer Engelant, aen P.C. Hooft.

+ [krit] vs. 6 Caballynsche 1 HS. en Ot.: hencxste clauwen

[p. 199]

 

⁺

 

Daer nu myn onmacht js den reghel van myn zeden.

 

Vaert wel vol-herssent Hooft; myn Schipper steeckt van Landt

 

Daer gae ick springhen heen op Thetis baren-trandt,

 

Ick ghev' V d'eerste eer, gunt mij de leste reden.

 

16^o. Cal. Feb. (17 Jan.)

+ [krit] vs. 12 steeckt 1 HS. en Ot.: wil

Noch op den selven trant, door joff. Anna Roemer Visscher aen heere Hooft ende mij¹⁾⁺.

Dit heb ick noch gelickt uyt d'uijtgesopen schoncken

Daer van mijn stram verstandt en stijve pen werdt rap,

Niet weerde Vrijenden om mijn selfs te stellen schrap

Tegen u lieden geest; dan lach ick laegh versoncken
Jn diepe hovaerdij; Maer om dat jck gedroncken

Van suijver vriendtschap heb het smaeckelijcke sap,

Soo ben ick blij dat ick de groene vrijerschap

Met rijpe manheijt heb in vrienschap doen ontfoncken.

Gelijck mint sijns gelijck, beij sijt ghij door v dicht

Vermaert, en beyde in geleertheijt affgericht;

Oock beijd' uijtmuntend in verstant en brave zeeden.

Waer vintmen zulcke twee int gansche Nederlant;

Want soo de eene speelt, gaet d'andere sijn trant

Dat ghij dan vrienden zijt is (dunckt mij) meer als reden.

1) Ot., VI, 98; K.b., I, 473; Beets, Alle de gedichten van Anna Roemers Visscher, II, 64. Naar het afschrift van Huygens. De titel was eerst: Sonnet van Anna Roemers aen P.C. Hooft ende C. Huijgens, op den trant vande voorgaende, die aen wederzijden door haer bestelt waren.

+ [krit] vs. 13 gaet d'andere eerst: soo gaet den aer als in Ot.

Door joff. Tesselschade Roemer Visscher, noch op den selven trant²⁾.

Hoe wel ick noijt en sooch pit wt der Leeuwen schoncken,

Soo voel ick evenwel mijn geesten werden rap,

Gemoedicht door v Rijm hun krachten stellen schrap

Om kanten teghen 'tluy dat d'ijver hield versoncken.
V suijglinck als vermindt lagh overstallich droncken

In weeldens vette schoot, En sooch het suchtich sap

Wt Coppers boesem daer de quickxe vrijerschap

Wt blusten met hun vier als water uwe voncken.

Noch hielt ghij d'overhant, dies stel jck v gedicht

Veer boven Helterij Ten oorloch affgericht.

Die dwingen met gewelt, ghij met beleefde seeden.

2) Ot., VI, 99; K.b., I, 473. Naar het afschrift van Huygens. De titel luidde daar eerst: Sonnet van Tesselschade Roemers; Noch op den selven trant.

[p. 200]

 

Moetblasers alle beij vant luckich Nederlant

 

Al wat van voeten weet moet dansen nae v Trant,

 

En wel getroffen galm op sleutel vande Reeden.

Door I. van Brosterhuysen, noch opden selven trant¹⁾.

Kost ick, ick maect een fluijt van d'uijtgesoopen schoncken

Waer op ick speeld' v loff met vingers wis en rap,

Ghij geesten die v Naem set tegen d'eewen schrap,

En al wat haest sal sijn in Lethes vloet versoncken.
Maer 'kheb noijt (dat jck weet) uijt d'Heijnstebron gedroncken,

Dit dicht jck door een swier vant sinneroerend sap

Vws werckelijcken dichts beweecht: wat vrijerschap,

Hoe luij en souw daer door in ijver niet ontfoncken?

Doch ijver isser maer te speuren in mijn dicht,

Dat noch op weetenschap, noch const is affgericht.

Dies niet op loff van Ziele-slepend' eele Reden;

Singt selver uwen Loff Hooftdichters van ons Lant,

Soo neurij' ick u nae en houw soo wat den Trant

Van v geleerde Rym en welbeleijde reeden.

1) Ot., VI, 99; K.b., I, 474. Naar het afschrift van Huygens.
Joannes Brosterhuisen, geb. ongev. 1596 te Leiden, werd op 14jarigen leeftijd student. Hij schijnt zich vooral op natuur- en plantkunde te hebben toegelegd, maar zijne artistieke natuur bracht hem tot het beoefenen der teeken- en schilderkunst, bouwkunde, muziek en dichtkunst. Vele jaren woonde hij te Leiden, later in Heusden en Amersfoort; eindelijk wist Huygens hem een professoraat in de botanie en het Grieksch te bezorgen aan de juist opgerichte Illustre School te Breda (1646). Ook daar had hij met velerlei moeilijkheden te kampen en stierf in Sept. 1650. (Vgl. over hem Dr. J. van Vloten in de Nederlandsche Volks-Almanak voor 1858, blz. 80-97). Huygens had hem zeker als student te Leiden leeren kennen en bleef met hem in letterkundig verkeer. Op de Leidsche Bibl. zijn 50 brieven van Brosterhuisen aan H. (Catal. Geel, No. 285); op de Bibl. der Kon. Acad. een paar brieven van H. aan hem (Epist. Lat.).

Noch op den selven trant, door G.R. Doublet²⁾.

Kreegh maer Achilles eens een slurpien uijt de schoncken

Soo dickmael nu herschaft; hij wierd van doot weer rap,

2) Ot., VI, 100; K.b., I, 474. Naar het afschrift van Huygens. Een ander vers van Doublet op hetzelfde onderwerp is door H. doorgeschrapt en niet in Ot. of Kor. opgenomen. Ik laat het ook weg.
George Rataller Doublet was een zoon van Philips D. en Jonkvr. Cornelia Rataller en werd ongev. in 1599 in den Haag geboren. Na in de rechten gestudeerd en jaren lang buiten 's lands gereisd te hebben, vestigde hij zich als advocaat in den Haag, huwde 4 Oct. 1629 Maria van Schoterbosch († 20 Mei 1639) en werd 10 Mei 1640 lid van den Hoogen Raad van Holland en Zeeland. Van December 1653 tot Maart 1655 was hij lid van de Chambre-mipartie te Mechelen en den 31sten April 1655 stierf hij. (Vgl. over hem Prof. Fruin in De Gids, 1869, IV, blz. 369-416). Hij was zeer bevriend met Huygens en een letterkundige (zie Fruin, t.a.p., blz. 386, enz., en mijn opstel over Van Baerle in Oud-Holland, 1886, blz. 247, 248).

[p. 201]

 

Hij stelden tegen Hell' en all sich selffs wel schrap,

 

In wiens gewelt hij leijt soo domm en diep versoncken.

5

Want schoon hij heeft nu langh uijt Lethe opgedroncken

 

Die all-vergelens-vocht, dat sinne-sluijm'rend sap,

 

Sijn doot-vervrosen herts manhafte vrijerschap

 

Sou door dat pittich merch weer heel van nieuws ontfoncken,

 

En lichtlijck wierd' hij beijd' in sterckt' en soet gedicht

10

Op swaerd en pen daer door gelijck'lijck affgericht:

 

Soo dat sijn wreet gemoet getemt door maker Zeeden

 

d'Herschaffers van dat merch, puijck hoofden van ons Lant,

 

Danck weten sou dat sijn wild-woesten oorloghs-trant

 

Verselt wierd met vernuft, met geesticheijt, met reden.

 

Omnibus hoc vitium est¹⁾.

1) Onder het vers schreef H. eerst: Hactenus

Behouden reis, naer Engeland door den heere Drossart Hooft, aen mij²⁾.

Trompetter van Neptuin heb jck op V een beê?

Rondt met de wanghen, en te wercke leght V longhen;

Op dat de stijven aem ten hooren uyt-gewronghen

Doe luistren weer en windt: En kundight over zee,

Wt uwes Conincx naem, soo trouwe vaste vreê,

Als wordt geviert wanneer d'Ysvoghel js in't jonghen.

Syn Volck, Oost uytgeseidt, houde Aeol al bedwonghen,

Soo lang tot Huighens heb beseilt gewenschte reê.

Oft draelt ghij en wilt eerst V meester Oorlof vraghen?

Geen noodt oock. Schipbreuck can Arion niet vertzaghen:

Dien de Dolfijn, als 't nauwt, moet dienen tot een' schuyt.

Syn sang sal baren bats, en luytruftighe buyen

Licht, tegen eighen aerdt van tochten woest, opruyen;

En maken zeedigh zee en stormen met syn Luyt.

Omnibus idem.

2) Ot., VI, 101; K.b., I, 475; Hoofts Gedichten, I, 183. Naar het afschrift van Huygens. De titel was eerst: Behouden Reis, aen Heere Constantin Huyghens naer Engelandt.
Den 23sten Jan. 1621 vertrok Huygens met de gezanten naar Engeland; hij keerde den 30sten April terug (Dagb., blz. 10).

Des heeren P.C. Hoofts Arions-trotz³⁾⁺.

Arions Zwanen-treur, en doot-bereyde beê,

Het uyterste gepooch van syn geleerde longhen,

3) Ot., VI, 101; K.b., I, 475. Naar een HS. op het Amsterd. Archief. Een ander HS. op hetzelfde blad als het vorige vers heeft eerst denzelfden titel als boven, die daarna veranderd is in Daer op ick, zooals ook in Ot.

+ [krit] vs. 1 doot-bereyde, 1 HS. eerst: lieffelycke, dan: sterf-bereyde daarna: doot-bereyde

[p. 202]

 

⁺⁺

 

Heeft het hem 'tleven oock den Rooveren ontwrongen?

 

Neen. Een beleefder Vissch ontvoerden hem de zee.

5

Hoe? by de menschen Vrees, en by de beesten Vree?

 

Fij, grijse loghen-eeuw: Comt, leert het bij de jonghen,

 

Wie Water, Windt en Weer al singhend' heeft bedwonghen,

 

Tot syn gescheepte Vriendt beseylde land en ree.

 

Ick gheve vol bescheyt op 'tongeloovich vraghen,

10

Ick, Thetis toren laest, der Schipperen vertzaghen,

 

Ontswommen, op de kiel van Hoofts bewenschte schuyt.

 

Corinthen hoort; en wijckt. Noord-westelijcker buyen

 

Te dempen met een woordt, Zuyd-Ooster op te ruyen,

 

Dat can een Hollandts liedt, meer als een Griecksche luyt.

 

Londini, Prid. Id. (14) Mart.

+ [krit] vs. 8 land en eerst: Jacobs als in Ot.

+ [krit] vs. 11 Hoofts eerst.: een

(Aen Maeyke de Bye)¹⁾⁺⁺⁺⁺.

Roose mongkie, krale lipgies,
Venus aes, Cupidoos knipgies,
Heunich-bietge, suycker-tong,
Zoo vernuftich en soo jong.
Peerel, onder soo veel leurtgies,
Dien jck, metter eyghe cleurtgies
Iens van achter uyt 'tselet
Voor op t veingster hadd' eset.
Soetste Maey van al de Maeyen
Die het hemel-dack sien draeyen
Met sen lichgies, dien jck schier
Minder as jou ooghgies vier.
Troosje, laetje niet mishanden
Dat jck uytte vreemde landen,
Daermen rontom water siet,
Daermen mannen Engels hiet,
Daer het lecker-tongs verlangen

1) L., 70. Het vers heeft geen opschrift, maar is gericht aan Maria de Bye (vgl. vs. 3, 9, 45, 84, 89, 108, 132). De heer J.N. Scheltema te Amsterdam bezit een afschrift van het gedicht, waarschijnlijk niet van H.'s hand, dat onderaan het adres heeft: ‘A Madamoiselle Mad.^le de Bie à la Haye’, en gedateerd is: 8^o. Apr. Zij was eene dochter van Joris de Bye, heer van Albranswaard, van 1596 tot zijn dood in 1628 thesaurier-generaal, en zijne tweede vrouw, Maria van Almonde. Maria de Bye is gehuwd geweest met Theophilus van Cats. (Mededeeling van Mr. P.A.J. van den Brandeler).
Maeyke de Bye had haar neusje gestoken in den vriendschappelijken twist door H.'s versje aan Dorothea (zie bl. 165) uitgelokt. Hij had zich blijkbaar naar hare meening nog niet voldoende verdedigd in zijn vers Aen juffr. Trello (zie bl. 166) en in Tvrouwe-lof (zie bl. 171). Na jaar en dag (vgl. vs. 56, 57) kwam zij op de zaak terug en liet H. door één harer vrienden in een vers bestrijden, dat de dichter thans beantwoordt.

