Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
DBNL Logo
DBNL Logo

Hoofdmenu

  • Literatuur & Taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taal
    • Limburgse literatuur
    • Friese literatuur
    • Surinaamse literatuur
    • Zuid-Afrikaanse literatuur
  • Selecties
    • Onze kinderboeken
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • E-books
    • Publiek Domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Gebruiksvoorwaarden
    • Hergebruik
    • Disclaimer
    • Informatie voor rechthebbenden
  • Over DBNL
    • Over DBNL
    • Contact
    • Veelgestelde vragen
    • Privacy
    • Toegankelijkheid
Hofwijck. Deel 1. Tekst. Deel 2. Apparaat

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (13,71 MB)

Scans (28,59 MB)

ebook (16,11 MB)






Editeurs
Ton van Strien
Willemien B. de Vries



Genre
poëzie

Subgenre
studie
gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

 

Hofwijck. Deel 1. Tekst. Deel 2. Apparaat

(2008)–Constantijn Huygens

Vorige Volgende
[p. 353]

3 De teksten op de prent: genese en varianten

3.0 Vooraf

De teksten op de prent bestaan uit de toelichtingen bij de letters (legenda) en twee Latijnse disticha. Van de legenda is bij de Hofwijck-papieren een ontwerp-autograaf bewaard (KB 128 D 24, map C), op basis daarvan heeft Huygens de toelichtingen eigenhandig ingevuld op de proefdruk van de prent (bewaard in Huygensmuseum Hofwijck), waarna de definitieve versie is gegraveerd. Zie over dit alles de inleiding van het apparaat, par. 2.3.2.2. Drie fasen dus van het oorspronkelijke handschrift tot de druk; ik duid deze hieronder aan met respectievelijk de siglen AUa, AUb en EP. Voor de uitgaven van 1658 en 1672 is ofwel gebruik gemaakt van een bestaande voorraad afdrukken, ofwel van het originele cliché; ik heb nergens verschillen geconstateerd.

Van de twee Latijnse disticha onder de afbeeldingen links en rechts boven bestaat eveneens een ontwerp-autograaf (KB, sign. KA XLIIIb, jaaromslag 1652, fol 9). Op dat blaadje staan nog twee andere Latijnse versjes die op Hofwijck betrekking hebben, waarvan er één een alternatief is voor het gedichtje op de uitkijktoren. Alle vier de teksten zijn gedrukt in de Momenta Desultoria, ed. 1655, en uiteraard in de editie van Worp (Ged. v, 26-27). Ik toon hier de tekst(genese) van de twee gedichten die op de prent staan plus die van het alternatieve gedichtje op de uitkijktoren. Voor een vertaling verwijs ik naar de noten bij het voorwerk, deel 3, par. 2.8.

De inrichting van dit apparaat is verder zoals hiervoor beschreven in de inleiding, par. 3.4.

3.1 De legenda



illustratie

motto AUa [xxx]ecit statim, ut fit, fa[xxx]um copia. Liu. l. 3.
  AUb [motto ontbreekt]

naam AUb vitaulium - hofwyck
  [ingevuld in de ‘banieren’ boven en onder de vogelvluchtkaart]

A AUa A. Groote Heerwegh met Abeelen besett.

B AUa A.B.   Oost   ende West-lanen   van Linden.  
  [ ] [   ] oft dreuen van Linden.  
  AUb [ ] [ ] en [ ] of [ ]

C AUa B.C. Oost ende West-kromten van Esschen.

D AUa D. Plein met Eschdoren besett.

[p. 354]


illustratie

E AUa E. Vier houten somer-huijskens.
  AUa E.E. Zuijd en noordlaentjens van Mastboomen.
  AUb [ontbreekt]

F AUa F. Vier percken fruijtboomen in den   Bogomgaerd.
  AUb [ ] [ ] Boomgaert.

G AUa G. Steenen   opgangh tot de houten brugge.
  [ ] [ ] opgangh.

H AUa H. Huijs.

I AUa I. Vijver.

K AUa K. Oost   ende   West-Eiland voll mastbosschen.
  [ ] [   ] West-Eilandt. mastboskens.
  AUb [ ] [ ] en West-Eiland, mastboschen.

L AUa L. Vliet.

M AUa M. Bollbaen.

N AUa N. Ingangh van 'tBosch ten zuijden en Noorden.
  AUb [ ] Zuijd en Noord poorten van 't Bosch.

O, P AUa O.P.   Vier Eicken   lanen oft dreuen.  
  AUb [ ] [ ] laenen of [ ]

Q, R AUa Q.R. Bergh.
 
  AUa R.  
  [letter doorgehaald]

S AUa S. Mast-boskens.

T AUa T. Eicken   schaer-bosch.
  [ ] [ ] schaer-bosken.

V AUa V. Bercken   bosch.
  [ ] [ ] bosken.

[p. 355]


illustratie

W AUa W. Elsen-bosch.

X AUa X. Ingangen van de Eilanden.

Y AUa Y. Uijtsitt inde Vliet.

Z AUa Z. Houten   Brugge.
  AUb [ ] [ ] brugge.

Δ AUa Δ. Pijramide.
  [ ] Naelde.

Φ AUa Φ. Overall.

Λ AUa Λ. Ypen manteling.

Σ AUa Σ. Cruijdhof.
  AUb [ ] Kruijdhof.
  EP [ ] Kruijd hoff.

Π AUa Π. Stalhuijs.
  AUb [ ] Stallhuijs.
  EP [ ] Stall huys.

3.2 De Latijnse disticha

3.2.1 Op de obelisk, 28 oktober 1652



illustratie

titel AUa Sub Obeliscum Vitaulij.
  In Obeliscum Vitaulij fulmine prostratum.
  AUb [titel ontbreekt]

1 AUa Saxea Pyramidum sileat miracula   Memphis,
  AUb [ ] Memphis;

2 AUa □ Lign Inuidiâ   coeli lignea digna fuit.  
  AUb [ ] Coeli [ ]
 
ondert. AUa   eod.  
  AUb [ontbreekt]  

[p. 356]

3.2.2 Op de uitkijktoren



illustratie

  van 28 oktober 1652
 
titel AUa Sub Speculam
  In substituta illi speculam.
  AUb [titel ontbreekt]

1 AUa Tanti flamma nocens, tanti est Jouis ira; quod olim

2 AUa □ Coeca Pharos, noua nunc et Pharos et specula est.
ondert. AUa   eod.
  AUb [ontbreekt]  

  van 1 november 1652
 
titel AU Sub eadem
  In eandem

1 AU Accipe quod seros nolis nescire nepotes,

2 AU Quattuor unum   obel** casu peperisse obeliscos.  
  [ ] obelon [ ]
 
ondert. AU   1. Nou. 52.  


Vorige Volgende