Gedichten. Deel 1: 1607-1623
(1892)–Constantijn Huygens– Auteursrecht onbekend[1613]Patri colendiss.mo felix huius anni auspicium exoptat Constantinus Huygens.
| |
Votum pro illustriss.mo principe Henrico in Angliam navigaturo ad Aeolum et NeptunumGa naar voetnoot1).Aeole Ventorum pater, et tu caerule Dinûm
Oceani qui sorte tenes et flectis habenas,
| |
[pagina 45]
| |
Percipite haec animis, et, si sint mollia fandi
Tempora, supplicibus date sint sua pondera uotis.
5[regelnummer]
Albionum medio posita est circumflua Ponto
Insula diues opum validis habitata Britannis.
Nuper in hanc (nam quas terrae non peruolat oras?)
Parvus Amor motis placide deuenerat alis:
Neu foret illa suis regio non cognita flammis,
10[regelnummer]
Perculit hic quandam praestanti corpore Nympham,
Quae quantum specie superat formosior omnes
Tantum etiam generis titulo supereminet omnes:
Illa quidem magni proles generosa Iacobi,
Qui regit hanc iusto Sceptri moderamine gentem,
15[regelnummer]
Forte tibi, Neptune pater, mage nota, quod illas
Aequoreis circum terras allaberis undis.
Iamque Palatino (simili quem vulnere pridem
Fixit Amor binis iungens duo pectora telis)
Sponsa Puella viro, taedas dum laeta iugales
20[regelnummer]
Praeparat, optatumque thorum, dulcesque Hymenaeos,
Noluit hoc nostro peragi sine lumine festum,
Lumine, quod repeto (Batauûm quis dicere lumen
Henricum dubitet?) sed per Maris interiecti
Horrisonos fluctus, vocat ad conuiuia laeta
25[regelnummer]
Connuby Sacra casta sui, thalamique iugati.
Vos igitur ueneranda pys duo Numina nautis,
Tuque pater Neptune prior, dum caerula uerrit
Et secat exiguâ pelagum, tua regna, carinâ,
Exere pacatos ponto bonus, exere vultus,
30[regelnummer]
Imperioque tuo subiectos deprime fluctus;
Sterne viam Herot, placido stet marmore Pontus:
Sospes ut optati contingat littora Portus,
Qua ferus in refluas Thamesin rapit impetus undas.
Tu quoque (nulla uetat diuûm regina, nec illi
35[regelnummer]
Gens inimica hodie Tyrrhenum nauigat aequor
Ilium in Italiam portans, uictosque Penateîs),
Aeole, quod potes, aduersos preme carcere uentos,
Propitium dimitte, suo qui flamine puppim
Trudat, et erecto curuet caua carbasa malo.
40[regelnummer]
Si non nostra satis moueant vos carmina, si non
Terra Bataua satis, si non satis Anglia, saltem
Iste deus moueat, cui uos, si vulneris umquam
Dulce Cupidineï sensistis corde uenenum,
Fas est tantillas aliquando rependere grateîs.
| |
[pagina 46]
| |
(Ad mauritium principem)Ga naar voetnoot1).Inclyte, Nassaviae celeberrima gloria gentis,
Mauriti, cui clara suas victoria lauros
Attribuit toties, toties dignata coronis
Cingere maiore dignos diademate crines,
5[regelnummer]
Cuius ab occasu memorabile nomen ad ortum
Transtulit immensum volitans vaga fama per orbem.
Hactenus horrendi patuere sacraria Iani
Belliferaeque fores, miseris inuisa colonis
Limina, et herbosis nil tale merentibus agris.
10[regelnummer]
Dum furit insanus violentâ Marspiter irâ,
Oppida laeta viris viduans et messibus arva
Et pastore greges et dulci prole parentes,
Hactenus in tantis iactatur Belgia turbis,
Belgia cui clarum et nullo delebile seclo
15[regelnummer]
Nomen acerba dedit dubys fortuna periclis.