+ [krit] vs. 8 Voor op t veingster hadd' eerst: Op te veingster hebb'

+ [krit] vs. 10 hemel-dack eerst: hemel-vack

+ [krit] vs. 14 vreemde eerst: Wester

+ [krit] vs. 17 lecker-tongs eerst: lecker-luy

[p. 203]

 

⁺⁺⁺⁺

 

'Toester cosje wordt evangen,

 

Met een wit pampiere trom

20

Voor je deurtgie rase com.

 

Ist en Vryer jst en prater,

 

Die sen ammereuse snater,

 

Of sen impertuyne sang,

 

Heel den aftermiddich lang

25

Op je breyssel heyt vergoten,

 

Laet hem now sen stramme coten

 

('t Lange sitten achtme quaet)

 

Wat vertrede langs de straet.

 

Merghen comtter weer en daeghje,

30

Merghe comt hem weer en vraeghje

 

Of en treckjen inde sin,

 

Dat 's 't lardere vande min.

 

'K eysch je niet as ien gesighje

 

Over dit rechtvaerdigh dichgie,

35

Dat jck met en volle moet

 

Voor je voetges storte moet.

 

'Khebb men kollericke buyen

 

Zoo besnede tot op huyen

 

Dat jck noch men leve mens

40

Anders gaff as goede wens;

 

Maer hoe seyden d'ouwe eewen?

 

Tergde lam'ren wordde leewen,

 

De gerusten heyt ghien rust

 

Langher dan 't de muyter lust.

45

Seker, Bietgie, de quellaedgie

 

Dien jck onglancx jn men c'raedgie

 

Jouwenthalven hebb' ehadt,

 

Heyt me soo by 'thart evatt,

 

Heyt me soo de gall ontsteke,

50

Zoo gekittelt om te spreke,

 

Dattjck men gestoorde pen

 

Langher niet betoome ken.

 

Wie mach toch den brodder wesen

 

Die sen onverstandich lesen,

55

Jou ter schande, mijn ter spijt,

 

Nae soo menigh maenden tijdt,

 

Nae becans en coppel jaren

 

Voor de Werrelt comt verclaren,

 

Met en oppesett gelaet

60

As en meyssies advecaet?

+ [krit] vs. 27 eerst: 't Lange sitten wordtme sat

+ [krit] vs. 28 straet eerst: stadt

+ [krit] vs. 32 eerst: Dat js 't soetste

+ [krit] vs. 60 meyssies eerst: Vrouwen dan: Iuffer

[p. 204]

 

'Ksett sen leughenen ter sijen,

 

'Klaet sen bitter bijten glijen,

 

'Kstoormen an sen jurien niet,

 

Zoo veul redelick gebiet

65

Hebb jck (buyte roem te spreken)

 

Over 'tjeughdich bloets gebreken,

 

Dattjck deur men passie-roock

 

Kijcke ken, en hooren oock.

 

'Kmoet hem simpelicke seggen,

70

Ien dingh ken jck niet verleggen,

 

(Luystert, Lieste, 'troert jou eer,

 

En syn schande noch veul meer)

 

Dat hy syn ontgordde Dichten

 

Met een cleurtgie comt verlichten

75

Van jou soete naemslevrey,

 

Min noch meer al of hij zey,

 

Luystert Broeck, de Keurs sel pleyten,

 

Opte juriense feyten

 

Teghe syn hoochweerdicheyt

80

Zoo beschreven as eseyt.

 

En wat keurs? en wie selt wesen?

 

(Heyt hy qualyck uytelesen?)

 

Wilje beter as de fleur,

 

Maeyken aller keurse keur?

85

Lieve knecht, js 't al van 't mallen?

 

Is je 't juysement ontvallen?

 

Synje sinnen uytte gesp?

 

Loofje dat en schrale wesp

 

Voor een heunichbie ken strecken?

90

Al te tastelycke trecken,

 

Al te lompen leepicheyt,

 

Hoor, al wordt het je geseyt

 

By en weynich-waerde spreker,

 

Dese regeltgies gaen seker,

95

Steeckt je noyt jn immants schoe,

 

Off je voet en paster toe;

 

Decktje noyt met immants veren,

 

Off je kent hem egelleren,

 

Ciertje noyt met immants baert,

100

Off je mondt is syne waert,

 

Roemtje nimmandt oyt te wesen

 

Off je lyckt hem schier by 't wesen;

 

Daerme steeck jck hier en spel,

 

'Khoop je vatt men seggen wel.

105

Noch en woortje sel jck voeghe

 

Tot men eyghe vergenoeghe,

[p. 205]

 

⁺

 

En om dat je lette sout,

 

Bietgie, datte groofste fout

 

Niet en wordde toe eschreve

110

Diese niet en heyt bedreve;

 

Brengt de woorden jens te gaer

 

Dien jck uytsloegh over 'tjaer,

 

Achter 'tlanghe lof der vrouwen,

 

Hebb jck 't selver recht onthouwen,

115

‘Peerle, seyd jck sijnder veel

 

Maer oock Leure meestendeel,

 

Wachje Vrysters, d'eerste Leuren

 

Sel jck by her woorde keuren,

 

D'eerste dien jck gram sel zien

120

Sel ick segge, Datser jen¹⁾:’

 

Dit en ken je lieve Schryver

 

In sen blinde Leuren yver

 

Niet verdouwe met gedult;

 

Spreeckt sentenci, hebb' jck schult?

125

En jij, Wijve Sekertaris,

 

Hebb jck aers eseyt as waer is?

 

Hebb' jck iemanden eraeckt

 

Die sen selve niet en laeckt?

 

Wie heyt jou jn 'thart esteke

130

Hier en peerel te doen spreke

 

Daer jck 't opte Leure nam?

 

Peerel-bietgie, lieve lam,

 

Isser jn je soete sinnen

 

Clere, wraeck, of haet te vinne,

135

Hier toe meughjese met reên

 

Samen alle drij besteên,

 

Clere sel den haet ontsteken

 

Oppet haten volghtet wreken,

 

Daer betaelj' hem effe mé

140

Die je dese vrientschop deê.

 

Mijnenthalve, laet men oore

 

Noyt jn Hollandt, welcom, hoore,

 

Laet jck op te wederkeer

 

Ionas zyn jn 't Noorder-meer,

145

Laet jck leve-loos verlanden

 

Opte Schevelinghse sanden,

 

Laet jck daer voor Craeyen-aes

 

Rotten onder knijn en haes,

 

Hebb' jck 't immer durven dencken

150

Van je renemeê te krencken,

+ [krit] vs. 107 lette eerst: wachte

1) Zie het gedicht Gar .... (blz. 182), vs. 3 en het slot van het vers.

[p. 206]

 

Hebb' jck immer jn men geest

 

Schimperich op you eweest.

 

Hebb' jck jn men Vrouwe-nepen,

 

Jou verdachtelyck begrepen

155

Hebbjck jn men Leuren-dicht

 

Jou beteyckent off beticht.

 

Hoogher hebb' jck niet te sweere,

 

Benje niet te contentere

 

Met dit onbevallick schrift

160

Daer jck mette grote sift,

 

Tydeloos, moet overloopen,

 

Laet men jene weldaet hope,

 

Dattjck schier of merghe mach

 

Ienen encklen halven dach

165

An je groene sy besteden,

 

Om je met besette reden

 

Iens voor al dit coppe-spin

 

Te verdryven uyt je sin;

 

Meuglick of men haringhere

170

Sel merakel operere,

 

Meuglick of men backes ken

 

Beter pleyten as men pen.

 

Help jij wensse, tussen tijen,

 

Corte mijle, langhe tijen,

175

Stille zee, en weste Windt

 

Voor

 

Je Diener

 

Huygenskindt.

 

Lond. 7^o. April.

Epitaphium Rutingii, ecclesiae Belgicae quae est Londini quondam pastoris¹⁾⁺.

Dum colit agrorum Domini Rutingius agros,

Christicolasque sacro gramine pascit oues;

Sed super ipsa pias extendens sidera curas

Coelica prae uili pascua laudat humo:

Inuida Mors (non est inopinam dicere: Certe

Inuida delitijs Belga-Britanne tuis)

Euocat orbe virum: Sequor, innuit ocyor ille;

Et sequitur. uideas isse, nec ire putes.

1) Ot., I, 30; M.D., 307.
Symeon Ruytinck, geb. te Norwich, werd in 1601 predikant van de Hollandsche Kerk te Londen. Hij schreef eene geschiedenis van de Nederlanders en de Nederlandsche gemeenten in Engeland en Londen en stierf in 1621 (vgl. Hessels, Ecclesiae Londino-Batavae Archivvm, II, blz. 915).

+ [krit] vs. 8 ire eerst als in Ot.: isse

[p. 207]

 

Aequus Amor fuit, aequa Fides: hac, vivus, eundum

10

Dixerat; excedens, hac abeamus, ait.

 

Sic vitâ dubitare uetat, sic morte, docere

 

Qui vitam valuit, non voluisse viam.

 

Quisquis es (et voueo moneant exempla) Viator,

 

Sic, abiturus, obi; sic obiturus, Abi.

 

Lond. Prid. Id. (12) Apr. Aliud agens.

Epithalamium Caesaris Calandrini ecclesiae Italicae quae est Londini pastoris, et Elisabethae Harderet¹⁾⁺⁺.

Siue per antiquos retrorsum turgida fastos
Exspatiata meas, tumidumque nepotibus Olim
Obtrudis, veteres animo commensa Quirites,
Roma, nec inuidiam Gentis meruisse Britannae
Diceris, neque Caesareis gauisa Triumphis
Vna, nec hanc solide (quae nunc sunt saecula) laudem
Londino patiente feres; Sublimior illa
Se uidet, et negat esse nihil non Caesare majus,
Sed negat esse suo: Videt hunc de frigore duri
Pectoris, et glacie quae mox penetrabilis ulli
Non fore uisa, licet fuerit penetrabilis vni,
Laeta Cupidineos ducentem rite Triumphos.
Nec minus ista suo viridem victoria laudem
Victori, nec inauratas debere quadrigas
Visa minus, quam cui Dacos, cui barbara Thraces
Pectora, Sauromatasque truces, Garamantas et Indos

1) Ot., I, 10; M.D., 290. Ook in klad met den titel: Trivmphvs Caesarevs. Epithalamium Viri Pientissimi Doctissimi D. Caesaris Calandrini Ecclesiae Italicae et Dominae Elisabethae Harderet.
Den 7den Nov. 1616 werd ‘Caesar Calandrinus Stadensis’ op 21jarigen leeftijd te Leiden als student in de theologie ingeschreven. Hij was een broer van Jean Louis Calandrini (zie blz. 49) en een groot vriend van Constantyn, die lange jaren met hem in briefwisseling stond. (Er zijn vele brieven van Cal. aan H. op de Leidsche Bibl., Cat. Geel, no. 996). Calandrini heeft het grootste gedeelte van zijn leven in Engeland doorgebraeht. In 1619 woonde hij de Synode te Dordrecht bij, maar spoedig daarna is hij te Londen en behoort tot de omgeving van den ongelukkigen Marcantonio de Dominis, bisschop van Spalato. Hij bracht Huygens met dezen belangwekkenden man in kennis (vgl. Serm., I, vs. 505, sqq.). Van 1639 tot 1665 was Calandrini predikant bij de Nederlandsche gemeente te Londen (vgl. Hessels, Ecclesiae Londino-Batavae Archivvm, II, blz. 246). Over zijne kinderen en andere famielje geeft de brief, dien hij 2 Maart 1648 aan H. richtte, volledige opheldering.
Elizabeth Harderet was de kleindochter van een predikant La Fontaine en, toen Calandrini haar huwde, ‘vefue d'un Agent de quelque prince par deça’ (brief van 27 Jan. 1622 van II. aan zijne ouders; Lettres françaises).

