Stede-stemmen en dorpen

[p. 64]

Medenblick

West-Vriesen, weest getuygh', 'k heb Koningen gevoedt,¹
West-Vriesche Koningen, de Vooghden van uw goed.^21/2
Maer dat ick mé den blick van Waerheits helle straelen
Mijn' gulde Toovenaers' ter Hellen sagh doen daelen,^3/44
Was meer verheugens waerd, en 't dienen onder God⁵
Veel vryer vryigheit dan 't Konincklick gebod,^5b/6
Daer Godes niet en was. Noch staen ick verr van slaeven,⁷
Maer vrijelick ten dienst die my de Vryheit gaeven;⁸
Al heb ick over langh de gunstigheit beloont,⁹
En Holland eerst het pad naer 't Gulden Vlies gethoont.¹⁰

Aant. Huygens in de marge

1	Dirck (Sone van Radbod) Dibbald, Beroald ende andere Koningen van West-Vriesland.
3	Adelgil Sone van Beroald liet Wilfrid het Christel. geloof preken.
4	Medea, die daer plagh aen gebeden te werden in een gulden beeld.
10	De eerste Schipper naer Guinea was van Medenblick, 1593.

1 weest getuygh': getuig (ervan); of: wees (mijn) getuige.
gevoedt: geherbergd.

2 Vooghden: bestuurders.
goed: bezit.

1/2 Opm.: Zie Huygens' aant. bij deze verzen.

3/4 Vert.: Maar, dat ik door de glans van de heldere stralen van de waarheid mijn gouden tovenares ter helle zag doen dalen.
mé den blick: met geforceerd gebruik van mé als voorzetsel ten behoeve van de etymologie.
blick: schittering, glans (WNT, blik I, 2843).
Waerheits helle straelen: Opm.: zie Huygens' aant. bij dit vers; bedoeld wordt de prediking van de Angelsaksische monnik Wilfrid (± 709). Huygens' etymologie wijkt af van de toen voorkomende. Medenblik zou afgeleid zijn van Medea, die zo mooi verguld was: ‘Ende als de Sonne daer op scheen/ seyde men: Medea blinckt/ ende ter oorsaecke van dien hietmense Medenblinck/ ende naemaels Medenblick.’ (L. Guicciardijn, Beschryvinghe ... 1612. Blz. 231a).

4 gulde: gouden (zie Huygens' aant.).
Toovenaers': toovenaerse (met vr. - se suffix). Bedoeld wordt Medea.

5 verheugens: vreugde; part. gen. afhankelijk van ‘meer’.
meer: meer dan het feit genoemd in de vss. 1 en 2.
't dienen onder God: subject bij de samengetrokken pv. ‘was’.

5b/6 en 't ... gebod: en 't dienen onder God (betekende) (een) veel grotere vrijheid dan (onder) 't koninklijk gebod.

7 Daer ... en was: terwijl Gods gebod er niet was, niet bestond, niet gold ...
Noch: nog steeds.
staen ... slaeven: sta ik ver van (moet ik niets hebben van) slaafs zijn. Opm.: staen: de -n ter vervulling van een hiaat.

8 Opm.: samengetrokken: staen ick (vs. 7).
vrijelick: in vrijheid.
die ... gaeven: (van) hen die mij de vrijheid gaven (nl. het Christendom, vgl. vs. 5b en 6) en Holland (vgl. vs. 9 en 10).

9 Al ... beloont: al heb ik al geruime tijd de (mij betoonde) gunst beantwoord.

10 't Gulden Vlies: de goudkust van Guinea. Zie Huygens' aant. De eerste schipper zou Barent Eriksz. geweest zijn. Opm.: Blijkbaar speelt in de beeldspraak Guinea = ‘Gulden Vlies’ het noemen van Medea in de aantekening bij vers 4 nog een grote rol: Medea was immers degene die de Argonauten door haar toverkunsten hielp het gouden vlies te ontroven aan koning Aeëtes.