Et nunc (pro superi!) laceras a caede recenti
Sanguinolenta genas vix tandem ad sidera tollit
Magno aerumnarum depressum pondere collum,
Et tibi coelicolûm rector supreme deorum
20[regelnummer]
Persolvat meritas longo post tempore grates.
Tu quoque magnanimi soboles generosa parentis
Mauriti, rabidis illi Palinurus in undis
Semper eras, te freta malis licet obruta tantis
Pertulit ingenteïs patienter Belgia poenas,
25[regelnummer]
Nec sinet illa tuas caecis ingrata tenebris
Condere plus meritas obscura silentia laudes,
Sed dabit hancce suis quibus inclyta floret Homeris
Iliadem longo memorandaque carmine gesta,
Et levibus quascumque solent impendere nugis
30[regelnummer]
Ingeny, in solo hoc intendant carmine vires
Certatim Batavi celebrantes nomen Achillis.
Et iam, quando pys toties optata querelis
Venit ad hen tardum! belli pax aurea finem,
Nec tibi sollicitos reboantia tympana somnos
35[regelnummer]
Impediunt, nec terribili tuba martia cantu
Excitat armatam poscentia proelia dextram,
Undique tuta quies, Batavae sine militis usu
Mollia securae traducunt otia gentes,
| |
[pagina 47]
| |
Postquam nil reliquum est, quo te tua, maxime princeps,
40[regelnummer]
Evehat ad maius virtus generosa cacumen,
Nec datur illa dies oculis, gratissima, nostris
Amplius, exacto ferventis tempore belli,
Quâ tibi purpureâ frontem cingente tiarâ
Obvius augusti venerabilis ordo Senatus
45[regelnummer]
Magnatum longâ soluit stipante caterva
Aut hos aut illos gratarier ore triumphos,
Iam Patriae tutor nullo dubitante vocaris,
Qui tumidae toties cursum rexisse carinae
Diceris, haud falso, medys sapienter in undis.
50[regelnummer]
Iam tibi, quae quondam dubys fidissima rebus
Praestitit auxilium BelgI flagrante tumultu,
Miratur, stupet, ac portat grata honores
Albion angusto tantum a te dissita ponto,
Insula dives opum gelidis habitata Britannis.
55[regelnummer]
Addit et ipse sui, tantae cui fata dederunt
Flectere regales moderamine gentis abenas
Magnus Iacobus magni documenta favoris,
Dum sibi te iungens socium regalia mittit
Vincla sodalitij meritarum praemia laudum.
60[regelnummer]
Aspicis expressas illic adamante perenni
Litterulas? non has temere (sic credere fas est)
Indidit artificum manus ingeniosa lapillos,
Sed veluti nullo superabilis esse metallo
Creditur, et vere non est superabilis ullo
65[regelnummer]
Ferrea durities Indae sine compare gemmae,
Sic ubi vos stabili semel associaverit ambos
Sanctus amor vinclo, non hoc iniuria longi
Temporis evincet, non invidiosa vetustas
Dissolvet, praeter dissolvens omnia fatum.
70[regelnummer]
Sic fuat, et nostris clementi numine votis
Iuppiter aspiret, summi regnator Olympi.
Ah! potuitne dies oculis iucundior Haga
(Haga quater felix tantique principis aulam
Augustosque lares in amoena sede reservas)
75[regelnummer]
Affulsisse tuis, albo mage digna lapillo?
Eia simul Batavi iuvenilia pectora cives
Laetitiae date signa novae, celebrate choreas
Et bene compositis date ludicra vulnera turmis,
Vndique succensis lucescant compita flammis.
80[regelnummer]
Aspera bella foris cessant, nunc pacis in usum
Aerea flammivomo resonent tormenta boatu.
| |
[pagina 48]
| |
Credite quod vestri partim devinctus amore
Mauritium merito decorat Iacobus honore.
Maxime Mauriti, non huc te stemmata, non huc
85[regelnummer]
Queîs facile ante alios fulges insignia stirpis,
Non proavitus honor, sed te tua praepete pennâ
Evehit ad tantum virtus generosa cacumen.