+ [krit] vs. 13 laudem klad: laurum

+ [krit] Naast vs. 13 in het klad de regel: Et penitus totá pergaudentem Elisabethá. Hij is in geene der uitgaven opgenomen.

[p. 208]

 

^++++++++

 

Obtigit uni omnes semel inclusisse Trophaeo:

 

Siue quod es libet esse, et qualem illudere saeclo

 

Miramur, sacro moderantem Regna capistro,

20

Et modo non totum subigentem Collibus Orbem

 

Hesperijs; Schola dissidij, foecunda malorum

 

Mater, et erroris quantum tegit Aether origo,

 

Pone supercilium, festum cui laurus adumbrat

 

Circumflexa caput, Pastorem Caesara spectas,

25

Pastorem, cui cura lupos quot foeda pudendo

 

Emittis gremio, quot humo depromis Erynneis

 

Pellere nil merito (da, Coelum, possit) ouili.

 

Caesara cui Fidei scutum, cui Cassida Vitae,

 

Iustitiae loricam et Verbi spiritus ensem

30

Induit armipotens Deus, indefessa per Orbem

 

Selecti tutela Gregis, quo, perdita, quo te

 

Concutiat, sceptrumque manu, triplicemque superbâ

 

Caesarie, quâ regna premis, quatis astra, tiaram

 

Auferat, et Romae discat post saecula Romam

35

Reddere, et haud vanum priscae pietatis honorem.

 

At tibi quo tantae felix bellator arenae

 

Sufficias, ualeasque foris in praelia, Caesar,

 

Pax niteat sincera domi, Concordia lectum

 

Sepiat, aeternoque liget praecordia vinclo,

40

Iunctaque dininum scandentia vota tribunal

 

Prospera concilient communi Numina sorti;

 

Nec prius importuna toro leuet Elisabetham

 

Caesare, nec prius hac subducat Caesara Clotho;

 

Auferat una dies quos junxerit unus (at ô tu

45

Sera tamen lucesce dies) Hymenaeus amantes.

 

Concordes animae, beate Caesar,

 

Felix Elisabetha, par suaue,

 

Dulcis copula, turtures gemelli,

 

Restant ultima vota, summa restant,

50

Foecundos Thalamo super precari

 

Lusus, gaudia, basiationes.

 

Vos amplexibus osculisque centum,

 

Vos implexibus osculisque mille

 

Non semper vacuos dies beate,

55

Non unquam steriles beate noctes,

 

Sic ter tertia prole ter beatam

 

Ditet Caesareâ domum Selene;

+ [krit] vs. 17 uni omnes semel klad eerst: ingenti simul

+ [krit] vs. 22 tegit Aether M.D.: capit orbis

+ [krit] vs. 25 pudendo klad eveneens, dan: nefando

+ [krit] vs. 29 spiritus M.D.: coelitus

+ [krit] vs. 33 quatis klad eveneens, dan: petis

+ [krit] tiaram klad eerst: coronam

+ [krit] vs. 55 beate klad: fugate

+ [krit] vs. 24, 28, 43 Caesara M.D.: Καίσαρα

[p. 209]

 

⁺

 

Sic augur conuina siet, sic omine vero

 

Cantet, Hijmenaeum distendens turba choraulen,

60

Quam bene, quam dignas junxistis Numina taedas,

 

Si decus ingenij pariter, si frontis honorem

 

Caesar Caesarulis dabit, Elisabetha Kalandris!

 

Hag. Com. Prid. Cal. Iun. (31 Mei)¹⁾.

+ [krit] vs. 58 vero klad: fausto

1) De datum staat onder het klad.

Essay de vers mesurez. Ode d'Horace, qui commence, rectius vives licini. lib. 2. 10²⁾.

Tu vivras mieux, Licine, si ta barque
Trop ne s'auance, ni en haute Mer, ni,
En evitant les violentes ondes,

Pres du riuage.

Suiure la saincte mediocrité, c'est
N'estre subjet à sale pauureté, c'est
Fuir de l'enuie des Palais, des Courts, des

Magnificences.

2) Ot., II, 60. Vier jaren, nadat H. de Ode van Horatius had vertaald, schreef hij er het volgende bij (Ot., II, 62): Ie me jouäy un jour exprès sur les mesures de cette Ode, pour debattre l'usage commun de cette sorte de Vers; en laquelle tres mal, à mon aduis, s'oblige on à la Prosodie Latine, sans auoir esgard à l'accent de la langue mesme: Là où au contraire la Cadence des Syllabes, causant seule ce que nous apperceuons de douceur au vers, au prix de la Prose, deburoit regler la suitte des paroles. Car ij a il apparence qu'a cause qu'en Latin l'Accent se gouuerne par la Quantité, on doibue aussij l'y attacher en François, Flamen, Italien, Angloiz, etc.? Ces Langues ne sachant à parler d'autre quantité que de celle qui naist de la prononciation? Ie dis par exemple, que de mettre en vers Sapphique, selon les Regles du Latin,
Si le Tout-puissant n'establit la Maison,
c'est si fort abastardir le François, qu'il u'y a que le Flamen et l'Angloiz qui puissent gouster l'intention de l'autheur par ces mesures, l'un et l'autre donnans naturellement l'accent sur les penultiemes de ces paroles Puissant et Maison; chose capable d'escorcher l'aureille à un François naturel. De luij dire, que toutefois le Mijstere de l'obseruance Latine ij est, et que jadis à Rome on eust prins plaisir au recit de cette composition, c'est bien l'envoyer loing pour se desennuijer. Resteroit, à mon opinion, que quiconque auroit enuie de s'esgayer en ceste nouueauté estrangere, eust soing de satisfaire sur tout au Lecteur naturel de la langue, qui par mesme droict de pretension demande qu'en vers on la luy donne chantable, autant qu'intelligible en prose. Pour cet effect, peut estre, trouueroy-ie moyen d'arrester quelques maximes, qui en leur practique se jugeroyent aussi faciles, que considerables en leur Theorie, ne fust que par cette touche j'estimasse auoir donné assez de prinse à de plus solides esprits, pour se donner loisir de nous tracer les Regles de cet art, qui en mesme temps nous sortent des disputes, et nous esloignent de l'impertinence. Confessant d'ailleurs qu'en l'Ode mesme que je viens de mettre par essaij, je trouue tont plein à me reprendre, ce seroit par trop presumer de la patience de mon lecteur, de voulloir donner à autruy la loij qui me rendist coupable deuant tous. 8^o. Ian. (of Iun.) 25.

[p. 210]

 

Plus le pin est haut, plus a il à craindre

10

La rage des vents; la plus haute des tours

 

Tombe le plus bas, la plus haute roche

 

Brise la foudre.

 

 

 

Qui a le coeur bien preparé ne cesse

 

D'esperer en calamité, de craindre en

15

Prosperité: le mesme Iupiter qui

 

Donne l'orage,

 

 

 

L'oste d'auec nous. Si le mal te presse,

 

L'heure viendra qu'il ne te pressera plus;

 

Ores la Lyre d'Apollon se touche, or

20

L'arc se repose.

 

 

 

Porte Constamment la secousse du sort:

 

Et si jamais fortune trop amie

 

Enfle ta voile, fay que par toy mesme

 

Tu la ramasses.

[O Frise]

O Frise! qui merites ,, un eternel renom¹⁾,
Je veux en tes merites ,, eterniser ton nom.
O lieu plein de delices ,, qui esgayes nos jeux,
Plein d'or, vuyde de vices ,, beau lieu d'entre touts lieux,
O beau païs, Frise qui vis ,, en equité ,, et liberté.

Tes campagnes, tes prées ,, d'herbettes et de fleurs
Se trouuent esmaillées ,, en dix mille couleurs,
Laict et miel qui s'en puise ,, te font accomparer
Canaan la promise ,, que tu vas esgaler.

O beau pais etc.

De forts, de Tours, de villes ,, ce pajs est muni
Sur les vertus ciuiles ,, il se maintient unij,
En coustumes honestes ,, les peuples diligens
Les consciences nettes ,, se vont entretenants.

O beau pajs etc.

1) Het gedicht is niet af; onder het 3de couplet staat het cijfer 4. Waarschijnlijk is het eene vrije vertaling van Starter's Nieu-Liedeken tot lof van Vrieslandt (zie Friesche Lust-Hof, 1621, blz. 59). Daar de Friesche Lust-Hof in 1621 voor het eerst uitkwam, meen ik Huygens' versje op dat jaar te moeten plaatsen.

[p. 211]

Naem-versett van joff^w. S.D.V¹⁾⁺.

Een jeughdigh Amsteldier voll ongemeene vlams,
Wat meer als Waterlandts, wat meer als Amsteldams,
Ontliet haer' schoone twee beweechelijcke kranen,
En deckte met een' vloed van ongeveinsde tranen
Den eertijdts lieven romp van haer's gelijcken Een',
Die 't aller zielen padt te vroeghe most betreen.
Doe nu de selve druck die haer gebad te spreken
Het spreken haer benam, al sprekende besweken,
Sprack, sluytende met een haer noyt besloten liedt,
O! leven, ass van gras, en meer en zijt ghij niet.

Amstelrod. Aug.²⁾.

1) Ot., VI, 104; K.b., I, 479.
Het versje is gericht tot een Amsterdamsch nichtje van H., Susanna (de) Vogelaer, dochter van Marcus de Vogelaer en Margaretha van Valckenborgh. Zij was in 1596 geboren, huwde 2 Juni 1624 Hieronymus van Uffelen en na zijn dood Hendrik Schaep (Vgl. Dagb., Bijl. F.).

+ [krit] vs. 7 gebad K.a.: beval

2) Van 26 Juli tot 17 Aug. was Christiaan H. met zijne geheele famielje in Amsterdam (Dagb., blz. 4).

Muydsche reis. Aen joff^w. Tesselschade Visscher³⁾.

Vochtich Zuyen
Schortt v buyen
Over Muyen
Eenen dach,
Die jck gaeren
Sonder baren,
Stil, en klaer, en
Drooghe sagh;

Noorder' vlaghen
Laet u draghen
Daer de daghen
Nachten zijn,
Daer de nachten
Noyt en lachten,
Noyt en wachten
Sonne-schijn;

Helder Oosten
V vertroosten
Teghen 'troosten
Vierich-droogh
Can jck missen,
Naer mijn gissen
Uijt het pissen
Van om hoogh;

V voor 'tleste,
V voor 'tbeste,
Groeyich Weste
Roep jck aen,
Leent v laeuheyt,
Dat gheen' graeuheyt
'S hemels blaeuwheyt
Mach beslaen.

Ingevallen
Gheen' van allen
Can bevallen
Myn gebedt;
Valt aen 'tblasen,
Valt aen 'trasen,
Als vier dwasen
Zonder wet.

3) Ot, VI, 148; K.b., I, 480.

[p. 212]

 

⁺⁺

 

Al v coelen,

 

Al v croelen,

 

Al v woelen

 

Over 't Tij,

45

Al v buyen

 

Voert mij huyen

 

't Hooft van Muyen

 

Niet voorbij.

 

 

 

Hooft beloert mij,

50

Lust beroert mij,

 

Liefde voert mij

 

Over Zee,

 

Zijnder Winden

 

Die mij binden

55

Van mijn vrinden

 

Een, en twee?

 

 

 

Aeol hoorden

 

Dese woorden,

 

En ontstoorden

60

Sijnen sinn,

 

Huygens ruste,

 

Waer 'them luste,

 

Op de cust, te

 

Muyen jn.

 

 

65

Maer hij naeckte,

 

Maer hij raeckte,

 

Daer hij haeckte,

 

Niet zoo ras,

 

Hij en leerde

70

Wat de weerde

 

Van der eerde-

 

Vreuchden was.

 

 

 

Soete uren

 

(Ghinck hij truren)

75

Mocht ghij duren.

 

Sonder vaert;

 

Wat begheerde,

 

Onverseerde,

 

Overweerde,

80

Nutten waert!

 

Maer, verblijden,

 

Ghij sijt lijden,

 

Nu ghij glijdt, en

 

Staende gaet

85

Can hij leven

 

Sonder beven

 

Die beneven

 

't Sterven staet.

 

 

 

Langh verbeyden,

90

Schielijck scheyden,

 

Een van beyden

 

Waer te swaer,

 

Waerom gaet ghij,

 

Waerom laedt ghij

95

Waerom slaet ghij

 

Bey te ghaer?

