Mensch en menigte in Amerika
Vier essays over moderne beschavingsgeschiedenis
Dit boek is voortgekomen uit de studie voor een college over Amerikaansche geschiedenis, dat ik aan de Universiteit te Leiden gaf in het laatstleden academiejaar. Het eerste essay verscheen in De Gids van Juli en Augustus 1918 onder den titel: ‘Een historische tegenstelling getoetst aan de Amerikaansche geschiedenis’. Het derde maakt deel uit van de Verslagen en mededeelingen der Koninklijke Akademie van Wetenschappen, afd. Letterkunde 5e reeks deel IV.
Wij weten veel te weinig van Amerika. Al stelt menig reiziger, van daar teruggekeerd, zijn indrukken te boek, dezen geschriften ontbreekt uit den aard der zaak de historische verdieping, die wij noodig hebben, om het heden te begrijpen. Dit moge verontschuldigen, dat iemand, die nooit de nieuwe wereld betrad, hier getracht heeft, eenige lijnen van cultuurhistorisch perspectief te trekken.
De geschiedenis van Amerika heeft mij vroeger nooit sterk aangetrokken. Ik meende daarin te zullen missen al wat ons in Europa's verleden met zijn grootheid wenkt. Maar eenmaal opgevat heeft de studie mij geprikkeld en gespannen als zelden een te voren. Het is alsof zich van het élan van Amerika's geest iets meedeelt aan hem, die zich moeite geeft om dien geest te doorgronden.
Nog een omstandigheid maakt het bestudeeren der Amerikaansche geschiedenis tot een vreugde: de voortreffelijke wijze, waarop de beoefening der landsgeschiedenis in Amerika georganiseerd is. Ook dit feit is veel te weinig bekend. Die wetenschappelijke organisatie dateert eigenlijk eerst van de oprichting der American Historical Association in 1884. Zij is toen degelijk ter hand genomen. De veel te karige vertegenwoordiging der Amerikaansche geschiedenis in onze openbare bibliotheken wordt u eenigermate vergoed door de uitnemend praktische inrichting van de Amerikaansche hulpmiddelen van onderzoek. En steeds treft het u weer, dat de Amerikaansche geschiedkundigen voortdurend doordrongen blijven van het besef, dat de taak der historische wetenschap nog een andere en wijdere is dan het produceeren van vakgeleerdheid.
September 1918
Auteursrecht onbekend