Belgia dum dubitat quaenam satis ampla rependat
Munera, digna tuis nec habet Diademata gestis,
90[regelnummer]
Impatiens has ferre moras venit Albion, et tu,
Tu mihi militibus quondam auxiliaribus aucte
Nunc titulis, ait, esto meis, cape praemia solis
Debita Principibus quos aut sua bellica virtus
Aut sacra cum pietate fides ad sidera tollit.
| |
Domui discessurus valedicoGa naar voetnoot1).Tandem chara Domus Vale. Valete
Vernans hortule, tuque Scena blanda,
Nec posthac oculis uidenda nostris,
Quae denso lupuli implicata nexu
5[regelnummer]
Phoeboei reprimis caloris aestum,
Et nostros toties aprica cantus,
Leni murmure frondis obstrepente,
Phyllidosque Amaryllidosque Amores
Audisti, et Dryadum leues choreas.
10[regelnummer]
Et uos Thessala iam Valete Tempe,
Te te pergula dico, quae racemis
Hinc illinc redimita, pendulisque
Nutans fructibus arborum uirentum
Centum millia passuum meorum
15[regelnummer]
Et tot millia, credo, caeterorum
Sensisti. lachrymis quidem subinde
Irrorata meis, sed et subinde
Fervens tota iocisque risibusque.
Et tu pulchrior ordo liliorum
20[regelnummer]
A dextrâ, patulas obambulantum
Fragranti recreans odore nareîs.
Et uos mitia poma, pyra, pruna,
Quae iam linquere cogor immatura,
Quicquid denique continetis usquam
25[regelnummer]
Horte, Scena, Domus, loci uenusti,
Supremo hoc iubeo, Valere, uerbo.
| |
[pagina 49]
| |
Hem! quid dico? Valere? Vosne nostras
Vnquam credibile est potesse Musas
Sic rellinquere? vah! quis iste vester
30[regelnummer]
Iam durus dominus, quis iste auarus?
Hei! quantum dominaris, et quousque
Auri sacra fames, cupido turpis?
Tu vero interea (coactus istud
Verbum profero) ter Vale quaterque
35[regelnummer]
Domus chara nimis, nimisque cara.
| |
Doctissimo ornatissimoque viro Ioan: Ludo: CalandrinoGa naar voetnoot1).
Calandrine, decus iuuenum, laus summa virorum,
Cuius ad exemplum, quanquam discrimine magno,
Omnes optatam cursu contingere metam
Nitimur, et longum requie finire laborem:
5[regelnummer]
Dum tua feruenti Zelo vestigia pone
Insequimur, non assequimur, studiosa juuentus.
Hactenus obtinui quid enim, non tanta tenellae
Vis fuerit nostrae, non confidentia Musae,
Vt tibi, qui celebres inter numerare Poëtas,
10[regelnummer]
Prodat abortiuos puerilia carmina foetus.
Ne tamen hasce aliquas ficte connectere causas
Aut nodum in laeuj videar tibi nectere scirpo,
Hoc vnum tandem taciturna silentia longi
Temporis euicit durum sine lege poëma,
15[regelnummer]
Quo tibi, quot niueos immixta grandine floccos
Proxima fudit hyems, quot ver super arbore frondes,
Quot grauidas aestas cerealia munera spicas,
Quot dabit autumnus tumidos in vite racemos,
Tot procul a Bataua mitto tellure Salutes.
20[regelnummer]
Et modo quod poteram dum lumine Calandrini
| |
[pagina 50]
| |
Foelix Haga refulgeret patrisque penates.