 

 

 

Moet jck suchten

 

Nae genuchten,

 

En noch duchten

100

Daer se zijn,

 

En myn wijnen

 

Sien verdwijnen

 

In fenijn, en

 

Schey-asijn?

 

 

105

Moet jck haecken

 

Nae 'tvermaecken

 

En geraecken

 

Taey daer jn,

 

En 'tgenieten

110

Zien vergieten

 

Zien vervlieten

 

Eer jck 'tvinn'?

 

 

 

Meer en conden

 

Scheydens-wonden

115

Niet verkonden

 

Sonder pijn,

 

Hoe 't begoste,

 

Suchten coste,

 

Suchten moste,

120

'Tende zijn.

+ [krit] vs. 44 later veranderd in: Over 't Ÿ,

+ [krit] vs. 115 verkonden Ot.: vermonden

[p. 213]

 

Tessel-schaetgie,

 

Cameraedtgie,

 

Die dit praetgie

 

Uyt mijn hert,

125

En van binnen

 

Uyt het spinnen

 

Van mijn sinnen

 

Hebt ontwert.

 

Hebt het, hout het,

130

Sluyt, ontvouwt het,

 

Siet aenschouwt het

 

Als belooft;

 

Maer; bewooghen

 

Uyt medooghen,

135

Zonder d'ooghen

 

Van v Hooft.

 

Amsterd. Aug.^to

In albo P. Doubletij¹⁾.

Si post nomina quanta non ferocis
Ferox incola Nereï Britannus,
Non Oenotria, non tuis beanda
Olim gressibus Allemanna jactat,
Sed nec Celtica possidere tellus,
Illustres temerarium tabellas
Doles Hugenij subjsse stigma,
Doubleti decus expolitioris
Iuuentae decus eruditioris,
Hagae quam fugis vnio Batauae,
Tandem cautior esto poenitendo,
Nec jube nisi quod probaris, aut nos
Quod jubere potes proba negare.

Hagae. Aug.^to

1) Het HS. is bij de Nederl. gedichten op hetzelfde blad als Batava Tempe.
Deze Philips Doublet is waarschijnlijk de heer van St. Annaland, geb. 22 Jan. 1590, in 1619 rentmeester der Epargnes, van 1629 tot 1653 ontvanger generaal (vgl. J.G. Frederiks in Rietstap's Tijdschrift voor Geslacht- en Wapenkunde, Nieuwe Reeks, dl. II, blz. 257, 258). Hij huwde 28 Maart 1632 Geertruid Huygens, de zuster van Constantyn (Dagb., blz. 21) en stierf 31 Mei 1660 (t.a. p, bl. 64).

Op de vertalinghe vande eerste weke der scheppinghe vanden heere van Bartas, door den baron van Asperen²⁾.

Brandt v het hertte noch jn weten-giericheit,

Hollander, graghe geest naer ouderdoms bescheidt,

Spoelt ghij v lusten noch jn 'tgrontsop aller jaren,
In d'oude-jonghe Weeck, die 't al jn haer sach baren,

2) Ot., VI, 103; K.b., I, 478.
De vrijheer van Asperen gaf in 1622 uit: Vertalinghe vande eerste Weeck der Scheppinghe des Werrelts. Ghedaen in 't François by G. de Salvste, Heere van Bartas. Door den Heere Wessel vanden Boetseler, Vryheere tot Asperen, etc. In 's Graven-Haghe, By Aert Meuris Boeckverkooper inde Papestraet, in den Bybel, Anno 1622. Met consent.
Daarin werd het lofdicht van Huygens het eerst gedrukt te gelijk met verzen van Vondel. Anna Roemers en Heinsius.

[p. 214]

5

All uyt haer baren siet: Loopt niet zoo willigh meer

 

Besoecken op syn erff den franschen Lelij-Heer,

 

Loopt niet soo willigh meer tydt, middel, moeyte waghen,

 

Om d'aller-dinghen-jeughd den vreemden aff te vraghen;

 

Neemt Boetzelaer te hulp; hij weet een naerder padt,

10

En thoont v t'Asperen des Werelts baeckermatt.

 

Hag. Oct.

Batava tempe. Dat is 't voor-hovt van 's Gravenhage¹⁾⁺⁺⁺⁺.

'TSonnen radt beghint te stooten
Teghen 'tNoorder-Creeften-heck,
En die cromme crauwel-pooten
Drijven 't naer den Leewen-neck:
Daer met gaen de daeghjens crimpen
Die men langher hoopt als heyt,
Hey! wat's al des werelts glimpen
Min als tegenwoordicheyt?

Daer met ydelen v' scha'uwen,
Haeghsch-Voorhoutsche-Ioffrou-rack,
Daer met gaet v groente grauwen,
Munnick-tuyntgien, blader-dack;
Daer met naeckt v jaerigh sterven,
Linde-toppen, weeldigh hout,
En dat nootelijck verderven
Als ghij weder groenen soudt.

1) Ot., IV; K.b., I, 81. Zie over de uitgaven de Inleiding. Op de 1ste bladzijde van het HS. van het gedicht (het is het klad), leest men het plan, dat H. er voor gemaakt had; de afkortingen zijn daarin echter zoo menigvuldig, dat men op verschillende plaatsen niet zeker is van den tekst. Ik maakte er het volgende uit op (waar ik twijfelde staat een vraagteeken):
Numerus arborum et series, paritas (?), latitudo et altitudo. Ligni virtus bellica, medicaque rursus. Quam mirabilis Deus! Aedificia utrimque virique incolae. Templum .... Ecclesiae et ominosum quod hic olim bellum, nunc pax. Faxit Deus etiam foris ut intus ab hoste tuti simus.
Ver. Frondes recentes rarae, ideoque carae.

Aestas	Mane. Aurora.
Aestas	Meridie. Aestus.
Aestas	Vesperi. Deambulatio. Rex Bohemiae.

Autumnus. Fructus suaveolentes, folia cadentia. moralia (?)
Hyems. Vertices candidi, .... Alpes.
Postremo velle hinc numquam migrare. Deinde, sed heus(?) cosmopolitac sumus, et parati quum patria vocat. Quin ubi Deus volet sursum (?) in gaudia sempiterna.

+ [krit] vs. 1 eerst: Phoebus heeft syn radt gestooten

+ [krit] vs. 2 Creeften-heck K.a.: kreeften beck

+ [krit] vs. 4 eerst: Voeren hem naer Leewens neck. dan: Grypen naer den Drijven and. lez. en 1ste uitgave: Rucken K.a.: Slepen

+ [krit] vs. 14 weeldigh 1ste uitg.: weeldrich

[p. 215]

 

⁺⁺⁺⁺

 

Sterven? neen: noch sult ghij leven,

 

'Tzy de Somer blaeckt off swicht,

 

'Tleven sal v niet begeven

20

Isser leven jn mijn Dicht.

 

Coude mach ons oogh berooven

 

Van v soete lommer-looff,

 

Maer ons' oore te verdooven

 

Sluyt jck buyten tyden-rooff.

 

 

25

Als v tacken sullen duycken

 

Onder 't vlockigh Winter-meel,

 

En v bladerloose struycken

 

Proncken met de bloote steel,

 

Dan sal noch v bloessem bloeyen

30

(Lustich, Vrysters een en acht,

 

Helpt myn stramme Rym aen 'tyloeyen)

 

In des Hagenaers gedacht:

 

 

 

Dan sal noch een grijse dutter

 

Mette schenen voor de vlam,

35

Mette tanden jnde butter,

 

Inden beulingh, jnde ham,

 

Inde niewe-jaersche weggen,

 

'Tmijnder eeren spreken, Maer,

 

Maer hoe kent die Vryer seggen;

40

'Tluydt al offet Seumer waer!

 

 

 

Vreemdelinghen die de bochten

 

Van 't gebultte werelt-padt

 

Onder allerhande lochten,

 

Over 'tdrooghe, door het natt,

45

Hebt begaen, berolt, bevaren,

 

Hebt v yver-vier gekoelt

 

Tot hier onder jn de baren

 

Daer de Son haer paerden spoelt.

 

 

 

Comt, laet v gedachten deysen

50

Daer het lichaem eertydts was,

 

Laet v sinnen over-reysen

 

Al des ronde bodems plas,

 

Niet en haeck jck meer te hooren,

 

Dan soo schoonen Tempes naem,

55

Comt v erghens een te voren

 

Die mijn Linde-lij beschaem.

+ [krit] vs. 24 tyden- 1ste uitg. Iaren-

+ [krit] vs. 40 'Tluydt eerst als in de 1ste uitg.: 'Tgaet

+ [krit] vs. 47 hier onder eerst: beneden

+ [krit] vs. 50 het eerst: v

[p. 216]

 

^+++++++++

 

Dunckt v dat het zy te vinden

 

Inde groote Papen-stadt,

 

Daer de Vagheviers gesinden

60

Van een mensch een heylich vat,

 

Van een Visscher, knecht der knechten,

 

Maecken haren Ziel-tyran,

 

Die de Keyseren bevechten

 

En op Croonen treden can?

 

 

65

Neen, Och armen! Woeste muren,

 

Schaduw' van v' oude glans,

 

Eertyts hooft van v' geburen

 

Nu nauw bloeme van haer crans;

 

Gaet v schoonheyt elders paren,

70

T'mynent gelt sij weynich meer,

 

Al v' luyster syn v' jaren,

 

En v' schimmel al v eer.

 

 

 

Is het moghelyck, te soecken

 

In het prachtighe moras,

75

Daer Antenor quam besoecken

 

Wat het ballingh-leven was?

 

Neen, bedompte water-dallen

 

Marmer-kaden, weeldrigh slijck,

 

Kvind jn allen niet met allen

80

Dat mijn linde-laen gelyck.

 

 

 

Sal jck dan te rugghe rijen

 

Naer de Fransche Scepter-Stadt,

 

Naer de trotsche Pannerijen

 

En zoo menich spitze padt,

85

Eertydts moedich opde schreden,

 

Grooten Henric, van v voet,

 

Eer hem Clotho dede treden

 

Daer het al in treden moet?

 

 

 

Sal jck 't weder Noordwaert wenden

90

Naer het witte Brittenlandt,

 

En myn overdenckingh zenden

 

Naer de rijcke Teemse-strandt,

 

Zal jck daer, als opgetoghen,

+ [krit] vs. 58 in marg.: Roma.

+ [krit] vs. 74: Venetia.

+ [krit] vs. 82: Paris.

+ [krit] vs. 83: Tuilleries.

+ [krit] vs. 90: London.

+ [krit] vs. 62 haren Ziel-tyran, K.a.: een almachtigh man,

+ [krit] vs. 63 de Keyseren bevechten, K.a.: de Keiseren Recht rechten,

+ [krit] vs. 70 T'mynent 1ste uitg.: T'onsent

+ [krit] vs. 90 witte K.a.: blancke

[p. 217]

 

^{+++++++++++++}

 

Staen aenschouwen 'tlanghe rack

95

Van de vier en veerthien boghen

 

Met haer felle water-smack?

 

 

 

Sal jck 't eyntelycke strijcken

 

Schelde-diepten An v Werff,

 

Die jck allen vergelycken

100

Jae voor allen prysen derff,

 

Off en soudt ghij 't niet verdragen

 

Averechte Masten-woudt

 

Wonderweelde van ons' daghen

 

Veen vol steenen, sack vol goudt?

 

 

105

Jae, jck lov' u al te samen,

 

Swyghe wat een yeder feylt,

 

Roem v' eere, vier' v' namen:

 

Maer waerom zoo verr' geseylt?

 

Moet jck wederom vervallen

110

Op myn eerst bedorven smaeck,

 

Noch en vind' jck niet jn allen

 

Dat myn Lindelaen genaeck.

 

 

 

Linde-laen mijn zoet versinnen

 

Waer ontginn' jck uwen prijs,

115

Aen v schorsse taey om spinnen,

 

Aen v stam, u bladt, v rijs?

 

Schorssen, stammen, rijsen, bladren,

 

Yeder eyschte syn verhael,

 

Laet mij een uyt allen gadren

120

Als u eyghen al temael.

 

 

 

Sal de Vinder niet bekennen

 

Vande tweede Blixem-slach;

 

Die Vulcaen van uyt syn dennen,

 

Maer benijdende, besach;

125

Dat sijn gheele solffer-cruymen

 

Dat syn snelle flicker-Sout

 

Selden Loodt off Yser ruymen

 

Sonder v vercoolde hout?

+ [krit] vs. 98 in marg.: Antwerpen.

+ [krit] vs. 101: Amsterdam.

+ [krit] vs. 125: Dodon. Herbar. 29. 16.

+ [krit] vs. 96 't eyndelycke K.a.: 't eindelick noch

+ [krit] vs. 100 prysen eerst als in 1ste uitg.: stellen

+ [krit] vs. 104 Veen eerst: Slyck

+ [krit] vs. 105 Jae, eerst als in 1ste uitg.: Wel,

+ [krit] vs. 108 verr geseylt 1ste uitg.: wijt verseylt

+ [krit] vs. 114 prijs 1ste uitg.: roem

+ [krit] vs. 116 rijs 1ste uitg.: bloem

+ [krit] vs. 117 1ste uitg.: Schors, en stam, en bloem, en bladren

+ [krit] vs. 119 eerst: Een wil jck

+ [krit] vs. 127 K.a.: Loot of yser niet doen ruymen

[p. 218]

 

⁺⁺⁺⁺⁺⁺

 

Sal de Cruyden-kieser seggen

130

Dat hij oyt op rauwe wond

 

Soeter Balsamen te leggen

 

Dan u bladencaewsel vond;

 

Sal hij 'tjaer-getij verwinnen

 

Vande sware struyckel-sucht,

135

En gereeder baten vinnen

 

Dan de geesten van v vrucht?

 

 

 

Sulcke tacken, sulcke blâren

 

Sulcker stammen, zoo gelaên,

 

Vind jck twee mael twintich paren

140

Over eene lenghde staen;

 

Knoopt nu all' v Marmer-boôghen

 

Roomen, jn een reghel-rij,

 

Noch en zal jck niet gedooghen

 

Dat het sulcken rije zij.

 

 

145

Laet jck dan mijn ooghe weyden

 

Over d'een' off d'ander kant,

 

'Kvinder altydt-groene weyden

 

Met gestichten omgeplant;

 

Yemandt sal mij connen toonen

150

Off meer huysen off meer houts,

 

Maer waer sachmen oyt bewoonen

 

Soo veel Stadts jn zoo veel wouts?

 

 

 

Schoone, spitsche ghevel-toppen,

 

Die vw flickerende Leij,

155

Die vw weder-wijse knoppen

 

Als een jonge-juffer-rey

 

Neffens eene siet staen glimpen,

 

Laet mij groeten jn v roij

 

(Tegen 'tboose laster-schimpen)

160

'Topper-puyck van all v moy.

 

 

 

Welcom dan herstelde stijlen,

 

En wel eer misbruyckte vloer,

 

Tot het knarssen vande vijlen

 

Oppet grove blixem-roer,

+ [krit] vs. 130 in marg.: Ibid. Add.

+ [krit] vs. 133: Ibid.

+ [krit] vs. 132 bladencaewsel 1ste uitg.: blader-knauwsel

+ [krit] vs. 137 Sulcke - sulcke 1ste uitg.: Sulcker - sulcker

+ [krit] vs. 148 gestichten eerst: gebouwen

+ [krit] vs. 162 misbruyckte mis is in het HS. onderstreept, misschien omdat H. er liever nog iets anders voor in de plaats wilde stellen. In alle uitgaven is dit overgenomen, zoodat men er eene toespeling op de mis in kan zien.

[p. 219]

 

⁺⁺⁺⁺⁺

165

Op de felste menschen-moorder,

 

D'aller snelste slingher-slang,

 

Beenen-maeyer, mueren-boorder,

 

Donder-doover, Duyvel-sang.

 

 

 

Welcom vrijgesproken muren

170

Vande swarte slavernij,

 

Even langhe moet ghij duren

 

Als de werelt werelt zij,

 

Lancksaem moet' v wedervaren

 

'Tslijtigh knaghen vanden tydt,

175

Langhe blyven v Pilaeren

 

Vrede-stammen, ketters-nijdt.

 

 

 

Langhe moeten jn v dondren

 

Wett, en woord, en waerheyt, eer,

 

Straff, genade, werck, en wondren

180

Vanden Eenen aller Heer,

 

Langhe moeten v begheven

 

Schande, scheuring, hoon en spyt,

 

Langhe moet ghy staen en leven,

 

Langhe wesen dat ghy zyt.

 

 

185

Maer myn Peerdt ontloopt syn toomen,

 

'Tjs te langh op straet gepraet,

 

Daer zoo dichten huys van Boomen,

 

Daer zoo zoeten weyde staet.

 

Nu wel aen, gevlochten spruyten

190

Eer mij weer mijn handt ontvaer',

 

Laet ons uwen roem ontsluyten

 

En besluyten met het jaer.

 

VER.

 

Wat en comt mij niet te voren

 

In 't herdencken van de tydt,

195

Die ghij even als herboren

 

In v kindtsche jaren zijt;

 

Inde drijmael dertich daghen

 

Als des Hemels kandelaer

 

Over 't Bockgien wordt gedraghen

200

Naer den Stier en 't kinder-paer;

 

 

 

Als de Locht begint te lauwen,

 

D'aerde opent schreeff bij schreeff,

+ [krit] vs. 165 Op de onduidelijk in het HS. door veranderingen. felste 1ste uitg.: felle

+ [krit] vs. 166 1ste uitg.: Op de snelle

+ [krit] vs. 178 1ste uitg.: Wetten, woorden,

+ [krit] vs. 179 werck en K.a.: wercken,

+ [krit] vs. 196 jaren 1ste uitg.: stonden

[p. 220]

 

^+++++++

 

'Tweeldrigh Vee beghint te kauwen

 

Daer het schuytgien onlancx dreeff?

205

'Ksie v bolle botgiens bersten,

 

'Ksie se baren eclk haer bladt,

 

Als een Vruchtgie dat haer persten

 

Doe't jn 'smoeders lichaem satt.

 

 

 

'Ksie die onlancx doove struycken

210

En soo menich schralen tack,

 

In een oogenblick ontluycken,

 

Weynich min als onder dack:

 

Onbegrijpelyck vermoghen

 

(Spreeck jck dan den Hemel aen)

215

Hoe veel meer besien de ooghen

 

Dan de herssenen verstaen!

 

 

 

Maer oick dalen mijn gepeynsen

 

Somtydts uyt de locht jn 'tslijck;

 

(Wie can heel den mensch ontveynsen

220

Dat hij nerghens uyt en kijck?)

 

Nieuwe spruytgiens van der aerde,

 

Hebb' jck menichmael geseyt

 

Hoe veel hoogher js v waerde

 

In u jonghe weynicheyt!

 

 

225

Waerder altydt sulcken dierte

 

Inde Haeghsche Vrijer-schaer,

 

En 'tgeraeghe broeck-gedierte

 

Niet soo dicht gesaeyt en waer,

 

O! wat soudter op een woelen

230

Om zoo menich Vrijer gaen,

 

Die syn waerde nu moet voelen

 

In de menichte vergaen!

 

 

 

Somtijdts hebb' jck weer gaen singhen

 

Als jck 't niewe looff besach,

235

Ey! hoe soet syn 'swerelts dinghen

 

Opten eersten niewen dach!

 

Maer o soetste schaduw-vreuchden

 

Hoe vervalt ghij jn 'tverslijt,

 

Hoe can alle nieuw ontjeuchden

240

Met het grijsen vande tijdt!

+ [krit] vs. 225 in marg.: Nisi de puellis mauis.

+ [krit] vs. 204 het schuytgien eerst: de Kijder

+ [krit] vs. 208 lichaem 1ste uitg.: darmen

+ [krit] vs. 215 de K.a.: ons'

+ [krit] vs. 216 de K.a.: ons'

+ [krit] vs. 234 Als 1ste uitg.: Zoo

+ [krit] vs. 237 soetste 1ste uitg.: lichte

[p. 221]

 

⁺⁺⁺⁺⁺⁺

 

Hebben niet de jonge Iaren

 

Die jck vanden Hemel houw,

 

Menich haestich paer sien paren

 

Met een 's anderdaeghs-berouw?

245

Waer uyt mocht de worttel spruyten

 

Die het misgenoeghen gaff?

 

'Tvonnis can syn selven uytten;

 

'Tjonghe, lieve, nieuw was aff.

 

 

 

Jonghe, lieve, nieuwe blaertgiens,

250

Schepseltgiens van eenen nacht

 

All' u aêrtgiens, all' v haertgiens

 

Zijn ons nu jn eer en acht;

 

Maer hoe dichter ghy v tacken

 

Met v breeder groente vult,

255

Hoe v eere meer sal sacken,

 

Hoe ghij minder gelden zult.

 

 

 

Dan de reden sal mij leyden

 

Teghen stroom van 's werelts waen,

 

En u waerde doen verbreyden

260

Beyd' jn 'tgroeyen en 'tvergaen.

 

AESTAS.

 

Siet den Hemel js aen 'tbranden,

 

En syn lichter op het hoogst,

 

Spout de Landt-man jnde handen

 

'Tjs op hope van den Oogst.

 

 

265

Drijmael drij en seven uren

 

Sien wij Titan opde jacht

 

Qualijck seven can hij duren

 

Tot het nutten vande nacht.

 

Minnen-yver doet hem loopen

270

Naer de Vrijster die hij ziet,

 

(Blinde Minnaer! staeckt v hopen

 

'Tjs het Lauwer-meysken niet.)

 

 

 

Wie wil nu het bedde ruymen,

 

En het clamme peuluw-sweet,

275

Wie wil met mij uyt de pluymen

 

Daer jck hem te leyden weet?

 

Op mijn Hagenaers mijn Vrinden,

 

Dit's te langhen Somer-nacht,

 

Beter buyten jnde Linden

280

Nae den dagheraedt gewacht.

+ [krit] vs. 270 in marg.: Virgo.

+ [krit] vs. 272: Daphne.

+ [krit] vs. 253 dichter 1ste uitg.: milder

+ [krit] vs. 266 wij 1ste uitg.: ick

+ [krit] vs. 271 hopen 1ste uitg.: loopen

+ [krit] vs. 277 eerst: Op mijn Buren op

[p. 222]

 

⁺⁺⁺⁺⁺⁺

 

aurora.

 

Hier js alle t dier ontslapen,

 

Hier js 't Crekeltgien aen 'tgaen,

 

Hier begint de Spreew te gapen,

 

Hier js 'tquackeltgien aen 'tslaen,

285

Hier de Nachtegael aen 'tneuren,

 

Hier de Distelvinck jn swangh,

 

Hier de Tortelduyff aen 't treuren,

 

Hier de lijster aen de sangh.

 

 

 

Hier js kauw en craey aen 'treppen,

290

Hier de reygher jnde lucht,

 

Hier den Oyevaer aen 'tcleppen,

 

Hier de Zwaluw jnde vlucht.

 

Hier de Coeckoeck aen het stuyten

 

Over 's anders ongeval,

295

Isser niemant die syn fluyten

 

Leeren moet off leeren sal?

 

 

 

Can v 'tOore niet betrecken,

 

Ghunt het ooghe syn vermaeck;

 

Siet de Dach-bodinn' haer recken

300

Recht al schoot sij uyt de vaeck;

 

Cost haer grijse boel verjonghen,

 

'Kwedd' hij hadse noch te bedt,

 

Daer s' hem nu js langh ontspronghen,

 

Cap en tuytt en all gesett.

 

 

305

Cap en tuytt als gulde stralen,

 

Ooghe-lichten als robijn,

 

Wangh en lippen als coralen,

 

Is haer dagelycksche schijn.

 

Vrijers, all u jonghe leven

310

Op het schoonste schoon verhitt,

 

Comt en helpt het vonnis geven,

 

Isser schoonder schoon als dit?

 

 

 

Comt en helpt mij opwaerts kijcken

 

Langs der Linde-toppen goudt,

315

Daer sy 'tnat gaet over strijcken,

 

Dat haer Broeder strackx ontdouwt,

 

Hy als Bruydegom behanghen

+ [krit] vs. 318 in marg.: Psalm 19.