(Nempe tuas aliquo venerari carmine Musas,
Quarum tu caput, et quarum tu verus Apollo es)
Litterulis nunc mando meis fidoque ministro,
25[regelnummer]
Qui ferat hasce tibi (si vis fortuna) tabellas,
Queis tu, seu placido recreatum murmure fluxus
Curua tenet liquidi spatiantem ripa Lemannj,
Seu potius residere domi, cum compare dulci,
Suasit amor roseis figentem basia labris,
30[regelnummer]
Seu quicquam Batauas animo meditaris in oras
Mittendum, veteres procul affaturus amicos:
Denique, quicquid agas momentum impende legendis
Si vacat exiguum; si non vacat, insere perae;
Perplacet iste locus, fratris quo Caesaris olim
35[regelnummer]
Carmina scripta manu, nostris meliora, solebas
Condere, quo magni seruare volumen Homerj,
Quo Flaui, quo Nasonis, summique Maronis.
Mox vbi pacatum liquere negotia, tunc tunc
Perlege, sed qua nostra soles bonus omnia mente.
40[regelnummer]
Porro quid in Batauis regionibus vsque geratur,
Quatenus inducias pactas seruabit Jberus
Mauritio, quaeue has rumpent noua classica Martis,
Nescio: nos teneris inuoluimur vndique Musis,
Linquimus ista viris quos experientia multa
45[regelnummer]
Prudentes facit, et sapientes longior vsus.
Nunc velutj medijs cautus Palinurus in vndis,
Dum clauo affixus rutilantia sydera spectans
Terrificos ventos tempestatesque sonoras,
Turbatasque videt, trepidat, vitatque procellas:
50[regelnummer]
Securum interea somno vinoque sepultus
Vector iter peragit, nec scit terraene propinquus
An letho fuerit magis, instantique periclo,
Nescit an ad populos ventis abigatur Eoos;
Nescit an Hesperiae scandet mox littora terrae,
55[regelnummer]
Nescit an aura fauens, an sit contraria puppi:
Sic nos, dum patriae medijs fortasse procellis
(Quod Deus auertat), medijsque agitamur in vndis,
Mollia securis traducimus otia libris,
Qui nos viuendi formam verumque laborem
60[regelnummer]
Virtutemque docent, vt cum maturior aetas
Adfuerit, quicquid juuenes congessimus, eius
Et merito, totum sumat sibi patria fructum.
Ergone qui nostros Graeci, Latijque frequentant
Authores pluteos, quis Aristoteles, quis Homerus,
65[regelnummer]
Quis Xenophon, quisnam Caesar, quis Liuius, inde
Quis Maro, quis Naso, quis Horatius, aut Juuenalis
| |
[pagina 51]
| |
Narrabo? tenuine virûm diffundere laudes
Carmine conabor? tibi cui fortassis ad vnguem
Maxima pars horum, toties lecta atque relecta est.
70[regelnummer]
Haudquaquam; satis est: nam jam suffusa pudore
Musa pedem retrahit, quod garrula tempore tanto,
Detinuit doctas nugis triuialibus aures:
Et iam Parnassi repetens fastigia, vires
Calliope lassata meas animumque reliquit:
75[regelnummer]
Ergo Vale memorj Batauos in pectore seruans,
Qui te mente colunt, et te meditantur amicos.
| |
Epigramma, in equos certatim decurrentes.Dum rapidos nuper Coelo spectaret ab alto
Currentes Batauo littore Phoebus equos,
Ite mei, dixit, quo vos feret impetus, ite,
Praeparat ecce alios terra Batâua mihi.
| |
Ingenuo iuveni Ioanni Dedel publice pro gradu doctoratus de pignoribus et hypothecis disputanti. Ex pvris iambisGa naar voetnoot1).Amice Dedel, ô mihi inter intimum
Reposte semper ordinem sodalium.
Quid istud esse dixerim rei novae,
Quod ante publicum hocce Litterarium
5[regelnummer]
Tribunal aridi inficetias styli,
Meisque me domesticis repagulis,
(Sed ante tempus) haud vocas sed eripis?
Egone, cui nec incolam, nec hospitem
Biverticis fuisse Montis obtigit,
10[regelnummer]
Cui nec ipse Delphicus quidem Deus
Favens fuisse visus uspiam potest,
Egone (verbulo vno vt exprimam) puer,
Scaphâque vectus hactenus scholastiâ
Subibo turbidum hoc Calumniae Mare?