+ [krit] Boven vs. 321: Meridie calet. tum (?) virtus arborum sicut amici in adversis noscitur. Deinde de latratu Caniculae.

+ [krit] vs. 281 alle t dier er stond eerst: al 'tgedierte. H. schrapte later ge en te door, veranderde al in alle, zoodat de apostroph vóór de t verdween, en liet, waarschijnlijk toevallig, de t staan. alle t 1ste uitg.: alle

+ [krit] vs. 294 's anders K.a.: yemands

+ [krit] vs. 296 leeren sal 1ste uitg.: leenen sal

+ [krit] vs. 297 't Oore 1ste uitg.: 'thooren

[p. 223]

 

^+++++++

 

Met cieraten overhoop,

 

Hij als Prince vol verlanghen

320

Nae de voor-eer vande loop.

 

 

 

Op gesellen nae de Linden,

 

Op mijn' mackers, op mijn' mans,

 

Die hem reedtst te veld' zal vinden

 

Spaer jck noch een buytecans.

325

Laet ons' oochghiens soo wat weyden,

 

Moghelijck waer by de straet

 

Deur off Venster, off van beyden

 

Hier off ghinder open gaet.

 

 

 

Sulck een Venster mochter clappen,

330

Sulck een Deurtgie mocht het zyn,

 

(Sonder ijemandt te besnappen)

 

'Twaer een tweede Sonneschijn.

 

(Hemel laet v niet mishaghen

 

Voert ghij schooner lichten twee,

335

Dieder duysent met hun draghen,

 

Hier beneden isser mé.)

 

 

 

Sulck een Venster mochter luycken,

 

Sulck een deurtgie gapen weer,

 

'Twaer wel voor een baeck te bruycken

340

In het clippigh Minnen-meer;

 

Costelijcker minnen-balsem

 

Quamper nummermeer jn 'tlicht,

 

Dan getempert met den alssem

 

Van een nuchteren gesicht.

 

 

345

'S merghens raeckt men aende waerheyt,

 

Wat het Meysgien voor gestel,

 

Wat voor haer, en off sy haer heyt,

 

Wat voor verw, voor vleesch, voor vel;

 

'Smerghens eer de lippen kleven,

350

Eer de plaester staet te pronck,

 

Eer de poeyer-doosen gheven

 

Dat den Hemel noyt en schonck.

+ [krit] vs. 341 sqq., in marg.: Haec omnia nosse salus est, adolescentes.

+ [krit] vs. 323 te veld' eerst: by mij

+ [krit] vs. 325 ons oochghiens 1ste uitg.: ons t'ooge K.a.: ons ooge

+ [krit] vs. 326 Moghelijck 1ste uitg.: Misselick by eerst: op

+ [krit] vs. 342 Quamper 1ste uitg.: Quam daer

+ [krit] vs. 347 off sy K.a.: ofs' oock

+ [krit] vs. 348 1ste uitg.: Wat gedaente, vleesch off vel:

[p. 224]

 

⁺⁺⁺⁺⁺⁺

 

Eer de lobben, eer den bouwen,

 

Eer de craghen, eer de cant,

355

Eer de wiecken, eer de mouwen,

 

Eer de ketingh, eer de want,

 

Eer de boorden, eer de banden,

 

Eer de reepen, eer den rock,

 

Eer de moffel, eer de randen,

360

Eer de vlechten, eer de lock,

 

 

 

Eer de tippen, eer de knoppen,

 

Eer de steenen, eer de veer,

 

Eer de wronghen, eer de doppen,

 

Eer de slinger, eer de keer,

365

Eer de tuyten, eer de quicken,

 

Eer de crullen, eer den bras,

 

Eer de linten, eer de stricken

 

Gheven datter noyt en was.

 

 

 

Ghinder salder een staen geewen,

370

Dit heen staetter een en niest,

 

Beyd' behanghen als de Leeuwen

 

Die men voor de schoonste kiest.

 

Beyd' bedott, bedoeckt, befommelt,

 

Beyd' de mutsen over 't oogh,

375

Beyd besweet, begroeyt, begrommelt,

 

Bey, maer zedigh, niet te hoogh.

 

 

 

Siet mijn Vrijers, siet mijn quanten,

 

Siet mijn hersse-loose maets,

 

Dit zijn menichmael de Danten

380

Die v costen zoo veel praets;

 

Zoo veel pronckens, zoo veel cierens,

 

Zoo veel vleyens, zoo veel doens,

 

Zoo veel eerens, zoo veel vierens,

 

Zoo veel stryckens, zoo veel schoens.

 

 

385

Oh! wat rijsen mij de haren

 

In 'tbedencken vanden dach,

 

Alsser twee te bedt vergaren,

 

Daer noyt Hij de Zij en sach:

+ [krit] vs. 364 andere lez. als in 1ste uitg.: Eer de peerel, eer de Speer,

+ [krit] vs. 367 linten eerst: micken

+ [krit] vs. 370 Dit heen 1ste uitg.: Herwaert

+ [krit] vs. 376 eerst als in 1ste uitg.: Beyde. Zedigh;

+ [krit] vs. 379 eerst: Dese zijn de lieve Santen

+ [krit] vs. 387 te bedt vergaren 1ste uitg.: te bedde garen

[p. 225]

 

⁺⁺⁺

 

Daer een slechtaert js bevanghen

390

Mette veren voor de huyt,

 

Mette verwen voor de wanghen,

 

Mette kleeren voor de bruydt.

 

 

 

Hola Meysgiens, sonder jocken,

 

Noode bouw jck op 't geval,

395

Deckt men zoo veel met de rocken

 

Beter buyten Hollandt mal,

 

Inde warme Zuyder landen

 

Gaet het vrijen wel zoo vast,

 

Op een anders oogh en handen,

400

Op een anders trouwen tast.

 

meridies.

 

Maer de vroegh-tijdt js verloopen,

 

Naer jck 't aen mijn praten peyl,

 

En de Sonne schier vercropen

 

Opde cant van 't Zuyder-steyl.

405

Daer beghint de straet te leghen

 

Van haer morgestonts gewoel,

 

Daer ontvolckeren de weghen,

 

Daer js alle man jn 'tcoel.

 

 

 

Mij en sult ghij niet verjaghen,

410

Felle straelder van om hoogh,

 

Snelle meter van ons' daghen,

 

Jaren-passer, rondt om oogh;

 

Dampen-trecker, Somer-brengher,

 

Dach-verlengher, Vruchten-baet,

415

Beesten-bijter, Vel-versengher

 

Blondt-bederver, Joffer-haet.

 

 

 

Wolcken-dryver, Nacht verjagher,

 

Maen-verrasser, Sterren-dieff,

 

Schaduw-splyter, Fackel-dragher,

420

Dieff beclapper, Bril-gerieff,

 

Linnen-bleycker, Tuyten-croller,

 

Al-bekycker, Nummer-blindt

 

Stoff-beroerder, Hemel-roller

 

Morghe-wecker, Reyser-vrindt.

+ [krit] Boven vs. 417 staat: Allerhande vryagien. Princ. Maurits behoorde altem. laurieren te zijn. Luna.

+ [krit] vs. 393 sonder 1ste uitg.: buyten

+ [krit] vs. 423 Stoff-beroerder, eerst: Al bereycker,

[p. 226]

 

⁺⁺⁺⁺

425

Laet v vlammen elders blaecken

 

Over 'tonbeboomde vlack,

 

Mij en sullen sij niet raecken

 

Door 't gesloten Linden-dack:

 

Hier beroep jck 'tbitste bijten

430

Van v meer als dollen Hondt;

 

Maer hij zou syn tanden slijten

 

Eer hij mij te vatten vondt.

 

 

 

Jae vergadert all de dompen

 

Daer het vochtigh Veen aff sweet,

435

Laetse tsamen neder plompen

 

In een dichte droppel-speet,

 

Noch en ben jck niet verleghen,

 

Noch en schrick jck niet voor 't natt,

 

Coel jn hitte, droogh jn reghen

440

Sitmen onder 't Linden-bladt.

 

 

 

Wat en hadd' jck niet te spreken

 

Vande soete zephijr-sucht

 

Die door 't loome looff comt breken

 

Met een ruysschende gerucht,

445

Met een flauwe Somer-soelte?

 

Ah! wat hebb' jck dick geseyt!

 

Sit jck jn een groene coelte,

 

Off een coele groenicheyt?

 

 

 

Coele Cloris, wreede Marmer,

450

(Hoord' jck onlancx hier ontrent

 

Suchten een door-schoten karmer

 

In syn weelderigh ellendt)

 

Coele Cloris, al myn hopen,

 

Die mij mijn getrouwicheyt

455

Zoo veel hoogher doet bekoopen

 

Als sij boven d'uwe leydt:

 

 

 

Heeft v 'tsweeterighe banghen

 

Vande doffe Somer-brandt

 

Nu zoo dickmael doen verlanghen

460

Naer den dichten Linden-pandt,

 

Hebt ghij syn gewenschte lommer

 

Nu zoo menichmael gebruyckt,

 

En de laffe Middach-commer

 

Hier zoo menichmael ont-duyckt;

+ [krit] vs. 427 raecken 1ste uitg.: naecken

+ [krit] vs. 444 gerucht K.a: genucht

+ [krit] vs. 447 eerst: Is 't Voorhout

+ [krit] vs. 464 Hier eerst: Nu

[p. 227]

 

⁺⁺⁺⁺

465

Sonder emmermeer te weghen

 

In v over-aerts verstandt,

 

Hoe hem 'tharte-pack moet weghen

 

Die gestadelycken brandt;

 

Die de stralen niet moet draghen

470

Eener Sonne verr' om hoogh,

 

Maer van bydts de flicker-slaghen

 

Van v een en ander oogh?

 

 

 

Een en ander oogh, de tortsen

 

Van mijn blindt-gehockte jeught,

475

Vonck en voetsel van mijn cortsen,

 

Mijn verschricken en mijn vreught,

 

Ooghen, die mij doet beswijcken

 

Onder 'thitsigh strael-fenijn,

 

Sult ghy Cloris noyt doen kijcken

480

Hoe jck smeltende verdwijn?

 

 

 

Sal sy nummermeer ontdecken

 

Door v gittighe crystal,

 

Dat mij eenen sucht can trecken

 

Uyt het bitter ongeval

485

Van myn altijdt versche wonden?

 

Cloris brandt al wat se siet,

 

(Ondoorgrondelycke gronden!)

 

Datsij brandt en siet sij niet.

 

 

 

'Tliep hoe langs hoe meer op 'tmallen

490

Met den bloet syn minne-tael,

 

Dan den avondt js aen 'tvallen,

 

'Twaer te langhen naeverhael;

 

Vryers wilt ghij dieper delven

 

Daer jck willens blyve stom,

495

Daeldt een yeder jn v selven

 

Dat en ergher gaeter om.

 

vesper.

 

Dauw en doncker zyn aen 'tsacken,

 

Sonn' en hoenderen te koy,

 

Alle gevels, alle tacken,

500

Alle meysgiens even moy,

 

Alle caeckgiens even bloosigh,

 

Alle ooghiens even gauw,

 

Alle lippgiens even roosigh,

 

Alle mondtgiens even nauw.

+ [krit] vs. 465 emmermeer te weghen 1ste uitg.: emmer t' overwegen

+ [krit] vs. 490 minne-tael eerst, als in de 1ste uitg.: kinder-tael

+ [krit] vs. 496 eerst: Daer gaet van gelycken om.

+ [krit] vs. 499 gevels eerst: huysen

[p. 228]

 

⁺⁺

505

Achter nu verkeerde wijsers,

 

Die de waerheyt lede-breeckt,

 

Hart-gehoofde loghen-prijsers

 

Die voor reden noyt en weeckt.

 

Die soo werckelycke stralen

510

Als de keerssen vande nacht

 

Over heel den mensch doen dalen

 

Al gevoelende veracht.

 

 

 

Comt de Minne-moer niet blincken

 

Even als de Dach verspaeyt,

515

Even als de Wielen sincken

 

Daer de Sonne-karr' op draeyt?

 

Sijn oick niet de avondtstonden

 

Altydt soeter als het licht,

 

Altydt handigher bevonden

520

Tot de vrije Vrijer-plicht?

 

 

 

Menich sletgien ongehavent,

 

Menigh onbesneden Sloor

 

Sal bekennen dat den Avendt

 

Decksel js van alle goor,

525

Datse met die slimme ghevel,

 

Met dat muffe snot-verlaet,

 

Met die spitsche sneppe-snevel

 

'S avondts op haer schoonste staet.

 

 

 

Maer om lack bij lack te stellen,

530

Menigh calver-jonghe maet

 

Menich knechgien soud' jck tellen

 

Dat den Avondt niet en haet;

 

Dat de duysterheyt doet breken

 

Door het bloode schaem-verschiet,

535

Dat den doncker meer doet spreken

 

Dan het licht hem dencken liet.

 

 

 

O! de malle mijmerijen

 

Die een minnen-alver stort,

 

Moeten veel geladder glijen

540

Daer hij niet gesien en wordt;

 

Maer oick jn een jonghe schroomer

 

Heeft het reden en bediet,

 

Emmers js hij altydt vromer

 

Die syn Vyandt niet en ziet.

+ [krit] vs. 514 in marg.: Hesperus.

+ [krit] vs. 534 bloode als in K.a. en K.b., 1ste uitg. en Ot.: bloote

[p. 229]

 

^++++++++

545

Hier uyt groeyt het jeughdigh krielen

 

Naer de Linden-duysterheyt,

 

Hier uyt kittelen de hielen

 

Met als 'tclockgie neghen seyt.

 

Hier uyt is het niet te houwen

550

Al wat op het vrijen gaet,

 

Hier uyt moeten broeck en bouwen

 

Met de Vleermuys opde straet.

 

 

 

Linde-blaedtgiens luyster-vincken

 

Van zoo menigh apen-clucht,

555

Van zoo menigh traen-verdrincken,

 

Van zoo menigh sotte sucht,

 

Helpt mij tuyghen wat een karmen,

 

Wat een stommelend gelaet,

 

Wat een blindelingh om-armen

560

Onder v niet om en gaet.

 

 

 

Trijntgie, seydt daer somtydts eenen,

 

Bij men eer jck hebb' je lieff,

 

Vande cruyn aff tot de teenen

 

Staen jck onder jou belieff

565

Laet me draeven, doet me loopen,

 

Heet me stappen als en tell,

 

Doet me schencken, heet me coopen,

 

Siet wat jck je weyghren sel.

 

 

 

Dirckgien (hoor jck weer een ander)

570

Sel't dan nummer wese, kint?

 

Smackje staech een oogh op Sander,

 

En mijn woordtgies jnde windt?

 

Staet syn mutsgie zoo veul trotser

 

Zoo veul vlugger as het mijn,

575

Hangt mijn rockje zoo veul schotser

 

Soo veul loomer as het syn?

 

 

 

Weer een ander van ter sijen,

 

Nou men Troosgie stoor je niet;

 

Liever as jck Griet sou vrijen,

580

Liever as jck jou verliet,

 

Lach jck levendigh bedolven

 

Daer jck jegenwoordigh treê,

 

Liever jnde groene golven

 

Vande Schevelingher zee.

+ [krit] vs. 547 kittelen eerst: joocken al

+ [krit] vs. 550 gaet eerst, als in 1ste uitg.: staet

+ [krit] vs. 561 somtydts K.a.: lestmael

+ [krit] vs. 566 stappen eerst: vlieghen

+ [krit] tell eerst: ball

+ [krit] vs. 568 sel eerst: sal

+ [krit] vs. 569 hoor K.a.: hoord

+ [krit] weer 1ste uitg.: strack

[p. 230]

 

⁺⁺⁺

585

Weer een ander: Wel Agnietgie,

 

Wel myn hartgie, wel myn longh,

 

Hoe beviel je 'tleste liedtgie

 

Dat jck ghister avendt songh.

 

Heer wat stond ick nat bedropen

590

Voor je deurtgien jn dat weer!

 

Daer jij dichgies laet ecropen

 

Inde lodderlijcke veer.

 

 

 

Noch een ander op een banckgie:

 

Wel eseyt myn soete moer;

595

Jouwenthalven jck bedanckje,

 

Maer hoe js't met vaer en moer?

 

Wat! se mochte zoo langh grollen,

 

'Ksou ons raeye met ons tweên

 

Op een waghentie t' ontrollen

600

Al dit moeyelicke Neen.

 

 

 

Weer een ander aen een boompgie,

 

Dats nou al men moertgies goet,

 

Maer dan hebb' jck noch en Oompgie,

 

O wat jst een rycken bloet!

605

Met sen bogert, met sen weuning,

 

Mer sen Coren met sen ooft;

 

Claer, je Vrijer js een Keuningh,

 

Al dit hanght hem over 'thooft.

 

 

 

Noch een ander van 'tgebroetsel

610

Dat off Pen off Deghen voert,

 

Mijn soulas mijn vreuchden-voetsel,

 

Ah! quitteert V.E. la Court.

 

Sult ghij eewich absenteeren?

 

('Kschatt de meyt naer Leyden voer)

615

Wilt mijn flames obligeren

 

Met een expedit retour.

 

 

 

En noch een van sulcke Veeren:

 

Wel bizearre van humeur,

 

Sult ghij mij sans fin traineren

620

Met jdéen van faveur?

 

Neen revesche, neen volage,

 

Dus en macht niet langher zijn,

 

Mespriseert ghij mijn servage

 

Aussi fayje ton desdain.

+ [krit] vs. 591 laet 1ste uitg.: laeght

+ [krit] vs. 608 over 1ste uitg.: boven

+ [krit] vs. 611 vreuchden-voetsel eerst: ader-voetsel

[p. 231]

 

⁺⁺⁺⁺⁺

625

Dese zyn de soete vruchten

 

Vande vrye vrydoms vreucht,

 

Dese zyn de puyck-genuchten

 

Van een ongebonden jeught.

 

Al dit wonderlyck vertellen

630

Volgh jck met een vroolick oor,

 

En wie souder derven stellen

 

'Tselver seggen voor 'tgehoor?

 

 

 

O! daer gaen jck vleughel-spreyen

 

Als een henne-loosen haen,

635

Lachen jn een anders schreyen,

 

Baden jn een anders traen.

 

Niet dat jck mij soeck te blyden

 

In mijn even broers verdriet,

 

Maer noch vindt hij vreucht jn 'tlyden

640

Die het sonder lyden siet.

 

 

 

Hooger, hooger mijn Gedichte,

 

Wt de laeghten op 't gebercht,

 

Ghinder crijgh jck jn 'tgesichte

 

Dat v all v crachten verght;

645

Ghinder js een wolck aen 't drijven

 

Van een overwolckigh Volck,

 

Maer wie sal v volck beschrijven

 

Volle volckerijcke wolck?

 

 

 

Pronckt op 'tschoonste, Linde-toppen

650

Reckt zoo verr v groente reckt,

 

Zoo veel zoo-veel-waerde coppen

 

Hebt ghij nemmermeer bedeckt.

 

Sien jck niet voor henen stappen

 

Bhemer-eyghen-Vorst v voet,

655

Die noch Arenden betrappen,

 

Noch vertrappen sal en moet?

 

 

 

Sien jck niet v handt geleyden

 

'Twaerde Britten-landts Juweel

 

Dat de Hope noch heet beyden

660

Naer een dubbel Scepter-deel?

 

Door-en-door gesifte Zielen,

 

Die, jn weynigh jaren-tall,

 

Teenen hebt gesien en hielen

 

Van het slibberigh Ghevall,

+ [krit] vs. 636 Baden eerst: Swemmen

+ [krit] vs. 646 overwolckigh 1ste uitg.: over-volckigh

+ [krit] vs. 654 1ste uitg.: Bhemer-vorst u eygen Voet,

+ [krit] vs. 656 en K.a.: of

+ [krit] vs. 659 heet 1ste uitg.: doet

[p. 232]

 

⁺⁺

665

Moete noch de spruyt herbloeyen

 

Van uw' vroech-besnoeyt gebiedt,

 

Zoo ghij 't Linden-looff hergroeyen

 

Naer syn jarich snoeyen ziet;

 

Weere noch des Hemels zeghen

670

Zwaerder onweer van v bloedt,

 

Zoo hij van v, zon en reghen

 

Onder dese bladers doet.

 

 

 

Maer, ô trouwe Leewen-hoeders,

 

Spaengiens uytterste gevaer,

675

Oud' en jongher Nassau-broeders,

 

Onverwinnelycke paer;

 

O twee vande wonderheden

 

Die de Werelt jn haer siet,

 

Gheeft mij toe een vrye reden,

680

Dese gangh en past u niet.

 

 

 

Soecken wij v dan t'ontrecken

 

't Nutten van dit Somer-padt?

 

Neen: maer wenschen v te decken

 

Onder een verdiender bladt.

685

Emmers waer v niet te thoonen

 

Halve Hollandts ijver schier,

 

Waer all yeder tack een croon, en

 

Yeder Linden een Laurier.

 

 

 

V alleen ontbonden Schapen

690

Joffer-volghers, Haeghsche jeught,

 

Minne-kinders, v te rapen,

 

V vermaen' jck dese vreught.

 

Vatt de daghen bij haer veeren,

 

In haer bloeyen, op haer puyck,

695

Eerder noch vier vijftien keeren

 

Naeckt haer droevigh ongebruyck.

 

AVTVMNVS.

 

Dan sal dack en tack staen schreyen

 

Met een vochten herffsten-traen

 

Dan zal stoff jn slijck vercleyen

700

Dan sal dauw jn mist vergaen.

 

Dan sal yeder blaedtgien spreken

 

Dat het Lindenrijs ontswaeyt,

 

Meyskens leert den hoochmoet breken

 

Alle schoon-int-oogh verwaeyt;

+ [krit] vs. 673 ô trouwe 1ste uitg.: Getrouwe

+ [krit] vs. 682 als in K.a. en K.b.; 1ste uitg. en Ot.: 'tSomer-nutten van dit Padt?

[p. 233]

705

Waer js 'tgroen dat noyt en dordden

 

Onder 'tnijpen vanden tydt,

 

Zoo jck ben staet ghij te wordden,

 

Onlancx was jck dat ghij zijt:

 

Hier jn zyn wij t'ongelijcken,

710

Dat jck hadde, wacht jck weer,

 

Maer uw luyster-schoon gaet wijcken

 

Buyten hoop' van wederkeer.

 

 

 

Schoonheyt, plaester van gebreken,

 

Oogh-verleydster, schaduw-schim,

715

Wordt ghij boomen vergeleken

 

Oordeelt niet het oordeel slim,

 

Soo mach uwe glans beswycken

 

Met der jaren Winter-keer,

 

Lindetacken te verlijcken

720

Waer v t'onverdienden eer.

 

 

 

Laet eens ouderdom begroeven

 

Dat geladde velle-velt,

 

Dat gheen spieghel laet behoeven

 

Die syn rimpels gheren telt;

725

Laet eens drij verbleven stijlen

 

Vanden eertydts tanden-trap

 

'Tbleecke lippen-hol doen quijlen

 

Op de kinderlycke pap.

 

 

 

Waer op zult ghij schae-verhalen,

730

Naer zoo grondeloosen val,

 

Waer js't naer soo diepen dalen

 

Dat v aengenamen zal?

 

Zijn 't de silver-haere vlechten

 

Daer ghij eyntelijck op swilt?

735

Neen, zy zullen v verslechten

 

Daer ghij noch op stuyten wilt.

 

HYEMS¹⁾⁺⁺⁺.

 

Maer laet maendt en jaer verouwen

 

Laet verdorren al dat groeyt,

 

Laet het lochten-vack vercouwen

740

Laet vercorsten al dat vloeyt,

 

Noch al pleyt jck voor mijn linden

 

En haer winter-grauwe rijs,

 

Zonder oyt ververwt te vinden

 

Schoonder groen jn schoonder grijs.

1) In het HS. vergeten.

+ [krit] vs. 719 verlijcken K.a.: gelijcken

+ [krit] vs. 721 begroeven K.a. doorgroeven

+ [krit] vs. 736 stuyten 1ste uitg.: stoffen

[p. 234]

 

⁺⁺⁺

745

Lust en hoop van sien en leeren

 

Hebben mij wel eer geruckt

 

Daer men boven alle leeren

 

Nae de hooghste hoochten buckt,

 

Daer den onervaeren Reyser

750

Berghen siet en wolcken zeyt,

 

Daer v, Roomen, van uw Keyser

 

's Werelts maecksel selver scheydt.