15[regelnummer]
Et inde. fac subire me. quis hinc honos
Tibi? mihi quis? haud mehercle conspicor.
| |
[pagina 52]
| |
Sed, euge, mitto nunc ineptias. iubes?
Capesso iussa protinus. nihil moror.
Egone, Amice, te volente, non velim?
20[regelnummer]
Ego negare quippiam tibi queam?
Vetant amoris aeviterna vincula,
Vetat vetus sodalitas, vetat pudor.
Fave Thalia, tuque Musici Chori
Apollo praesul, et merum decus, fave:
25[regelnummer]
Canenda pauca panculis sibi petit
Is ille candidissimus sodalium
Ianvs, ille amicus omnium intimus.
(Quis huic negare possit?) eia, opem date.
| |
Ad illustrem academiam Lugduno-Batavam. Heroicis.Alma iuventutis Nutrix, atque altera Mater,
Flos Patriae lumenque meae, sine compare, Leyda:
Cuius ab Occasu dilapsum nomen ad Ortum
Sentit uterque Polus, nullis non cognita terris.
5[regelnummer]
Heû, ubi prisca sonat Latiae facundia linguae,
Heû, quo translatas stupeat vel Achivus Athenas,
Inventum sibi Naso parem, Maro forte Maronem.
Tuque corona Virûm, toti veneranda Iuventae,
Quâ florente viget, quâ flaccescente iacebit
10[regelnummer]
Gloria Leydensis (superi prohibete!) Lycaei.
Vos, inquam, ante alios, vos qui ter sancta tenetis
Iuridicae delubra Deae, quibus Illa quid aequum,
Quid fas, quidve nefas, nullâ non indicat horâ.
Dicite, num quidquam vobis meruisse videtur,
15[regelnummer]
Quem sibi Pieridum teneris Sacravit ab annis
Castaliosque dedit latices gustare caterva,
Quem quintâ vixdum aetatis trieteride gestâ
Ardua scandentem Themidos sacraria vestrae,
Atque ibi (ceu medio rupes validissima Ponto
20[regelnummer]
Perstat, et immoto manet vndique fundamento)
Publica senserunt perstantem pulpita; crebras
Vsque retorquentem Rationum hinc inde sagittas?
Annuitis. (quis enim sanus dubitare potessit?)
Vos igitur, quibus haec animo Sententia constat,
25[regelnummer]
Pollicitis nunc state Viri, (nec iniqua rogamus)
Dedelioque meo meritam persolvite laurum.
Hic ille est (testor Patriam Patriosque Penateîs)
Quem, velut immensum sinuantia flumina Pontum,
Virtutum petit omne genus, genus omne decoris.
30[regelnummer]
Hic ille est, qui vela Notis passurus in amplum
Oceanum Ivris, vestro de littore puppim
| |
[pagina 53]
| |
Duxit, et e vestro solvit retinacula portu,
Nunc post continuos exantlatosque labores,
Post varios casus, spretis quae prava Voluptas
35[regelnummer]
(Blanda Iuventuti Siren) mala fata parabat,
Littora, curvatis, quondam bene cognita, velis
Ingreditur, placido date Vos considere portu,
Victor, vt optatâ tandem potiatur arenâ.
Tibi, proinde, Dedel, integerrime,
40[regelnummer]
Amice magne, cuncta summa gratulans,
Vt iste cursus institutus optime
In vltimum laboris vsque terminum,
Et alta laudis exeat cacumina,
Vel hisce si quid amplius tibi queas
45[regelnummer]
Imaginarier boni, Deos rogo.
Tui quidem Cupido plura me iubet
Amorque scriptitare, sed potentius
Id omne frigus ingenI vetat mei.
Habebis ergo quicquid istud est boni.
50[regelnummer]
At imbecillitatis interim memor
Meae, benignus arbiter fuas velim.
Tuus, nec inter infimos, sed intimos,
Constantinvs Huygens.
| |
(Ad Hugenios)Ga naar voetnoot1).