 

 

 

'Khebb die eewich-witte steylen

 

Beyd' hekeken en beschrijdt,

755

(Feyl jck, liefde help mij deylen

 

Onwaerachticheyts verwijtt)

 

Maer besneewde linde-cruynen

 

Noch verwacht jck te verstaen

 

Waer jn die bevroosen duynen

760

Boven uwe waerde staen.

 

 

 

Spitsen zij haer hemel-hoochte

 

Op u neder-dalicheyt,

 

Duystert weer haer altydt-droochte

 

Met u nemmer-schralicheyt;

765

'tSchoon van 't Alle staet jn 't schelen

 

Nerghens woont het heel jn een,

 

Die het maeckte wilde 't deelen

 

Veel jn allen, all jn gheen.

 

 

 

Wat gewenschter erve-looten

770

Heeft syn handt v toe-gesomt,

 

Halff-gepresen Linde-pooten

 

Als men t'eynde prijsens comt,

 

'Tzij jck op 's jaers kinder-daghen

 

'Tzij jck op syn Jeughetcracht,

775

'Tzij jck op syn vochte vlaghen

 

'Tzij jck op syn sterven acht!

 

 

 

O die eewich buyten commer

 

Van ontydelyck verlett

 

Onder 'tspelen van uw' lommer

780

Aff te leven waer gesett!

 

O die eewich als gevanghen

 

Binnen dese palen laegh!

 

Wat veranderlyck verlanghen

 

Voerden hem uyt uwen Haegh?

+ [krit] vs. 748 in marg.: Alpes.

+ [krit] vs. 772 Als 1ste uitg.: Daer

+ [krit] vs. 780 Aff eerst: Uyt

[p. 235]

 

⁺⁺⁺

785

Maer, ô wieghe van mijn leven,

 

Voedtster, minn' en baecker-moer,

 

Wildt mij, Vaderlandt, vergheven

 

Wensch jck buyten 't reden-snoer,

 

Noch en legh jck zoo begraven

790

In myn' lecker' lusten niet,

 

Ick en wistse wel t'ontdraven

 

Daer 't mij uw begheeren riedt.

 

 

 

Emmers dat jck adem-suyghe,

 

Dat jck vocht en voetsel treck,

795

Dat jck tongh en leden buyghe,

 

Dat jck lijff en leven streck,

 

Emmers hoort v 'thalff bedinghen

 

Deser gaven vruchten toe,

 

Emmers hebt ghij halff te dwinghen

800

Wat jck ben, en can, en doe.

 

 

 

Isser dan off doen, off cunnen

 

Off bedencken binnen mij,

 

Houd' jck van des Hemels gunnen

 

Dat v gunste waerdich zij,

805

Heet mij uyt uw' boesem scheyen

 

Heet mij vluchten met een wenck,

 

Moet' jck strack jn Sout verkeyen,

 

Daer jck maer te rugge denck.

 

 

 

Hebb' jck eens de krijtte stranden

810

Westewaert voor u beseylt,

 

Hebb' jck eens der Zuyder-landen

 

Steylste spitsen affgepeylt,

 

Noch die handt om eer te winnen,

 

Noch die voet om verder gaen,

815

Noch dat hertte, noch die sinnen

 

Bieden u haer plichten aen.

 

 

 

'Twaer te wijvelijcken sorgher

 

Die niet allen werelts-grondt,

 

Aller menschen medeborgher

820

Vaderlandts-gelyck en vondt,

 

Die niet even achten conde

 

Off hem Zuyd off Noord besach,

 

Off hem 't bedde-gaen beSonnde,

 

Off het rijsen vanden Dach.

+ [krit] vs. 792 begheeren eerst, als in 1ste uitg.: begheerte

+ [krit] vs. 806 eerst: Met een woordgtie,

+ [krit] vs. 822 1ste uitg.: Off hem Noord' off Zuyden sach,

[p. 236]

 

⁺⁺

825

Is doch 'tVaderlandt te minnen

 

Boven al dat min-verleydt,

 

Stijght dan Hemelwaert mijn zinnen

 

Daer vw Vader-erve leyt;

 

Ziele streckt uw traghe vlercken

830

Daer ghij hergesonden zijt,

 

Leert op 't sonder-ende mercken

 

Eer uw eyndelyck verslijtt.

 

 

 

Leert het stoff u stoff bevelen,

 

Leert ontstrammen eer ghij loopt,

835

Leert u van u selven stelen,

 

Leert genaecken dat ghy hoopt;

 

Maer oock, Heer, om Dyner eeren,

 

Eewich Een, en eenich Goedt,

 

Leert haer uyt dijn Leere leeren

840

Wat zij leeren leeren moet.

 

17^o. 9b. (Nov.).

+ [krit] vs. 837 Dyner eerst: uwer

+ [krit] vs. 839 dijn eerst: uw

D. Iac. Catzio¹⁾.

Num nostri memor, Erudite Catzi,
Num nostri memor usque et usque viuas,
Diuerso quoque nuper intuentum
Littus litore ciue Te superbum,
Quantum certior esse concupisco
Tantum quaerere displicet, pudetque.
Tactum flosculus horret, uua flatum,
Charitas uiolatur ambigendo.
Ecquid vestra tamen Bataua nuper
Visum est commeruisse praela Tempe,
Vel de lusibus eruditiorum
Quae sententia stet ferenda nostris
Curatum uenio monere cures.
Deformes quoque Simiae nec Vrsae
Foueri minus ac placere partus
Non ausim quasi nescias timere
Qui nescis nihil, Erudite Catzi.

6^o. 10b. (Dec.) nauigans Angliam versus²⁾.

1) Ot., I, 34; M.D., 310. In 3 HSS. Het eene heeft den titel: Ad D. Iacobum Catsium, Syndicum Middelburgensem en den datum: ‘Postrid. Non. (6) Decemb.’
H. had de Batava Tempe aan Cats ter beoordeeling toegezonden; onder diens toezicht is het gedicht te Middelburg voor het eerst gedrukt.

2) Den 5den Dec. vertrok H. weer naar Engeland als secretaris van de gezanten Aerssen, Dirk Bas en H. van Tuyl van Serooskerken (Dagb., blz. 10).

[p. 237]

In effigiem optimi parentis¹⁾.

Hugeniorum prole bis ternâ Patris
Blando seniles vertici sparsae niues,
Quantumque viui possit occurrit viri:
Qui candor intus, quanta virtutum strues,
Quantum decoris incolat, quantum pij,
Non omnis aeui penna, non linguae dabunt.

Ibidem.

1) Ot., I, 35; M.D., 310. In 4 HSS.; zij zijn echter, evenmin als die van de volgende verzen, allen van de hand van H., waarschijnlijk voor een deel van die van Thorius. In 2 HSS. staat dit versje en het volgende op hetzelfde blad als het vers aan Cats; de titel is ook: In effigiem optimi Parentis calamo elaboratam.

Ad D.R. Thorium, si forte in has nugas incideret²⁾⁺.

Despecture parum stabili titubantia metro

Scripta, parum stabili gurgite nata scias.

Indignare tamen, vatum dignissime Thori,

Nil sale pontigenum Carmen habere minus.

Londini 4^o. Id. (10) Decemb.

2) Ot., I, 35; M.D., 311. In 3 HSS. Boven één daarvan staat Ad D. Torrium caet.
Raphael Thorius, een Franschman van afkomst, was Med. Dr. te Londen, Latijnsch dichter, wiens verzen door Dousa en Heinsius werden geprezen, en een groot vriend van Casaubon. (Zie den brief van H. aan Cats van 20 Febr. 1622 bij de Epist. Lat.). Huygens maakte met hem kennis op zijne derde reis naar Engeland in Dec. 1621 (Dagb., blz. 10). Zooals uit de hier afgedrukte verzen blijkt, was Thorius een verklaard tegenstander van water drinken; Bayle vertelt daarvan eene karakteristieke aardigheid (Dict. hist. et crit. in voce). Thorius is in den zomer van 1625 aan de pest gestorven (zie den brief van H. aan Barlaeus van 26 Sept. (Epist. Lat.) en dien van Caesar Calandrini aan H. van 4 Jan. 1626, op het Amsterd. Archief).

+ [krit] vs. 4 sale M.D.: vel minus M.D.: salis

Constantino Hygino cum obtulisset mihi versus inter navigandum effusos³⁾.

Non noua res dulces e salso surgere versus,

E tumido quales aequore Naso dedit.

Res non mira tuis veneres in versibus esse,

Ipsa sit in medio quum sale nata Venus.

Sed noua res quo plura bibo, me plura sitire:

Nec noua, si faciunt carmina salsa sitim.

R. Thorius.

3) Ot., I, 35; M.D., 311. In 2 HSS. In de uitgaven is de titel Thorius ad me.

[p. 238]

Eidem de patris effigie ab eo delineata¹⁾⁺.

Hyginus ille filij talis Pater,
Cum ciuitati filium talem dedit,
Sese in tabella ciuibus pictum dedit,
Vt non Apelles efficacius queat.

At tu Parentem penicillo tam bono

Dum pingis, ipsum te tuendum publicas
Coloribusque, lineisque tam bonis,
Imaginem vt quisquis videbit alteram,
Vidisse vtramque iure se optimo putet.

R. Thorius.

1) Ot, I, 36; M.D., 311. In 2 HSS. De titel is in beiden De effigie D. Hugenii Patris, a filio delineata.

+ [krit] vs. 1 Hyginus Ot.: Hugenius

Ad Thorium^2)+++++++.

Quod imperiti comparas Apellaeae
Manum Bataui; quod sales, quod et salsae
Veneris lepores carmini bis insulso
Penitusque nostro sponte vadis assertum,
Thori diserte, ringar, anne ridebo?

Ridebo certe candidae dolum fraudis,

Blandâque pascar ueritatis offensâ,
Formare quas Natura noluit formas,
Celare quos Natura protulit naeuos,
Id esse vatum gnarus, hoc amicorum.
Thorius ut nostrâ vidit nihil esse Poesi,

Nil penicillo sciuit illaudatius,

Risit, et, ut par est utrimque elegantia! dixit,

Quantum hic Apellis, ista Nasonis tenet.

Londini. 12^o. Kal. Ian. (21 Dec.)

2) Ot., I, 36; M.D., 312. Ook in klad, met het opschrift: Ad D. Thorium Replic.

+ [krit] vs. 1 comparas klad eerst: nuncupes

+ [krit] vs. 4 sponte vadis assertum klad eerst: vadis additum, Thori,

+ [krit] vs. 6 dolum klad eerst: fucum later: iocum

+ [krit] vs. 9 Celare klad eerst: Nescire

+ [krit] vs. 12 illaudatius klad eerst: imperitius

+ [krit] vs. 13 utrimque M.D.: patrium

+ [krit] vs. 14 Quantum klad eerst: Quod

Ad D. Constant. Huginum³⁾.

Est ergo mendax Thorius? est adulator
Censore sano, cuncta cui licent, Vate?
Quod risit, et laudanda laude donauit,
Ac si nefas ridere, et eloqui verum?

3) Ot., I, 37; M.D., 312. In 3 HSS.; één daarvan heeft tot titel: Eidem responsum quum scripsisset me vt poetam et amicum dedisse sibi fictas laudes. Ot.: Eiusdem ad me.

[p. 239]

5

Non sic abibis; contumeliam tantam

 

Mussare nolo: Hugine, dic locum et tempus,

 

Vtrinque decernamus vt pares armis.

 

Quamuis iuuenta feruidus Dares adsis,

 

Alterque Proteus induas modos omnes,

10

Nunc claudicante, nunc gradu irruens recto,

 

Modo ense sex pedum, modo breui sica,

 

Ego grauis aeuo, sanguinis gelu tardus

 

Audebo magnum facinvs et cothurnatum,

 

Audere quando cuncta vatibus fas est.

 

 

 

Quoscunque incipies imitabor carmine motus¹⁾,

 

Vt me esse factum intelligas Vmbram tuam:

 

Docte Hugine tuam quoties pugnabis in Vmbram,

 

Plagas feres, quot dederis, at minus graues.

 

 

 

R. Thorius.

1) Ot., I, 37; M.D., 313. In 3 HSS.