Post varios casus (gentis clarissimae vestrae
Lumina) iam patriam visere coepit amor;
At nisi traiectis undis pelagoque remenso
Non alius dictam nunc petiisse modus.
5[regelnummer]
Ille tam facilis, nostras si navita merces,
Aequi pro naulo carmina consuleret;
Sed quos carminibus doctus non flexit Aryon,
Quae spes est nostra flectere posse lyra?
Hinc est quod vestrum curvato poplite limen
10[regelnummer]
Veni, nam naulum turba molesta petet.
Aequa foret tenuis menti si sortis egestas,
Si qua fides vobis, aurea dona darem;
Hoc quando invidit pridem inclementia coeli,
Quod superest saltem, vota precesque dabo.
Vester obsequentissimus servus
Johannes Couperus anglus.
| |
[pagina 54]
| |
(Ad Johannem Couperum)Ga naar voetnoot1).Pro lepido insulsum, magno pro carmine parvum
Non facit ad gustum, Coupere, credo, tuum;
Sed magis hoc, Cape tres uno pro carmine nummos.
Numquid acu videor rem tetigisse tibi?
5[regelnummer]
Hoc scio, quod ternis malles tria carmina nummis
Vendere, quam tria sex carmina carminibus.
| |
Nobilissimis amplissimisque viris consiliarijs status confaederatarum Belgi provinciarum foelix anni exorientis initium optat Constantinus HuygensGa naar voetnoot2).Magnifici Proceres, Patrum ueneranda corona,
Curia Romanis aemula nominibus,
Vos quibus et uitam, et seruatos Belgica ciues
Debet, inexhaustis Belgica clara malis,
5[regelnummer]
Vos quibus auspicibus tantis erepta periclis
Gaudet ab Hesperio libera facta iugo.
Inter mille virûm (quorum se Patria foelix
Iactitat ingenys) Carmina, Vota, Preces,
Quae vobis oblata nouis de more Kalendis
10[regelnummer]
Omina Perpetuae prosperitatis habent,
Vnus ego ingenui perfringens vincla pudoris
Profero cum reliquis non habitura locum.
Carmina, quae poterunt, alys coniuncta, uideri
Qualia prae radys sidera Phoebe tuis,
15[regelnummer]
Cynthia siue tuis, coelo si quando sereno
Surgis ab Eoô flammea tota sinu.
Forsitan hic aliquis senior, cui longa senectus
Traxerit horrendum fronte supercilium,
Quae tua te tandem (dicat) fiducia movit
20[regelnummer]
Mittere ad Augustos non placitura lares?
Hic ubi doctrinae radiant tot lumina, tu te
Posse putas minimi sideris esse loco?
Ingrate senex, sic te decoctior aetas
| |
[pagina 55]
| |
Praeteriti memorem temporis esse uetat?
25[regelnummer]
Scilicet ingentes elapsa est Belgica poenas
Albanaeque manus vulnera, flagra, neces.
At quorum auspicys (si quis mortalia prudens
Inspiciat) quorum uiribus, auxilio?
Horum, certe, horum, quos postera nulla tacebunt
30[regelnummer]
Siue puellarum carmina, siue virûm.
Ergo ego tantillo ingratus non digner honore
Quos dedit afflictis coelica cura Patres?
Pol mihi si totus liceat satiarier ardor
Praecipitique rotâ quo rapit ille feri,
35[regelnummer]
Dispeream, si non faustas optare Kalendas
Impiger immensâ niterer Iliade.
At uero Icarios aequum est uitare uolatus
Qui timet Icary dedecus excidij.
Ergo Musa Tace. lectis cadat anchora uelis,
40[regelnummer]
Ne feriat teneram durior unda ratem.
Vobis interea Patriae Spes, Lumina, Patres
(Ne loquar hac temere dissona verba die)
Omnia contingant, quaecumque hispanica vestri
Invideat uobis Gens inimica boni.
45[regelnummer]
Quisquis es, innumeris corrade poëmata uotis,
An poteris longo carmine plura loqui?
|
|